Drugi preliminarni izvještaj o medijskom izvještavanju o kandidatima za vrijeme perioda predizborne kampanje. 3. oktobar 2014.

Transcription

1 Drugi preliminarni izvještaj o medijskom izvještavanju o kandidatima za vrijeme perioda predizborne kampanje 3. oktobar Media plan, nezavisna, nestranačka organizacija posvećena medijima i slobodi izražavanja, sistematično je pratila medijsko izvještanje o oktobarskim Opštim izborima. 1 Media Plan radi na evaluaciji rada praćenih medija u odnosu na njihovo objektivno i ravnomjerno izvještavanje o izbornim kandidatima i njihovim platformama kako bi građani bili bolje informisani prije izlaska na izbore. 2 Glavni cilj projekta je da informiše javnost o ponašanju medija za vrijeme predizborne kampanje i da podstakne raspravu o objektivnosti i kvalitetu medijskog izvještavanja. Projekat se implementira zahvaljujući podršci Agencije za međunarodni razvoj SAD (USAID), Vlade Ujedinjenog Kraljevstva, ambasade Kraljevine Norveške, Nacionalne fondacije za demokratiju (NED) i Evropske unije. Prikupljeni rezultati će biti prikazani u četiri izvještaja o monitoringu ponašanja medija za vrijeme predizborne kampanje i dostavljeni javnosti, medijima, akterima civilnog društva, političkim strankama i međunarodnoj zajednici. Metodologiju je razvila slovačka organizacija za medijski monitoring MEMO Izvještaj o prvom periodu monitoringa (1-14. septembra) se može pronaći na: U prlogu slijedi kratki prikaz glavnih razultata monitoringa:u periodu septembra. Sažetak Mediji nastavljaju da pružaju glasačima različite informacije o izbornim kandidatima i drugim političkim subjektima. Redovne televizijske debate su kandidatima ukazale priliku da prenesu svoju poruku glasačima. Ove debate su stvorile važan forum za razmjenu mišljenja, pružajući glasačima priliku da stvore bolju predstavu o kandidatima. 1 Praćeni mediji: Televizije: BHTV1, FTV, RTRS, NTV Hayat, OBN, TV Pink BiH, TV BN, TV1 i ATV; Radio: BH Radio, Radio FBiH, Radio RS; Novine: Dnevni list, Glas Srpske, Nezavisne novine, Oslobođenje, Večernji list i Dnevni avaz; Internet portali: Frontal, Klix, Radio Sarajevo portal, Bljesak 2 Cilj monitoringa jeste da predstavi profesionalnu, sveobuhvatnu i objektivnu procjenu političkih različitosti, tačnosti i ravnomjernosti u toku emisija informativnog sadržaja i pokrivanju trenutnih zbivanja u zemlji prateći rad devet TV servisa, tri radiostanice, šest novina i četiri internetska medija. 3 S obzirom na svoj sveobuhvatan i sadržajno orijentisan pristup, metodologija je posebno dizajnirana da pruži dubinske informacije o pluralizmu i diverzitetu u medijskom izvještavanju, uključujući i medijsko pokrivanje odabranih subjekata i tema. Rezultat ovakvog istraživanja nije samo skup podataka, već detaljna analiza i evaluacija trenutnog nivoa političke različitosti u medijskom izvještavanju, sagledano u odgovarajućem kontekstu, uključujući konkretna poređenja i analize. Za više informacija o metodologije pogledajte prvi izvještaj na:

2 Posmatrani tv kanali su izvještavali o svakodnevnim dešavanjima u posebnim izbornim programima (Izborne hronike), dok je program vijesti, koji prati najšira publika, ponudio ogrničeno izvještavanje o kampanjama. Program vijesti je bio usmjeren na izvještavanje o vladi i državnim zvaničnicima, od kojih su mnogi i kandidati na izborima. Ovo im je omogućilo prednost u odnosu na njihove protivkandidate koji u vijestima ne dobijaju tako veliki medijski prostor. Neki od posmatranih medija nastavlja da iskazuju otvorene simpatije prema pojedinim političkim subjektima. Iako neki mediji pokušavaju da pruže više analitičkog sadržaja prilikom izvještavanja o predizbornoj kampanji, nastavlja se trend u vidu nedostatka analitičkog izvještavanja koje bi moglo pomoći glasačima da bolje procjene odlike programa izbornih kandidata. Rezultati medijskog monitoringa za period septembra ukazuju na to da su mediji nastavili sa pružaju glasačima raznolik niz informacija o političkim kandidatima i drugim političkim subjektima. 4 Razlog ovome su, između ostalog, redovne televizijske debate koje su omogućile kandidatima da prenesu svoje poruke biračima. Ove debate su omogućile stvaranje važnog foruma za razmjenu mišljenja, omogućivši tako biračima da se opredjele za kandidate. Međutim, s druge strane, otežano je izvještavanje o predizbornoj kampanji u toku emitovanja vijesti zbog ograničavajuće i netemeljite intepretacije zakonskih odredbi od strane tv stanica. Razlog ovome je možda zabuna u vezi sa razlikom između informisanja o kandidatima i vođenja lične kampanje. TV emiteri se uglavnom drže stava da ako se uradi intervju sa jednim političkim kandidatom tokom emitovanja vijesti, onda se isti medijski prostor mora ustupiti i svim ostalim političkim kandidatima kako bi se ispunili zakonski kriteriji za jednakom zastupljenošću. Kao rezultat toga imamo situaciju da tv stanice nerado ustupaju prostor u vijestima za izvještavanje o kampanji zbog straha od sankcija koje bi im mogao uputiti RAK. Umjesto toga, većina posmatranih medija fokusirala je svoj informativni program na izvještavanje o aktivnostima vlasti izvan konteksta predizborne kampanje. Mnogi od trenutnih predstavnika vlasti su i kandidati na izborima što im omogućuje prednost u odnosu na njihove protivkandidate koji u vijestima ne dobijaju tako veliki medijski prostor. Najznačajniji događaji i teme koji su privukli medijsku pažnju za vrijeme perioda monitoringa su smrt Sujelmana Tihića i posjeta Rusiji vrhovnih zvaničnika RS. TV mediji nastavljaju da izvještavaju o svakodnevnim predizbornim dešavanjima u vidu specijalnih emisija sa predizbornim sadržajem (Izborne hronike). Pored ovog, novine i internet portali nastavljaju sa objavljivanjem sadržaja u posebnim sekcijama namjenjenim izborima. Iako se o aktivnostima Centralne izborne komisije nije mnogo izvještavalo u sklopu informativnog programa posmatranih tv kanala, određeni broj tv kanala je emitovao edukativne i motivacione video 4 Monitoring se fokusira na izvještavanje o državnim zvaničnicima, ukjučujući ministre iz Vijeća ministara, Vlade FBiH, Vlade RS, tri člana Predsjedništva BiH, predsjednika FBiH, dva potpredsjednika FBiH, predsjednika RS i dva potpredsjednika RS.

