Dkument i shkurtër i plitikave >>> 22 Gusht 2011 Mbrjtja e të Dhënave Persnale në Ksvë Mentr Vrajlli & Sfije Kryeziu Përmbledhja Ky raprt ka për qëllim që të demnstrj nevjën e zbatimit të Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale në Ksvë. Rëndësia e implementimit të këtij ligjit qëndrn në faktin se ky ligj është i ndërlidhur drejtpërsëdrejti me fusha tejet të rëndësishme si: mbrjtja e të drejtave të njeriut, e drejta penale dhe aj e prcedurës penale, anti-krrupsini, telekmunikacini, regjistrimi civil, sektri privat si dhe me fusha tjera të rëndësishme të ndërlidhura me mbrjtjen e të dhënave persnale. Në këtë raprt janë ngritur shqetësime të knsiderueshme në lidhje me implementimin e legjislacinit në këtë fushë. P ashtu, raprti ka vërejtur se mungn harmnizimi i legjislacinit që rregulln këtë fushë me legjislacinin tjetër ndërlidhës. Kj për shkak se një pjesë e legjislacinit përcjellës është nxjerrur para miratimit të këtij ligji, gjë që lë hapsirë për kundërthënje sa i përket harmnizimit me fushën e mbrjtjes së të dhënave persnale. Raprti nënvizn p ashtu se disa prcese tejet të rëndësishme të kleksinimit të dhënave persnale janë ndërmarrë vitin e fundit pa marrë në knsideratë Ligjin për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, edhe pse ky ligj ishte në fuqi. Andaj, qëllim kryesr i këtij raprti është nxitja e akterëve kryesr si dhe i pininit publik që të ndërmarrë masat e dmsdshme në implementimin sa më të shpejtë të legjislacinit në këtë fushë. Një gjë e tillë gjenë edhe më tepër shtytje sidms kur dihet se vetëm një numër i vgël i zyrtarëve që punjnë në administratë publike ap në institucine private të thirrura në mbledhjen dhe ruajtjen e të dhënave persnale kanë njhuri për ekzistimin e këtij ligji. Raprti p ashtu ka për qëllim që të shërbej si identifikues i prblemeve në fushën e të dhënave persnale për Agjencinë Shtetërre për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale (e cila sap është frmuar dhe është përgjegjëse për mbikëqyrjen e zbatimit të Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale) dhe është në funksinalizim e sipër. Ky është publikimi i dytë i QKSS-së që elabrn zhvillimin e sektrit të drejtësisë në Ksvë. Publikimi del në përputhje me vizinin strategjik të QKSS për 2011-2013 që përcaktn zgjerimin e kapaciteteve hulumtuese edhe në çështjet e drejtësisë në mënyrë që të kmplementhen përpjekjet hulumtuese aktuale në çështjet e sigurisë. Ekipi dëshirn të falenderj mbështetjen e Fndacinit për Shqëri të Hapur Think Tank Fund për mundësimin e hulumtimit dhe publikimit. Përveç kësaj, vlen të thekshet mbështetja e përgjithshme institucinale e Think Tank Fund me qëllim të fuqizimit të kapaciteteve dhe aftësive të hulumtuesve të QKSS-së. Metdlgjia Për shkruarjen e këtij dkumenti të plitikave stafi hulumtues i QKSS-së është bazuar kryesisht në përdrimin e metdave kualitative, siq janë zhvillimi i intervistave me zyrtarë të ndryshëm në fushën e mbrjtjes së të dhënave si dhe vlerësimi dhe analizimi i dkumente të ndryshme në kuadër të krnizës ligjre dhe i raprteve të ndryshme të publikuara në këtë fushë. Pse të Mbrhen të Dhënat Persnale? Prcesi i mbrjtjes së të dhënave persnale është standard i cilësuar si mjaft