ZAVOD ZA JAVNO ZDRAVLJE S U B O T I C A ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI SUBOTICA BAČKA TOPOLA MALI IĐOŠ SUBOTICA
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI 1. PRIRODNO KRETANJE STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA Osnovni podaci o okrugu (teritorija, stanovništvo, opštine) Severnobački okrug se nalazi na krajnjem severu Republike Srbije na teritoriji od 1784 km 2. U svom sastavu ima jedan grad i dve opštine sa ukupno 44 naselja. Grad Subotica se nalazi na površini od 1007 km 2 sa 19 naselja, opština Bačka Topola na površini od 596 km 2 sa 22 naselja, a opština Mali Iđoš na površini od 181 km 2 sa 3 naselja. Prosečna gustina naseljenosti u Okrugu prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini iznosila je 102 stanovnika na km 2. Najveću gustinu naseljenosti ima grad Subotica sa 138 stanovnika na km 2, Opština Mali Iđoš ima 64 stanovnika na km 2, a Bačka Topola 54 stanovnika na km 2. Broj stanovnika Prema procenjenom broju stanovnika RZZS Srbije na dan 30.06.2015. godine broj stanovnika Severnobačkog okruga iznosio je 182470, od kojih je 88010 muškog, a 94460 ženskog pola. Procenjeni broj stanovnika u Subotici iznosio je 139011, u Bačkoj Topoli 31884, a u Malom Iđošu 11575 stanovnika. Broj stanovnika Severnobačkog okruga kontinuirano opada od druge polovine prošlog veka. U odnosu na procenjeni broj stanovnika u 2014. godini broj stanovnika Okruga je manji za 1,0%, a u odnosu na poslednji popis stanovništva u 2011. godine broj stanovnika Severnobačkog okruga manji je za 2,4%. Starosna i polna struktura Jedan od najvažnijih demografskih pokazatelja je starosna struktura stanovništva, koja se procenjuje na osnovu nekoliko indikatora: polno-starosna piramida, biološki tip stanovništva, prosečna starost, zrelost stanovništva i indeks starosti. Polno-starosna piramida stanovništva prikazuje strukturu stanovništva po polu i starosti. Po svom obliku polno-starosna piramida stanovništva Severnobačkog okruga je tipična za stanovništva koja imaju veliki udeo zrelog i starog stanovništva, a mali udeo mladog stanovništva. U 2015. godini je kao i u 2014. godini najbrojniju grupu činila populacija starosti 55-59 godina sa procentualnim učešćem od 7,7%, što ukazuje na trend starenja stanovništva Severnobačkog okruga. Biološki tip stanovništva Severnobačkog okruga u 2015. godini je regresivnog tipa jer ima prema proceni 14,1% stanovnika do 14 godina i 40,8% stanovnika starijih od 50 godina. U 2015. godini pocenjeni broj stanovnika starosti 0-14 godina se smanjio u odnosu na 2014. godinu za 0,6%, a procenjeni broj stanovnika starijih od 50 godina se smanjio za 0,3%. Prosečna starost stanovništva se u periodu od 1991. do 2011. godine u Severnobačkom okrugu povećala za 4,2 godine i u popisnoj 2011. godini je iznosila 42,1 godinu. Zrelost stanovništva predstavlja učešće starih 65 i više godina u ukupnoj strukturi stanovništva. Stanovništvo se smatra veoma starim ako je procentualno učešće ove populacione grupe preko 10%. Stanovništvo Severnobačkog okruga se već decenijama svrstava u veoma staro stanovništvo obzirom da je učešće starih 65 i više godina iznosilo već u 1991. godini 13,7%. U 2015. godini procentualno učešće procenjenog broja starih 65 i više godina iznosilo je 18,2% i veće je odnosu na učešće u 2014. godini. Indeks starosti je demografski pokazatelj koji predstavlja odnos stanovništva starih 60 i više godina i populacione grupe 0-19 godina. Kada je vrednost ovog pokazatelja veća od 0,4 smatra se da je otpočelo starenje stanovništva. Indeks starosti stanovništva Severnobačkog okruga je već od 80-tih godina prošlog veka u stalnom porastu. U 2015. godini vrednost ovog indeksa iznosila je 1,34 što je nešto više u odnosu na 2014. godinu kada je vrednost ovog indeksa iznosila 1,30. Maskulinitet Maskulinitet predstavlja odnos broja muškaraca prema broju žena i izražava se stopom. Negativna stopa maskuliniteta (manja od 1000) ukazuje na bolje zdravstveno stanje stanovništva zbog bolje zdravstvene zaštite žena, smanjene smrtnosti žena fertilnog doba i produženja životnog veka. Stanovništvo Severnobačkog okruga se karakteriše negativnom stopom maskuliniteta. Vrednost ove stope u 2015. godini iznosila je 931,71 i neznatno je manja u odnosu na vrednost u 2014. godini (932,43 ). Natalitet Natalitet je indikator pozitivnog prirodnog kretanja stanovništva. Izražava se stopom nataliteta, a predstavlja broj živorođene dece na 1000 stanovnika u jednoj godini. Stopa nataliteta ispod 12 se smatra nepovoljnom. Severnobački okrug se svrstava u teritorije sa niskom stopom nataliteta koja ima tendenciju opadanja. Stopa nataliteta u 2015. godini je iznosila 8,5 i niža je od stope registrovane u 2014. godini kada je iznosila 8,8. 1
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Fertilitet Opšta stopa fertiliteta predstavlja broj živorođene dece na 1000 žena fertilnog doba (od 15. do 49. godina). U Severnobačkom okrugu su vrednosti opšte stope fertiliteta veoma niske i do 2011. godine su imale kontinuirani trend opadanja, a od 2012. godine se beleži blagi porast ove stope. Vrednost opšte stope fertiliteta registrovane u 2015. godini iznosila je 38,5 i niža je od stope registrovane u 2014. godini kada je iznosila 39,5. Mortalitet Mortalitet je indikator negativnog prirodnog kretanja stanovništva koji se izražava opštom i specifičnom stopom. Opšta stopa mortaliteta predstavlja broj umrlih osoba na 1000 stanovnika u toku jedne godine. Vrednosti opšte stope mortaliteta u Severnobačkom okrugu su visoke, iako poslednjih godina ne pokazajuju značajniji porast. U nekim godinama se beleži čak i pad. U 2015. godini je vrednost opšte stope mortaliteta iznosila 15,0 i viša je od stope registrovane u 2014. godini kada je iznosila 14,7. Specifična stopa mortaliteta je precizniji faktor od opšte stope i najčešće se izražava prema polu i starosti. U Severnobačkom okrugu je u 2015. godini specifična stopa mortaliteta za muškarce iznosila 15,5, a za žene 14,5. Specifične stope mortaliteta prema starosti su niske sve do 54 godine, dok nakon toga stope postepeno rastu i najveću vrednost imaju u starosnoj grupi od 75 do 84 godine. Prirodni priraštaj Stopa prirodnog priraštaja predstavlja razliku između broja rođenih i umrlih na 1000 stanovnika. U sve tri opštine Severnobačkog okruga stopa prirodnog priraštaja ima negativan trend, u Subotici od 1982. godine, u Opštini Mali Iđoš od 1979. godine, a u Opštini Bačka Topola od početka sedamdesetih godina prošlog veka. U Severnobačkom okrugu je vrednost stope prirodnog priraštaja u 2015. godini iznosila -7,5 i viša je od stope registrovane u 2014. godini kada je iznosila -6,7. Ovo govori o izraženoj depopulaciji stanovništva Severnobačkog okruga. *Izvor podataka za Analizu zdravstvenog stanja stanovništva Severnobačkog okruga za 2015. godini bili su: Vitalni događaji u RS, 2014 objavljeni u Saopštenju broj 184-god.LXV od 15.07.2015. godine, procenjen broj stanovnika u RS na dan 30.06.2014. godine i podaci rutinske zdravstvene statistike. 2
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Tabela 1 VITALNE KARAKTERISTIKE STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Živorođeni Mrtvorođeni Broj stanovnika Stopa nataliteta Stopa prirodnog Stopa Prosečna starost Stopa fertiliteta( ) Opštine 30.06.2014. Broj (na 1000 priraštaja Broj (na 1000 majki pri rođenju stanovnika) živorođenih) deteta Subotica-grad 138331 1202 8.7-6.5 7 5.8 38.9 29.8 Bačka Topola 31517 244 7.7-9.1 1 4,1 37.2 28.6 Mali Iđoš 11486 98 8.7-6.3 - - 39.7 28.0 OKRUG 181334 1544 8.5-6.9 8 5.2 38.7 29.5 Podaci o stanovništvu Tabela 2 VITALNE KARAKTERISTIKE STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI (UMRLI, OČEKIVANA DUŽINA ŽIVOTA) Opštine Umrli Očekivana dužina života Stopa smrtnosti Samoubistva Stopa mortaliteta Nasilnom smrću Prosečna 2016. Od toga odojčadi na 100000 Broj (na 1000 starost umrlog odojčad (na 1000 stanovnika stanovnika) živorođenih) Svega Samoubistva Muško Žensko Subotica-grad 2102 15.2 4 3.3 57 20 14.5 73.9 71.3 76.5 Bačka Topola 531 16.8 1 4.1 15 8 25.4 74.0 70.2 77.2 Mali Iđoš 170 14.8 - - 5 3 26.1 75.8 70.2 77.8 OKRUG 2803 15.5 5 3.2 77 31 17.1 74.0 71.6 77.0 *Vitalni događaji 2016, Podaci Republičkog zavoda za statistiku (Saopštenje broj 172-god LXVII, 15.06.2017.) 3
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI MORTALITET REGISTROVAN NA TERITORIJI SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. godini na teritoriji Severnobačkog Okruga registrovano je 2667 umrlih osoba (Subotica-2189, Bačka Topolа-362, Маli Iđoš-116), što je za 2,3% manje u odnosu na prethodnu godinu. U odnosu na prethodnu godinu broj umrlih u Subotici manji je za 2,6%, u Bačkoj Topoli je nepromenjen, a u Malom Iđošu je manji za 4,1%. Broj umrle novođenčadi je kao i ranijih godina mali kao i broj dece u starosnim grupama 1-4 godine i 5-14 godina. Od ukupnog broja umrlih u 2016. godini 1382 (51,8%) su osobe ženskog pola, a 1286 (48,2%) su osobe muškog pola. U grupi osoba ženskog pola je registrovana jedna osoba nepoznate starosti. Broj umrlih osoba muškog pola veći je u odnosu na osobe ženskog pola sve do starosne grupe 65-74 godina, a broj umrlih žena veći je od broja umrlih muškaraca od starosne grupe 75-84 godina, što potvrđuje iskustvenu činjenicu da žene duže žive od muškaraca. U odnosu na starost najveći procenat umrlih osoba se nalazi u starosnim grupama 75-84 (33,1%), 85 i više (23,1%), 65-74 (22,9%) i u grupi 55-64 (14,4%). Najmanji procenat umrlih osoba se nalazi u starosnoj grupi 15-24 (0,3%), u grupi dece od 5-14 (0,2%), u grupi dece od 1-4 (0,04), a u grupi dece do 1 godine nije registrovana nijena smrt u 2016. godini. U odnosu na uzrok smrti na teritoriji Severnobačkog okruga najzastupljenije su sledeće grupe bolesti: Bolesti sistema krvotoka (51,1%) Tumori (22,6%) Bolesti sistema za disanje (5,1%) Bolesti nervnog sistema (4,4%) Bolesti sistema za varenje (3,3) Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem (2,4%) Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (1,8%) Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (1,6%) Redosled vodećih uzroka smrti stanovništva Severnobačkog okruga nije znatnije promenjen u odnosu na 2015. godinu. Analizirajući vodeće uzroke smrti u odnosu na pol možemo konstatovati da su prva dva vodeća uzroka smrti identična i čine ih bolesti sistema krvotoka i tumori. Kod muškaraca se na trećem mestu nalaze bolesti respiratornog sistema, na četvrtom bolesti sistema za varenje, zatim slede duševni poremećaji i poremećaji ponašanja, a na šestom mestu se nalaze povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora. Kod žena se na trećem mestu nalaze bolesti nervnog sistema, na četvrtom bolesti respiratornog sistema, zatim slede bolesti sistema za varenje, a na šestom mestu se nalaze bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem. U 2016. godini prvih deset vodećih dijagnoze uzroka smrti čine 56,7% svih uzroka smrti. U odnosu na ukupan broj umrlih vodeće dijagnoze uzroka smrti su: I10-Povišen krvni pritisak nepoznatog porekla (9,8%), I70- Ateroskleroza velikih krvnih sudova (9,2%), I42-Oboljenje srčanog mišića (9,2%), I63-Infarkt mozga (6,9%), C34- Zloćudni tumor dušnika i pluća (5,4%), Druge ishemijske bolesti srca (4,8%), I50-Nedovoljna funkcija srca (3,2%), G30-Alchajmerova bolest (2,5%), C80-Zloćudni tumor bez označene lokalizacije (2,0%), C50-Zloćudni tumor dojke (1,8%), J44-Druga hronična opstruktivna bolest pluća (1,8%). 4