3 spotove koje je naručila Centralna izborna komisija. Pored ovoga, brojni mediji emituju besplatne spotove Koalicije Pod lupom. 5 Televizija BHT1, Dnevnik u Tokom drugog perioda monitoringa, BHT1 je uglavnom nastavio sa izvještavanjem o aktivnostima predstavnika vlasti, ali je najviše vremena posvetio vladi Republike Srpske (18%) i Vijeću Ministara BiH (2), što je više nego u proteklom periodu. Vlada FBiH je dobila 18 posto medijskog prostora (što predstavlja smanjenje u odnosu na prethodni period, tokom prve dvije sedmice monitoringa, kada je imala 3), a ton je bio uglavnom neutralan (isto kao i kod izvještavanja o Vijeću Ministara BiH). Do povećanja u obimu izvještavanja o Vladi Republike Srpske došlo je uglavnom zbog posjete Rusiji predsjednika RS Milorada Dodika i premijerke RS Željke Cvijanović. Ton izvještavanja je bio uglavnom pozitivan i neutralan. Dnevnik BTH nije izvjestio da su Milorad Dodik i Željka Cvijanović u Moskvi potpisali ugovor sa energetskom kompanijom Gasprom, ali je sljedećeg dana prenosio reakcije na potpisivanje ovog ugovora (16th September). U pogledu izvještavanja o političkim strankama, one i dalje imaju malu zastupljenost u Dnevniku BHT1. Međutim, tim monitora je primjetio povećanje u izvještavanju o (15% u odnosu na 1 u prethodnom periodu), što se može objasniti izvještavanjem o smrti bivšeg predsjednika, Sulejmana Tihića. Slično kao u prethodnom periodu, o drugim strankama se veoma malo izvještavalo u Dnevniku, ne prelazeći 5%. FTV, Dnevnik u Slično kao u prvom periodu monitoringa, Dnevnik FTV-a uglavnom nastavlja da prikazuje aktivnosti Vlade FBiH, na koju otpada 26% izvještavanja. Međutim, dok je prvom periodu monitoringa izvještavanje o pojedinim ministrima Vlade FBiH (posebno o ministrima iz SDP-a) bilo negativno, izvještavanje o Vladi FBiH u drugom periodu je bilo pretežno neutralno. Na primjer, FTV je 24. septembra emitovala pozitivan prilog o premijeru Nerminu Nikšiću u okviru odluke Vlade FBiH da isplati doprinose radnicima Krivaje. Nasuprot tome, FTV je 21. septembra emitovao kritički prilog o Vladi FBiH, optužujući je za nesposobnost da poboljša radne i životne uslove povratnika. Došlo je do povećanja u obimu prikazivanja Vijeća Ministara BiH (24 % u odnosu na 15 % u proteklom periodu). Ton izvještavanja je bio uglavnom neutralan. Slično slučaju kod BHT1, FTV je takođe smanjio obim prikazivanja političkih stranaka i blokova tokom ovog perioda monitoringa. Stranka o kojoj se najviše izvještavalo je, koja je dobila 9% ukupne medijske pokrivenosti, uglavnom neutralnog tona. Naredne stranke 5 Koalicija Pod lupom se sastoji od sedam organizacija (Centar civilnih inicijativa, Omladinska informativna agencija, Infohouse, Centar za građansku saradnju, Perpetuum Mobile Banja Luka, DON Prijedor i Forum građana Tuzle) okupljenih zajedno kako bi vršili monitoring predizborne kampanje, rada izbornih komisija i provođenje izbornog dana.

4 kojima je posvećen veći dio pokrivenosti su bile HDZ BiH (6%), (5%), dok su HDZ 1990, i SDP pojedinačno dobili po pokrivenosti. Ton u izvještavanju o ovim strankama je bio pretežno neutralan. RTRS, Dnevnik u Slično kao i u prethodnom periodu, RTRS je nastavio sa praksom da veći dio svog sadržaja u svom Dnevniku posvećuju vladajućim strukturama u RS-u, čak 7 od ukupnog izvještavanja. Od toga je 36% je pripalo aktivnostima Vlade RS-a, 26% predsjedniku Miloradu Dodiku i 1 -u. U poređenju sa prethodnim periodom monitoringa, došlo je do značajnog pada u izvještavanju od -u. U isto vrijeme, izvještavanje o državnim zvaničnicima (uključujući one iz -a), se povećalo. Ton u izvještavanju je nastavio da bude pretežno pozitivan i neutralan. RTRS je izvještavao o novim projektima koje je pokrenula Vlada RS-a, prijateljstvu sa Rusijom (u kontekstu putovanja vrhovnih zvaničnika RS-a u Moskvu) i drugim aktivnostima, naglašavajući njene uspjehe i dostignuća. Istovremeno, kritičko i nezavisno mišljenje o radu vlasti je bilo uveliko izostavljeno u okviru izvještavanja. Usporedbe radi, glavna opoziciona stranka,, dobila je samo ukupnog medijsko prostora, dok je ton bio uglavnom neutralan i negativan. Intenzivno izvještavanje o državnim zvaničnicima koji su u isto vrijeme i kandidati na izborima, dalo im je veliku prednost u odnosu na njihove glavne protivkandidate. Izvještavanje o drugim strankama je takođe bilo beznačajno SNS (), (), PUP RS (). Ton izvještavanja je bio uglavnom neutralan. TV1, Dnevnik u TV1 nastavlja da najveći dio svog političkog i izbornog programa posvećuje aktivnostima Vlade FBiH, prvenstveno premijeru Nerminu Nikšiću. Ton izvještavanja bio je pretežno pozitivan i neutralan. Na primjer, 16. septembra je emitovan desetominutni prilog o otvaranju dionice autoputa, prikazujući premijera Nermina Nikšića i ministra komunikacija i transporta Damira Hadžića (obojica iz SDP-a), u pozitivnom svjetlu. Pozitivnoj atmosferi su doprinijeli vatromet, muzika, mažoretkinje i baloni. Odgovarajući na pitanje novinara TV1 da li je bilo teškoće prilikom izgradnje autoputa, premijer je odgovorio: Nije bilo teškoća jer smo bili ujedinjeni i uradili smo odličnu stvar... ispunili smo obećanje od prije tri godine kojem su se mnogi smijali. U sljedeće četiri godine poklonićemo BiH još 90 kilometara autoputa. Što se tiče izvještavanja o druge dvije vlade, Vijeće Ministara BiH je dobilo 1 izvještavanja, koje je bilo uglavnom neutralno i pozitivno. Nasuprot tome, Vladi i predsjedniku RS-a je pojedinačno dodijeljeno po 4 i 5%. O njima je kritički izvještavano u kontekstu posjete Rusiji. Na primjer, novinar TV1 je 17. septembra ukazao na to da su Milorad Dodik i Željka Cvijanović morali da čekaju tri dana dok ih konačno nije primio Vladimir Putin. Što se tiče izvještavanja o političkim strankama i koalicijama, je dobila najveći dio medijskog pokrivanja 18%, u vezi sa smrću bivšeg predsjednika, Sulejmana Tihića.

