AKADEMSKO PISANJE Ivana Katnić Podgorica, 01.11.2016. II blok časa Literatura: Kleut, Marija (2008) Naucno delo od istrazivanja do stampe, Akademska knjiga, Novi Sad; Kuba, Li; Koking, Dzo (2003) Metodologija izrade naucnog teksta, CID, Podgorica; Materijali sa predavanja. Domaći zadatak (50% ocjene) Završni ispit (50% ocjene) Popravni termi: Ispit (100% ocjene)- poeni dobijeni na domaćem zadataku i/ili završnom ispitu se ne računaju u popravnom terminu. 1
REDOSLED POSTUPAKA U IZRADI NAUČNOG, STRUČNOG I AKADEMSKOG RADA: - Izbor i formulisanje teme rada - Prikupljanje građe i traganje za dokumentacijom - Pisanje rada - Recenzija rada - Štampanje rada - Odbrana rad IZBOR I FORMULISANJE TEME RADA Prvo istraživati pa definisati temu ili obrnuto? Kokoška ili jaje- šta je starije? 2
IZBOR I FORMULISANJE TEME RADA Marija Kleut: Ako igdje postoji bitna razlika između početnika i iskusnog istraživača, onda je to upravo u ovoj fazi rada. Početnik- upoznavanje literature i istraživanje pa onda formulacija teme Iskusni istraživač- istovremeno istražuje i bira teme. - Teme date (profesori, naučni skupovi, tematski zbornici, mentori) - Poznavati literaturu o predmetu - Uvid u oblast koja se želi istraživati 3
DOBRO IZABRANA TEMA: Relevantnost (značaj) Podesnost za naučnu obradu Prilagođenost sposobnostima Prilagođenost mogućnostima istraživanja Aktuelnost vs pomodnost Podesnost teme: 1) Širinu teme- omeđiti i temu i istraživanje, i građu, i vremenske i prostorne granice postaviti. (Paziti se prevelikih ambicija- obeshrabrenje, potrošeno vrijeme, neurađeni radovi,...) 2) Inovativnost- novina u istraživanju nove materije, primjena drugog metoda, komparacija prethodnih istraživačkih rezultata, primjena poznatog metoda na drugom materijalu, u tumačenju rezultata. 4
Poželje osobine za bavljenje naučno istraživački rad: - Poznavanje šire kulture - Vladanje nekom naučnom disciplinom - Poznavanje stranih jezika - Radne navike - Kritičko prosuđivanje FORMULACIJA TEME - Iskazati predmet istraživanja: - Precizan i sveobuhvatan ili - Sveden i kratak - U jednom redu ili maximalno 10 riječi - Radovi za akademska zvanja- precizan naslov - Podnaslovi- napuštena praksa - Radni naslov 5
Da bi se moglo početi sa pisanjem rada i jasno odredio cilj, postavljaju se pitanja: Zašto pišem- za koju priliku pišem? Kakav rad hoću da napišem? Koji se obim rada očekuje Koja je osnovna hipoteza koju želim da dokažem PRIKUPLJANJE DOKUMENTACIJE Bibliografske bilješke- sekundrani izvori (literatura o predmetu o kome se piše) Dokumentarne bilješke ispisi iz primarnih izvora (predmet istraživanja- umjetnička djela, ankete, intervuji, statistički podaci i sl) Metodološke bilješke- sopstvene ideje i kritičke napomene 6
PROCJENA UPOTREBLJIVOSTI NEKE PUBLIKACIJE Procjena kredibiliteta autora* Pregled sadržaja knjige Izdavač ili institucija koja podržava neko publikovanjekredibilitet Vrsta publikacije (popularna izdanja, školska izdanja, udžbenici) * Neki od najkorisnijih sajtova koji sadrže indeks citiranosti određenog autora su: http://info.scopus.com/ http://scholar.google.com/schhp?hl=en&as_sdt=2000 http://thomsonreuters.com/products_services/science/science_products/az/science_citation_index_expanded Početnici u naučnom istraživanju baviće se najprije sekundarnom literaturom. Značajno: - Ne dođe do otkrivanja otkrivenog - Da se ne zaostaje za savremenim tokovima - Paziti da ne dolazi samo do kompilacije poznatih radova - Problem gubljenja smisla za uočavanje novih problema 7