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Tabela 3 MORTALITET STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA PREMA POLU I DOBNIM GRUPAMA U 2016. GODINI Starost Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Severnobački okrug m ž m ž m ž m ž do 1 godine 0 0 1-4 godine 1 0 1 5-14 godine 1 3 1 3 15-24 godine 6 1 6 1 25-34 godine 6 7 2 1 8 8 35-44 godine 19 9 1 1 21 9 45-49 godine 15 14 1 1 1 17 15 50-54 godine 50 25 6 2 1 57 27 55-64 godine 207 109 32 17 14 5 253 131 65-74 godine 298 206 52 29 11 14 361 249 75-84 godine 295 434 55 67 10 22 360 523 85 i više 159 325 29 67 14 22 202 414 nepoznato 1 0 1 UKUPNO 1056 1134 178 184 52 64 1286 1382 Tabela 4 MORTALITET STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA PREMA POLU I UZROKU U 2016.GODINI Grupa bolesti Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Severnobački okrug m ž m ž m ž m ž I 10 11 0 0 0 0 10 11 II 271 229 41 37 14 11 326 277 III 4 4 1 1 0 1 5 6 IV 22 23 8 8 1 2 31 33 V 31 10 4 3 0 0 35 13 VI 36 69 4 6 0 3 40 78 VII, VIII 0 0 0 0 0 0 0 0 IX 510 661 104 122 30 43 644 826 X 73 53 5 2 1 1 79 56 XI 50 32 2 3 2 0 54 35 XII 0 0 0 0 0 0 0 0 XIII 1 4 0 0 0 1 1 5 XIV 15 15 0 0 1 1 16 16 XV 0 0 0 0 0 0 0 0 XVI 0 0 0 0 0 0 0 0 XVII 0 0 0 0 0 0 0 0 XVIII 14 9 1 1 0 1 15 11 XIX 19 13 8 1 3 0 30 14 UKUPNO 1056 1133 178 184 52 64 1286 1381 LEGENDA: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka IX Bolesti sistema krvotoka X Bolesti sistema za disanje XI Bolesti sistema za varenje nenormalnosti XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora 5
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Grafikon 1 MORTALITET PREMA UZROKU U 2016. GODINI U SEVERNOBAČKOM OKRUGU % 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 I II III IV V VI IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX LEGENDA: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka IX Bolesti sistema krvotoka X Bolesti sistema za disanje XI Bolesti sistema za varenje nenormalnosti XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora 6
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI 2. KADROVI U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA OKRUGA U 2016. GODINI Podaci o kadrovima zaposlenim u zdravstvenim ustanovama Severnobačkog okruga U 2016. godini zdravstvenu zaštitu stanovništvu Severnobačkog okruga su obezbeđivali na primarnom nivou zdravstvene zaštite domovi zdravlja u Subotici, Bačkoj Topoli i Malom Iđošu, Apoteka Subotica i Zavod za javno zdravlje Subotica, a na sekundarnom nivou zdravstvene zaštite Opšta bolnica u Subotica i Vanbolničko porodilište u Bačkoj Topoli. Ukupan broj zaposlenih u zdravstvenim ustanovama Severnobačkog okruga u 2016. godini je iznosio 2114, što je za 81 (3,7%) manje u odnosu na 2015. godinu. Ukupan broj zaposlenih u zdravstvenim ustanovama u Subotici je iznosio 1846, u Bačkoj Topoli 208, a u Маlom Iđošu 60. U odnosu na 2015. godinu ukupan broj zaposlenih u Subotici je manji za 54 (2,9%) zaposlena, u Bačkoj Topoli za 19 (9,1%), a u Malom Iđošu za 8 (13,%). U odnosu na školsku spremu u zdravstvenim ustanovama Okruga bio je zaposlen 391 lekar (18,0%), 44 stomatologa (2,1%), 44 farmaceuta (2,1%) i 65 zdravstvenih saradnika (3,0%). Sa višom stručnom spremom bilo je zaposleno 150 (7,1%) zdravstvenih radnika, sa srednjom stručnom spremom 1009 (47,7%), а sa nižom stručnom spremom 7 radnika (0,3%). Ukupan broj administrativno-tehničkih radnika u zdravstvenim ustanovama Okruga iznosio je 414 (19,6%). U 2016. godini je u odnosu na prethodnu godinu broj lekara manji za 4,0%, broj stomatologa za 2,2%, broj farmaceuta za 6,4%, broj zdravstvenih saradnika za 1,5%, broj zdravstvenih radnika sa srednjom stručnom spremom za 3,6%, sa nižom stručnom spremom za 12,5%, a broj administrativno-tehničkih radnika je manji za 6,8%. U 2016. godini povećan je samo broj zdravstvenih radnika sa višom spremom za 17,5%. Tabela 5 BROJ ZDRAVSTVENIH USTANOVA PO OPŠTINAMA U OKRUGU Zdravstvene ustanove Subotica Bačka Topola Mali Iđoš OKRUG Opšta bolnica 1 0 0 1 Domovi zdravlja 1 1 1 3 ZJZS 1 0 0 1 ZU Apoteka 1 0 0 1 Tabela 6 KADROVI U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA OKRUGA Kadrovi Subotica Bačka Topola Mali Iđoš OKRUG Broj % Broj % Broj % Broj % Lekari 326 17.66 44 21.15 11 18.33 381 18.02 Stomatolozi 36 1.95 5 2.40 3 5.00 44 2.08 Farmaceuti 39 2.11 4 1.92 1 1.67 44 2.08 Zdravstveni saradnici (VSS,VŠS,SSS) 63 3.41 2 0.96 - - 65 3.07 Viša stručna sprema 139 7.53 8 3.85 3 5.00 150 7.09 Srednja stručna sprema 883 47.83 101 0.48 25 41.67 1009 47.73 Niža stručna sprema 7 0.38 - - - - 7 0.33 Administrativno tehnički radnici 353 19.12 44 21.15 17 28.33 414 19.58 UKUPNO 1846 100.00 208 100.00 60 100.00 2114 100.00 7
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Tabela 7 KADROVSKA STRUKTURA OPŠTE BOLNICE U SUBOTICI Odeljenja Opšte medicine Lekari Na specijalizaciji Specijalisti Farmaceuti Zdravstv. saradnici (VSS,VŠS, SSS) Viša stručna sprema Srednja stručna sprema Niža stručna sprema Administr. tehnički radnici UKUPNO Sektor za internističke grane Služba za internu medicinu 1 9 19 8 71 1 109 Služba za psihijatriju 1 9 1 22 33 Služba za produženo lečenje i negu 3 2 16 21 Odeljenje za pneumoftiziologiju 6 2 12 20 Odeljenje za neurologiju 1 7 1 18 1 28 Služba pedijatrije 7 1 19 27 Odeljenje za infektivne bolesti 1 2 2 5 10 Odsek za dermatovenerologiju 2 2 4 Sektor za hiruške grane medicine Služba za hirurgiju 3 16 5 43 4 71 Služba za ginekologiju i akušerstvo 1 10 4 37 52 Odeljenje za neonatologiju 3 3 18 24 Odeljenje za ortopediju i traumatologiju 1 9 2 18 30 Odeljenje za urologiju 6 1 9 16 Odeljenje za otorinolaringologiju 6 2 5 13 Odeljenje za oftalmologiju 2 5 1 7 15 Odeljenje op bloka i sterilizacije 1 5 34 40 Jedinica za intenzivno lečenje i negu 4 3 32 39 Služba za zajedničke medicinske poslove Odelj. za prijem i zbrinjavanje urgentnih stanja 1 4 3 9 17 Služba za spec. konsultativne preglede 3 6 4 54 67 Služba za anesteziju sa reanimatologijom 2 10 1 19 71 Dnevna bolnica za dijagnostiku i terapiju 1 3 5 9 Odeljenje za hemodijalizu 2 12 14 Služba za fizikalnu medicinu i rehabilit. 4 23 10 37 Služba za laboratorijsku dijagnostiku 4 1 3 5 57 70 Služba za radiološku dijagnostiku 6 8 21 9 44 Odeljenje za patološku dijagnostiku 1 2 7 10 Bolnička apoteka 2 6 8 Služba za transfuziju krvi 1 5 1 15 22 8
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Odeljenja Opšte medicine Lekari Na specijalizaciji Specijalisti 9 Farmaceuti Zdravstv. saradnici (VSS,VŠS, SSS) Viša stručna sprema Srednja stručna sprema Niža stručna sprema Administr. tehnički radnici UKUPNO Kabinet za kliničku farmakologiju 1 1 2 Centar za vantelesnu oplodnju 1 1 Služba za ekonomske-finansijske i tehničke poslove Uprava Opšte bolnice 1 1 156 158 Odeljenje za hig-epidem.nadzor i upravljanje med.otpadom 1 3 63 67 UKUPNO 3 28 161 3 10 109 571 6 219 1110 Stomatolozi Farmaceuti Zdravstv. saradnici (VSS,VŠS, SSS) Viša stručna sprema Srednja stručna sprema Niža stručna sprema Administ.- tehnički radnici UKUPNO Tabela 8 KADROVSKA STRUKTURA DOMA ZDRAVLJA U SUBOTICI Lekari Opšte Na Specijalisti Organizacione jedinice medicine specijalizaciji Zdravstvena zaštita dece 2 2 6 1 15 26 Razvojno savetovalište 9 1 1 11 Zdravstvena zaštita školske dece 4 4 4 11 23 Savetovalište za mlade 1 1 2 4 Zdravstvena zaštita žena 3 6 12 21 Zdravstvena zaštita odraslih 40 5 12 77 134 Centar za unapređenje zdravlja i prevenciju 1 3 5 bolesti Zdravstvena zaštita radnika (dispanzer) 2 6 1 9 Stomatološka zdravstvena zaštita 36 49 85 Hitna medicinska pomoć 7 3 8 3 30 30 81 Kućno lečenje i nega 1 1 1 16 19 Polivalentna patronažna služba 10 15 25 Specijalističko-konsultativna služba Interna medicina 1 2 5 8 Pneumoftiziologija 3 2 4 9 Neuropsihijatrija 1 1 2 Oftalmologija 1 1 2 Radiologija 1 2 3 Sportska medicina 1 2 3 Zajedničke službe 3 60 63 UKUPNO 54 19 49 36 10 22 252 91 533
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Tabela 9 KADROVSKA STRUKTURA ZAVODA ZA JAVNO ZDRAVLJE SUBOTICA Lekari Zdravstveni Viša Srednja Niža Administ.- Organizacione jedinice Na specijalizaciji (VSS,VŠS,SSS) sprema sprema sprema radnici Farmaceuti saradnici stručna stručna stručna tehnički UKUPNO Specijalisti Centar za promociju zdravlja 2 1 1 1 5 Centar za analizu, planiranje i organizaciju zdravstvene zaštite i biostatistiku i informatiku u zdravstvu 2 2 3 7 Centar za prevenciju i kontrolu bolesti 2 3 2 7 Centar za higijenu i humanu ekologiju 3 32 1 4 40 Centar za mikrobiologiju 2 7 12 1 22 Služba za pravne, ekonomsko-finansijske, tehničke i 1 1 1 20 23 druge slične poslove UKUPNO 12 43 8 20 1 20 104 Tabela 10 KADROVSKA STRUKTURA ZDRAVSTVENE USTANOVE APOTEKA U SUBOTICI Organizacione jedinice Farmaceuti Zdravstv. saradnici (VSS,VŠS,SSS) Srednja stručna sprema Niža stručna sprema Administrativno tehnički radnici UKUPNO Ogranci 34 40 6 80 Zajednička služba 2 17 19 UKUPNO 36 40 23 99 10
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Zdravstv. saradnici Viša stručna sprema Srednja stručna sprema Niža stručna sprema Tabela 11 KADROVSKA STRUKTURA DOMA ZDRAVLJA DR HADŽI JANOŠ U BAČKOJ TOPOLI Lekari Na Stomatolozceuti Farma- Organizacione jedinice Opšte specijali- Specijalisti medicine Administ.- tehnički radnici UKUPNO zaciji Zdravstvena zaštita dece 3 4 7 Zdravstvena zaštita školske dece 1 2 3 Savetovalište za mlade 1 1 2 Zdravstvena zaštita žena 2 2 4 Zdravstvena zaštita odraslih 10 1 5 23 39 Zdravstvena zaštita radnika (dispanzer) 1 1 4 6 Stomatološka zdravstvena zaštita 5 6 11 Hitna medicinska pomoć 1 3 10 7 21 Kućno lečenje i nega 1 4 5 Polivalentna patronažna služba 5 5 Radiološka dijagnostika 2 2 1 5 Laboratorijska dijagnostika 1 6 1 8 Apoteka 4 10 1 15 Specijalističko-konsultativna služba Interna medicina 2 1 1 4 Pneumoftiziologija 1 1 2 Oftalmologija 1 1 1 3 ORL 1 1 1 3 Psihijatrija 1 2 3 Fizikalna medicina i rehabilitacija 1 1 3 3 8 Vanbolničko porodilište 1 1 8 10 Hemodijaliza 1 6 1 8 Zajedničke službe 1 1 34 36 UKUPNO 11 5 28 5 4 2 8 101 44 208 11
