Radno okruženje Informatička pismenost Tabelarni proračuni Polje za ime Dugme Office Brojčane oznake redova Polje za formule Ikone za brz pristup alatima Kartice (jezičci) radnih listova Traka sa alatima Slovne oznake kolona Indikator aktivne ćelije Statusna linija Osnovni pojmovi - 1 Radna sveska (Workbook) Excel dokument Čuva se u fajlovima sa podrazumevanom oznakom tipa xlsx. Radni listovi (Worksheet) mreža ćelija u koje unosimo podatke Podrazumevano, svaka sveska sadrži 3 lista, Svaki radni list ima ime, Na dnu radne sveske za svaki radni list postoji jedna kartica (jezičak) pomoću koje možemo preći na taj list, Listovi se podrazuvemano imenuju sa Sheet1, Sheet2, Sheet3 Kolona (Column) vertikalni niz ćelija Svaki radni list sadrži više od 16,384 (2^14) kolona, Kolone se označavaju (imenuju) nizom slova od A do XFD na sledeći način: A, B,..., Z, AA, AB,..., AZ, BA, BB,..., BZ, CA,... Red(Row Row) horizontalni niz ćelija Svaki radni list sadrži 1,048,576 (2^20) redova, Redovi se označavaju (imenuju) svojim rednim brojevima od 1 do 1,048,576. Osnovni pojmovi - 2 Ćelija (Cell) osnovni element radnog lista u koji unosimo podatke Svaka ćelija predstavlja presek jedne kolone i jednog reda Ćelija seoznačava (imenuje) slovnom oznakom kolone iza koje sledi brojčana oznaka reda, npr. A5, G25, AB10, Oznaku (ime) ćelije možemo pročitati unutar polja imena, Ćelije sadrže podatke ili formule, Podatak može biti tekst, broj, datum itd. Ako ćelija sadrži formulu, prikazuje razultat te formule, Oznaka kolone i reda izabrane ćelije menja svoju boju. Polje formula (Formula Bar) prikazuje sadržaj izabrane ćelije, koristi se za unos formula ali i podataka. Polje imena (Name Box) prikazuje oznaku (ime) izabrane ćelije, možemo i upisati oznaku neke ćelije da bismo tu ćeliju izabrali
Kretanje kroz radni list Levi taster miša Strelice na tastaturi Tab, Shift+Tab Home Ctr+Home, Ctrl+End Page Up, Page Down Ctrl+Page Up, Cltr+Page Down Ctrl+strelica levo, Ctrl+strelica desno Ctrl+strelica gore, Ctrl+strelica dole Polje imena ćelije Kliknemo na ćeliju koju želimo izabrati Kretanje po ćelijama Sledeća, prethodna ćelija Prvaćelija reda Početak, kraj radnog lista Jedan ekran gore, dole Prethodni, sledeći radni list Unutar tabele: prva, poslednja kolona Van tabele: prva kolona sa leve/desne strane koja nije prazna Ako je red prazan: prva, poslednja ćelija reda. Isto kao Ctrl+strelica levo/desno, samo se odnosi na kolone Upišemo oznaku ćelije i pritisnemo enter Jedna ćelija Područje (oblast) Nesusedne ćelije, područja (oblasti) Celu kolonu/red Više kolona/redova Cela tabela Radni list Markiranje ćelija Pomoću miša, tastature, polja imena Miš: kliknemo na prvu ćeliju, držimo pritisnuto levi taster i markiramo do poslednje ćelije oblasti. Tastatura: držimo Shift pritisnuto a markiramo pomoću strelica Miš i tastatura: kliknemo na prvu/poslednju ćeliju, otpustimo levi taster miše, pritisnemo Shift i kliknemo na poslednju/prvu ćeliju te oblasti. Pomoću Ctrl. Kliknemo na oznaku kolone/reda. Ctrl+Space cela kolona. Shift+Space ceo red. Pomoću Ctrl odnosno Shift. Kliknemo na bilo koju ćeliju tabele i pritisnemo Ctrl i * na numeričkoj tastaturi. Ctrl+A Klikom na kvadratić izmeñu oznake prve kolone i rednog broja prvog reda. Osnove unosa podataka - 1 Preći na Sheet2 Novi sadržaj u izabranu ćeliju možemo uneti nakon što smo datu ćeliju izabrali tako što: Jednostavno počnemo da kucamo na tastaturi ćelija će se otvoriti za editovanje i možemo uneti novi sadržaj, ako ćelija nije bila prazna, stari sadržaj se briše. Možemo da kliknemo negde unutar polja za formule i tu napisati novi sadržaj ili izmeniti već postojeći. U ćeliju B3 upisati: Osnove unosa podataka Unos ćemo potvrditi pritiskom tastera Enter Sadržaj markiranih ćelija brišemo sa Delete. Enter, Tabili strelica. Postojeći sadržaj neke ćelije (bez brisanja tog sadržaja) možemo izmeniti Dva puta kliknemo na izabranu ćeliju Klinemo jednom, pa pritisnemo F2 na tastaturi Koristimo polje za formule Promeniti sadržaj ćelije B3 na: Osnove unosa podataka u programu Excel Osnove unosa podataka - 2 Uneti sledeće brojeve: B5 1254 B6 25.64 B7 685 B8 0.25 Posmatrati automatsko poravnanje Tekst se poravnava levo Brojevi se poravnavaju desno Izabrati ćeliju B3 Promeniti poravnanje teksta: centrirano, desno prikaz sadržaja prelazi na susedne ćelije ako su one prazne U ćeliju C3 upisati: Ime i prezime Promeniti poravnanje sadržaja ćelije B3 Centrirano, levo - prikaz sadržaj prelazi na susedne ćelije samo ako su one prazne. Izbrisati sadržaj ćelije C3 pomoću Delete na tastaturi i vratiti levo pravnanje ćelije B3.