5 Naredna stranka koja je dobila najviše medijskog pokrivanja je bila sa 9%, uglavnom negativnog tona. Nijedna od preostalih stranaka nije više od medijske pokrivenosti. TV OBN, OBN Info u Za razliku od prvog perioda u kojem je najveći dio izvještavanja o političkim subjektima bio posvećen Vladi FBiH, veći dio medijskog izvještavanja u drugom periodu je bio posvećen (3). Ovo izvještavanje je bilo uglavnom neutralno (smrt i sahrana Sulejmana Tihića). Drugi politički subjekat o kojem se najviše izvještavalo je bila Vlada FBiH (2), dok je ton uglavnom bio neutralan i pozitivan. 6 Izvještavanje o drugim političkim strankama i koalicijama je bilo beznačajno. SDP i su dobili po 3 % ukupnog medijskog izvještavanja, uglavnom neutralnog tona. NTV Hayat, Vijesti u 7 u NTV Hayat nastavlja da posvećuje značajan dio medijskog prostora Vladi FBiH, ali manje nego što je to bio slučaj u prvom periodu (23 % u odnosu na 49% u periodu prve dvije sedmice monitoringa). Ton izvještavanja je bio uglavnom pozitivan i neutralan. Na primjer, NTV Hayat je 17. septembra prikazala pozitivan tv prilog o odluci Vlade FBiH o saradnji između kompanija Aluminij i Elektroprivreda, prema kojoj bi Aluminij trebao da isplati svoje dugove. U drugom slučaju, televizija je emitovala prilog otvaranje dionice autoputa Međugorje Bijača u kojem su u pozitivnom svjetlu prikazani ministar Vijeća ministara BiH, Damir Hadžić i premijer FBiH Nermin Nikšić, pružajući im direktnu priliku da naglase svoje postignuće. 7 NTV Hayat nije prikazivala nikakve druge stavove i mišljenja. Vijeće ministara BiH je dobilo 19% medijskog prostora, uglavnom neutralnog tona. 8 Što se tiče medijskog pokrivanja političkih stranaka i koalicija, je pripao najveći dio 27% (značajan porast u poređenju sa prvim periodom). Razlog je opet intenzivno izvještavanje u vezi sa smrću Sulejmana Tihića. Ton izvještavanja je bio uglavnom neutralan. 6 Dok je izvještavanje o Vladi FBiH bilo uglavnom pozitivno ili negativno, 21. septembra je u jednoj prilici novinar OBN-a iznio komentar o ministru kulture i sporta Vlade Federacije, Selmiru Kaplanu, o tome da je u okviru rasprave na društvenoj mreži jednoj dami rekao da ne bude glupa. Novinar OBN-a je završio prilog riječima: Izvinite na izrazu, ali stvarno ministre, dragi ministre dajte malo, malkice, kulture. 7 Damir Hadžić: Za nas u ovom trenutku najvažnije je da započetim aktivnostima možemo pokazati naše ogromno opredjeljenje da u periodu koji je kako iza nas, tako i ispred nas, BiH u ovoj oblasti cestovne gradnje ne kaska za zemljama u regiji. Nermin Nikšić: Ovo znači puno za Međugorje koje je 'Meka' religijskog turizma, da je na ovaj način povezano modernim putem sa Evropom, što će olakšati pristup turistima. 8 Međutim, 19. septembra, NTV Hayat je emitovala prilog u vezi sa reakcijom ambasade SAD o donatorskim sredstvima za poplave, koja se navodno ne koriste u te svrhe. Ovaj prilog su pratile slike Vjekoslava Bevande i Bakira Izetbegovića. Ispod slika je za svo vrijeme trajanja priloga pisalo: nesposobni, neefikasni i neodgovorni. Glas novinara u pozadini slike poručuje: Novac su nam dali, ali mi ga ne koristimo, a nije razlog što ljudima iz poplavljenih područja ne treba krov nad glavom, već zato što naša vlast ne zna, ne želi ili neće da napravi plan kako raspodijeliti stotine miliona eura pomoći (slika u pozadini: Vjekoslav Bevanda i Bakir Izetbegović se smiju)... Donatori tvrde - nesposobna vam je vlast na svim nivoima da odgovori na potrebe građana.

6 Ostale stranke koje su dobile veći dio pokrivenosti su bile SDP i HDZ BiH (pojedinačno po 5%). Ton je bio uglavnom neutralan. TV PINK, Info top u Slično kao i kod drugih monitorisanih tv kanala, TV Pink je smanjio izvještavanje o političkim strankama i koalicijama (sa izuzetkom koja je dobila 16 % medijske pokrivenosti), a povećao izvještavanje o državnim zvaničnicima na sva tri nivoa vlasti. Do najvećeg povećanja došlo je u izvještavanju o Vladi RS-a (27% u odnosu na 15% u prve dvije sedmice monitoringa). Razlog tome je izvještavanje o brojnim aktivnostima Vlade RS-a, posebno u vezi prethodno navedene posjete Rusiji od strane dvoje najvećih zvaničnika iz RSa. 9 Intenzivno izvještavanje o uspjesima državnih zvaničnika, od kojih su mnogi u isto vrijeme i kandidati na izborima, daje im veliku prednost u odnosu na njihove protivkandidate. Na primjer, u emisiji Infotop, TV Pink je predstavila Bakira Izetbegovića u njegovom svojstvu predsjedavajućeg Predsjedništva BiH. U svom intervjuu, koji je trajao trinaest minuta, imao je jedinstvenu priliku da govori veoma pozitivno o svom radu u Predsjedništvu BiH (na primjer izjavio je: Konsenzusom smo donijeli 2000 odluka, U ovom sivilu, u ovoj zbrci, mislim da je Predsjedništvo bilo svijetla tačka ). Štoviše, dozvoljeno mu je da kritikuje Nebojšu Radmanovića i Milorada Dodika koji nisu mogli da reaguju na njegove kritike, jer nisu učestvovali u programu. Pored toga, novinar nije pokušao da u cilju balansa, uputi neke kontra-argumente ovoj očiglednoj samopomociji. BN TV, Dnevnik 2 u Kao i u prethodnom periodu TV BN je nastavila da većinu svog pokrivanja dodjeljuje -u (27%), a zatim Vladi RS (2) i -u (20%). Dok je uglavnom prikazan u neutralnom i pozitivnom svjetlu, pokrivanje -a je uglavnom negativno. Na primjer, 22 septembra TV BN emituje prilog o aktivisti -a koji je pretučen od strane neidentifikovanog aktiviste -a u Banja Luci, te navodi da mu je tom prilikom rečeno da: treba poubijati ljude iz -a, a da je Dodik kralj. O posjeti predsjednika Dodika i premijerke Cvijanović Rusiji izvještavano je bez njihovih tonskih izjava, već samo kroz saopštenja. Nije spomenuta Putinova podrška vlastima u RS, što je bilo na ATV i RTRS. Umjesto toga TV BN je prikazala Mirka Šarovića iz -a koji komentariše kako bez saglasnosti organa države BiH, ugovor nije validan. Nadalje, u sljedećem Dnevniku TV BN prikazuje predstavnike -a i ekonomske stručnjake kako minimiziraju rezultate Dodikove posjete Rusiji. 9 Info top je detaljno izvjestio o posjeti Rusiji i susretu sa Vladimirom Putinom, predsjednika RS Milorada Dodika i premijerke RS Željke Cvijanović. Ton vijesti je ocijenjen kao pozitivan, naročito dio u kojem su Milorad Dodik i Željka Cvijanović govorili direktno, ističući značaj ove posjete i ekonomski razvoj RS.

7 Alternativna televizija (ATV), Vijesti u Slično kao i u prethodnom izvještaju, ATV je pokušao da obezbijedi uravnoteženiju sliku kampanje nego dva druga TV kanala iz Republike Srpske. i su dobili 17 i 9%, uglavnom neutralnog i pozitivnog pokrivanja (izvještavanje o -u sadrži takođe i nešto kriticizma). Najviše je izvještavano o Vladi RS i to uglavnom pozitivno i neutralno. Glavni razlog bila je posjeta premijerke Cvijanović i predsjednika Dodika Rusiji i njihove izjave date tokom posjete, kao i pozitivne reference koje se odnose na njih. Na primjer 18. septembra predsjednik Rusije Putin kaže o predsjedniku RS: Dodik je iskusan i vješt političar. Želim Vam uspjeh na izborima i znam da imate velik broj birača. je dobila 17 % medijskog prostora vezano za smrt bivšeg predsjednika stranke Sulejmana Tihića. 10 Radio Radio BH1, Dnevnik u Tokom drugog perioda monitoringa, BH radio 1 je skoro podjednako izvještavao o sve tri vlade: Vladi FBiH (18%), Vladi RS (18%) i Vijeću ministara BiH (2). Ton u izvještavanju je bio uglavnom neutralan, ali je bilo par prilika kada su neki od pripadnika izvršne vlasti kritikovani. Na primjer, 16. septembra, emitovan je prilog u kojem se ispituje rad državnih institucija i gdje je naglasak stavljen na rad Vlade FBiH. Ista vlada je prethodno kritikovana u vezi sa federalnim ministrom Lijanovićem za niz slučajava navodne pronevjere vladinih subvencija, namještene donacije i pranje novca. BH radio je pružio i neke pozitivne informacije o Vijeću ministara BiH. 25. septembra emitovao je pozitivan prilog o Vijeću ministara u vezi sa implementacijom donacije od 10 miliona KM za štete nastale od poplave. Predsjedavajući Vijeća ministara, Vjekoslav Bevanda, je u svom direktnom obraćanju, u trajanju od 50 sekundi, govorio o načinu na koji program funkcioniše i da je dobro zamišljen kako bi donacije došle u prave ruke. Takođe je zapaženo i povećano izvještavanje o, u vezi sa smrću Sulejmana Tihića. Radio Republike Srpske, Dnevnik u Radio RS je ustupio skoro polovinu svog medijskog prostora (49%) aktivnostima Vlade RS-a (ovo označava povećanje u poređenju sa prethodnim periodom kada je bilo 3). Razlog ovome je, između ostalog, posjeta Rusiji predsjednika RS Milorada Dodika i premijerke RS Željke Cvijanović. Ton izvještavanja je bio prevalentno pozitivan i neutralan jer su isticani ekonomski i politički značaj odnosa sa Ruskom Federacijom. Pored ovoga, s obzirom da je 10 Dok je većina izvještavanja o Miloradu Dodiku sa neutralnim ili pozitivnim tonom, 23 septembra ATV emituje prilog sa Slavkom Vučurevićem, gradonačelnikom Trebinja (PDP), koji kaže o Dodiku: Nije mi jasno, šta će Dodik u Trebinju? Kome treba Dodik u Trebinju? On može da traži svoje političke sagovornike među onima kao što je on, a on svakako nije lik koji sa sobom nosi moralni kvalitet bilo čega, a da bi mogao biti predsjednik. Naravno nadam se da to više nikada neće biti i da je on teška, sumorna i paklena prošlost RS-a. Priliku za odgovor dobija i Milorad Dodik koji kaže da gluposti i cinizam Slavka neće ni da komentariše.