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI Tabela 12 KADROVSKA STRUKTURA DOMA ZDRAVLJA DR MARTON ŠANDOR" U MALOM IĐOŠU Organizacione jedinice Lekari Viša Srednja Niža Administ.- Stomato- Farma- Opšte Na specijalizaciji sprema sprema sprema radnici stručna stručna stručna tehnički Specijalisti tolozi ceuti medicine UKUPNO Zdravstvena zaštita dece 1 1 2 Zdravstvena zaštita školske dece 1 1 Zdravstvena zaštita žena 1 1 2 Zdravstvena zaštita odraslih 3 1 7 11 Stomatološka zdravstvena zaštita 3 3 6 Hitna medicinska pomoć 2 4 2 8 Kućno lečenje i nega 2 2 Polivalentna patronažna služba 2 2 Radiološka dijagnostika 1 1 2 Laboratorijska dijagnostika 1 2 3 Apoteka 1 3 4 Specijalističko-konsultativna služba Interna medicina 1 1 2 Zajedničke službe 15 15 UKUPNO 5 1 5 3 1 3 25 17 60 12
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016 GODINI RAD I KORIŠĆENJE VANBOLNIČKE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE 3.ZDRAVSTVENA ZAŠTITA DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA Prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini broj dece predškolskog uzrasta, 0-6 godina, na teritoriji Severnobačkog okruga iznosio je 11271 (Subotica-8778, Bačka Topola-1755, Mali Iđoš-738). U 2016. godini zdravstvenu zaštitu dece predškolskog uzrasta, u tri doma zdravlja Severnobačkog okruga, sprovodilo je 13 lekara (9 lekara specijalista, 2 lekara opšte medicine, 2 lekara na specijalizaciji) i 23 medicinske sestаre/tehničara (2 više medicinske sestre i 21 medicinska sestra/tehničar sa srednjom stručnom spremom). Dom zdravlja u Subotici u sklopu zdravstvene zaštite dece predškolskog uzrasta ima organizovano Razvojno savetovalište koje svojom delatnošću pokriva potrebe dece predškolskog uzrasta Okruga. U Razvojnom savetovalištu su angažovani lekari specijalisti, 1 medicinska sestra i 9 zdravstvenih saradnika (1 psiholog, 1 socijalni radnik i 7 defektologa). Оbezbeđenost dece predškolskog uzrasta lekarima nije zadovoljavajuća s obzirom da su 1 lekar i 1 medicinska sestra brinuli o zdravlju 1033 dece predškolskog uzrasta (normativ je 850 dece starosti 0-6 godina na 1 tim). U sklopu zdravstvene zaštite predškolske dece u 2016. godini obavljen je prosečno 1,1 preventivni pregled i 5,5 kurativnih pregleda po detetu. Prosečan broj pregleda na jedno dete predškolskog uzrasta u Okrugu u 2016. godini iznosio je 6,6. Dnevna opterećenost lekara preventivnim pregledima iznosila je 5,2, a kurativim pregledima 25,5, a odnos preventivnih i kurativnih pregleda iznosio je 1/5. Ukupna dnevna opterećenost lekara pregledima veća je u odnosu na 2015. godinu i u odnosu na broj pregleda predviđen normativom, a obrazlaže se manjim brojem lekara (odsustvo zbog specijalizacije). U sklopu sistematskih pregleda na nivou Okruga u 2016. godini pregledano je 1688 dece predškolskog uzrasta (97,5%). Najčešća utvrđena stanja su: deformacija stopala (26,1%), karies I stepena (18,2%), loše telesno držanje (11,4%), loša telesna razvijenost (10,1%), govorne mane (8,6%), karies II stepena i loša telesna uhranjenost (8,4%). Struktura utvrđenih stanja je ista kao i u 2015. godini, a razlika se odnosi na procentualno učešće i rang javljanja određenih stanja. Opšta stopa morbiditeta dece predškolskog uzrasta Severnobačkog okruga u 2016. godini iznosila je 3944 i manja je u odnosu na stopu registrovanu u 2015. godini. Pet vodećih grupa bolesti u morbiditetu dece predškolskog uzrasta su iste kao i u prethodnoj godini i predstavljaju 82,8% ukupnog morbiditeta: Bolesti sistema za disanje (1490.1/1000) Zarazne i parazitarne bolesti (805.8/1000) Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka (538.3/1000) Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi (227.4/1000) Bolesti kože i potkožnog tkiva (202.3/1000) Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za zdravstvenu zaštitu dece predškolskog uzrasta (obrazac br.: 3-03-60 i Si-06). Tabela 13 POSETE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA Posete u ordinaciji kod Posete kod Posete u savetovalištu lekara ostalih Opštine Sistematski pregledi Ukupno Prve zdravstv. Ostala Ukupno Odojčad radnika deca Subotica 45849 35458 27880 8465 6122 2343 1142 B.Topola 12877 8065 1783 1751 1314 437 342 M. Iđoš 3089 2077 740 629 394 235 204 Okrug 61815 45600 30403 10845 7830 3015 1688 Tabela 14 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBI Opštine Subotica B. Topola Mali Iđoš Okrug Broj lekara 10 2 1 13 Broj ostalih zdravstvenih radnika (viša + srednja) 18 4 1 23 Godišnja opterećenost lekara u kurativi 5731 6439 3089 5620 Dnevna opterećenost lekara u kurativi 26.1 29.3 14.0 25.5 Godišnja opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 1549 446 740 1322 Dnevna opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 7.0 2.0 3.4 6.0 Godišnja opterećenost lekara u preventivi 1201 1047 833 1139 Dnevna opterećenost lekara u preventivi 5.5 4.8 3.8 5.2 Prosečan broj kurativnih pregleda na 1 dete 5.2 7.3 4.2 5.5 Prosečan broj preventivnih pregleda na 1 dete 1.1 1.2 1.1 1.1 Prosečan br. kurativnih pregleda na 1 preventivni 4.8 6.2 3.7 4.9 Prosečan broj pregleda na 1 dete 6.3 8.5 5.3 6.6 13
Tabela 15 REGISTROVANA OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA Grupe Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug bolesti Broj % Broj % Broj % Broj % I 7765 23.34 791 8.58 526 26.75 9082 20.43 II 73 0.22 4 0.04 1 0.05 78 0.18 III 236 0.71 187 2.03 14 0.71 437 0.98 IV 286 0.86 20 0.22 13 0.66 319 0.72 V 145 0.44 26 0.28 11 0.56 182 0.41 VI 273 0.82 35 0.38 15 0.76 323 0.73 VII 896 2.69 198 2.15 64 3.26 1158 2.61 VIII 4184 12.58 1764 19.14 119 6.05 6067 13.65 IX 53 0.16 18 0.20 0 0.00 71 0.16 X 11528 34.65 4466 48.46 801 40.74 16795 37.78 XI 1625 4.88 251 2.72 99 5.04 1975 4.44 XII 1765 5.31 378 4.10 137 6.97 2280 5.13 XIII 233 0.70 28 0.30 7 0.36 268 0.60 XIV 696 2.09 219 2.38 43 2.19 958 2.16 XV 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XVI 219 0.66 78 0.85 12 0.61 309 0.70 XVII 223 0.67 70 0.76 20 1.02 313 0.70 XVIII 2073 6.23 453 4.92 37 1.88 2563 5.77 XIX 995 2.99 230 2.50 47 2.39 1272 2.86 UKUPNO 33268 100.00 9216 100.00 1966 100.00 44450 100.00 LEGENDA: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka IX Bolesti sistema krvotoka X Bolesti sistema za disanje XI Bolesti sistema za varenje nenormalnosti XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora Tabela 16 VODEĆE GRUPE BOLESTI REGISTROVANE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Grupa bolesti X X X X Broj 11528 4466 801 16795 % 34.65 48.46 40.74 37.78 Stopa 1313.3 2544.7 1085.4 1490.1 Grupa bolesti I VIII I I Broj 7765 1764 526 9082 % 23.34 19.14 26.75 20.43 Stopa 884.6 1005.1 712.7 805.8 Grupa bolesti VIII I XII VIII Broj 4184 791 137 6067 % 12.58 8.58 6.97 13.65 Stopa 476.6 450.7 185.6 538.3 Grupa bolesti XVIII XVIII VIII XVIII Broj 2073 453 119 2563 % 6.23 4.92 6.05 5.77 Stopa 236.2 258.1 161.2 227.4 Grupa bolesti XII XII XI XII Broj 1765 378 99 2280 % 5.31 4.1 5.04 5.13 Stopa 201.1 215.4 134.1 202.3 14
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grafikon 2 DESET NAJČEŠĆIH OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA U SEVERNOBAČKOM OKRUGU 700 667 626.2 600 500 480.8 400 349.3 300 223.6 200 155.5 129.4 122.9 100 89.5 81.9 0 1. A81,...,B27-B34 Druge virusne bolesti 2. J00-J01,J05-J06 Infectiones tractus respiratorii superioris multiplices acutae loci non specificatis 3. H656-H75 Bolesti srednjeg uva i bolesti mastoidnog nastavka 4. J02-J03 Pharyngitis acuta et tonsillitis acuta 5. J20-J21 Bronchitis acuta et bronchiolitis acuta 6. L10-L99 Druge bolesti kože i potkožnog tkiva 7. K52-K55,K58-K67 Druge bolesti creva i potrbušnice 8. R00-R09,,R55-R99 Drugi simptomi, znaci i nenormalni klinicki i laboratorijski nalaza 9. J45-J46 Astma bronchiale 10. S00-S01,...,T13-T14 Druge specificne, nespecificne i višestruke povrede 15
4. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA DECE ŠKOLSKOG UZRASTA Prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini broj dece školskog uzrasta, 7 do 19 godina, na teritoriji Severnobačkog okruga iznosio je 24024 (Subotica -18272, Bačka Topola - 4051, Mali Iđoš-1701) i manji je za 1,7% u odnosu na prethodnu godinu. U 2016. godini zdravstvenu zaštitu dece školskog uzrasta u tri doma zdravlja Severnobačkog okruga, obezbeđivalo je 15 lekara (7 lekara specijalista, 4 doktora medicine, 4 lekara na specijalizaciji) i 18 medicinskih sestara/tehničara od kojih je 1 sa višom, a 17 sa srednjom stručnom spremom. Sva četiri lekara na specijalizaciji specijaliziraju za Dom zdravlja u Subotici. Broj lekara koji je obezbeđivao zdravstvenu zaštitu deci školskog uzrasta je isti kao i prethodnoj godini. Nivo obezbeđenosti ove populacione grupe lekarima i medicinskim sestrama je lošija u odnosu na prethodnu godinu, s obzirom da su jedan lekar i jedna medicinska sestra/tehničar brinuli o zdravlju 2184 deteta školskog uzrasta, a važeći normativ je 1500 dece na 1 tim. Domovi zdravlja u Subotici i Bačkoj Topoli imaju organizovano Savetovalište za mlade u kojem su pored zdravstvenih radnika angažovani i odgovarajući zdravstveni saradnici (psiholog, ginekolog, socijalni radnik). Prosečan broj pregleda na jedno dete školskog uzrasta na nivou Okruga iznosio je 3,3. Prosečan broj kurativnih pregleda iznosio je 3,0 i isti je kao u prethodnoj godini, a prosečan broj preventivnih pregleda iznosio je 0,3 i manji je u odnosu na 2015. godinu. Dnevna opterećenost lekara preventivnim pregledima iznosila je 2,4, a kurativim pregledima 28,5. Odnos preventivnih prema kurativnim pregledima iznosio je 1/8,5. U odnosu na prethodnu godinu ovaj odnos je znatno veći, a obrazlaže se odsustvom 4 lekara zbog specijalizacije i veće angažovanosti lekara u oblasti kurative. U 2016. godini u sklopu sistematskih pregleda pregledana su 4103 deteta školskog uzrasta (86,4%) na nivou Okruga. Najčešća utvrđena stanja su: loše telesno držanje (36,9%), deformacija stopala (22,7%), loša telesna uhranjenost (21,0%), smetnje vida (15,4%), karies I stepena (12,8%), deformacija kičmenog stubanaznačena skolioza (12,7%) i karies II stepana (7,0%). Opšta stopa morbiditeta dece školskog uzrasta u Okrugu u 2016. godini iznosila je 1813 i manja je u odnosu na 2015. godinu. Pet vodećih grupa bolesti u morbiditetu dece školskog uzrasta čine 78,2% ukupnog morbiditeta: Bolesti sistema za disanje (607.1/1000) Zarazne i parazitarne bolesti (451/7000) Simptomi, znaci i patološki klinički i laboratorijski nalazi (170.2/1000) Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (117.3/1000) Bolesti uva i mastoidnog nastavka (117.2/1000) Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za zdravstvenu zaštitu dece školskog uzrasta (obrazac br. 3-04-60 i Si-06). Tabela 17 POSETE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE ŠKOLSKOG UZRASTA I OMLADINE Opštine Posete u ordinaciji lekara Posete kod ostalih Sistematski Ukupno Prve zdr. radnika pregledi Kontrolni pregledi Subotica 48114 31308 6538 2888 2724 Bačka Topola 15276 10889 2028 874 1265 Mali Iđoš 5541 3244 832 341 54 Okrug 68931 45441 9398 4103 4043 Tabela 18 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE ŠKOLSKOG UZRASTA I OMLADINE Zaposleni Opštine Subotica B. Topola Mali Iđoš Okrug Broj lekara 12 2 1 15 Broj ostalih zdravstvenih radnika (viša + srednja) 14 3 1 18 Godišnja opterećenost lekara u kurativi 6014 7638 5541 6266 Dnevna opterećenost lekara u kurativi 27.3 347 25.2 28.5 Godišnja opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 467 676 832 522 Dnevna opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 2.1 3.1 3.8 2.4 Godišnja opterećenost lekara u preventivi 702 1070 395 741 Dnevna opterećenost lekara u preventivi 3.2 4.9 1.8 3.4 Prosečan broj kurativnih pregleda na 1 dete 2.6 3.8 3.3 3.0 Prosečan broj preventivnih pregleda na 1 dete 0.3 0.5 0.2 0.3 Broj kurativnih pregleda na 1 preventivni pregled 8.6 7.1 14.0 8.5 Prosečan broj pregleda na 1 dete 2.9 4.3 3.5 3.3 16