i rëndësishëm si në nivel vendr ashtu dhe në atë ndërkmbëtar, implementimi i së cilës dita ditës është duke u bërë pjesë a agjendës ditre për shumicën e vendeve demkratike. Nevja për mbrjtjen e të dhënave persnale ka ardhur si rezultat i zhvillimit të përshpejtuar të teknlgjisë infrmative. Duke marrur si krahasim frmat tradicinale të grumbullimit dhe ruajtjes së të dhënave persnale të cilat pthuajse tërësisht arkivheshin në mënyrë analge, teknlgjia e re ka transfrmuar pthuajse tërësisht knceptin e grumbullimit dhe ruajtjes së këtyre të dhënave. Tani më pajisjet e teknlgjisë mderne si kmpjuterët, rrjetet e internetit, incizimet audi dhe vide etj, janë shëndrruar në mjetet kryesre për grumbullimin dhe ruajtjen e të dhënave persnale. Favrizues i këtij zhvillimi në fushën e teknlgjisë infrmatike ishte ulja e vazhdueshme e çmimit në treg i këtyre pajisjeve si rezultat i rritjes së fertave në treg duke e bërë të mundur psedimin e tyre për pthuajse çd individ. Kj qasje e lehtë e psedimit të këtyre pajisjeve ka rezultuar në rritje të numrit të aktrëve të përfshirë në prcesin e grumbullimit, ruajtjes ap përdrimit të të dhënave persnale si në sektrin publik ashtu edhe në atë privat. <<<
Në fakt, në ditët e stme me teknlgjinë e re, është bërë shumë lehtë dhe jashtëzaknisht lirë që çd persn fizik ap juridik mund të ketë qasje në të dhëna persnale duke krijuar databaza për grumbullimin e të dhënave të rëndësishme persnale. Rëndësia e Mbrjtjes së të Dhënave Persnale në kntekstin e Ksvës: Rruga drejt Integrimit Evrpian <<< Në këtë kntekst, duke pasur parasysh shtimin e vazhdueshëm të dinamikës në punë e si rrjedhj përshpejtimin e shkëmbimit të infrmatave, është bërë pthuajse e pamundur shmangia nga ekspzimi i të dhënave persnale. Ekspzimi i të dhënave përsnale filln që nga zyrat e regjistrimit civil (regjistrimi i lindjeve, nxjerrjes së letërnjftimeve, pasaprtave e certifikatave të lindjes), zyrat e regjistrimit të bizneseve, pltësimi i frmave për aplikime të ndryshme, drëzimi i CV-ve, hapja e llgarive bankare se e-mail adresave, blerja e numrit telefnik, regjistrimi në rrjete të ndryshme sciale, E-marketing, regjistrimi gjatë hyrjeve nëpër ndërtesa, gjatë regjistrimit të pjesëmarrjes nëpër knferenca, gjatë kntrllit kufitar, gjatë identifikimit plicr, vëzhgimi me kamera dhe shumë të tjera. Duke pasur parasysh shumëlljshmërinë e situatave me të cilat pthuajse çd qytetar blighet që ti ekspzj të dhënat persnale, mund të thuhet se përveç aspekteve pzitive që ka sjellur lehtësimi i kmunikimit sidmss në efikasitetin e shfrytëzimit të khës dhe zvgëlimin e shpenzimeve, kët zhvillime kanë pasur edhe ndikime negative në fushën e mbrjtjes së të dhënave persnale. Pjesa negative e këtij zhvillimi ka të bëjë sidms me ekspzimin e të dhënave të rëndësishme private, zbulimi i të cilave mund ti dëmtjnë interesat persnale të atyre atyre individëve ap kmpanive. Duke pasur parasysh se zhvillimi teknligjik në fushën e teknlgjisë infrmatike është kncept glbal i cili nuk ka kursyer askënd, padyshim mund të thuhet se edhe Ksva dhe qytetarët kanë qenë dhe mbeten përcjellëse të këtyre zhvillimeve. Kështu, edhe pse vendit tnë i mbeten shumë sfida për ti tejkaluar në rrugëtimin e ndërtimit të