Osnove unosa podataka - 3 Prilikom unosa brojeva treba obratiti pažnju na znak decimalne tačke. Simbol decimalne tačke može biti tačka ili zarez (ili čak i neki drugi znak) to zavisi od toga kako je operativni sistem podešen. Ako nakon unosa broja, poravnanje ne postane desno, verovatno smo koristili loš simbol i program je uneti podatak tumačio kao običan tekst a ne broj. Da bismo izbegli problem decimalne tačke, uvek treba pritisnuti tačku na numeričkoj tastaturi taj taster će uvek dati dobar simbol. Simbol decimalne tačke možemo postaviti/pročitati unutar kontrolnog panela: Control Panel > Clock, Language,and Region > Change the date, time or number format > Additional settings > Decimal symbol. Osnove formatiranja - 1 Markirati drugu tabelu na prvom radnom listu i kopirati je na drugi radni list od ćelije G5. Markirati prvi red tabele i preći na karticu Home. Formatirati markirane ćelije pomoću alata grupe Font odnosno Alignment. Font Vrsta fonta Font Color Font Size Veličina fonta Top Align Increase Font Size Decrease Font Size Povećava veličinu fonta Smanjuje veličinu fonta Middle Align Bottom Align Bold Podebljano Align Text Left Boja teksta Poravanje pri vrhu Poravnanje na sredinu Poravnanje pri dnu Levo poravnanje Italic Iskrivljeno Center Underline Podvučeno Align Text Right More Borders Okvir Orientation Centriranje Desno poravnanje Orijentacija Fill Color Boja pozadine Osnove formatiranja - 2 U ćeliju I3 upisati Cene po mesecima. Markirati ćelije od G3 do L3, spojiti sve te ćelije u jednu veliku i centrirati sadržaj klikom na ikonu Merge & Center grupe Alignment kartice Home. Označiti ćeliju G3, poništiti spajanje i centriranje biranjem stavke Unmerge Cells ikone Merge & Center, ponovo markirati ćelije od G3 do L3 i ponoviti spajanje i centriranje. Kopirati sadržaj ćelije B3 u ćeliju O3. Raširiti kolonu O tako da stabe ceo tekst u kolonu, povećati visinu trećeg reda. Izabrati vertikalno poravnanje pri vrhu i povećati veličinu fonta na 16. Osnove formatiranja - 3 Uključiti prelom teksta pomoću ikone Wrap Text. Biranjem stavke Column Width... priručnog menija koji se otvara desnim klikom na zaglavlje kolone P otvoriti prozor koji sadrži širinu te kolone, dobijenu vrednost postaviti za širinu kolone O. Isto ponoviti za treći red (Row Height). Isključiti prelom teksta. Kliknuti u ćeliju O3, širinu kolone O i visinu trećeg reda automatski podesiti na osnovu sadržaja te kolone odnosno reda pomoću stavki AutoFit Row Height i AutoFit Column Width ikone Format grupe Cells kartice Home.