PISANJE RADA: Sastavljanje plana rada Pisanje prve verzije rada Čitanje i ispravljanje prve verzije Unošenje ispravki Pisanje konačne verzije Procjenjivanje konačnog teksta PISANJE PRVE VERZIJE Oblik koncepta vidljiv samo autoru Autor sam sebi odredi vrijeme potrebno za prvu verziju Iskustvo i preporuke: Od početka do kraja redom ili Najprije djelovi koje autor smatra lakšim- individualno Koncept se piše brzo, kontinuirano, ne bi se trebalo vraćati i ispravljati, jer bi se fokusiranjem na perfekciju prekinula kreativna strana mišljenja. 8
ČITANJE I ISPRAVLJANJE PRVE VERZIJE Čitanje i ispravljanje, uzeti u obzir sledeće aspekte rada: 1. Da li je hipoteza dokazana 2. Ispravlajnje faktografskih grešaka 3. Potreba da se dopune određeni djelovi 4. Organizacija rada i raspored djelova 5. Stil primjeren temi 6. Gramatička i pravopisna pravilnost Koliko puta? 6? Dva puta: - large-scale concerns preispituje hipoteza, faktografske greške ispravljaju, dodaju neki djelovi i preispituje raspored. - small- scale concerns- stil, gramatika i pravopis. ODLIKE RADOVA Stručni i naučni- ne postoji saglasnost, ali od stepena inovativnosti teme i interpretacije, na osnovu izvornosti ispitivane građe, na osnovu relevantnosti rezultata koji su postignuti... Granice su fluidne. Akademski radovi- pišu se tokom studija, osnovnih i magistarskih. Doktorske teze- po okolnostima u kojima nastaju akademski, a po ciljevima naučni radovi. Akademski radovi: - Pisani ispitni eseji - Seminarski rad - Završni diplomski rad - Magistarski rad - Doktorska disertacija 9
STRUKTURA NAUČNOG I AKADEMSKOG RADA* Naslov- naslovna strana Apstrakt rada, na našem i engleskom jeziku Ključne riječi JEL oznaka Sadržaj rada Uvod Razrada teme, način istraživanja i rezultati Zaključak Literatura Prilozi-? Indeksi-? * Dio obojen narandžastom bojom je obavezan kod izrade magistarskog rada. * Dio obojen zelenom bojom je poželjan kod naučnih radova Naslov rada Ispod naslova rada obavezno ide ime i prezime autora, sa titulama Kao fusnota (na ime) dodaju se podaci- mjesto gdje autor je zaposlen kao i kontakt e-mail adresa 10
Naslovna strana magistarskog rada prvi je kontakt sa čitaocem i standardna forma obuhvata sledeće podatke: naziv (i logo) univerziteta i fakulteta, mjesto visokoškolske institucije, temu magistarskog rada, ime i prezime studenta (autora magistarskog rada), kao i broj dosijea, grad i datum (mjesec i godina). 11
Prva, naslovna strana iza korica treba da izgleda kao i korice, s tim da u donjem lijevom uglu treba da stoji ime mentora, sa titulama. 12
APSTRAKT (ABSTRACT) Da omogući potencijalnom čitaocu da se opredjeli da li će rad čitati ili ne Tačno i jezgrovito izložena svrha i suština sadržaja (ne tumačenje, razjašnjavanje, ocjenjivanje ili ubjeđivanje) Obim- ½ do 2/3 stranice odnosno 50-150 riječi Isti apstrakt obavezno i na engleskom jeziku KLJUČNE RIJEČI Pojmovi bitni za razumjevanje nekog rada, koji upućuju na cjelokupnu, specifičnu problematiku rada. Ključne riječi koje služe da bi pretraživanje u bibliografskoinformacionom sistemu moglo da se obavlja ne samo prema naslovima radova. Poželjno 5-6 riječi. Rijetko kad sintagma od dvije riječi- samo ako je neki naučni termin. Lična imena ne smiju biti u spisku. 13