shtetit dhe përmirësimin e mirëqenies eknmike, kj nuk t të thtë njëhkhësisht se guxhet të shpërfillet mbrjtja e atyre të drejtave që mund të knsiderhen madje për secilin individ e që kanë të bëjë me mbrjtjen e të dhënave përsnale dhe të privatësisë në përgjithësi. Në fund fare, duke pasur parasysh faktin që tanimë Ksva ka miratuar ligjin përkatës që rregulln këtë fushë, është e dmsdshme që përmes analizave dhe hulumtimeve të synhet që të vetëdijëshet pinini i gjërë për nivelin e implementimit të mbrjtjes së të dhënave persnale si dhe rëndesinë që kj fushë paraqet. Thënë më knkretisht, nisur nga perspektiva bashkëkhre, mbrjtja e të dhënave persnale është p aq e rëndësishme sa edhe të gjitha drejtat tjera elementare të njeriut andaj trajtimi i tyre edhe në Ksvë duhet të jetë i njejtë. Shikuar nga perspektiva e integrimeve Evrpiane, mbrjtja e të dhënave persnale paraqet priritet të veçantë për Bashkimit Evrpian (BE). 1 Direktiva 95/46 KE e miratuar më 24 Tetr 1995 mbi mbrjtjen e individëve sa i përket përpunimit të të dhënave persnale dhe mbi lëvizjen e lirë të këtyre të dhënave e cila është ende në fuqi, përfaqësn një përpjekje tejet të rëndësishme të ndërmarrë nga Kmisini Evrpian për të harmnizuar frmat dhe mënyrat e mbrjtjes së të dhënave persnale në tërë Bashkimin Evrpian (BE). Në përputhje me këtë dkument, shtetet anëtare të BE-së blighen që ti mbrjnë të drejtat dhe liritë themelre të persnave fizik, dhe në veçanti të drejtën e tyre për privatësi e që janë të ndërlidhura me përpunimin e të dhënave persnale pa pasur për qëllim kufizimin ap edhe ndalimin e lëvizjes së lirë të këtyre të dhënave ndërmjet shteteve anëtare (Neni 1). Direktiva në fjalë kërkn që çd shtet anëtar i BE-së ti përshtas rregullret dhe legjislacinin vendr në përputhje me këtë dkument (Neni 4). Për më tepër kj direktivë parasheh gjithashtu mënyrën e adresimit të çështjeve që ndërlidhen me mbrjtjen e të drejtave të njeriut. Në këtë drejtim, ky dkument ligjr ptencn kujdesin që duhet pasur gjatë zbulimit të të dhënave që mund të cilëshen si tejet të ndjeshme, si rigjina racre se etnike, mendimet plitike, bindjet fetare se filzfike, anëtarësimi në sindikata, gjendja shëndetësre, jeta seksuale etj. Aj p ashtu saktësn se të dhënat për veprat kriminale dhe menyrën e kryerjes së këtyre veprave mund të përdrën pr vetëm nën kushte të caktuara në mënyrë strikte (Neni 8). 2 Për ta elaburar edhe më tutje rëndësinë që ka mbrjtja e të dhënave persnale, duhet analizuar edhe prcesin e liberalizimit të vizave për vendet e Ballkanit Perëndimr. Në fakt, një nga kërkesat kryesre të përcaktuara nga Udhërrefyesi për Regjim të Lirë të Vizave me kët shtete nga ana e BE-së ishte edhe nxjerrja e dkumenteve të pajisura me të dhëna bimetrike të lexueshme nga makinat përkatëse në përputhje me standarded e ICAO (Organizata Ndërkmbëtare e Aviacinit Civil) dhe EC (Rregullrja e Këshillit) ku kërkhet futja graduale e të dhënave bimetrike krahas ftgrafisë dhe shenjave të gishtërinjëve (Udhërrëfyesi për regjim të lirë të vizave, 2009). Përveç kësaj, këtyre vendeve i është kërkuar të miratjnë legjislacinin në këtë sferë (në qftë se nuk 1 Karen Mc Cullagh, A study f data prtectin: harmnizatin r cnfusin?, University f Manchester, 2006, http://www.bileta.ac.uk/dcument%20library/1/data%20prtectin%20 -%20harmnisatin%20r%20cnfusin.pdf 2 Directiva 95/46 EC e Parlamentit Evrpian dhe e Këshillit e miratuar me 24 Tetr 1995 për mbrjtjen e individëve në lidhje me përpunimin e të dhënave persnale dhe lëvizjen e lirë të këtyre të dhënave. 2