Tabela 19 REGISTROVANA OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE ŠKOLSKOG UZRASTA I OMLADINE Grupe Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug bolesti Broj % Broj % Broj % Broj % I 8224 26.76 1641 16.85 647 21.00 10512 24.14 II 96 0.31 25 0.26 9 0.29 130 0.30 III 197 0.64 31 0.32 12 0.39 240 0.55 IV 336 1.09 90 0.92 13 0.42 439 1.01 V 183 0.60 44 0.45 41 1.33 268 0.62 VI 262 0.85 51 0.52 39 1.27 352 0.81 VII 672 2.19 180 1.85 98 3.18 950 2.18 VIII 1990 6.48 604 6.20 133 4.32 2727 6.26 IX 140 0.46 72 0.74 10 0.32 222 0.51 X 9149 29.77 3949 40.55 1029 33.40 14127 32.44 XI 1423 4.63 600 6.16 230 7.47 2253 5.17 XII 1675 5.45 426 4.37 159 5.16 2260 5.19 XIII 711 2.31 281 2.89 97 3.15 1089 2.50 XIV 735 2.39 285 2.93 85 2.76 1105 2.54 XV 2 0.01 0 0.00 1 0.03 3 0.01 XVI 8 0.03 0 0.00 0 0.00 8 0.02 XVII 118 0.38 42 0.43 15 0.49 175 0.40 XVIII 2910 9.47 826 8.48 225 7.30 3961 9.10 XIX 1900 6.18 592 6.08 238 7.72 2730 6.27 UKUPNO 30731 100.00 9739 100.00 3081 100.00 43551 100.00 LEGENDA: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća. rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti. deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka IX Bolesti sistema krvotoka X Bolesti sistema za disanje XI Bolesti sistema za varenje nenormalnosti XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi XIX Povrede. trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora Tabela 20 VODEĆE GRUPE BOLESTI REGISTROVANE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE ŠKOLSKOG UZRASTA I OMLADINE Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Grupa bolesti X X X X Broj 9149 3949 1029 14127 % 29.77 40.55 33.4 32.44 Stopa 500.7 1197.4 604.9 607.1 Grupa bolesti I I I I Broj 8224 1641 647 10512 % 26.76 16.85 21 24.14 Stopa 450.1 497.6 380.4 451.7 Grupa bolesti XVIII XVIII XIX XVIII Broj 2910 826 238 3961 % 9.47 8.48 7.72 9.1 Stopa 159.3 250.5 139.9 170.2 Grupa bolesti VIII VIII XI XIX Broj 1990 604 230 2730 % 6.48 6.2 7.47 6.27 Stopa 108.9 183.1 135.2 117.3 Grupa bolesti XIX XIX XVIII VIII Broj 1900 592 225 2727 % 6.18 6.08 7.3 6.26 Stopa 104.0 179.5 132.3 117.2 17
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grafikon 3 DESET NAJČEŠĆIH OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU DECE ŠKOLSKOG UZRASTA I OMLADINE U SEVERNOBAČKOM OKRUGU 350 378.8 300 250 226.4 200 177.4 150 116.6 100 50 81.9 80.9 78.7 67.1 58.7 43.4 0 1. A81...-...B34 Druge virusne bolesti 2. J02-J03 Plaryngitis acuta et tonsillitis acuta 3. J00-J01, J05-J06 Infectiones tractus respir. superioris multip. acutae loci non specificatis 4. R00-R09,,R55-R99 Drugi simptomi, znaci I nenormalnosti klinički i laboratorijski nalazi 5. H65-H75 Bolesti srednjeg uva i bolesti mastoidnog nastavka 6. S00-S01,...,T13-T14 Druge spec., nespecifične i višestruke povrede 7. J20-J21 Bronchitis acuta et bronchiolitis acuta 8. L10-L99 Druge bolesti kože i potkožnog tkiva 9. K52-K55, K58-K67 Druge bolesti creva i potrbušnice 10. R10 Dolor abdominalis et pelvis 18
Tabela 21 UTVRĐENA STANJA PRI SISTEMATSKIM PREGLEDIMA DECE I OMLADINE Ukupno Predškolsko Osnovno Srednje Utvrđeno stanje Muški Ženski Muški Ženski Muški Ženski Muški Ženski 1 2 3 4 5 6 7 8 ukupno 3254 3227 957 775 1600 1549 697 903 Učenika od toga pregledano 2878 2913 932 756 1341 1323 605 834 dobra 2861 2894 922 746 1338 1317 601 831 Čistoća loša 17 19 10 10 3 6 4 3 tela zbir 2878 2913 932 756 1341 1323 605 834 Vašljivost 0 2 0 0 0 2 0 0 dobro 2065 2019 829 666 896 871 340 482 Telesno loše 813 894 103 90 445 452 265 352 držanje zbir 2878 2913 932 756 1341 1323 605 834 Telesna razvijenost Telesna uhranjenost Deformacija kičmenog stuba dobra 2520 2597 801 675 1141 1121 578 801 srednja 273 233 111 60 145 147 17 26 loša 85 83 20 21 55 55 10 7 zbir 2878 2913 932 756 1341 1323 605 834 dobra 2355 2401 851 687 1034 1001 470 713 srednja 17 15 4 5 13 10 0 0 loša 506 497 77 64 294 312 135 121 zbir 2878 2913 932 756 1341 1323 605 834 Kifoza naznačena 70 51 7 2 21 16 42 33 izražena 0 0 0 0 0 0 0 0 naznačena 256 282 5 12 137 150 114 120 Skolioza izražena 0 0 0 0 0 0 0 0 naznačena 63 98 41 39 17 29 5 30 Lordoza izražena 0 1 0 1 0 0 0 0 Deformacija grudnog koša 159 84 47 31 58 35 54 18 Deformacija stopala 734 638 253 187 313 299 168 152 Deform. drugih - jednostrano 15 29 13 24 2 3 0 2 delova kostura - obostrano 72 70 29 43 40 25 3 2 strabizam 110 198 4 3 95 148 11 47 Smetnje vida nistagmus 229 432 15 16 135 206 79 210 i motiliteta slepilo za boje 12 14 3 6 9 8 0 0 Oštećenje jednostrano 2 3 2 3 0 0 0 0 sluha obostrano 7 4 6 4 1 0 0 0 Karies I stepen 404 426 154 153 165 187 85 86 II stepen 225 205 75 67 132 131 18 7 Parodontopatija 0 0 0 0 0 0 0 0 Ortodontske anomalije 0 0 0 0 0 0 0 0 Srčane - kongenitalne 28 20 19 15 6 3 3 2 mane - stečene 46 31 46 25 0 6 0 0 Psihička razvijenost nedovoljna 16 13 12 6 3 7 1 0 Govorne mane 116 61 91 53 25 7 0 1 ispod 10 gr% 0 0 0 0 0 0 0 0 Hemoglobin 10-13 gr% 0 0 0 0 0 0 0 0 iznad 13 gr% 0 0 0 0 0 0 0 0 Albumin u pozitivan 0 0 0 0 0 0 0 0 mokraći negativan 0 0 0 0 0 0 0 0 Stolica na crevne pozitivan 0 0 0 0 0 0 0 0 parazite negativan 0 0 0 0 0 0 0 0 Alergijska da 55 57 30 23 21 19 4 15 oboljenja ne 224 196 224 196 0 0 0 0 Sva ostala hronična patološka stanja 64 47 14 1 35 35 15 11 19
5. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA ŽENA Prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini broj žena 15 i više godina starosti na teritoriji Severnobačkog okruga iznosio je 81890 (Subotica-62516, Bačka Topola-14297 i Mali Iđoš-5077), a broj žena generativnog doba (od 15 do 49 godina) iznosio je 35284 (Subotica-27318, Bačka Topola-5795 i Mali Iđoš- 2171). U 2016. godini zdravstvenu zaštitu žena 15 i više godina starosti, u tri doma zdravlja Severnobačkog okruga sprovodilo je 12 lekara i 15 medicinskih sestara sa srednjom stručnom spremom. Od ukupnog broja lekara u Okrugu 9 su specijalisti, a 3 lekara specijaliziraju za Dom zdravlja u Subotici. U odnosu na prethodnu godinu broj lekara je veći za 1 izvršioca, a broj medicinskih sestara je nepromenjen. Nivo obezbeđenosti ove grupacije stanovništva u 2016. godini je lošiji u odnosu na prethodnu godinu i nezadovoljavajući u odnosu na potrebe, jer su 1 ginekolog i 1 medicinska sestra brinuli o zdravlju 9100 žena starosti 15 i više godina, a normativom je na 1 tim predviđeno 6500 žena. Dnevna opterećenost ginekologa kurativnim pregledima iznosila je 10,4 pregleda, a dnevna opterećenost preventivnim pregledima iznosila je 12,8 pregleda. Opterećenost lekara kurativnim pregledima je manja, a preventivnim pregledima je veća u odnosu na 2015. godinu. Ukupan broj pregleda manji je u odnosu na broj pregleda predviđen normativom. Odnos kurativnih pregleda prema prevenivnim pregledima iznosio je 1/1,2. Dnevna opterećenost ostalih zdravstvenih radnika iznosila je 12,9 poseta, što je više u odnosu na prethodnu godinu. Prosečan broj kurativnih pregleda na 1 ženu stariju od 15 godina iznosio je 0,3, koliko je iznosio i prosečan broj preventivnih pregleda. Svaka trudnica je u proseku 8,7 puta posetila Savetovalište, što je više u odnosu na 2015. godinu. U Savetovalištima za planiranje porodice na nivou Okruga registrovano je 827 poseta, što je za 19,9% manje u odnosu na prethodnu godinu. Struktura najčešće ordiniranih kontraceptivnih sredstava je ista, a broj je veći u odnosu na prethodnu godinu. Najviše su ordinirana oralna (81,3%) i intrauterina kontraceptivna sredstva (17,3%). U Službi za zdravstvenu zaštitu žena u 2016. godini na nivou Okruga zabeležena opšta stopa morbiditeta iznosila je 77,5 na 1000 žena 15 i više godina starosti. Sledećih pet grupa bolesti su najučestalije i čine 96,5% ukupnog morbiditeta: Bolesti mokraćno-polnog sistema (51.5/1000) Trudnoća, rađanje i babinje (14.5/1000) Tumori (5.5/1000) Simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi (2.4/1000) Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem (1.6/1000) Redosled vodećih grupa bolesti u 2016. godini je gotovo identičan redosledu u prethodnoj godini, osim što se na petom mestu umesto bolesti krvi i krvotvornih organa nalazi grupa bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem. U 2016. godini na nivou Okruga registrovano je 655 prekida trudnoće u državnim zdravstvenim ustanovama, što je za 8,9% manje u odnosu na prethodnu godinu (601 u Opštoj bolnici u Subotici i 54 u Vanbolničkom porodilištu u Bačkoj Topoli). Stopa prekida trudnoće u 2016. godini iznosila je 16,2 i manja je za 1,5 u odnosu na prethodnu godinu. Najveći broj prekida trudnoće obavljen je kod žena koje nisu imale ranijih prekida (65,0%), kod žena koje nemaju decu (30,2%), kod žena koje su u braku (69,9%), kod žena životne dobi 25-34 godine (48,6%). U 2016. godini u stacionarnim ustanovama Okruga registrovana su 1594 porođaja, što je za 3,3% više u odnosu na 2015. godinu. U Opštoj bolnici u Subotici registrovan je 1391 porođaj, a u Vanbolničkom porodilištu u Bačkoj Topoli 203 porođaja. Stopa nataliteta je povećana i iznosi 8,7. Ukupan broj živorođene dece iznosio je 1609, od kojih je 834 muškog i 775 ženskog pola. Od ukupnog broja porođaja 93,9% je bilo u terminu, 5,4% prevremenih i 0,7% prolongiranih. Najveći procenat porodilja pripada starosnoj kategoriji 30-39 (48,0%) i 20-29 godina (45,7%). U 2016. godini u porodilištima Okruga rođeno je 3,3% dece od majki starosti 14-19 godina i 3,0% dece od majki starosti 40-44 godina. Sa komplikacijama je registrovan 961 porođaj (62,2%), a najčešće komplikacije u toku porođaja bile su: porođaj carskim rezom kod jednoplodne trudnoće (27,9%), nenormalnosti porođaja (24,7%), povreda međice (4,4%), prevremeni porođaj (2,4%). U 1594 porođaja registrovano je 1609 živorođene dece i 6 mrtvorođenih. Sve mrtvorođene bebe su iz jednoplodne trudnoće. U odnosu na pol 1 beba je muškog, a 5 beba su ženskog pola. Starost majki se kreće od 27-38 godine. Telesna masa mrtovođenih je u rasponu od 1850-3550 grama, gestacijska starost od 36-40 nedelje, a najčešći uzroci smrti su neoznačena smrt ploda i druge bolesti porođajnog doba. U 2016. godini rođeno je 4,7% dece ispod 2500 grama, što je više u odnosu na prethodnu godinu, a najviše kod majki starosti 30-39 godina (2,3%) i 20-29 godina (2,1%). Prema MKB-10 najčešća registrovana patološka stanja novorođenčeta su: druge i neoznačene žutice novorođenčadi - P59 (5,2%), sporo rastenje i loša ishrana ploda - P05 (5,0%), produžen porođaj i velika telesna težina novorođenčeta - P08 (3,9%), prevremeni porođaj sa posledicama po novorođenče - P07 (2,3%), gušenje novorođenčeta uzrokovano nedostatkom kiseonika - P21 (2,0%), povreda poglavine novorođenčeta u toku porođaja (1,7%) i dr. Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za zdravstvenu zaštitu žena starijih od 15 godina (obrazac br. 3-05-60 i Si-06), obrasca prijave rođenja i prijave prekida trudnoće (obrazac br.: 3-21-64). 20