JEL OZNAKA JOURNAL OF ECONOMIC LITERATURE CLASSIFICATION SYSTEM Kod naučnih i stručnih radova često je obavezna JEL klasifikacija rada: http://www.aeaweb.org/journal/jel_class_system.html A - General Economics and Teaching B - History of Economic Thought, Methodology, and Heterodox Approaches C - Mathematical and Quantitative Methods D - Microeconomics E - Macroeconomics and Monetary Economics F - International Economics G - Financial Economics H - Public Economics I - Health, Education, and Welfare J - Labor and Demographic Economics K - Law and Economics L - Industrial Organization M - Business Administration and Business Economics; Marketing; Accounting N - Economic History O - Economic Development, Technological Change, and Growth P - Economic Systems Q - Agricultural and Natural Resource Economics; Environmental and Ecological Economics R - Urban, Rural, and Regional Economics Y - Miscellaneous Categories Z - Other Special Topics D - Microeconomics D0 - General D00 - General D01 - Microeconomic Behavior: Underlying Principles D02 - Institutions: Design, Formation, and Operations D03 - Behavioral Economics; Underlying Principles D04 - Microeconomic Policy: Formulation; Implementation; Evaluation (Updated!) D1 - Household Behavior and Family Economics D10 - General D11 - Consumer Economics: Theory D12 - Consumer Economics: Empirical Analysis D13 - Household Production and Intrahousehold Allocation D14 - Personal Finance D18 - Consumer Protection D19 - Other D2 - Production and Organizations D20 - General D21 - Firm Behavior: Theory (Updated!) D22 - Firm Behavior: Empirical Analysis (Updated!) D23 - Organizational Behavior; Transaction Costs; Property Rights D24 - Production; Cost; Capital, Total Factor, and Multifactor Productivity; Capacity (Updated!) D29 - Other... 14
Sadržaj rada predstavlja numeričko-tekstualni prikaz magistarskog rada i daje uvid u strukturu magistarskog rada kao i stranice rada na kojima se nalaze određeni naslovi i podnaslovi poglavlja. Naučni radovi ugčavnom ne sadrže sadržaj rada. 15
Redosled shodno redosledu stranica na kojima se nalaze. UVOD Navođenje problema istraživanja Izlaganje sažetog pregleda najznačajnih pokušaja rješavanja tog ili vrlo srodnih problema Postavljanje i obrazlaganje hipoteze istraživanja Postavljanje cilja istraživanja 16
UVOD U MAGISTASKOM RADU OBAVEZNO MORA DA SADRŽI: 1.1. Predmet i cilj rada 1.2. Izvori podataka i metode prikupljanja 1.3. Sadržaj i struktura rada RAZRADA TEME, NAČIN ISTRAŽIVANJA I REZULTATI Predstavlja najobimniji dio rada i obuhvata 60-80% naučnog i magistarskog rada. U ovom dijelu opisuje se fenomen koji se istražuje, analiziraju bitne karakteristike, interpretiraju i sistematizuju rezultati. 17
Prilikom pisanja razrade teme korisno je primijeniti sljedeći raspored: - dosadašnji razvoj datog problema, - sadašnje stanje i postojeći problemi, - kao i eventualna procjena za budućnost kojom se daju određena riješenja i mjere. Obilježavanje djelova unutar nekog rada: naslovima, rimskim i/ili arapskim brojkama i slovima ili njihovom kombinacijom. Napomena: - Kada se uporebljavaju brojke, rimske brojke su nadređene arapskim: - I - II - 1. - 2. - 1. - 2. Kada se uporebljavaju slova, velika slova su nadređena malim. 18
Logički jasno strukturiran rad sa jasno istaknutim hijerarhijskim djelovima primjeren je model u kome se kombinuju samo arapske brojke: 1. 2. 3. 1.1. 1.2. 2.1. 2.2. 2.3. 1.1.1. 1.1.2. CITATI, PARAFRAZE, REZIME, Citat:,,..., obavezno navesti prezime i ime autora, godinu, naziv djela, izdavač, mjesto, broj stranice na kojoj se nalazi citat Parafraza: iza dvotačke (:) pojednostavi veći dio teksta, svodeći na glavnu ideju ili na bitnu činjenicu. Korektnost u tome! Kao što je rekao, napisano je, tvrdio je, ustanovio je i sl. Rezime : iza dvotačke (:), samo glavnu ideju, ili naznačiti da se neki autor bavio temom o kojoj je riječ. 19