8 optužen od strane opozicije da posjetu Rusiji koristi za političku kampanju, Milorad Dodik je dobio priliku da pruži objašnjenje. 18. septembra, u okviru radio intervjua, novinar je upitao predsjednika Dodika: Zašto je posjeta organizovana za vrijeme predizborne kampanje? Predsjednik je odgovorio: ''Tamo nije išla partija. Tamo smo išli kao visoki funkcioneri isključivo radi dogovora o strateškim, državnim pitanjima. To što pada u vrijeme predizborne kampanje nama je bilo dodatno opterećenje, jer smo kampanju morali na jedan kratak period da zadržimo, i tamo razgovaramo o svim pitanjima jer su oni tražili rješavanje. Što se tiče izvještavanja o političkim strankama i koalicijama, najveći dio medijskog prostora je pripao -u (18%). Ton je bio uglavnom neutralan i pozitivan. Izvještavanje o glavnoj opozicionoj stranci, iznosilo je samo i imalo uglavnom neutralan i pozitivan ton. Radio Federacije BiH, Dnevnik u Vlada FBiH i Vijeće ministara zauzimaju gotovo 50% izvještavanja o političkim subjektima Radija FBiH (25% i 2). Ton pokrivanja je uglavnom neutralan i pozitivan. Na primjer 23. septembra Radio FBiH emituje prilog o otvaranju Centra za transplantacijsku medicinu, gdje je ministar zdravstva Rusmir Mesihović prikazan u pozitivnom svjetlu. Bilo je samo nekoliko situacija u kojima je rad Vlade FBiH kritikovan. Na primjer 17. septembra, Radio FBiH emituje prilog o reviziji poslovanja Vlade FBiH. Akcenat je stavljen na sporna poslovanja ministarstava poljoprivrede, finansija i boračkih pitanja prikazujući izjave opozicionih članova parlamenta koji kritikuju Vladu. Što se tiče pokrivanja političkih partija i blokova, i HDZ BiH dobili su 14 i 9 % pojedinačno. Izvještavanje je bilo uglavnom neutralno. Ostale političke partije su dobile manje od medijskog prostora. Debatne predizborne emisije BHT - Opći izbori 2014 BHT1 je 15. septembra počeo sa serijalom predizbornih debatnih emisija pod imenom Opći izbori koje se emituju u 20 časova, dva puta sedmično. Na primjer, 15. septembra, prva emisija trajala je 60 minuta, a gosti nisu bili predstavnici političkih stranaka već stručnjaci za izborna pitanja i politički analitičari. Tema emisije je bila izborna pravila i uloga CIK-a u izbornom procesu; važnost nestranačkog posmatranja izbora i uloga NVO; problem apstinencije birača, s naglaskom na izlaznost mladih na izbore; analiza izbornih platformi i očekivanja u vezi s tim kakva se predizborna kampanja može očekivati od stranaka. Uvod u diskusiju je bio novinarski prilog o zloupotrebi problema poplava za predizbornu kampanju. Prilog je imao kritički ton prema političarima i političkim strankama. Kritički ton se odražavao kako kroz novinarski stav, tako i kroz izbor sagovornika u prilogu, koji apsolutno svi kritikuju ponašanje političkih stranaka Prilog počinje sljedećim riječima novinarke: Predizborni marketing uz nacionalističku retoriku ili isprazna obećanja o novim radnim mjestima... Bosanskohercegovačko tlo natopljeno vodom u razornim poplavama od maja na ovamo, postalo je poligon za nezvaničnu predizbornu kampanju među njima.... Novinarka saopštava i sljedeće: Od obećanja o pomoći, koja bi omogućila povratak građana u njihove domove, floskulama o kućama do zime, građanima se izglednijim čini samo dolazak zime. Koliko god se političari pozivali na transparentnost u

9 Ostale emisije (trajanja 90 minuta), su ugostile predstavnike političkih stranaka (17, 22 i 24. septembra). Iako je predviđeno gostovanje šest stranaka u svakoj emisiji (raspored i datum učešća se određuju žrijebanjem), samo je 17. septembra učestvovalo svih šest stranaka, u poređenju sa prethodne dvije praćene emisije koje su pojedinačnoo ugostile po 4 i 5 predstavnika. 12 U emisijima svaki gost ima po 2 minuta za izlaganje i 1 minut za eventualnu repliku. Vrijeme izlaganja je mjereno. Emisija je omogućila i učešće gledalaca kroz postavljanje pitanja putem adrese i telefona. Teme nisu identične u svakoj emisiji. Inače, riječ je o najakutelnijim problemima u zemlji: zahtjevi građana prema vlastima izraženi tokom februarskih protesta smanjenje plata političara, ukidanje bijelog hljeba, pokretanje ekonomije; nezaposlenost, sa akcentom na nezaposlenost mladih; transparentnost porijekla imovine političara, imovinski kartoni, visina primanja političara; ljudska prava - od problema sprovođenja presude Sejdić-Finci, preko ravnopravnosti polova, do prava LGBT osoba. FTV - Izbori 2014 Debatne emisije IZBORI 2014 se emituju ponedjeljkom, srijedom i petkom i u njima se predstavljaju i diskutuju kandidati za Parlament Fedracije BiH i Parlament BiH. Svaki učesnik ima po 90 sekundi po temi da predstavi sebe i program svoje stranke. Zvučni signali se javljaju na 60, 80 i 90 sekundi kako bi se učesnike obavijestilo o vremenu koje je prošlo. Teme su ustavne reforme, zdravstvo, kriminal i korupcija, socijalna politika i ekonomija. Učesnici govore o ovim temama u okviru nadležnosti za koju se kandiduju. Nakon što svi prođu kroz sve teme, ostavlja se vrijeme za komentare i razgovor između učesnika. Voditelji se rotiraju, i od početka kampanje su to bili: Duška Jurišić, glavna urednica FTV-a i Darian Babić, voditelj centralnog Dnevnika. Oba voditelja postavljaju suštinska pitanja kako bi podstakli diskusiju i dobili detaljnija objašnjenja od učesnika (kao reakciju na njihovu uvodnu prezentaciju), što emisiju čini zanimljivom. RTRS - Aktuelno (19.9.) RTRS će predizborne debate pokrenuti tek u zadnjoj sedmici pred izbore. Politička emisija Aktuelno se emituje u slučajevima nekog zvaničnog događaja. 19. septembra, glavna tema emisije je bila posjeta Rusiji Željke Cvijanović i Milorada Dodika, koji su pozvani da gostuju u programu. Međutim, u emisiju nije pozvan niko od predstavnika opozicije ili drugih gostiju koji bi mogli iznijeti svoje kontra-argumente na stavove dva najviša predstavnika vlasti koji su u isto vrijeme i kandidati na predstojećim izborima. dodjeli pomoći, mnogi od pomoći nisu vidjeli još ni marku. Tekst su pratile fotografije političara koji su posjetili poplavljena područja Nermin Nikšić, premijer FBiH, Dragan Čović, predsjednik HDZ-a BiH, Željka Cvijanović, premijerka RS, Milorad Dodik, predsjednik RS, Bakir Izetbegović, član Predsjedništva BiH. 12 U emisiji od su bili pozvani i predstavnici -a i, ali se nisu odazvali pozivu. Kako je rečeno, je saopštio da nisu u mogućnosti doći u emisiju jer imaju zakazane druge predizborne aktivnosti, a iz -a nije bilo nikakvog obrazloženja.