>>> është miratuar më parë) si dhe të themeljnë Agjencinë për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale. Nga kj del se edhe për Ksvën mbrjtja e të dhënave persnale është tejet e rëndësishme për çfarëd hapi të mëtutjeshëm në prcesin e integrimit evrpian. Deri më tani janë publikuar raprte të ndryshme ndërkmbëtare dhe vendre që në një mënyrë ap tjetër shprehin mangësitë që ekzistjnë në këtë fushë. Raprti vjetr i Prgresit i Kmisinit Evrpian vazhdimisht ka nënvizuar se Ksva ka arritur prgres tejet të kufizuar në fushën e mbrjtjes së të dhënave persnale. 3 Hapat e vetëm që i kanë marrë deri më tani institucinet e Ksvës në këtë fushë janë miratimi i Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale dhe emërimi i Mbikqyrësve Shtetërr të Agjensinit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale. Ndnëse me këtë veprim u zyrtarizuar themelimi i këtij Agjensini, ky mekanizëm ende nuk është funksinalizuar. Për më tepër, duke ditur që ka pasur vetëm disa përparime të kufizuara në lëshimin e pasaprtave bimetrike, dhe kët llj dkumentesh edhe më tutje nuk ka filluar të distribuhen tek qytetarët sugjern se Ksva ende nuk ka arritur prgres të duhur në pltësimin e kërkesave të BE-së në këtë fushë me qëllim të përafrimit sa i përket prcesit të Integrimeve Evrpiane e në radhë të parë atij të liberalizimit të vizave. Vështirësitë kryesre në mbrjtjen e të dhënave persnale në Ksvë Përkundër faktit se Ligji për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale është miratuar, kapacitetet aktuale të institucineve shteterre në lidhje me zbatimin e këtij ligji janë mjaftë të ulëta. Deri më tani fusha e mbrjtjes së të dhënave persnale është ballafaquar me vështirësi të ndryshme. Gjetjet e këtij hulumtimit tregjnë se që nga miratimi i këtij ligjit e deri më tani kj fushë është karakterizuar me: Mungesën e veprimeve përcjellëse për harmnizimin e legjislacinit; Vnesa të stërzgjatura në krijimin e mekanizmave për implementimin e krnizës ligjre; Mungesa e kapaciteteve prfesinale; Niveli i ulët i vetëdijësimit tek të gjithë akterët e invlvuar në këtë fushë; Msharmnizimi i Legjislacinit Siç është përmendur më lartë, Ligji për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale u miratua nga Kuvendi i Ksvës më date 29 Prill 2010. Ky ligj ishte hartuar me mbështetje të ekspertëve ndërkmbëtarë dhe me përfshirjen shumë të kufizuar të vendrëve si rezultat i mungesës së ekspertëve vendr në këtë fushë. Në pikëpamje të 3 Raprti i Prgresit i Ksvës 2010, Kmisini Evrpian, Bruksel, 9 Nëntr 2010, SEC (2010) 1329 përmbajtjes, ky ligj është mjaft i avancuar, pr vështirësitë janë evidente kur bëhet analizimi i ndërveprimit të këtij ligji me ligjet tjera që kanë ndërlidhshmëri të drejtëpërdrejtë me këtë fushë. Një numër i madh ligjesh të ndërlidhura direkt se indirekt me Ligjin për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale nuk janë të harmnizuara