FUSNOTE Bibliografske- citat, parafraza ili rezime Ekspilkativne- napisati sve što bi omelo kontinuitet glavnog toka izlaganja, objašnjenja, upućivanje na mogućnost daljeg istraživanja iste teme,... Obilježavaju se brojevima ili znakom *. Znak za fusnotu bi trebalo da zauzme poziciju iza interpunkcijskog znaka koji se obilježava kraj rečenice. Veza između bibliografije, citata i fusnota se mora pažljivo uspostaviti. Na dnu svake strane, na kraju podjeljka,ili rada. LATINSKE ILI SKRAĆENICE NA MATERNJEM- DOSLEDNOST U IZBORU Latinski Maternji Znači A.D. n.e. Nova era cf. (confer) up./uporedi uporedi Corr. (correxit) Ispravio Etc. (et cetera) Itd. I tako dalje Ib. / ibid (ibidem) Isto Isto djelo Id. (idem) Isti Isti autor O.c. / op. cit. (opere citato) n.d. / nav. d. Navedeno djelo pass. (passim) I dr. I na drugim mjestima Sic! Tako s.a. (sine anno) b.g. Bez godine izdanja s.l. (sine loco) b.m. Bez mjesta izdanja 20
SKRAĆENICE Isto- Ibid- dvije fusnote zaredom, isti autor, isto djelo, ista stracnica Isto, 57- dvije fusnote zaredom, isti autor, isto djelo, druga stranica Isti- Idem- dvije fusnote zaredom, isti autor ali drugo djelo N.d.- o.c.- dvije fusnote koje nijesu jedna za drugom (ime autora, n.d, broj stranice) I dr. - isti autor u istom djelu svoje ideje zastupa na jednom, ali i na drugim mjestima (... str. 226 i dr) Sic!- znači da tako piše u originalu a ukazuje da u citatu postoji greška B.g. i b.m. publikacije koje nemaju naznačenu godinu odnosno mjesto izdanja GRAFICI I TABELE Obavezno označavanje tabela i grafika, slike iznad istog (centrirano- na sredini) npr. Tabela br. 3. Učešće državne potrošnje u GDP, 1979-2000. godine Navođenje izvora podataka- izvori se navode ispod samog grafika, tabele, slike, centrirano, npr: Izvor: Agenda ekonomskih reformi, ISSP, Podgorica, 2007, str. 47 Djelo se mora naći i u bibliografiji na kraju rada. 21
22
Ukoliko se u tekstu koriste jednačine potrebno ih je centrirati (na sredinu stranice). Jednačine se označavaju sa rednim brojem u običnoj zagradi, uz desnu marginu. U formulama koristiti istu veličinu i tip fonta kao u glavnom tekstu i kurziv. Sve matematičke simbole u tekstu pisati kurzivom. 23
ZAKLJUČAK Izvode se jezgroviti i jasni zaključci o postavljenom pitanju Procjenjuje se valjanost zaključivanja Pokazuje se da li su rezultati dobijeni postigli postavljene ciljeve istraživanja Izlažu se osnovne implikacije nalaza na teoriju, praksu i buduća istraživanja BIBLIOGRAFIJA- LITERATURA Popis izvora koji se koristi tokom istraživanja i tokom pisanja rada Korisno i za neke druge teme Azbučni ili abecedni red Prezime pa ime autora Uključite i knjige koje nijesu direktno korišćene za taj rad, ali su uticale na formiranje određenih principa i stavova o toj temi 24
IZVORI RADNE BIBLIOGRAFIJE Publikovane bibliografije Opšti priručnici (enciklopedije, rečnici, udžbenici) Katalozi biblioteka Katalozi audio-vizuelnih sredstava (TV, radio)- rijetko se koriste u naučno-istraživačkom radu Elektronske baze podataka- pojava interneta Lična obavještenja- razgovori sa kolegama, neobavezni i neformalni, vrlo korisni Bibliografija mora biti snabdjevena podacima koji su standardizovani: Monografija: prezime, ime autora (godina izdanja), naziv djela, izdavač, mjesto izdanja Periodične publikacije: prezime, ime autora (godina izdanja), naziv rada, naziv publikacije, broj knjige- volume, izdavač, mjesto izdanja, stranice na kojima se nalazi taj rad Više autora, samo prva dva se navode... Ili prema uredniku Doktorske desertacije, magistraski radovi i sl. 25