10 Dodik je rekao da je ruska podrška Republici Srpskoj evidentna u posljednjih nekoliko godina. Dodao je da međunarodna zajednica u BIH uporno provodi cinizam i aroganciju prema RS-u, ali da je to spriječeno jer RS ima Rusiju na svojoj strani. Cvijanović je rekla da je jedan od najvažnijih dogovorenih projekata, projekat gasifikacije, odnosno saradnja sa Gaspromom te nastavak izgradnje južnog toka. Dodik je naglasio da će se svim silama boriti da dogovoreni projekti u Rusiji dobiju verifikaciju na Parlamentu BIH te je poslao poruku: Neće proći ni jedna odluka dok ne prođe Južni tok, svidjelo se nekome ili ne. Dodik je indirektno aludirao na opozicione stranke u RS-u, kada je rekao da su mnogi iz RS-a pokušavali da medijski daju lošu sliku o sastancima i bilo kakvim dogovorima u Rusiji, jer im je krivo što oni nemaju takvu moć, sposobnost i pamet. TV1 - Izbori specijal Prva emisija Izbori specijal emitovana je 11. septembra i gost je bio Visoki predstavnik u BiH Valentin Incko koji je govorio o značaju izbora i mogućim perspektivama BiH. Nakon toga počelo je predstavljanje kandidata za članove Predsjedništva BiH kao i lidera stranaka koji su na nekoj od izbornih lista. Emisija traje od 30 do 40 minuta i emituje se prije centralnog dnevnika u 19 sati. Uvijek je samo jedan gost, a forma je klasični intervju. Emisija se emituje svaki dan. Voditelj je Sanjin Bećiragić, koji postavlja uglavnom ista pitanja i prilagođava ih kontekstu, odnosno tematici kroz niz potpitanja. Npr, neka od pitanja su: koga bi voljeli vidjeti u Predsjedništvu sa vama, zašto ste se kandidovali, šta očekujete, kako ćete to promijeniti, itd. ATV - APOSTROF Izbori 2014 Emisije traju 2 sata i emituju se tri puta sedmično (petak, nedjelja i srijeda). Voditelj je uvijek isti, a broj gostiju zavisi od odziva (od 4 do 7). Gosti su nosioci lista iz 9 izbornih jedinica u RS za Narodnu skupštinu RS, a u emisijama će biti i sučeljavanje nosilaca lista iz tri izborne jedinice iz RS za Parlamentarnu skupštinu BiH. Pozicije u studiju i uvodničari za teme se određuju žrijebanjem. Uvodničari imaju 1 min i 30 sek, a ostali gosti po 60 sekundi za repliku. Pored odbrojavanja na ekranu, nakon isteka vremena se čuje i zvučni signal, a i mikrofon se ugasi ako neko priča predugo nakon signala. Teme su uvijek iste: pozicija RS u BiH i regionu, ekonomija, privreda i razvoj, socijalna politika, mladi i obrazovanje, borba protiv kriminala i korupcije. Nakon tema, za završne riječi kandidati imaju priliku da u 30 sekundi predstave stranke i pozovu birače da glasaju za njih. SMS poruke gledalaca se uvijek prikazuju na dnu ekrana, ali direktnih telefonskih poziva u studio nema. Odnos voditelja Vedrana Škore je skoro uvijek isti - neutralan je i dopušta konfrontaciju kandidata.

11 Dnevne novine Dnevni avaz Dvije najzastupljenije političke stranke u Dnevnom avazu su bile (27%) i (2). Međutim, dok je ton prema -u bio pozitivan ili neutralan, ton izvještavanja o je bio uglavnom negativan ili neutralan. Posebno je negativno prikazan Bakir Izetbegović (članci koji kritikuju njega i su objavljeni 12, 14, 15 i 25. septembra). Pored toga, kritikovan je i SDP (8%). Dnevni avaz je koristio fotografije kao alat za predstavljanje pojedinih političkih stranaka (uglavnom i SDP) kao neuspješnih (na primjer, slike prazne dvorane za vrijeme predizbornog mitinga). Treba spomenuti da je Martin Raguž, tokom drugog perioda monitoringa, dobio priliku da predstavi svoj program i političke stavove (iako je HDZ 1990 dobio samo od ukupnog medijskog prostora). Oslobođenje Oslobođenje je pružilo svojim čitaocima raznovrsan sadržaj o različitim političkim strankama iz oba entiteta (što je bio i slučaj u prvom periodu monitoringa). Iako je nastavila da dobija najveći dio prostora u člancima o politici i izborima, to je bilo manje nego u periodu prvog monitoringa (15% u odnosu na 2 tokom prve dvije sedmice u septembru). Što se tiče tona u izvještavanju, on je bio uglavnom pozitivan ili neutralan (iako je bilo više članaka koji su kritikovali, nego što je to bio slučaj tokom prvog perioda). Usporedbe radi, SDP je dobio 9% medijskog prostora, uglavnom pozitivnog tona. Sljedeća stranka koja je dobila više medijskog prostora bio je DF sa 7%, uglavnom pozitivnog tona. U pogledu izvještavanja o državnim zvaničnicima, najveći dio medijskog pokrivanja pripao je predstavnicima Vlade FBiH (1). Za razliku od prvog perioda, kada je o Vladi FBiH izvještavano uglavnom kroz pozitivan ton, u drugom periodu je izvještavanje bilo uglavnom negativnog ili neutralnog tona. Pored toga, Oslobođenje je kritikovalo i Milorada Dodika, uglavnom kroz komentare drugih političkih vođa koji su koristili termine kao što su kriminalac, tiranin, diktator, itd. (18. septembar) u opisivanju predsjednika Republike Srpske (20. septembra, predsjednik FBiH, Živko Budimir je uporedio Dodika sa Dražom Mihajlovićem). Večernji list Večernji list (slično kao u prvom periodu monitoringa) je posvetio više pažnje HDZ-u BiH nego bilo kojoj drugoj političkoj stranci (29%, uglavnom neutralnog ili pozitivnog tona), ali je to bilo manje nego za vrijeme prvog perioda (kada je udio u medijskom prostoru iznosio 49%). Poređenja radi, SDP je dobio 5% takvog prostora, ali je ton bio uglavnom negativan. Slično kao i tokom prve dvije sedmice monitoringa, novine su prikazivale SDP kao političku stranku koja radi protiv interesa Hrvata. Štoviše, za razliku od prvog perioda, kritičko izvještavanje je usmjereno i protiv Vlade FBiH (16% medijskog prostora). Vlada FBiH se oslovljavala kao vlada Nermina Nikšića, što se može vidjeti kao pokušaj da se SDP dovede u vezu sa Vladom FBiH i da ih se prikaže negativno.