këtë ligj. Pjesa më e madhe tyre i përkasin përiudhës së administrimit të Ksvës nga UNMIK-u 4, periudhë kj kur mbrjtja e të dhënave persnale nuk ishte fare temë e ngritur për diskutim. Në listën e këtij legjislacini që mund të jetë kundërthënës hyjnë ligje tejet të rëndësishme siç janë Kdi Penal, Kdi i Prcedurës Penale, Ligji mbi Telekmunikacinin, Ligji për Mbledhjen e të Dhënave Statistikre, Ligji për Regjistrimin e Ppullsisë dhe Prnës. Vështirësitë në zbatimin e Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale Prcesi i zbatimit të këtij ligjit është ende në fazën fillestare. Edhe pse Agjensini Shtetërr për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale është dashur të themelhej më së vni deri në Nëntr 2010, themelimi i këtij agjensini nuk nddhi deri në fund të Qershrit 2011. Shkaktarë të kësaj ngecjeje ishin kryesisht kriza e fundit parlamentare e cila rezultj me shpalljen e zgjedhjeve të jashtëzaknshme qendrre e cila pati si rrjedhj pezullimin e pjesës më të madhe të aktiviteteve të institucineve shtetërre, andaj fat të njejtë pati edhe prcesi i themelimit të Agjensinit. 5 Në fund të muajit Qershr, Kuvendi i Ksvës me shumicë të vtave emëri Këshillin Mbikëqyrjes të Agjensinit me ç rast edhe u zyrtarizua themelimi i këtij Agjensini si hap fillestar për implementimin e këtij ligji. Agjensini ende gjendet në hapat fillestar të knslidimit me qëllim të ushtrimit të misinit të tij për nxitjen e zbatimit të ligjit në fushën e mbrjtjes së të dhënave persnale. Rëndësia për knslidimin e këtij agjensini është e shumëfishtë. Gjetjet e hulumtimit tregjnë se përkundër faktit që Agjensini nuk ishte themeluar ende, vetëm khëve të fundit u përmbyllën disa prcese tejet të rëndësishme të mbledhjes së të dhënave persnale pa asnjë mbikëqyrje të jashtme për sa i përket përmbajtjes së standardeve të mbrjtjes së të dhënave persnale. Këtu vlen të përmenden Regjistrimi i Ppullsisë dhe i Prnës dhe Regjistrimi i Numrave Mbil të Telefnit, prcese kët me rëndësi strategjike u zhvilluan gjatë fillimit të vitit 2011 e që u zhvilluan tërësisht pa ndnjë mbikëqyrje adekuate të pavarur të nivelit të Agjensinit. 4 Përveq legjislacinit qe datn nga periudha e UNMIK-ut ka ende ligje në qw datjnë na periudha e ish-jugsllavisë. Sipas drejtrit të Departamentit të Statistikave të Ppullsisë, Instituti i Statistikave të Ksvës funksinn në bazë të ligjeve të miratuara nga periudha e ish-jugsllavisë. 5 Intervistë me Nurë Çeku, Zyrtar i Lartë, Kuvendi i Ksvës, Kmisini për Punë të Brendshme, Siguri and FSK, 16 Maj 2011. 3
Regjistrimi i Ppullsisë u zhvillua nga data 1 deri në 15 Prill 2011 me qëllim të regjistrimit të qytetarëve, familjeve dhe të prnave dhe për të mbledhur infrmacine të tjera të rëndësishme që mund të përdren për kët llje të grumbullimit të të dhënave në të ardhmen. Përderisa prcesi u rganizua në përputhje me Ligjin për regjistrimin e ppullsisë dhe prnës, nuk kishte asnjë mekanizëm të pavarur për të mbikëqyrur këtë prces që e bën mjaft të diskutueshëm Regjistrimin e Ppullsisë (Sjeva, 2011). Çfarë mund të knsiderhet brengsëse është se edhe pse të dhëna të rëndësishme janë mbledhur gjatë regjistrimit, gjatë përpunimit të këtyre të dhënave nuk kishte asnjë shenjë që Ligji