Tabela 22 POSETE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ŽENA Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Posete u ordinaciji kod lekara Ukupno 15152 3543 1991 20686 Prve 6953 1794 166 8913 Posete savetovalištu trudnice u za Ukupno 13137 2829 468 16434 Prve 1522 267 103 1892 Posete u savetovalištu za planiranje porodice Ukupno 220 223 401 844 Prve 159 124 157 440 Sistematski pregledi 5516 1049 590 7155 Kontrolni pregledi 557 345 0 902 Posete kod ostalih zdravstvenih radnika 26392 14492 1748 42632 Tabela 23 ORDINIRANA KONTRACEPTIVNA SREDSTVA U SAVETOVALIŠTIMA ZA PLANIRANJE PORODICE Opštine Ukupno poseta Ordinirana kontraceptivna sredstva oralna intrauterina dijafragma druga lokalna Drugo Subotica 220 159 57 0 0 0 Bačka Topola 206 112 86 8 0 0 Mali Iđoš 401 401 0 0 0 0 Okrug 827 672 143 8 0 0 Tabela 24 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ŽENA Opštine Subotica Bačka Okrug Mali Iđoš Topola Broj lekara 9 2 1 12 Broj ostalih zdravstvenih radnika (viša + srednja) 12 2 1 15 Godišnja opterećenost ginekologa u kurativi 2525 1772 1991 2298 Dnevna opterećenost ginekologa u kurativi 11.5 8.1 9.1 10.4 Godišnja opterećenost ginekologa u preventivi 3238 2223 1459 2815 Dnevna opterećenost ginekologa u preventivi 14.7 10.1 6.6 12.8 Godišnja opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 2199 7246 1748 2842 Dnevna opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 10.0 32.9 7.9 12.9 Prosečan broj kurativnih pregleda na 1 ženu 0.2 0.2 0.3 0.3 Prosečan broj preventivnih pregleda na 1 ženu 0.6 0.3 0.7 0.3 Broj preventivnih pregleda na 1 kurativni pregled 1.3 1.3 2.3 1.2 Prosečan broj poseta u savetovalištu za trudnice na 1 trudnicu 8.6 10.6 4.5 8.7 21
Tabela 25 REGISTROVANA OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ŽENA Grupe Subotica Bačka Topola Mali Iđoš OKRUG bolesti Broj % Broj % Broj % Broj % I 123 2.15 4 0.80 6 4.55 133 2.10 II 410 7.18 30 5.98 11 8.33 451 7.11 III 0 0.00 1 0.20 3 2.27 4 0.06 IV 101 1.77 33 6.57 1 0.76 135 2.13 V 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 VI 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 VII 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 VIII 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 IX 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 X 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XI 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XII 15 0.26 7 1.39 0 0.00 22 0.35 XIII 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XIV 3753 65.75 385 76.69 79 59.85 4217 66.49 XV 1138 19.94 39 7.77 8 6.06 1185 18.68 XVI 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XVII 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XVIII 168 2.94 3 0.60 24 18.18 195 3.07 XIX 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 UKUPNO 5708 100.00 502 100.00 132 100.00 6342 100.00 Tabela 26 VODEĆE GRUPE BOLESTI REGISTROVANE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ŽENA Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Grupa bolesti XIV XIV XIV XIV Broj 3753 385 79 4217 % 65.75 76.69 59.85 66.49 Stopa 60.0 26.9 15.6 51.5 Grupa bolesti XV XV XVIII XV Broj 1138 39 24 1185 % 19.94 7.77 18.18 18.68 Stopa 18.2 2.7 4.7 14.5 Grupa bolesti II IV II II Broj 410 33 11 451 % 7.18 6.57 8.33 7.11 Stopa 6.6 2.3 2.2 5.5 Grupa bolesti XVIII II XV XVIII Broj 168 30 8 195 % 2.94 5.98 6.06 3.07 Stopa 2.7 2.1 1.6 2.4 Grupa bolesti I XII I IV Broj 123 7 6 135 % 2.15 1.39 4.55 2.13 Stopa 2.0 0.5 1.2 1.6 22
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grafikon 4 DESET NAJČEŠĆIH OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ŽENA 14 12.3 12 10.7 10 9.7 8.5 8.5 8 6 5.6 4 2 3.1 2.4 2.1 1.8 0 1. O20-O29,,O81-O84 Druge komplikacije trudnoće i porođaja 2. N91-N92 Poremećaji menstruacije 3. N82, N84-N90 Druga oboljenja polno-mokraćnog puta 4. N95 Morbi climacterici 5. N71, N73-N77 Druga zapaljenja ženskih karličnih organa 6. N72 Cervicitis uteri 7. D25 Leiomyoma uteri 8. R10 Dolor abdominalis et pelvis 9. N97 Sterilitas feminae 10. N83 Morbi ovarii, tubae uterinae et parametrii non inflammatorii 23
Tabela 27 PREKIDI TRUDNOĆE PREMA STAROSTI PLODA, BRAČNOM STANJU I STAROSTI ŽENE Starost ploda u Bračno 15-16 17-19 20-24 25-34 35-44 45-54 Broj % nedeljama stanje god. god. god. god. god. god. Svega 615 93.89 3 26 75 294 212 5 Od 5-10 u braku 430 65.65 1 5 27 211 181 5 van braka 185 28.24 2 21 48 83 31 Svega 20 3.05 1 0 3 9 6 1 Od 11-12 u braku 13 1.98 1 7 4 1 van braka 7 1.07 1 2 2 2 Svega 6 0.92 0 1 1 4 0 0 Od 13-16 u braku 4 0.61 1 3 van braka 2 0.31 1 1 Svega 14 2.14 0 0 0 11 3 0 Od 17-23 u braku 11 1.68 9 2 van braka 3 0.46 2 1 Svega 655 100.00 4 27 79 318 221 6 UKUPNO u braku 458 69.92 1 5 29 230 187 6 van braka 197 30.08 3 22 50 88 34 Tabela 28 BROJ ŽENA KOD KOJIH JE OBAVLJEN PREKID TRUDNOĆE PREMA BROJU RANIJIH POBAČAJA I PREMA BROJU ŽIVE DECE Broj žena Broj žive dece n % 0 1 2 3 4 5 6 7 8 0 426 65.04 198 123 75 20 4 2 4 1 117 17.86 16 32 53 10 2 2 1 1 2 50 7.63 1 12 23 10 2 1 1 3 30 4.58 3 9 14 3 1 4 13 1.98 3 4 2 2 1 1 5 9 1.37 1 2 2 2 2 6 6 0.92 3 3 7 1 0.15 1 10 1 0.15 1 11 1 0.15 1 12 1 0.15 1 UKUPNO 655 100.00 216 174 169 61 15 7 7 1 5 Tabela 29 BROJ PORODILJA PREMA STAROSTI I ISHODU TRUDNOĆE Starost porodilje Broj porođaja Broj porođaja u odnosu na termin Prevremeni Na vreme Prolongiran 13-19 53 2 50 1 20-29 730 47 678 5 30-39 763 34 724 5 40-50 48 3 45 0 UKUPNO 1594 86 1497 11 24
Tabela 30 BROJ PORODILJA PREMA KOMPLIKACIJAMA U TOKU POROĐAJA I STAROSTI MAJKE Komplikacije u toku porođaja Broj Starost porodilje u godinama prema MKB-10 porođaja 13-19 20-29 30-39 40-50 O60 - Prevremeni porođaj 39 2 25 12 O62 - Nenormalnosti porođaja 393 8 178 201 6 O67 - Porođaj komplikovan zbog krvarenja 1 1 O69 - Porođaj komplikovan zbog komplikacija sa pupčanikom 3 1 2 O70 - Povreda međice u toku porođaja 70 2 29 38 1 O71 - Druge akušerske ozlede u toku porođaja 7 1 2 4 O72 Krvarenje posle porođaja 3 1 2 O73 - Zaostajanje posteljice i ovojnica posteljice bez krvarenja 12 7 5 O75 Druge komplikacije tokom porođaja 2 1 1 O82 - Porođaj carskim rezom kod jednoplodne trudnoće 444 6 166 247 25 O83 - Drugi porođaj kod jednoplodne trudnoće uz stručnu pomoć 2 2 O84 - Višeplodni porođaj cerskim rezom 15 6 9 Svega sa komplikacijama 991 19 419 520 33 Svega bez komplikacija 603 34 311 243 15 Ukupno porođaja 1594 53 730 763 48 Tabela 31 POLNA STRUKTURA ŽIVOROĐENE DECE PREMA STAROSTI MAJKE Pol Broj živorođene Starost majke dece 13-19 20-29 30-39 40-50 Muško 834 31 377 398 28 Žensko 775 22 358 375 20 UKUPNO 1609 53 735 773 48 Tabela 32 BROJ ŽIVOROĐENE DECE ISPOD 2500 GRAMA PREMA POLU I STAROSTI MAJKE Pol Broj dece Starost majke 13-19 20-29 30-39 40-50 Muško 28 1 13 14 0 Žensko 47 3 21 23 0 UKUPNO 75 4 34 37 0 25
PROCENAT 13-19 20-29 30-39 40-50 Starost majke ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Tabela 33 DESET NAJČEŠĆIH PATOLOŠKIH STANJA PRI ROĐENJU PREMA STAROSTI MAJKE Patološka stanja novorođenčeta prema MKB-10 Broj živorođene dece P59-Druga i neoznačena žutica novorođenčeta 83 2 26 53 2 P05-Sporo rastenje i loša ishrana ploda 80 6 42 32 P07-Prevremeni porođaj sa posledicama po novorođenče 65 1 32 31 1 P08-Produženi porođaj i velika telesna težina novorođenčeta 63 1 26 33 3 P15-Druge povrede novorođenčeta u toku porođaja 37 1 12 21 3 P21-Gušenje novorođenčeta uzrokovano nedostatkom kiseonika 32 1 11 17 3 P39-Druge označene infekcije u porođajnom periodu 32 1 15 15 1 P55-Hemolitička bolest ploda i novorođenčeta 30 16 13 1 P12-Povrede poglavine novorođenčeta u toku porođaja 28 1 10 17 P22-Težak poremećaj disanja novorođenčeta 19 10 9 Grafikon 5 PROCENTUALNA ZASTUPLJENOST DESET NAJČEŠĆIH PATOLOŠKIH STANJA NOVOROĐENČADI 6 5 4 3 2 1 0 P59 P05 P07 P08 P15 P21 P39 P55 P12 P22 P59 - Druga i neoznačena žutica novorođenčeta P05 - Sporo rastenje i loša ishrana ploda P08 - Produženi porođaj i velika telesna težina novorođenčeta P07 - Prevremeni porođaj sa posledicama po novorođenče P21 - Gušenje novorođenčeta uzrokovano nedostatkom kiseonika P12 - Povrede poglavine novorođenčeta u toku porođaja P15 - Komplikacije trudnoće sa posledicama po plod i novorođenče P55 - Hemolitička bolest ploda i novorođenčeta P39 - Druge označene infekcije u porođajnom periodu P22 - Težak poremećaj disanja novorođenčeta 26
STOPA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Tabela 34 KRETANJE BROJA POROĐAJA I POBAČAJA U PERIODU 2006.-2016. GODINE Godine Porođaj 2006. 2007. 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. 2014. 2015. 2016. Broj 1840 1700 1540 1504 1560 1456 1576 1563 1582 1543 1594 Stopa nataliteta 9,2 8,7 7,9 7,8 8,1 7,6 8,5 8,5 8,7 8,5 8,7 Godine Pobačaj 2006. 2007. 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. 2014. 2015. 2016. Broj 998 964 1004 1015 1093 1032 932 885 685 719 655 Stopa pobačaja 20,5 20,8 21,6 21,8 24,4 22,2 22,1 21,2 16,6 17,7 16,2 Grafikon 6 KRETANJE STOPE NATALITETA I STOPE POBAČAJA U PERIODU 2006-2016. GODINE 30 25 20 15 10 5 Stopa nataliteta Stopa pobačaja 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 27
6. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA ODRASLIH Prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini broj odraslih stanovnika, 20 i više godina, na teritoriji Severnobačkog okruga iznosio je 147175, u Subotici-111961, u Bačkoj Topoli-26078 i u Malom Iđošu- 9136. Zdravstvenu zaštitu ovoj populacionoj grupi u tri doma zdravlja Severnobačkog okruga pružalo je 78 lekara u Službi opšte medicine i delom u Službi za zdravstvenu zaštitu radno-aktivnog stanovništva (59 lekara opšte medicine i 19 specijalista opšte medicine/specijalista medicine rada) i 110 medicinskih sestara/tehničara. Na specijalizaciji se nalaze 3 lekara. U Službi kućnog lečenja i nege u Subotici angažovana su 3 lekara i 16 medicinskih sestara/tehničara, a u Bačkoj Topoli (5) i u Malom Iđošu (2) su na ovim poslovima angažovane medicinske sestre/tehničari iz Službe opšte medicine. Nivo obezbeđenosti odraslog stanovništva je nezadovoljavajući kao i u 2015. godini s obzirom da su 1 lekar i 1 medicinska sestra brinuli o zdravlju 1962 odrasle osobe, a važećim normativom je predviđeno1600/1 tim. Tokom 2016. godine izabrani lekari su u Službama za zdravstvenu zaštitu odraslih najveći deo radnog vremena posvećivali lečenju pacijenata zbog čega je dnevna opterećenost kurativnim posetama visoka i iznosila je 43,7 poseta. Manji deo radnog vremena izabrani lekari su posvećivali preventivi, te je dnevna opterećenost lekara preventivnim posatama izuzetno niska i iznosila je svega 0,4 posete. Opterećenost lekara kućnim posetama u Subotici je iznosila 2,7, a u Bačkoj Topoli 0,7, a u Malom Iđošu je iznosila 1,9 kućnih poseta po izabranom lekaru. Dnevna opterećenost ostalih medicinskih radnika posetama veća je u odnosu na 2015. godinu i iznosila je 21,6, a opterećenost ovog kadra kućnim posetama je takođe veća u odnosu na 2015. godinu i iznosila je 54,5 posete. U 2016. godini je u lekarskim ordinacijama obavljeno u proseku 5,0 pregleda na 1 korisnika, što je nešto više u odnosu na prethodnu godinu. U Službi za zdravstvenu zaštitu odraslih opšta stopa morbiditeta manja je u odnosu na prethodnu godinu i iznosila je 1515 na 1000 odraslih stanovnika Okruga. Sledećih pet grupa bolesti su najučestalije i predstavljaju 56,9% ukupnog morbiditeta: Bolesti sistema krvotoka (298.1/1000) Bolesti sistema za disanje (179.5/1000) Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (146.6/1000) Simptomi, znaci i patološki klinički i laboratorijski nalazi (123.2/1000) Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem (7.6/1000) Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe Opšte medicine (obrazac br.: 3-01-60 i Si-06). Tabela 35 POSETE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ODRASLIH Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Posete u ordinaciji Kućne posete Lekara Ukupno 517782 152638 51309 721729 Prve 239453 30450 14902 284805 Ostalih zdr. radnika 424227 74899 23702 522828 Lekara 1755 2446 1696 5897 Ostalih zdr. radnika 240186 23212 12565 275963 Sistematski pregledi 3901 2038 1325 7264 Tabela 36 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ODRASLIH Zaposleni Opštine Subotica B. Topola Mali Iđoš Okrug Broj lekara 58 16 4 78 Broj ostalih zdravstvenih radnika 80 23 7 110 Godišnja opterećenost lekara u kurativi 9246 10176 12827 9623 Dnevna opterećenost lekara u kurativi 42.0 46.3 58.3 43.7 Godišnja opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 5303 3256 3386 4753 Dnevna opterećenost ost. zdr. radnika u kurativi 24.1 14.8 15.4 21.6 Godišnja opterećenost lekara u preventivi 70 136 331 97 Dnevna opterećenost lekara u preventivi 0.3 0.6 1.5 0.4 Godišnja opterećenost lekara kućnim posetama 585 163 424 268 Dnevna opterećenost lekara kućnim posetama 2.7 0.7 1.9 1.2 Broj ostalih zdrav. radnika na poslovima kućne posete 16 5 2 23 God. opter. ostalih zdravstvenih radnika kućnim posetama 15012 4642 6283 11998 Dnev. opter. ostalih zdravstvenih radnika kućnim posetama 68.2 21.1 28.6 54.5 Prosečan broj pregleda u ordinaciji na 1 korisnika 4.7 6.0 5.9 5.0 28
Tabela 37 REGISTROVANA OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ODRASLIH Grupe Subotica Bačka Topola Mali Iđoš OKRUG bolesti Broj % Broj % Broj % Broj % I 8479 4.42 515 2.35 109 1.20 9103 4.08 II 4963 2.58 571 2.61 169 1.86 5703 2.56 III 1996 1.04 292 1.33 120 1.32 2408 1.08 IV 14935 7.78 1400 6.40 587 6.46 16922 7.59 V 12074 6.29 1041 4.76 531 5.84 13646 6.12 VI 6337 3.30 463 2.12 237 2.61 7037 3.16 VII 5089 2.65 774 3.54 225 2.48 6088 2.73 VIII 4675 2.43 670 3.06 137 1.51 5482 2.46 IX 37893 19.74 3954 18.07 2031 22.35 43878 19.68 X 21470 11.18 3603 16.46 1343 14.78 26416 11.85 XI 10082 5.25 1346 6.15 447 4.92 11875 5.33 XII 6384 3.33 854 3.90 444 4.89 7682 3.45 XIII 18702 9.74 2048 9.36 828 9.11 21578 9.68 XIV 13989 7.29 1911 8.73 601 6.61 16501 7.40 XV 48 0.03 6 0.03 10 0.11 64 0.03 XVI 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 XVII 122 0.06 7 0.03 0 0.00 129 0.06 XVIII 16176 8.43 1238 5.66 724 7.97 18138 8.13 XIX 8581 4.47 1192 5.45 544 5.99 10317 4.63 UKUPNO 191995 100.00 21885 100.00 9087 100.00 222967 100.00 LEGENDA: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka nenormalnosti VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i IX Bolesti sistema krvotoka laboratorijski nalazi X Bolesti sistema za disanje XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih XI Bolesti sistema za varenje faktora Tabela 38 VODEĆE GRUPE BOLESTI REGISTROVANE U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ODRASLIH Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Grupa bolesti IX IX IX IX Broj 37893 3954 2031 43878 % 19.74 18.07 22.35 19.68 Stopa 338.4 151.6 222.3 298.1 Grupa bolesti X X X X Broj 21470 3603 1343 26416 % 11.18 16.46 14.78 11.85 Stopa 191.8 138.2 147.0 179.5 Grupa bolesti XIII XIII XIII XIII Broj 18702 2048 828 21578 % 9.74 9.36 9.11 9.68 Stopa 167.0 78.5 90.6 146.6 Grupa bolesti XVIII XIV XVIII XVIII Broj 16176 1911 724 18138 % 8.43 8.73 7.97 8.13 Stopa 144.5 73.3 79.2 123.2 Grupa bolesti IV IV XIV IV Broj 14935 1400 601 16922 % 7.78 6.4 6.61 7.59 Stopa 133.4 53.7 65.8 115.0 29
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grafikon 7 DESET NAJČEŠĆIH OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU ODRASLIH 160 149.1 140 120 100.2 100 80 73 60 44.8 44.2 43 42.3 41.8 40 38.7 40 20 0 1. I10 Hypertensio araterialis essentialis (primaria) 2. R00-R09,...,R55-R99 Drugi simptomi, znaci i nenormalni klinički i laboratorijski nalazi 3. M40-M49,M53-M54 Druga oboljenja leđa 4. N25-N29, N31-N39 Druge bolesti sistema za mokrenje 5. E15-E35,,E87-E90 Drugi poremećaji žlezda sa unutrešnjim lučenjem, ishrane i metabolizma 6. J02-J03 Plaryngitis acuta et tonsillitis acuta 7. S00-S01,...,T13-T14 Druge specifične, nespecifične i višestruke povrede 8. F40-F48 Nurotski, stresogeni i somatoformni poremećaji 9. A81,,B27-B34 Druge virusne bolesti 10. E10-E14 Diabetes mellitus 30
7. STOMATOLOŠKA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA 7.1. STOMATOLOŠKA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA U DOMOVIMA ZDRAVLJA Prema procenjenom broju stanovnika u 2015. godini broj odraslih stanovnika, 20 i više godina, na teritoriji Severnobačkog okruga iznosio je 147175, u Subotici-111961, u Bačkoj Topoli-26078 i u Malom Iđošu-9136. Broj dece predškolskog uzrasta (0-6 godina) iznosio je 11271 (Subotica-8778, Bačka Topola-1755, Mali Iđoš- 738), a broj dece školskog uzrasta (od 7 do 19 godina) iznosio je 24024 (Subotica-18272, Bačka Topola- 4051, Mali Iđoš-1701). U 2016. godini stomatološku zdravstvenu zaštitu u Severnobačkom okrugu u tri doma zdravlja, sprovodila su 44 stomatologa (27 doktora stomatologije, 15 stomatologa specijalista, 2 stomatologa se nalaze na specijalizaciji), 43 stomatološke sestre/tehničara, 12 zubnih tehničara i 3 rendgen tehničara. Od 15 stomatologa specijalista u Okrugu, 14 je angažovano u Domu zdravlja u Subotici (3 specijalista dečje i preventivne stomatologije, 3 specijalista oralne hirurgije, 3 specijalista ortopedije vilica i zuba, 2 specijalista protetike, 1 specijalista bolesti zuba sa endodoncijom, 1 specijalista paradontologije i 1 specijalista opšte stomatologije), kao i 1 specijalista dečje i preventivne stomatologije u Domu zdravlja u Bačkoj Topoli. U 2016. godini 1 stomatološki tim je u proseku obezbeđivao stomatološku zdravstvenu zaštitu za 9198 odraslih stanovnika Okruga, što je više u odnosu na prethodnu godinu, ali je manje u odnosu na normativ kojim je predviđeno 10000 odraslih stanovnika na 1 tim u opštoj stomatologiji. Jedan stomatološki tim je obezbeđivao stomatološku zdravstvenu zaštitu za 1961 dete predškolskog i školskog uzrasta Okruga, što je znatno više u odnosu na predviđeni normativ (normativ je 1 tim na 1500 dece ovog uzrasta). Nedovoljna obezbeđenost dece stomatološkom zdravstvenom zaštitom tokom 2016. godine se obrazlaže sve većim odlivom kadrova u privatnu praksu. U Bačkoj Topoli i Malom Iđošu isti tim sprovodi stomatološku zaštitu predškolske dece i školske dece. U 2016. godini je u stomatološkim ordinacijama Okruga kod odraslih korisnika registrovano ukupno 34489 poseta od kojih je 4954 poseta radi sistematskih pregleda (29,3%), što je za 19,9% više u odnosu na prethodnu godinu. U 2016. godini je izvršeno 27197 intervencija, što je za 4,5% manje intervencija u odnosu na prethodnu godinu. Od ukupnog broja izvršenih intervencija na prvom mestu se nalazi plombiranje zuba (58,5%), zatim sledi vađenje zuba (24,0%), lečenje mekih delova tkiva (17,0%), protetski radovi (5,5%) i ostale hirurške intervencije (1,1%). U Službama za zaštitu i lečenje usta i zuba predškolske i školske dece je registrovano 60938 poseta od kojih su 14389 (23,6%) posete radi sistematskih pregleda, što je za 7,4% manje u odnosu na prethodnu godinu. Kod ove populacione grupe registrovane su 37942 stomatološke intervencije, što je za 26,2% više u odnosu na prethodnu godinu. Najzastupljenije su bile plombiranje zuba (39,5%), ortodontske intervencije (29,9%), lečenje mekih tkiva (15,9%) zatim vađenje zuba (14,5%) i ostale hirurške intervencije (0,2%). Opšta stopa morbiditeta u 2016. godini Službama za zaštitu i lečenje usta i zuba na nivou Okruga je iznosila 282,9 na 1000 stanovnika. U ukupnom morbiditetu redosled vodećih grupa je sledeći: Druge bolesti zuba i potpornih struktura (202,8/1000) Caries dentium (127,7/1000) Druge bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica (22,9/1000) Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz izveštaja Službe za zaštitu i lečenje usta i zuba (obrazac br.: 3-09-60). 31
Tabela 39 POSETE I IZVRŠENI RADOVI U SLUŽBAMA ZA ZAŠTITU I LEČENJE USTA I ZUBA Hiruške intervencije Sistematski Broj Posete Plombiranje Protetski Lečenje mekih Opštine Vađenje Ostale Ortodoncija pregledi slomatologa ukupno zuba radovi delova zuba intervencije Predškolska deca 3 7738 2837 759 0 0 0 768 1989 Školska deca 17 38424 9161 3348 23 0 11352 5032 5754 Subotica Odrasli 16 27168 13874 4512 189 1176 0 3339 4224 Ukupno 36 73330 25872 8619 212 1176 11352 9139 11967 Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Predškolska 3 7911 1811 819 41 0 0 43 3570 i školska deca Odrasli 2 5565 2476 2043 139 0 0 25 373 Ukupno 5 13476 4287 2862 180 0 0 68 3943 Predškolska 2 6865 1189 575 0 0 0 184 3076 i školska deca Odrasli 1 1756 741 443 0 0 0 240 357 Ukupno 3 8621 1930 1018 0 0 0 424 3433 Predškolska 25 60938 14998 5501 64 0 11352 6027 14389 i školska deca Odrasli 19 34489 17091 6998 328 1176 0 3604 4954 Ukupno 44 95427 32089 12499 392 1176 11352 9631 19343 Tabela 40 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBAMA ZA ZAŠTITU I LEČENJE USTA I ZUBA Opterećenost zaposlenih Opštine Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Broj stomatologa 36 5 3 44 Prosečan broj poseta po 1 detetu 1.7 1.4 2.8 1.7 Prosečan broj poseta po 1 odrasloj osobi 0.2 0.2 0.2 0.2 Godišnja opterećenost stomatologa sist. pregledima - deca 387 1190 1538 576 Dnevna opterećenost stomatologa sist. pregledima - deca 1.8 5.4 7.0 2.6 Godišnja opterećenost stomatologa sist. pregledima - odraslih 264 187 357 261 Dnevna opterećenost stomatologa sist. pregledima - odraslih 1.2 0.8 1.6 1.2 Prosečan broj plombiranih zuba po 1 detetu 0.4 0.3 0.5 0.4 Prosečan broj plombiranih zuba po 1 odrasloj osobi 0.1 0.1 0.0 0.1 Prosečan broj izvađenih zuba po 1 detetu 0.2 0.1 0.2 0.2 Prosečan broj izvađenih zuba po 1 odrasloj osobi 0.1 0.1 0.0 0.1 Godišnja opterećenost stomatologa pregledima - deca 2308 2637 3433 2438 Dnevna opterećenost stomatologa pregledima - deca 10.5 12.0 15.6 11.1 Godišnja opterećenost stomatologa pregledima - odrasli 1698 2783 1756 1815 Dnevna opterećenost stomatologa pregledima - odrasli 7.7 12.6 8.0 8.3 32