12 Dnevni list Dnevni list je, tokom perioda ovog monitoringa, ustupio mnogo manje prostora SDP-u nego što je to bio slučaj u prošlom (8% u odnosu na 20% u toku prve dvije sedmice). S druge strane, obim medijskog prostora posvećenog HDZ-u 1990 se povećao više od dva puta (19% u odnosu na 9% u toku prvog perioda). Izvještavanje i o SDP-u i o HDZ-u 1990 je bilo uglavnom pozitivno. Martin Raguž, vođa stranke HDZ 1990, je imao nekoliko prilika da iskaže svoje političke stavove i vizije (na primjer, 15. i 20. septembra). Pored toga, sekretar HDZ-a 1990 Ilija Cvitanović je prikazan u intervjuu 16. septembra u kojem je HDZ 1990 imao priliku da prenese svoju poruku glasačima. Sljedeća stranka koja je dobila veću medijsku pokrivenost je bila (1), uglavnom pozitivnog i negativnog tona (na primjer, 26. septembra, Dnevni list je objavio saopštenje za javnost koje je uputila pod naslovom Bakir Izetbegović je tip vođe kojeg Bošnjaci trebaju ). Glas Srpske Glas Srpske je nastavio sa objavljivanjem članaka fokusiranih na RS. Vlada RS i su dobili pojedinačno po 12 i 19 % medijskog prostora, uglavnom neutralnog i pozitivnog tona. Novine su mnogo izvještavale o posjeti Rusiji dva najviša zvaničnika iz RS, prikazujući veliku sliku Milorada Dodika i Vladimira Putina na naslovnici (19.9.). Nasuprot tome, je dobio samo 9% medijskog prostora, uglavnom neutralnog tona. Slično već pomenutim medijima, Glas Srpske je znatno izvještavao o smrti Sulejmana Tihića (27. septembra), uz naslov borac za kompromis nas je napustio. Ton izvještavanja o Tihiću je bio pozitivan ili neutralan. Nezavisne novine Nezavisne novine su 1 svog sadržaja koji se odnosi na izvještavanje o politici i izborima, ustupile aktivnostima Vlade RS-a (posebno posjetu Moskvi od strane Milorada Dodika i Željke Cvijanović), a 1 aktivnostima -a. Ton izvještavanja je bio uglavnom neutralan i pozitivan (slično kao i u prvom periodu monitoringa). Nezavisne novine su 15. septembra uvele posebnu sekciju pod nazivom Izbori Od kako je u novine uvedena ova sekcija, o -u je na dnevnoj osnovi objavljen barem po jedan veliki članak (svaki od njih u pozitivnom tonu). Međutim, i druge političke stranke su imale priliku da u Nezavisnim novinama predstave svoje ideje. Do sada, objavljeni su članci o sljedećim kandidatima i strankama: Socijalitička partija (); Savez za promjene; Marko Pavić, vođa DNS-a; Dragan Čavić, vođa DNP-a; Ognjen Tadić, član -a; Ramiz Salkić (); Bakir Izetbegović (); Aleksandar Plazinić () i Dragan Čović (HDZ BiH).

13 Internet mediji Frontal.rs Frontal.rs je nastavio sa objavljivanjem članaka fokusiranih isključivo na RS, uz par članaka o Vijeću ministara BiH, uveliko ignorišući Vladu FBiH. Međutim, Vlada RS je dobila 1 medijskog prostora, uglavnom neutralnog i pozitivnog tona. Istovremeno, koji je dobio 1 medijskog prostora, bio je prikazan kroz negativan i neutralan ton (što se razlikuje od perioda prvog monitoringa gdje je ton prema -u bio uglavnom neutralan). Usporedbe radi, SDP je dobio medijskog prostora u isključivo negativnom tonu. Frontal.rs je takođe objavio i duži članak koji je napisao Aleksandar Savović (savjetnik Ognjena Tadića, kandidata -a) u vezi predsjedničkih izbora (dugačak šest stranica) u kojem je prikazao Tadića u pozitivnom i Milorada Dodika u negativnom svjetlu. je ukupno dobio 9% medijskog prostora praćenog uglavnom neutralnim tonom. Frontal.rs je takođe kritikovao putovanje Milorada Dodika i Željke Cvijanović u Moskvu, koristeći se naslovima kao što su: Predizborni turizam: Dodik otišao u posjetu Kremlju. Postalo je jasno da je Frontal.rs upućuje kritike -u i Miloradu Dodiku. Klix.ba Klix je znatno izvještavao o izborima kroz vijesti koje su uglavnom preuzimane od strane novinskih agencija. Postoji nedostatak analitičkih izvještaja i članaka. Međutim, slično kao u periodu prvog monitoringa, Klix je izvještavao o nekoliko političkih stranaka i koalicija. Najviše medijskog prostora je dobila (20%), uglavnom u vezi sa smrću Sulejmana Tihića. Ovi članci su profesionalno napisani uz poštovanje etičkih standarda. Ton izvještavanja je uglavnom bio pozitivan i neutralan. Sljedeća stranka koja je dobila više medijskog prostora je bio SDP (10%), uglavnom pozitivnog tona. Klix je nastavio sa objavljivanjem intervjua sa političkim kandidatima (Martin Raguž 11. septembra, i Mirsad Kebo 15. septembra). Svim kandidatima su postavljana ista (ili veoma slična) pitanja. Pored pitanja, Klix je objavio i fotografije kandidata, a ton izvještavanja o kandidatima je bio uglavnom neutralan (ovo je bio slučaj i u prethodnom periodu monitoringa. Uopšteno govoreći, Klix je pratio isti trend koji je imao i tokom perioda prvog monitoringa, tj. pružio je priliku brojnim političkim subjektima i strankama da se predstave građanima. Članci o ovim političkim subjektivma su kratki, ali profesionalno napisani. Bljesak.info Bljesak je kao i u prethodnom periodu objavio mnogo tekstova o izborima u kojima predstavlja različite političke partije. Međutim, interesantna je činjenica da su neke stranke kao što je (1), SDP () i DF (5%), predstavljene samo kao lokalne političke stranke (na primjer u kontekstu problema u Mostaru). Za usporedbu, stranke kao što su HDZ 1990 (5%), HDZ BIH (9%), () i H (7%) su predstavljene kao stranke koje utiču na politički život u cijeloj BiH. Većina političkih stranaka je predstavljena u pozitivnom i neutralnom tonu, osim, koja je imala samo, ali sve u negativnom tonu (obzirom na izvještavanje o hapšenju njenih lidera).

14 Radiosarajevo.ba U ovom periodu monitoringa, Radio Sarajevo je posvetio većinu svog izvještavanja (4), vezano sa smrću Sulejmana Tihića. Slično prethodno monitorisanom periodu, Radio Sarajevo je izvještavao o drugim strankama, ali ne u tom obimu kao. Ton ovog izvještavanja je uglavnom neutralan ili pozitivan, osim za i HDZ BiH koje su prikazane uglavnom u negativnom tonu. Radio Sarajevo, kao i u ranijem periodu, nastavlja da upotrebljva infografike da predstavi političke kandidate (30 do sada). Infografike su vrlo primjerene korisnicima obzirom na sadržaj koji obezbjeđuje čitaocima, podatke o kandidatima kao što su biografija, prethodne izjave i pogledi. Cilj infografika je obezbijediti atraktivnu i lako prihvatljivu formu za informacije o kandidatima. Generalno, moguće je zaključiti da je trend izvještavanja Radio Sarajeva sličan kao i u prethodnom periodu. Nije bilo istraživačkih priča, ili dubljih analiza programa i plana političkih partija. Dodatno, takođe nije bilo mnogo izvještaja o aktivnostima Centralne izborne komisije (CEC), niti dubljih objašnjenja glasačkog procesa građanima. Zaključak Podaci iz drugog posmatranog perioda su potvrdili da postoje velike razlike u načinu predstavljanja političkih subjekata i izvještavanju medija o njima. Neki od posmatranih medija su u manjoj ili većoj mjeri otvoreno pokazivali svoje simpatije prema određenim političkim strankama. Kvalitativna analiza je potvrdila da neki mediji i dalje odbijaju prikazati suprotne stavove o nekim određenim pitanjima. Posmatrani tv kanali su izvještavali o svakodnevnim dešavanjima u posebnim izbornim programima (Izborne hronike), dok je program vijesti, koji prati najšira publika, ponudio ograničeno izvještavanje o kampanjama. Vijesti su se uglavnom fokusirale na pokrivanje rada Vlade i državnim zvaničnika, od kojih su mnogi kandidati na izborima. I dalje nedostaje istraživački pristup u izvještavanju kao i kritički i individualni osvrt na rad vlasti. Ipak, određeni mediji su pokazali analitički pristup. Međutim, mediji moraju biti proaktivniji u određivanju oblika svojih izvještaja o izborima. Sljedeći izvještaj će biti izdat 9. oktobra i sadržaće ukupnu ocjenu službene kampanje u medijima.