për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale është knsultuar. Zyrtarë të rëndësishëm që udhëheqnin prcesin e regjistrimit nuk ishin fare në dijeni për ekzistencër e këtij ligjit e si rezultat ata mund të thuhet se nuk u mrrën parasysh fare të drejtat e garantuara nga ky ligj. 6 Një situatë e ngjashme ka nddhur edhe gjatë prcesit të Regjistrimit të përdruesve të telefnave mbil i cili prces filli në Tetr 2010 dhe përfundi më 28 Shkurt 2011. Ky prces u drejtua në përputhje me Rregullren për regjistrimin e numrave të përdruesve mbil që hyri në fuqi më 1 Tetr 2010, nën mbikëqyrjen e Autritetit Rregullativ të Telekmunikacinit. Megjithatë, në pyetjet e shtruar nga stafi ynë hulumtues për Ligjin për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, asnjëri nga zyrtarët e lartë të Autritetit Rregullativ të Telekmunikacinit të përfshirë në prcesin e këtij regjistrimi nuk ishin të vetëdijshëm për ekzistencën e këtij ligji (Ajeti, 2011). Vlen të thekshet se ka pasur shqetësime të mëdha të shprehura nga qytetarët dhe shumë prej tyre hezituan të japin të dhënat e kërkuara për shkak të frikës se të dhënat e tyre persnale mund të jenë subjekt i keqpërdrimit. 7 Mungesa e kapaciteteve prfesinale Kur flitet për kapacitetet prfesinale për zbatimin e Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, ka pthuajse mungesë të pltë të ekspertizës vendase në këtë fushë. Pthuajse të gjithë akterëve vendrë të invlvuar në fushën e mbrjtjes së të dhënave persnale ju mungn ekspertiza në këtë fushë. Një gjë e tillë është e kuptueshme për vetë faktin se ligji është sap miratuar, e për më tepër kj fushë është veçanërisht e re j vetëm 6 Intervistë me Ibrahim Shabani, shefi i Entit Statistikr të Ksvës, 16 Maj 2011. 7 Duke diskutuar me shumë qytetarë që punjnë në pzita të ndryshme kanë shprehur shqetësimet e tyre më të thella se regjistrimi i ppullsisë mund të ketë efekt negativ për ta. Ata kishin frikë se infrmacinet e mbledhura mund të keqpërdren për shkak të faktit se nuk ekzistnte asnjë mekanizëm i besueshëm i pavarur për mnitrimin e përpunimit të të dhënave. për Ksvën pr edhe për rajnin në përgjithësi. Madje mungesa e ekspertizës ishte evidente edhe tek vet Ministria e Punëve të Brendshme (MPB), e cila ishte spnzruesja e Ligjit, e të cilës i është dashur të kntraktj një ekspert ndërkmbëtar që ta hartj atë. Mungesa evidente të kapaciteteve prfesinale në lidhje me këtë fushë ka edhe tek Kmisini Parlamentar për Punë të Brendshme dhe Siguri, pavarësisht invlvimit të këtij kmisini që nga miratimi i ligjit, emërimit të Këshillit Udhëheqës të Agjencisë (Çeku, 2011). Mungesa e vetëdijes Mbrjtja e të dhënave persnale në Ksvë është e garantuar me Kushtetutë. Neni 36 mbrn privatësinë dhe garantn mbrjtjen e të dhënave persnale, ndërsa neni 3 përcaktn në mënyrë eksplicite se fshehtësia e krrespndencës, telefnisë dhe mejteve tjera të kmunikimit janë të drejta të pacenueshme. At në raste të caktuara mund të kufizhen vetëm përkhësisht dhe atë me vendim të gjykatës nëse një gjë e tillë është e dmsdshme për vijimin e prcedurës penale ap edhe për të garantuar sigurinë kmbëtare të vendit, në mënyrë të përcaktuar me ligj. Megjithatë, pavarësisht nga garancat qe frn Kushtetuta si dhe