Osnove formatiranja - 4 Markirati područje od G6 do L9 (tabela). Otvoriti prozor Format Cells klikom na dugme sa strelicom na desnoj strani naziva grupe Font ili Alignment i formatirati markiranu oblast: Kartica Font sadrži osobine teskta: vrsta fonta (Font), stil fonta (Font Style), veličina (Size), boja (Color), efekti (Effects). Kartica Border sadrži osobine okvira: vrsta linije (Line), boja (Color), uključivanje/isključivanje linija okvira (Border). Kartica Alignment sadrži osobine poravnanja: horizontalno (Horizontal) i vertikalno (Vertical) poravnanje, orijentacija (Orientation), prelom teksta (Wrap tekst), spajanje ćelija (Merge cells). Kartica Fill omogućava izbor boje pozadine ćelija: boja pozadine (Background Color), stil šablona (Pattern Style), boja šablona (Pattern Color), efekti ispune (Fill Effects). Dva oblika miša Markiranje ako oblik miša izgleda kao na prvoj slici, onda možemo markirati (selektovati, označiti) ćelije Premeštanje ako postavimo pokazivač miša na liniju okvira koji označava markiranu oblast, promeniće svoj oblik kao što je to prikazano na drugoj slici tada držeći levi taster pritisnuto, možemo markiranu oblast premestiti na neko drugo mesto Premestiti unete brojeve na D5:D8 Kopiranje ako prilikom premeštanja držimo pritisnuto i Ctrl, pa prvo otpustimo levi taster miša, pa tek onda Ctrl, dobićemo kopiju markiranih ćelija Narpaviti kopiju premeštenih brojeva na poziciji B5:B8 Izbrisati sadržaj ćelija D5:D8 Osnove računanja - 1 Sa greškom napisati izraz 1254+25.64+685+0.25 u ćeliju D5, pritisnuti Enter i objasniti zašto nismo dobili zbir Formulakoja sadrži brojeve svaka formula počinje znakom jednakosti, ispraviti prethodni izraz tako da dobijemo traženi rezultat Objasniti osnovne matematičke operacije: + (sabiranje),- (oduzimanje), * (množenje), / (deljenje), ^ (stepenovanje) Operacije možemo grupisati pomoću zagrada, npr: E5=(14+10)/(6-4)+2^34)+2^3 Formula koja sadrži ćelije: u ćeliju D6 staviti formulu =b5+b6+b7+b8 Formula pomoću funkcije: - pojedinačne ćelije: D7 =sum(b5,b6,b7,b8) - oblast: D8 =sum(b5:b8) - markiranje pomoću miša: D9 =sum(b5:b8) Osnove računanja - 3 Pomoću dijaloga za biranje funkcije izabrati ćeliju D10, kliknuti na dugme fx, naći funkciju SUM, otvoriti dijalog za izbor parametara te funkcije i izračunati sumu brojeva od B5 do B8 Postupak računanja: 1. BIRAMO ĆELIJU UNUTAR KOJE ŽELIMO DOBITI REZULTAT 2. BIRAMO FUNKCIJU KOJU ŽELIMO KORISTITI 3. MARKIRAMO ĆELIJE NA KOJE TU FUNKCIJU ŽELIMO PRIMENITI Promeniti vrednost 0.25 na 500 unutar ćelije D8 i objasniti zašto se menjaju sve sume, osim prve
Osnove računanja 4 Treći oblik miša Izračunati prosek unutar druge tabele na prvom radnom listu pomoću funkcije AVERAGE Izbrisati sve proseke osim prvog broja Izabrati prvu ćeliju sa prosekom Naći kvadratić u donjem desnom uglu okvira te ćelije i postaviti tu pokazivač miša, oblik miša se menja u + Kliknuti na taj kvadratić, držati pritisnuto levi taster miša i markirati ostale ćelije ispod Nakon što otpustimo levi taster miša, Excel će kopirati funkciju iz prve ćelije i primeniće na redove svih markiranih ćelija Izbrisati sve proseke osim prvog broja i sve to ponoviti dvoklikom na kvadratić u donjem desnom uglu okvira Pogledati formule unutar polja za formule! Osnove računanja - 5 Izračunati minimum pomoću funkcije MIN Izračunati maksimum pomoću funkcije MAX Izračunati sumu pomoću funkcije SUM Markirati dobijene brojeve, unutar kartice Number dijaloga Format Cells promeniti kategoriju na Number i staviti da brojevi budu prikazani sa 3 decimalna mesta (Decimal places) Radni listovi -1 Desni klik na karticu radnog lista otvara kontekstni meni koji omogućava rad sa radnim listovima: Insert dodaje novi radni list Novi radni list možemo dodati i klikom na ikonu Insert Worksheet Ili prečicom Shift+F11 Delete briše dati radni list Rename menja ime radnog lista: Najviše 31 znakova. Razmaci su dozvoljeni, Nedozvoljeni simboli: :,/,\,?,* Move or Copy premeštanje ili kopiranje radnog lista Tab Color... boji pozadinu kartice radnog lista Dodati novi radni list Zadatak Promeniti ime novog radnog lista na "Novi radni list" Napraviti kopiju novog radnog lista tako da kopija bude na prvom mestu Premestiti Sheet1 na prvo mesto Izbrisati kopiju novog radnog lista Promeniti boju kartice drugog radnog lista Dvoklikom na karticu "Novi radni list" promeniti ime na "List4" Pomoću miša premestiti "List4 List4" na poslednje mesto Ispuniti treću tabelu Formatirati tu tabelu slično kao što izgleda prva tabela Za izračunate ćelije staviti prikaz sa 2 decimalna mesta Sačuvati dokument