Landbúnaður á Íslandi 2010 Hótel Selfoss 28. janúar 2010 Jarðvegur á Íslandi Ólafur Arnalds
Sérstakur jarðvegur á Íslandi: eldfjallajörð Geymir mikið vatn Skortir samloðun Mikil frjósemi (nema P) Bindur mengun Hætt við skriðuföllum og rofi Fosfórskortur Á Íslandi: mikið af auðnum
Ísland: Eldfjallajörð með mikil arktísk áhrif
Jarðvegur er breytilegur Moldin er sem maðurinn sem mótast af umhverfi og atlæti
- líka á Íslandi 0-2 kg C m 2 3-6% leir 20-40 kg C m 2 10-40 % leir 50-500 kg C m 2 5-15% leir Mold á auðn glerjörð Þurrlendi brúnjörð Votlendi mójörð, svartjörð, votjörð
Eldfjallajörð (Andosol) 1. Sortujörð (andic) 2. Glerjörð (vitric) Brúnjörð (Brown Andosol) Votjörð (Gleyic Andosol) Svartjörð (Histic Andosol) Melajörð (Cambic Vitrisol) Malarjörð (Gravelly Vitrisol) Sandjörð (Arenic Vitrisol) Vikurjörð (Pumice Vitrisol) 3. Mójörð (Histosol) 4. Annar jarðvegur (other soil types) Frerajörð (Cryosol) Bergjörð (Leptosol) Kalkjörð o.fl.
Umhverfisþættir (Environmental factors ) Jarðvegsþættir (Soil factors) Jarðvegseiginleikar (Soil properties) Áfok og gjóska (Eolian input) Leir (Clay content) Vatnsbinding (Water retention) Sýrustig (Soil reaction) Vatnsstaða (Drainage) Lífræn efni (Organic content) Kornastærð (Texture) Jónrýmd (Cation exchange) Rúmþyngd (Bulk density)
Áfok / Eolian input Íslensk mold: mótuð af gjósku Glerjörð - Vitrisol Votjörð Gleyic Andosol Gler Vitric Brúnjörð Brown Andosol Mójörð Histosol Svartjörð Histic Andosol Lífræn efni Organic content Allófan Allophane Blautt / Wet >20%C 12-20%C <12%C Þurrt / Dry
% 30 20 %C Svartjörð Histic Andosol Votjörð og Brúnjörð Gleyic and Brown Andosol Glerjörð Vitrisol ph ph 7 10 Mójörð Histosol %Leir 6 5 4 Áfok eolian deposition Áfok jarðvegsflokkar jarðvegseiginleikar (%C, %leir, ph)
Íslensk mold er frjósöm í eðli sínu Votlendi (ekki gosbelti) Mójörð og Svartjörð Mójörð þurrlendi og Votjörð (á gosbelti) Glerjörð Auðnir Vatnsmiðlun Jónrýmd, næring Bindur mengun Hugsanleg snefilefnavandamál Rof, frostlyfting Afoxað umhverfi Ræktunarvandi Mikil framleiðni/frjósemi
Áfokið oft stórlega vanmetið Áfok breiðir teppi fokefna yfir landið, sem er uppistaða fyrir fyrir myndun jarðvegs á Íslandi 400 km Oft 0,2-1 mm á ári (gosbeltin og nágrenni)
Kulferli: áhrif frosts og þýðu Vatn frýs í jarðvegi og mótar umhverfið. Mótun yfirborðs landsins; Áhrif á gróðurfar Áhrif á landnýtingu
Kulferli samspil við landnýtingu
Náttúrlegar Og Afleiðing athafna mannsins Og Samspil náttúru og manns Auðnirnar
Vatnssöfnun yfir frostnum jarðvegi (Geitasandur. Mynd: Berglind Orradóttir) Kulferli auðnir - vatnsbúskapur
Ástand auðlindarinnar jarðvegs
Jarðvegsrof á Íslandi (1991-1997) Flokkun jarðvegsrofs Kortlagning í landinu öllu Rannsóknahefð - rof Niðurstöður fyrir hvern afrétt og hrepp í landinu
Mynd jarðvegsrof
Ástand afréttarsvæða á miðhálendinu Lr og Rala, 1997
Auglýsing: Glæsilegur flutningabíll í íslensku landslagi Er eitthvað athugavert við þessa góðu auglýsingu?
... eða þessa forsíðu?
Landnýting og mold: Margvíslegar ógnanir og verkefni
Verndun og endurheimt vatnsmiðlunar Mynd: BO Mynd: EFÞ
Þéttbýlismoldin þarfnast verndar
Torfæruhjóla - ómenning
Votlendi Mikilvæg auðlind Mikið rask - framræsla Gríðarleg áhrif á kolefnisbúskap Raskaður jarðvegur á Íslandi: Meiri losun gróðurhúsalofttegunda en allur iðnaður?!!
Endurheimt landgæða Mikilvægt landnýtingarverkefni
Gagnagrunnar: tæki til stefnumótunar í landnýtingu
Nytjaland: gróðurhula Íslands Hæð yfir sjávarmáli (m) 0-200 200-400 400-600 600-800 800-1000 >1000 Samtals Neðan 400m Landgerð km2 % km2 Gróið annað en mosi 17650 11212 9598 3868 419 42 42789 42 28863 Mosi 938 1393 842 202 9 1 3385 3 2331 Líttgróið og hálfgróið 5210 5074 10981 13596 6444 2112 43416 42 10284 Ár og vötn 1278 235 467 181 52 17 2230 2 1514 Jöklar og fannir 72 195 272 875 1445 8242 11101 11 267 Samtals 25149 18109 22159 18722 8369 10414 102922 100 43258 Flatarm. hæðarbila (%) 24 18 22 18 8 10 100
Mold: Undirstaða fæðuframleiðslu og bindur mikið kolefni Fæðuöryggi byggir á vistkerfum Mikið ræktarland til reiðu, en úthagakerfi mjög hnignuð Moldin er í eðli sínu frjó þegar hún er skynsamlega nýtt Unnt binda í jarðvegi svipað mikið kolefni og losað er með iðnaði og bruna kolefniseldsneytis
Jarðvegur landnýting - lokaorð Eigum gríðarlegar auðlindir í mold, gróðri og landi Landnýtingarstefna og skipulag miða ekki við græn gildi eða verndargildi Röng landnýting nýtur vafans, ekki moldin (eða náttúran sem slík) Komin tími á nýja landnýtingarstefnu