Bibliografski elementi navode se prema naslovnoj stranici knjige ili CIP-u (Cataloguing in publication) ili Impressum-u (obavezni podaci o izdavaču, štampariji, uredniku i sl. na početku ili kraju knjige) Popis korišćene literature uvijek počinje na novoj stranici i označava se velikim slovima LITERATURA, centrirano na vrhu stranice. 26
Publikacija sa interneta: Prezime i ime autora, Naziv rada, link: http... Citiranje radio i TV emisija: Naziv emisije, Naziv Tv (radio) kuće, grad, datum emisije 27
Korisne informacije za sve eventualne nedoumice oko navođenja literature mogu se naći i na sledećem sajtu: http://www.dianahacker.com/resdoc/. Potrebno je koristiti pravila za Social sciences. APA stil Kada pravite bibliografiju svojih radova: Monografija: naziv djela, izdavač, ISSN (International Standard Serial Number), ISBN (International Standard Book Number)ili SBN broj (Standard Book Number), mjesto,i godina izdanja (na kojim stranicama se nalazi radod... do...) Periodične publikacije: naziv rada, naziv publikacije, izdavač, broj knjige, ISSN, ISBN ili SBN broj, mjesto i godina izdanja (na kojim stranicama se nalazi rad- od... do...) 28
(PRILOZI) U prilozima se nalaze materijali (opisi instrumenata, tabele, grafički prikazi, i sl) koji su neprikladni za uključivanje u tekst izvještaja Preporučljivo je u njih uključiti samo ono što pomaže ocjenjivanje i razumijevanje istraživanja (INDEKS) Sređen popis određenih fenomena. Lakše i brže snalaženje u obimnoj publikaciji. Spisak korišćenih skraćenica- funkcionalan ako se predviđa učestalo stavljanje određenih odrednicanaziva institucija i sl. 29
DOMAĆI ZADATAK Potrebno je napraviti kritički sažetak teksta datog teksta. Kritički sažetak treba da bude napisani materijal koji je spreman da bude dio naučnog članka. U sažetku treba jasno naznačiti da li se o Vašim stavovima, stavovima orinalnog autora ili autora koje on citira. Kritički sažetak treba da zadovolji sljedeće zahtjeve: Da bude iskucan na tačno tri stranice, font veličine 12 (otprilike 1500 riječi) ½ do 1 cijela stranica (prva) potrebno je napisati sažetak teksta (bez kritike i sopstvenih razmatranja stavova koje orginalni autor navodi). U tom dijelu treba jasno naznačiti da se ne radi o Vašim stavovima, već stavovima originalnog autora i autora koje on citira. Na naredne 2 ½ tj. 2 stranice potrebno je napraviti kritiku teksta (1.000 do 1.250 riječi). Kritika teksta treba da bude sastavljena tako da najmanje tri stava koja iznosi autor orginalnog teksta budu kritikovana. Vaša kritika mora biti argumentovana ne samo Vašim mišljenjem, već je potrebno naći autora(e) koji se slaže(u) sa Vama kako biste potvrdili (pojačali) svaki od svojih argumenta. Prilikom kritike treba jasno razdvojiti šta su Vaši stavovi od stavova orinalnog autora tekst, drugih autora koji se pominju u tekstu kao i stavova autora koje ćete koristiti kako biste podržali svoju kritiku. Korisititi pravila za akademsko pisanje prilikom pisanja, navođenja citata. 30
DOMAĆI ZADATAK BR. 1 Izrada ovog domaćeg zadatka nosi do 50% ocjene. Domaći zadatak potrebno je poslati na mail: ivana.katnic@udg.edu.me do nedjelje, 13.11.2016. godine do 23:59h. Radovi koji budu stigli nakon ovog roka neće biti razmatrani. Hvala na pažnji! ivana.katnic@udg.edu.me 31