legjislacinet përkatëse në këtë fushë shumica e qytetarëve vazhdjnë të ms jenë të infrmuar për kët të drejta themelre civile, cenimi i të cilave prek integritetin e tyre persnal. Pjesa më e madhë e qytetarëve vazhdjnë të ms jenë të infrmuar për ekzistimin e Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale dhe për rëndësinë që ka implementimi i këtij ligji. Ekspzimi i qytetarëve ndaj cenimit të privatësisë në Ksvë mbetet veqanërisht i lartë. Deri më tani nuk ka pasur asnjë kriter për verifikimin e rasteve të grumbullimit të të dhënave persnale në mënyrë të paautrizuar, sikurse edhe nuk ka pasur ndnjë kntrll adekuat për mënyrat se si prcedhen të dhënat e grumbulluara në rastet kur ekzistn një autrizim i tillë. Në këtë drejtim mugesë vetëdijësimi në lidhje me këtë fushë ka si nga ana e akterëve në sektrin publik ap privat që bëjnë grumbullimin e të dhënave persnale në mënyrë të autrizuar ashtu edhe nga qytetarët e zaknshëm. Andaj në këtë kntekst Agjensini duhet të marrë përsipër sa më parë që të infrmj dhe këshillj sektrin publik dhe privat për rendësinë që paraqet mbrjtja e të dhënave dhe gjithashtu për të vetëdijësuar publikun e gjerë në lidhje me këtë fushë. Në këtë kntekst bashkëpunimi i Agjensinit me akterë të ndryshëm është mjaftë i rëndësishëm. Sidms bashkëpunimi i këtij agjensini me shqerinë civile është i rëndëshëm j vetëm shkak të mundësisë së kntraktimit të ekspertizës alternative pr edhe për shkak të kapaciteteve që ata kanë në fushën e sensibilizimit dhe vetëdijësimit të qytetarëve. Deri më tani edhe shqëria civile ka qenë në masë të madhe e papërfshirë në këtë. 8 8 Qendra Ksvare për Studime të Sigurisë është në mesin e pak OJQ-ve të cilat janë përfshirë në mënyrë aktive në bërjen e 4
>>> Megjithatë, përfshirja aktive e shqërisë civile është kyçe në mënyrë që të avkjë për të drejtat e qytetarëve në mbrjtjen e të dhënave të tyre persnale, si një dimensin i rëndësishëm i të drejtave të njeriut. Rekmandimet Agjencia Shtetërre për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale Agjensini duhet të i knslidj kapacitetet e tij të plta në mënyrë sa më urgjente; Agjensini në mënyrë urgjente duhet të filljë kampanja infrmuese si për pininin e gjerë ashtu edhe për institucinet publike ap private që merren me grumbullimin e të dhënave persnale; Agjensini duhet të rishikjë prceset e përmbyllura të kleksinimit të të dhënave persnale me qëllim të sigurimit të qytetarëve që ata nuk d të jenë subjekt i keqpërdrimeve të mundshme; 9 Kmisini për Punë të Brendshme, Siguri dhe FSK Duhet të mbikqyrë në mënyrë intensive prcesin e implementimit të Ligjit të të Dhënave Persnale me qëllim të nxitjes së akterëve të invlvuar (Agjensinit, fruesve të të dhënave dhe grumbulluesve të tyre) që të filljnë menjëherë me prcesin e implementimit të Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale; Edhe pse në fund të Qershrit 2011 Agjencia Shtetërre për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale ka themeluar brdin e saj ekzekutiv (Kuvendi i Ksvës, 2011), Kuvendi duhet të ndërmerr masa të mëtutjeshme që të shtyjë këtë mekanizëm deri te knslidimi sa më i shpejt i tij, në mënyrë që të filljnë të ushtrjnë detyrat e tyre sipas ligjit; Duhet sa më