15 !! BiH Opšti izbori 2014 Media Monitoring Od 1. septembra 2014, Media Plan, uz podršku Agencije Sjedinjenih Država za međunarodni razvoj (USAID), Vlade Velike Britanije, Ambasade Kraljevine Norveške, Nacionalne zaklade za demokratiju (NED) i Evropske Unije vrši monitoring 9 tv kanala, 3 radio stanice, 6 novinskih izdanja i 4 web portala. Monitoring uključuje kvantitativne i kvalitativne metode analize. Kvantitativna analiza podrazumijeva brojna numerička mjerenja i indikatore koji se analiziraju, uključujući procjenu i izradu nalaza koji se tiču vremena ili prostora datog svakom kandidatu ili odgovarajućem političkom subjektu (u centralnim informativnim emisijama) i takođe evaluaciju tona pokrivanja, odnosno na koji način je subjekat prikazan - pozitivno, neutralno ili negativno. Kvalitativna analiza procjenjuje rad medija na osnovu određenih mjernih kategorija, kao što su etički i profesionalni standardi - balans, preciznost, blagovremenost, izbor tema, izostavljanje informacija, prednost položaja, pozicioniranje tema, zapaljiv govor itd. Obrazloženje grafikona Političke partije i drugi relevantni subjekti! Okrugli grafikoni pokazuju ukupan procenat vremena datog odgovarajućem političkom subjektu za svaki medij u definisanom periodu.! Stupčani grafikoni pokazuju ukupan broj sati i minuta pozitivnog (zeleno), neutralnog (bijelo) i negativnog (crveno) vremena/prostora posvećenog odgovarajućem političkom subjektu za svaki od medija u definisanom periodu. Posmatrani mediji: TV: BHTV1, FTV, RTRS, NTV Hayat, OBN, TV Pink BiH, TV BN, TV1 i ATV Radio: BH Radio, Radio FBiH i Radio RS!

16 General elections BiH 2014 BHTV1 - news program (Dnevnik 2 at 19.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') 8% 15% 2 5% 18% 18% 0:10:05 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:08:38 0:07:12 0:05:46 0:04:19 0:02:53 0:01:26 0:00:00 BiH PresCr SbiH USD SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

17 General elections BiH % TV FTV - news program (Dnevnik at 19.30) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') BiH PresCr 7% 9% 2 6% 8% 26% 0:06:29 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:05:46 0:05:02 0:04:19 0:03:36 0:02:53 0:02:10 0:01:26 0:00:43 0:00:00 BiH PresCr MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

18 General elections BiH 2014 TV RTRS - news program (Dnevnik at 19.30) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') SNS PUPRS 1 25% 6% 36% 0:43:12 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:36:00 0:28:48 0:21:36 0:14:24 0:07:12 0:00:00 RSVicepresCr NDP - DNS - DNS SNS PUPRS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

19 General elections BiH 2014 BPSSH TV1 - news program (Dnevnik at 19.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') USD PEi FedPres 5% NDP 1 9% 29% 16% 0:17:17 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:14:24 0:11:31 0:08:38 0:05:46 0:02:53 0:00:00 FedPres SbiH SDU NDP - DNS - BPSSH USD SNS PEi NSS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

20 General elections BiH 2014 OBN - news program (OBN Info at 18.50) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') 1 6% :12:58 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:11:31 0:10:05 0:08:38 0:07:12 0:05:46 0:04:19 0:02:53 0:01:26 0:00:00 FedPres SbiH USD SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

21 General elections BiH 2014 NTV Hayat - news program (Vijesti u 7) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') 5% USD FedPres 19% 2 27% 5% 0:07:12 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:06:29 0:05:46 0:05:02 0:04:19 0:03:36 0:02:53 0:02:10 0:01:26 0:00:43 0:00:00 FedPres SbiH P DF USD SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

22 General elections BiH 2014 TV Pink BiH - news program (Info top at 18.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') USD 1 16% 8% 8% 19% 27% 0:28:48 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:25:55 0:23:02 0:20:10 0:17:17 0:14:24 0:11:31 0:08:38 0:05:46 0:02:53 0:00:00 BiH PresCr USD MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

23 General elections BiH 2014 TV BN - news program (Dnevnik 2 at 19.30) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') 20% ZPiR 1 NDP 2 27% 5% 0:28:48 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:25:55 0:23:02 0:20:10 0:17:17 0:14:24 0:11:31 0:08:38 0:05:46 0:02:53 0:00:00 NDP DNS ZPiR NSS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

24 General Elections BiH % DNS ATV news program (Vijesti at 19.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') 1 NDP 9% 5% 30% 17% 0:36:00 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:28:48 0:21:36 0:14:24 0:07:12 0:00:00 NDP - DNS - DNS P StrPP SNS ZPiR MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

25 General elections BiH 2014 NDP ZZP P SDU BOSS BH Radio 1 - news program (Dnevnik at 15.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to USD type 'News') DF 5% 16% SDU 19% SbiH 10% 1 0:06:29 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:05:46 0:05:02 0:04:19 0:03:36 0:02:53 0:02:10 0:01:26 0:00:43 0:00:00 FedVicepresSr SbiH SDU NDP - DNS - ZZP P SDU BOSS DF USD MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

26 General elections BiH 2014 SbiH Radio FBiH - news program (Dnevnik at 16.00) 15/09/14-28/09/14 (Filtered to type 'News') NS USD 2 1 9% 25% 0:08:38 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:07:12 0:05:46 0:04:19 0:02:53 0:01:26 0:00:00 BiH PresCr FedVicepresSr SbiH ZZP NS USD LSBiH SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

27 General elections BiH 2014 Radio RS - news program (Dnevnik at 16.00) 15/9/14-28/9/14 (Filtered to type 'News') 16% SNS 17% 7% 49% 0:36:00 Total Neg. Total Neutr. Total Pos. 0:28:48 0:21:36 0:14:24 0:07:12 0:00:00 RSVicepresCr DNS SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

28 Monitored subjects Croatian Member of the BiH Presidency Serbian Member of the BiH Presidency Bosnian Member of the BiH Presidency President of FBiH Bosniak Vice-president of FBiH Serbian Member of Federal Presidency President of Republika Srpska Vice-president of Republika Srpska Croat Vice-president of Republika Srpska Bosniak BiH Council of Ministers FBiH Government RS Government BiH PresCr FedPres Fed VicepresBo FedVicepresSr RSVicepresCr VicepresBo BiH CoM FBiH Gov RS Gov HNS HNS Hrvatska(demokratska(zajednica2(( ( ( ( HDZ(BiH( Hrvatska(seljačka(stranka2( ( ( ( ( HSS( Hrvatska(kršćansko2demokratska(unija(BiH( ((( ( HKDU(BiH( Hrvatska(stranka(prava(Ante(Starčevića2( ( ( H(AS( Hrvatska(stranka(prava(Herceg2Bosne(2( ( ( HHB( Borci za novu politiku BNP Savez(za(novu(politiku(2(( ( ( ( ( SNP( Stranka(socijalne(sigurnosti(srpskih(boraca(2(( ( ( SSSSB( Koalicija Domovina KD Stranka(demokratske(akcije(2(( ( ( ( ( ( Stranka(za(Bosnu(i(Hercegovinu(2(( ( ( ( SbiH( Savez(za(bolju(budućnost2Fahrudin(Radončić((( ( ( Hrvatska(stranka(prava( ( ( ( ( H( Prva(stranka(2((( ( ( ( ( ( PS( Stranka(dijaspore(BiH(2(( ( ( ( ( SDBiH( Demokratska(fronta(BiH( ( ( ( ( DF(BiH( Stranka(demokratske(unije( ( ( ( ( SDU( Savez za promjene Partija(demokratskog(progresa(Republike(Srpske(2(( ( PDP(RS( Srpska(demokratska(stranka(2((( ( ( ( ( Savet -DNS- Savez(nezavisnih(socijaldemokrata( (( Milorad(Dodik( ( (( Socijalistička(partija( ((( ( ( ( ( SoP( Demokratski(narodni(savez( (( ( ( ( ( DNS( Snaga BiH SNBiH Hrvatska(stranka(prava(BiH( ( ( ( ( H(BiH(