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Tabela 41 VODEĆA OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZAŠTITU I LEČENJE USTA I ZUBA Oboljenja - stanja (grupa XI) Broj registrovanih oboljenja Caries dentium (K02) 23305 Druge bolesti zuba i potpornih struktura (K00-K01,K03-K08) 37007 Druge bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica(k09-k14) 4171 UKUPNO 64483 Grafikon 8 STOPA REGISTROVANIH OBOLJENJA I STANJA U SLUŽBAMA ZA ZAŠTITU I LEČENJE USTA I ZUBA 250 202.8 200 127.7 150 100 22.9 50 0 Broj oboljenja Caries dentium Druge bolesti zuba i potpornih struktura Druge bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica 33
STOPA NA 1000 ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI 7.2. STOMATOLOŠKA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA - PRIVATNI SEKTOR U 2016. godini na teritoriji Severnobačkog okruga registrovano je 46 privatnih stomatoloških ordinacija. U pružanju stomatološke zaštite u privatnom sektoru učestvovala su 62 stomatologa (32 doktora stomatologije, 14 specijalista) i 37 stomatoloških sestara/tehničara. U privatnom stomatološkom sektoru evidentirano je 32920 poseta, što je više u odnosu na prethodnu godinu za 3,0%, i predstavlja 36,9% od ukupno registrovanih poseta u državnom sektoru. Od ukupnog broja poseta, 1240 su posete predškolske i školske dece, a 31680 su posete odraslog stanovništva. U 2016. godini su posete predškolske i školske dece veće za 46,2% u odnosu na prethodnu godinu, a posete odraslog stanovništva su veće za 1,8%. Od 1327 intervencija pruženih predškolskoj i školskoj deci najzastupljenije su plombiranje zuba (64,5%), vađenje zuba (17,2%), ostale hirurške intervencije (10,9%) i ortodontske intervencije (8,4%). Od ukupnog broja intervencija pruženih odraslom stanovništvu najzastupljenije su bile plombiranje zuba (59,7%), vađenje zuba (13,9%), protetski radovi (9,7%) i lečenje mekih tkiva (8,3%). Od svih oboljenja registrovanih i lečenih u privatnim stomatološkim ordinacijama u 2016. godini na prvom mestu se nalazi zubni karijes (50,7%), na drugom mestu se nalaze druge bolesti zuba i potpornih struktura (39,7%), a na trećem mestu bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica (5,4%). U 2016. godini je registrovano 4,2% poseta koje nisu rezultirale morbiditetom, već su to posete lica koja su posetila stomatologa radi konsultacije, saveta, izdavanja uverenja i dr. Broj ovih poseta je veći u odnosu na prethodnu godinu za 1,3%. Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja Službe za zaštitu i lečenje usta i zubaprivatni sektor (obrazac br.: 3-09-60). Tabela 42 POSETE I IZVRŠENI RADOVI U PRIVATNIM STOMATOLOŠKIM ORDINACIJAMA Ostale Posete Plombirani Vađenje hiruške Protetski Ortodoncija ukupno zubi zuba intervencije radovi Lečenje mekih delova Predškolska deca 591 446 107 82 0 8 1 Školska deca 649 413 122 63 0 86 4 Odrasli 31680 21944 5119 3005 3581 18 3045 Ukupno 32920 22803 5348 3150 3581 112 3050 Tabela 43 NAJČEŠĆA OBOLJENJA U PRIVATNIM STOMATOLOŠKIM ORDINACIJAMA Oboljenja - stanja (grupa XI) Broj registrovanih oboljenja Druge bolesti zuba i potpornih struktura 11425 Caries dentium 14579 Druge bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica 1560 Lica koja traže zdravstvene usluge radi pregleda 1193 UKUPNO 28757 Grafikon 9 STOPA REGISTROVANA OBOLJENJA I STANJA U PRIVATNIM STOMATOLOŠKIM ORDINACIJAMA 100 90 80 79.9 62.6 70 60 50 40 30 20 8.5 6.5 10 0 Broj oboljenja Caries dentium Druge bolesti zuba i potpornih struktura Druge bolesti usne duplje, pljuvačnih žlezda i vilica Ostala oboljenja 34
Deci Odojčadi Ženama ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI 8. POLIVALENTNA PATRONAŽNA SLUŽBA U 2016. godini u pružanju polivalentne patronažne zaštite na teritoriji Severnobačkog okruga, učestvovale su 32 patronažne sestre od kojih su 12 sa višom stručnom spremom (37,5%), a 20 sa srednjom stručnom spremom (62,5%). Svaka patronažna sestra Okruga obezbeđivala je patronažnu zaštitu za prosečno 5702 stanovnika, što je više za 8,7% u odnosu na prethodnu godinu, a iznad je granice važećeg standarda (5000 stanovnika na 1 višu medicinsku sestru). Godišnja opterećenost patronažnih sestara Okruga svim posetama iznosila je 1139, a dnevna 5,2 posete, što je više u odnosu na prethodnu godinu, ali manje u odnosu na predviđen normativ (7 poseta dnevno). Posete ženama i odojčadi su realizovane u skladu sa predviđenim programom, odnosno prioritetnim populacionim grupama. U toku radnog dana jedna patronažna sestra je prosečno obavila 2,3 posete ovoj kategoriji stanovnika, što je više u odnosu na prethodnu godinu. U 2016. godini svaka patronažna sestra je u toku dana obavila 2,5 poseta domaćinstvima, što je manje u odnosu na prethodnu godinu. U strukturi patronažnih poseta domaćinstvima zbog oboljenja od većeg socijalnomedicinskog značaja, najveće učešće imaju posete licima iz kategorije ostalo (55,4%), posete obolelim od kardiovaskularnih bolesti (31,7%), posete obolelim od šećerne bolesti (10,7%). U 2016. godini na nivou Okruga obavljeno je 330 (0,1%) patronažnih poseta školama zbog higijenskih prilika, što je manje u odnosu na prethodnu godinu. Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za polivalentnu patronažu (obrazac br.: 3-17-60). Tabela 44 POSETE U POLIVALENTNOJ PATRONAŽI PREMA KATEGORIJI KORISNIKA Vrsta poseta Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Trudnicama 619 168 0 787 Porodiljama i babinjama 5929 1165 173 7267 Posle prekida trudnoće 0 0 0 0 Ostalim ženama 2933 0 0 2933 UKUPNO 9481 1333 173 10987 do 6 dana 1109 245 29 1383 7-14 dana 53 56 2 111 Prve posete 15-19 dana 18 0 2 20 prema starosti 1-2 meseci 4 113 0 117 odojčeta 3-5 meseci 0 63 0 63 6-11 meseci 0 0 0 0 UKUPNO 3170 1528 173 4871 Prve posete prema starosti deteta 1-2 godina 1390 0 0 1390 3-5 godina 912 0 3 915 6 i više godina 5 3 0 8 UKUPNO 2302 0 8 2310 UKUPAN BROJ POSETA 14953 2861 354 18168 Tabela 45 PATRONAŽNE POSETE DOMAĆINSTVIMA I ŠKOLAMA Posete domaćinstvima zbog pojedinih oblika: Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Tuberkuloze 22 3 0 25 Duševnih bolesti 89 3 0 92 Malignih neoplazmi 171 4 50 225 Šećerne bolesti 951 738 216 1905 Endemske nefropatije 6 0 0 6 Mišićne distrofije 10 7 0 17 Kardiovaskularnih bolesti 2955 2494 198 5647 Alkoholizma 15 0 0 15 Ostalo 8382 1122 349 9853 Socijalnih prilika 5 0 0 5 Higijenskih prilika 0 0 0 0 UKUPNE POSETE DOMAĆINSTVIMA 12606 4371 813 17790 Posete u školama zbog higijenskih prilika 482 4 0 486 35
9. RAD DISPANZERA ZA PLUĆNE BOLESTI I TBC U SEVERNOBAČKOM OKRUGU Na teritoriji Severnobačkog okruga pneumoftiziološka zdravstvena zaštita se obezbeđuje u dva dispanzera za plućne bolesti i TBC, od kojih se jedan nalazi u Domu zdravlja u Subotici, a drugi u Domu zdravlja u Bačkoj Topoli. U 2016. godini u Domu zdravlja u Subotici pneumoftiziološku zdravstvenu zaštitu obezbeđivala su 3 lekara specijalista od kojih je jedan trenutno raspoređen na funkciji direktora i samo delom radnog vremena učestvuje u radu sa pacijentima, 2 medicinske sestre sa višom, 4 medicinske sestre sa srednjom stručnom spremom i 2 rtg tehničara sa višom stručnom spremom, a u Domu zdravlja u Bačkoj Topoli 1 lekar specijalista i 1 medicinska sestra sa srednjom stručnom spremom. Usluge rendgen dijagnostike se u Domu zdravlja u Bačkoj Topoli pružaju u Službi za radiološku dijagnostiku. Obezbeđenost stanovništva Severnobačkog okruga pneumoftiziološkom zdravstvenom zaštitom na primarnom nivou u 2016. godini je neznatno manja u odnosu na prethodnu godinu, jer je 1 tim brinuo o zdravlju 45618 stanovnika. Broj stanovnika na 1 tim je i dalje veći u odnosu na normativ (važeći normativ predviđa 40000 stanovnika na 1 tim). U Dispanzerima okruga zabeleženo je ukupno 13656 poseta kod lekara i 13007 poseta kod ostalih medicinskih radnika. Godišnja opterećenost lekara Okruga ukupnim posetama je iznosila 3902, a dnevna 17,7 poseta, što je više u odnosu na prethodnu godinu, ali je manje u odnosu na predviđen normativ. Tabela 46 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U DISPANZERIMA ZA PLUĆNE BOLESTI I TBC OKRUGA Opterećenost zaposlenih Subotica Bačka Topola Okrug Broj lekara 3 1 4 Broj ostalih zdravstvenih radnika 6 1 7 Godišnja opterećenost lekara 3407 3436 3902 Dnevna opterećenost lekara 15.5 15.6 17.7 Godišnja opterećenost ostalih zdravstvenih radnika 1595 3436 1858 Dnevna opterećenost ostalih zdravstvenih radnika 7.3 15.6 8.4 *Ekvivalent radnog vremena za Suboticu je 2,5, a za Okrug 3,5 Ukupan broj dijagnostičkih usluga pružen u dispanzerima Okruga iznosio je 17806, od kojih je 17005 usluga pruženo u dispanzeru, a 401 van dispanzera. Ukupan broj dijagnostičkih usluga manji je za 3,2% u odnosu na prethodnu godinu. Procentualna zastupljenost pruženih dijagnostičkih usluga bila je sledeća: radioskopija (14,3%), radiografija (44,8%), funkcionalne analize (35,8%), EKG (0,7%) i laboratorijske usluge (4,6%). Radiološka depistaža je izvršena kod 2329 lica od kojih je 26 lica upućeno na ispitivanje. Ispitivanjem nije registrovan nijedan pozitivan slučaj sa aktivnom tuberkulozom. Analizirajući kretanje bolesnika sa aktivnom tuberkulozom u Dispanzerima za plućne bolesti i tuberkulozu Severnobačkog okruga konstatujemo da je na dan 31.12.2015. godine registrovano 9 obolelih. U 2016. godini je upisano ukupno 11 obolelih od kojih su svi novootkriveni. Tokom 2016. godine ispisano je 13 lica, od kojih je 12 prešlo u inaktivni oblik, a 1 obolelo lice je umrlo. Brojno stanje obolelih na dan 31.12.2016. godine iznosilo je 7, od kojih je 5 lica obolelo od tuberkuloze respiratornog sistema, a 2 lica su obolela od tuberkuloze ekstrarespiratornog sistema. U 2016. godini je među bolesnicima od aktivne tuberkuloze uključujući i novoobolele i recidive registrovano 5 muškaraca i 2 žene. U ovom izveštajnom periodu registrovan je po jedan oboleli slučaj u starosnim grupama 15-19, 30-34, 35-39, 40-44, 55-59, 60-64 i 65-69. U dispanzerima Okruga u 2016. godini registrovano je ukupno 2583 bolesnika obolelih od hroničnih plućnih bolesti, od kojih je 1374 lica muškog, a 1209 ženskog pola. Ukupan broj registrovanih hroničnih bolesnika manji je u odnosu na prethodnu godinu za 8,1%. Najveći broj lica obolelih od hroničnih plućnih bolesti su sa dijagnozom bronhijalna astma (52,1%), na drugom mestu su oboleli od hroničnog opstruktivnog bronhitisa (22,1%), a na trećem mestu su oboleli od primarnog karcinoma bronhija i pluća (13,2%). U odnosu na starosnu strukturu, najviše obolelih od astme je registrovano u starosnim grupama 25-44 (34,3%) i 45-64 godine (31,6%), a obolelih od hroničnog bronhitisa u grupi 65 i više godina (44,7%) i u grupi 45-64 (42,5%). Među ukupno obolelim od primarnog karcinoma pluća najveći procenat čine osobe muškog pola (64,3%), starosti 45-64 godine (50,9%) i 65 i više godina (50,0%). 36