shpejte që të ndërmirren masat për harmnizimin e legjislacinit, veçanërisht të atyre ligjeve që janë miratuar para shpalljes së pavarësisë (Kdi Penal, Kdi i Prcedurës Penale, Ligji mbi Telekmunikacin, etj); Qeveria e Ksvës Qeveria duhet të filljë lëshimin e pasaprtave bimetrike sa më shpejt që të jetë e mundur. Kj d të mundësjë implementimin e një pjesë të rëndësishme të Ligjit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale i cili është i lidhur edhe me liberalizimin e vizave. plitikës për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, duke filluar nga pjesëmarrja në prcesin e hartimit të ligjit. 9 Ky rekmandim i referhet: Regjistrimit të ppullsisë dhe Regjistrimit të numrave mbil. Shqëria Civile Bibligrafia Organizatat e Shqërisë Civile dhe Media duhet të jenë më tepër të angazhuara në prmvimin dhe rëndësinë e zbatimit të Mbrjtjes së të Dhënave Persnale. Kj mund të bëhet përmes publikimit të studimeve, raprteve, rganizimit të fushatave, raprteve të lajmeve, debateve publike, etj. Intervistat 1. Intervistë me Adem Gashi, hulumtues në Institutin Ksvar për Kërkime dhe Zhvillime të Plitikave (KIPRED) 10 Maj 2011 2. Intervistë me Agrn Behrami, Shef i Divizinit për Mbikëqyrjen e Prnës dhe Dhuratave, 13 Maj 2011 3. Intervistë me Ibrahim Shabani, Shef i Entit Statistikr të Ksvës, 16 Maj 2011 4. Intervistë me Kadri Sjeva, Drejtr i Departamentit të Statistikave të Ppullsisë, 16 Maj 2011 5. Intervistë me Nurë Çeku, Zyrtar i Lartë, Kuvendi i Ksvës, Kmisini për Punë të Brendshme, të Sigurisë dhe të FSK-së, 16 Maj 2011 6. Intervistë me Rrezarta Ajeti, Zyrtare Ligjre / Departamenti i Telekmunikacinit, Autriteti Rregullativ i Telekmunikacinit, 17 Maj 2011 7. Intervistë me Zymer Maxharri, Kryeshef Ekzekutiv i Entit Statistikr të Ksvës, 16 Maj 2011 Dkumentet Ligjre 8. Direktiva 95/46 e Parlamentit Evrpian dhe e Këshillit 9. Prjektligji për Ndryshimin e Ligjit të Telekmunikacin, Qershr 2008 10. Vendimi i Kuvendit të Ksvës për emërimin e Këshillit Mbikëqyrës së Agjencisë Ksvare të Shtetit për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, 24 Qershr 2011 11. Ligji për Klasifikimin e Infrmacinit dhe Lejen e Sigurisë, Kuvendi i Ksvës, 1 Krrik 2010 12. Ligji mbi Deklarimin dhe Prejardhjen e Pasurisë dhe Dhuratat e Zyrtarëve të Lartë Publik, Kuvendi i Ksvës, 11 Shkurt 2010 13. Ligji mbi Regjistrimin e Ppullsisë, Eknmive Familjare dhe Banesave, Tetr 2010 14. Ligji mbi Telekmunikacinin, Maj 2003 15. Ligji për Agjencinë Kundër Krrupsinit, Kuvendi i Ksvës, 29 Dhjetr 2009 16. Ligji për Mbrjtjen e të Dhënave Persnale, Kuvendi i Ksvës, 29 Prill 2010 17. Kdi i Përkhshëm Penal i Ksvës, Gazeta Zyrtare, 6 Krrik 2003 18. Kdi i Përkhshëm i Prcedurës Penale i Ksvës, Gazeta Zyrtare, 6 Krrik 2003 19. Rregullrja për regjistrimin e përdruesve të telefnisë mbile, Tetr 2010 <<< 5
20. Udhërrëfyesi për regjim të lire të vizave për Bsnjën dhe Hercegvinën, Kmisini Evrpian, 2010 Reprtet dhe Revistat 21. Raprti i Prgresit të Ksvës 2010, Strategjia e Zgjerimit dhe Sfidat Kryesre 2010-2011 Bruksel, 9 Nëntr 2010 Internet 22. Kmisini Evrpian http://ec.eurpa.eu/enlargement/pdf/key_dcume nts/2010/package/ks_rapprt_2010_en.pdf Email: inf@qkss.rg Web: www.qkss.rg Tel.: +381 (0) 38 221 420 6