29 Demokratska(stranka(invalida(BiH( (( ( ( ( DSI(BiH( Zajedno za promjene ZZP Stranka(pravde(i(povjerenja(( ( ( ( ( P( Demokratska(narodna(zajednica( ( ( ( DNZ( Socijal2demokratska(unija( ( ( ( ( SDU( Bosanska stranka - Bosansko podrinjska narodna stranka - Bosanskohercegovačka patriotska stranka Sefer Halilović Demokratska Fronta - Željko Komšić Demokratska narodna zajednica BiH Demokratska stranka srpske - Demokratski pokret Srpske - Hrvatska demokratska unija BiH Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine 1990 Liberalnodemokratska stranka BiH - Narodna stranka radom za boljitak Za boljitak Naša stranka - Komunistička partija Bosne i Hercegovine Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine Socijaldemokratska unija liberalnodemokratska stranka - Stranka demokratske aktivnosti za evropsku BiH - Stranka penzionera umirovljenika Bosne i Hercegovine Stranka za narod Bosne i Hercegovine - Unija socijaldemokrata-unija za sve nas - Laburistička stranka BiH - Laburisti Bih - Novi pokret BiH - Stranka pravedne politike - Regionalni demokratski savez Tuzla - Hrvatski savez HKDU HRAST - Srpska napredna stranka - Savez za Promjene - Partija ekonomske i socijalne pravde - Složna narodna stranka - Narodni demokratski pokret - Seljačka stranka - Za pravdu i red - lista Nebojše Vukanovića - Snaga naroda - Srpska radikalna stranka RS - Srpska radikalna stranka Vojislav Šešelj - Savez mladih za promjene - Nezavisni demokratski savez - Nezavisna demokratska stranka - Nezavisna lista - Partia ujedinjenih penzionera Republike Srpske Vizionarski demokratski savez - Savez za Bolje Goražde - Independent candidates - Nova hrvatska iniciativa - Stranka nova srpska BOSS BPNS BPS SH DF DNZ BiH DSS Depos HDU BIH LDS BiH NS KP BiH SDP BiH SDU-LDS S A- /U BIH SzNBiH USD LSBiH NPBiH StrPP RDS HKDU - HRAST SNS PEi SLNS NDP SELS ZPiR SnN SRS RS SRS VJ SMZP NDS NeDS NL PUPRS VDS SzBG NHI SRNS

30 !! BiH Opšti izbori 2014 Media Monitoring Od 1. septembra 2014, Media Plan, uz podršku Agencije Sjedinjenih Država za međunarodni razvoj (USAID), Vlade Velike Britanije, Ambasade Kraljevine Norveške, Nacionalne zaklade za demokratiju (NED) i Evropske Unije vrši monitoring 9 tv kanala, 3 radio stanice, 6 novinskih izdanja i 4 web portala. Monitoring uključuje kvantitativne i kvalitativne metode analize. Kvantitativna analiza podrazumijeva brojna numerička mjerenja i indikatore koji se analiziraju, uključujući procjenu i izradu nalaza koji se tiču vremena ili prostora datog svakom kandidatu ili odgovarajućem političkom subjektu (u centralnim informativnim emisijama) i takođe evaluaciju tona pokrivanja, odnosno na koji način je subjekat prikazan - pozitivno, neutralno ili negativno. Kvalitativna analiza procjenjuje rad medija na osnovu određenih mjernih kategorija, kao što su etički i profesionalni standardi - balans, preciznost, blagovremenost, izbor tema, izostavljanje informacija, prednost položaja, pozicioniranje tema, zapaljiv govor itd. Obrazloženje grafikona Političke partije i drugi relevantni subjekti! Okrugli grafikoni pokazuju ukupan procenat vremena datog odgovarajućem političkom subjektu za svaki medij u definisanom periodu.! Stupčani grafikoni pokazuju ukupan broj sati i minuta pozitivnog (zeleno), neutralnog (bijelo) i negativnog (crveno) vremena/prostora posvećenog odgovarajućem političkom subjektu za svaki od medija u definisanom periodu. Posmatrani mediji: Novine: Dnevni list, Glas Srpske, Nezavisne novine, Oslobođenje, Večernji list, i Dnevni avaz Web portali: Frontal, Klix, Radio Sarajevo portal i Bljesak!

31 General elections BiH 2014 Dnevni Avaz 15/09/14-28/09/14 DSIBiH BOSS ZZP BPSSH DF 8% FedVicepresSr 6% KD SDBiH 27% 2 14,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 BiH PresCr FedPres FedVicepresB FedVicepresS HNS KD SbiH H SDBiH SDU NDP - DNS - DNS DSIBiH ZZP P SDU BOSS BPSSH DF MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

32 General elections BiH 2014 Oslobodjenie 15/09/14-28/09/14 KPBiH 9% NS USD FedPres BOSS SDU DF 7% BPSSH 8% 1 P ZZP 6% NDP SDU SbiH 15% KD HNS 5% 9,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 BiH PresCr FedPres FedVicepresB FedVicepresS RSVicepresCr HNS BNP KD SbiH SDBiH SDU NDP - DNS - DNS HBiH ZZP P DNZ SDU BOSS BPSSH DF NS KPBiH USD StrPP RDS SNS ZPiR PUPRS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

33 General elections BiH 2014 Večernij List 14/09/14-28/09/14 DF 7% 5% FedVicepresBo FedVicepresSr 6% P 16% 9% HKDUBiH 29% 8,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 FedVicepresB o FedVicepresS r HKDUBiH SbiH H NDP - DNS - ZZP P DF MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

34 General elections BiH 2014 Glas Srpske 15/09/14-28/09/14 P 7% SNS 6% 6% DNS 6% 5% 7% 1 19% - DNS - NDP 9% 6% 5,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 4,500 4,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1, NDP - DNS - DNS P SNS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

35 General elections BiH 2014 Nezavisne novine 15/09/14-28/09/14 DNS 6% DF KPBiH StrPP 5% 10% 1 8% NDP 1 7% 6% 5% 3,500 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 3,000 2,500 2,000 1,500 1, BiH PresCr KD NDP - DNS - DNS DF KPBiH StrPP SNS PEi MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

36 General elections BiH 2014 Frontal 15/09/14-28/09/14 DNS P SNS ZPiR NSS 10% RSVicepresCr DNS - 7% 9% 7% PS 16,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 FedVicepresB o RSVicepresCr PS - DNS - DNS P DF SNS ZPiR SRSVS PUPRS NSS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

37 General elections BiH 2014 Klix 15/09/14-28/09/14 7% DF 6% NS 10% USD KPBiH RDS 6% 6% KD 7% BPSSH BOSS SDU ZZP SDU 20% H SbiH 160,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 140, , ,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 FedPres FedVicepresB KD SbiH H PS SDBiH SDU NDP - DNS - DNS ZZP SDU BOSS BPSSH DF NS KPBiH USD LSBiH StrPP RDS PEi NSS MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,

38 General elections BiH2014 Bljesak 15/09/14-28/09/14 5% NS 7% USD LSBiH 6% 7% 1 DF 5% P HNS 5% ZZP 9% HBiH 7% DNS SDBiH 1 35,000 Total Pos. Total Neutr. Total Neg. 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0 FedPres FedVicepresB FedVicepresS HNS BNP SbiH H SDBiH SDU - DNS - DNS HBiH ZZP P SDU BOSS DF NS USD LSBiH MEMO 98, Martinengova 8, Bratislava, tel./fax. (02) ,