Tabela 47 KRETANJE BOLESNIKA SA AKTIVNOM TUBERKULOZOM TBC respiratornog TBC ekstrarespiratornog sistema Kretanje bolesnika Ukupno sistema OAT ostali oblici svega od toga poz. svega meningitis urogenitalis limfogland. Stanje 31.12.2015. 7 5 5 2 0 0 1 0 1 Ukupno 6 4 4 2 0 0 1 1 Upisano u Novootkriveni 6 4 4 2 1 1 toku godine Recidivi 0 Doseljeni 0 Ukupno 9 6 3 1 1 1 Prešli u inaktivni oblik 8 6 2 1 1 Ispisano u Odseljeni 0 toku godine Umrli 1 1 1 Izgubljeni iz evidencije 0 Stanje 31.12. 2016. 4 3 3 1 0 0 1 0 0 37
Tabela 48 BOLESNICI OD AKTIVNE TUBERKULOZE (NOVOOTKRIVENI I RECIDIVI) REGISTROVANI U TOKU GODINE, BEZ DOSELJENIH, PREMA POLU I STAROSTI TBC respiratornog sistema TBC respiratornog sistema Ukupno TBC srednja veoma STAROST svega minimalna proširena proširena svega meningitis urogenitalna limfoglandularna OAT ostali oblici m ž m ž m ž m ž m ž m ž m ž m ž m ž m ž m ž 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 UKUPNO 4 2 3 4 2 1 3 1 0 2 0 4 0 0 0 0 0 2 0 0 0 2 0 godina 0 0 0 1.-4.god 0 0 0 5.-9.god 0 0 0 10-14.god 0 0 0 15-19.god 0 0 0 20-24.god 0 0 1 1 25-29.god 0 0 0 30-34.god 0 0 1 1 35-39.god 0 0 1 1 40-44.god 1 0 1 0 45-49.god 0 0 0 50-54.god 1 0 1 0 1 1 55-59.god 0 0 0 1 1 60-64.god 0 2 0 65-69.god 1 0 1 1 1 1 2 1 1 70 i više 1 0 0 1 1 1 1 nepoznato 0 0 0 38
Tabela 49 OBOLELI OD AKTIVNE TUBERKULOZE PREMA POLU I STAROSTI ( Stanje 31.12.2016.) Ukupno TBC respiratornog sistema TBC ekstrarespiratornog sistema STAROST m ž m ž m ž 0 godina 0 0 1-4.god 0 0 5-9.god 0 0 10-14.god 0 0 15-19.god 0 0 20-24.god 0 0 25-29.god 0 0 30-34.god 0 0 35-39.god 0 0 40-44.god 1 0 1 45-49.god 0 0 50-54.god 1 0 1 55-59.god 0 0 60-64.god 0 1 1 65-69.god 1 0 1 70 i više 0 0 UKUPNO 3 1 3 0 0 1 Tabela 50 OBOLELI OD HRONIČNIH PLUĆNIH BOLESTI PREMA STAROSTI I POLU (Stanje 31.12.2016.) Dobne grupe Ukupno Hronične plućne bolesti 0-24 25-44 45-64 65 i više m ž ukupno m ž m ž m ž m ž Primarni karcinom bronhija i pluća 220 122 342 0 1 2 1 110 64 108 56 Ostale maligne endotoraklane neoplazme (primarne i metastatske) 25 20 45 1 1 3 6 12 9 9 4 Benigni endotorakalni tumori 20 22 42 0 0 0 4 9 7 11 11 Hronični bronhitis-ukupno 316 256 572 6 18 13 39 139 104 158 95 a) Bronhitis simplex 29 18 47 4 4 2 0 6 12 17 2 b) Bronhiti mucopurulenta 82 60 142 2 4 8 15 32 31 40 10 c) Bronhitis obstructiva 205 178 383 0 10 3 24 101 61 101 83 Astma 669 678 1347 130 105 253 210 191 234 95 129 Sarkoidoza pluća 56 77 133 0 0 13 8 32 33 11 36 Pneumokonioza 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bronhiektazije, plućne ciste i dr. 9 9 18 0 0 2 2 3 4 4 3 Hronične pneumonije, apsces, gangrena plućna oboljenja 10 5 15 0 0 1 0 2 2 7 3 Druge hronične plućne bolesti 49 20 69 0 1 13 0 31 12 5 7 UKUPNO 1374 1209 2583 137 126 300 270 529 469 408 344 39
10. FIZIKALNA MEDICINA I REHABILITACIJA Pružanje usluga u oblasti fizikalne medicine i rehabilitacije stanovništvu Severnobačkog okruga organizovano je u Domu zdravlja u Bačkoj Topoli i u Opštoj bolnici u Subotici. U 2016. godini u Opštoj bolnici u Subotici u pružanju usluga fizikalne medicine i rehabilitacije ambulantnim korisnicima bila su angažovana 4 lekara specijalista, 23 fizioterapeuta sa višom stručnom spremom i 10 fizioterapeuta sa srednjom stručnom spremom. U Opštoj bolnici u Subotici se pružaju i usluge rane rehabilitacije za stacionarne pacijente u kojima su učestvоvala 2 lekara specijalista i 10 medicinskih sestara/tehničara. U Domu zdravlja u Bačkoj Topoli u pružanju usluga fizikalne medicine i rehabilitacije ambulantnim korisnicima učestvovao je 1 lekar specijalista, 3 fizioterapeuta sa višom stručnom spremom i 3 fizioterapeuta sa srednjom stručnom spremom, a 1lekar se nalazi na specijalizaciji. Jedan specijalista fizikalne medicine i rehabilitacije je obezbeđivao zdravstvenu zaštitu za 36494 stanovnika Okruga, što je manje i u odnosu na prethodnu godinu i u odnosu na normativ kojim je predviđen 1 lekar specijalista na 40000 stanovnika. U 2016. godini u službama za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju Okruga registrovane su 19132 posete kod lekara u ordinaciji i 112156 poseta kod ostalih medicinskih radnika. Godišnja opterećenost lekara je iznosila 3187, a dnevna 14,5 posete. Godišnja opterećenost ostalih medicinskih radnika iznosila je 2804, a dnevna 12,7 poseta. Godišnja i dnevna opterećenost lekara posetama u Okrugu manja je i u odnosu na prethodnu godinu i u odnosu na predviđen normativ, a godišnja opterećenost ostalih zdravstvenih radnika je veća u odnosu na prethodnu godinu. Od ukupnog broja lica u Okrugu koji su primljeni na ambulantni tretman lečenje je završilo 6264 lica, što je više u odnosu na prethodnu godinu. Za ranije zanimanje osposobljeno je 77,5%, za svakodnevne aktivnosti 7,9% korisnika, za prekvalifikaciju je predloženo 1,3%, stanje je ostalo nepromenjeno kod 11,4%, a 1,9% korisnika je napustilo lečenje. Procentualna zastupljenost lica na rehabilitaciji u odnosu na vrstu primenjene terapije iznosi: kineziterapija (38,5%), fizioterapija (52,3)%, terapija radom (5,6%) i hidroterapija (3,5%). Od svih oblika primenjene medicinske rehabilitacije najviše poseta je registrovano na fizioterapiji. Podaci koji su prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za rehabilitaciju (obrazac br.: 3-08-60). Tabela 51 UKUPAN BROJ POSETA U SLUŽBI FIZIKALNE MEDICINE I REHABILITACIJE U OKRUGU U ordinaciji kod Opština Lekara Ukupno Od toga prve Ostalih medicinskih radnika Subotica 14976 7005 91485 Bačka Topola 4156 3174 20671 Okrug 19132 10179 112156 Tabela 52 OPTEREĆENOST ZAPOSLENIH U SLUŽBAMA FIZIKALNE MEDICINE I REHABILITACIJE OKRUGA Opterećenost zaposlenih Subotica Bačka Topola Okrug Broj lekara 4 2 6 Broj ostalih zdravstvenih radnika 34 6 40 Godišnja opterećenost lekara 3744 2078 3189 Dnevna opterećenost lekara 17.0 9.4 14.5 Godišnja opterećenost ostalih zdravstvenih radnika 2691 3445 2804 Dnevna opterećenost ostalih zdravstvenih radnika 12.2 15.7 12.7 Tabela 53 BROJ LICA SA ZAVRŠENOM REHABILITACIJOM PREMA ISHODU LEČENJA Primljena na Osposobljena za ambulatno Broj lica sa Osposobljena Predložena Opština lečenje, završenim za ranije za prekvalifikaciju svakodnevne medicinska lečenjem zanimanje aktivnosti rehabilitacija 40 Stanje nepromenjeno Napustila lečenje Subotica 4439 4886 4090 78 223 375 120 Bačka Topola 1490 1378 764 0 274 340 0 Okrug 5929 6264 4854 78 497 715 120
Grafikon 10 PROCENAT UČEŠĆA POJEDINIH ISHODA LEČENJA U OKRUGU Osposobljena za ranije zanimanje 77.5% Predložena za prekvalifikaciju 1.2% Osposobljena za svakodne aktivnosti 7.9% Napustila lečenje 1.9% Stanje nepromenjeno 11.4% Tabela 54 BROJ LICA NA REHABILITACIJI PREMA VRSTI PRIMENJENE TERAPIJE U OKRUGU Mesta za Odeljenje rehabilitaciju (dnevni kapaciteti) Lica na rehabilitaciji Posete Kineziterapija 278 3346 34640 Fizioterapija 453 4447 60085 Za medicinsku Terapija radom 73 532 11394 rehabilitaciju Hidroterapija 63 304 6038 Psihoterapija 0 0 0 Grafikon 11 PROCENAT UČEŠĆA LICA NA REHABILITACIJI U ODNOSU NA VRSTU PRIMENJENE TERAPIJE U OKRUGU 41
11. SPECIJALISTIČKO-KONSULTATIVNA I DIJAGNOSTIČKA DELATNOST SEVERNOBAČKOG OKRUGA U zdravstvenim ustanovama Severnobačkog okruga specijalističko-konsultativna služba je organizovana u Opštoj bolnici u Subotici i u domovima zdravlja u Subotici, Bačkoj Topoli i Malom Iđošu. Podaci o lekarskom kadru koji je angažovan na poslovima u specijalističko-konsultativnoj službi Opšte bolnice su neprecizni. Ovo je posledica činjenice da su lekari specijalisti stacionarne ustanove samo jednim delom svog radnog vremena angažovani na poslovima u specijalističkim ambulantama i to angažovanje nije evidentirano srazmerno stvarnom broju utrošenih sati. U 2016. godini u specijalističko-konsultativnim službama zdravstvenih ustanova Severnobačkog okruga bilo je angažovano 106 lekara specijalista, kao i u prethodnoj godini. U ovom izveštajnom periodu registrovano je 247927 poseta. Godišnja opterećenost lekara specijalista ambulantnim posetama iznosila je 2339, a dnevna opterećenost iznosila je 10,6 poseta. Broj poseta u 2016. godini neznatno je veći u odnosu na prethodnu godinu. U skladu sa ovim neznatno je veća godišnja i dnevna opterećenost lekara specijalista ambulantnim pregledima u odnosu na 2015. godinu, ali je još uvek manja u odnosu na mere izvršenja predviđene Pravilnikom. Stanovništvu Severnobačkog okruga su zdravstvene usluge u oblasti laboratorijske i radiološke dijagnostike pružane u domovima zdravlja u Bačkoj Topoli i Malom Iđošu, a u Subotici su stanovništvu ove usluge pružane u Opštoj bolnici u Subotici. U 2016. godini na primarnom nivou zdravstvene zaštite na teritoriji Okruga pruženo je ukupno 1901075 laboratorijskih usluga, što je u proseku 10,4 usluga po stanovniku i 21656 radioloških usluga, u proseku 0,1 usluga po stanovniku. U odnosnu na prethodnu godinu broj specijalističko-konsultativnih pregleda registrovan u zdravstvenim ustanovama Okruga neznatno je veći kao i broj pruženih laboratorijskim usluga. Broj pruženih radioloških usluga je manji u odnosu na prethodnu godinu zbog odlaska jedinog radiologa iz Doma zdravlja u Subotici. Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja specijalističkih službi (obrazac br.: 3-01-60) i iz Izveštaja o radu higijensko-hemijske laboratorije (obrazac br.: 3-13-60). Tabela 55 POSETE I OPTEREĆENOST LEKARA U SPECIJALISTIČKIM AMBULANTAMA OPŠTE BOLNICE U SUBOTICI Ambulante Broj lekara Godišnja Dnevna Broj poseta specijalista opterećenost opterećenost Internistička 17 48000 2824 12.8 Onkološka 3 13355 4452 20.2 Pulmološka 6 9891 1649 7.5 Neurološka 7 10842 1549 7.0 Infektološka 2 2606 1303 5.9 Dermatovenerološka 2 6557 3279 14.9 Neuropsihijatrijska 9 12526 1392 6.3 Hirurška 16 24810 1551 7.0 Ortopedska 9 24819 2758 12.5 Urološka 6 14823 2471 11.2 Otorinolaringološka 6 21333 3556 16.2 Oftamološka 6 11733 1956 8.9 Pedijatrijska 7 7916 1131 5.1 UKUPNO 96 209211 2179 9.9 Tabela 56 POSETE I OPTEREĆENOST LEKARA U SPECIJALISTIČKIM AMBULANTAMA DOMOVA ZDRAVLJA OKRUGA ( SUBOTICA, BAČKA TOPOLA, MALI IĐOŠ) Ambulante Broj lekara Godišnja Dnevna Broj poseta specijalista opterećenost opterećenost Internistička 5 23952 4790 21.8 Psihijatrijska/Neuropsihijatrijska 2 5190 2595 11.8 Otorinolaringološka 1 3731 3731 17.0 Oftalmološka 1 5400 5400 24.5 Sportska medicina 1 443 443 2.0 UKUPNO 10 38716 3872 17.6 42
Tabela 57 POSETE I OPTEREĆENOST LEKARA U SPECIJALISTIČKIM AMBULANTAMA ZDRAVSTVENIH USTANOVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA Godišnja Ambulante Broj lekara Broj poseta opterećenost Dnevna opterećenost Internistička 22 71952 3271 14.9 Onkološka 3 13355 4452 20.2 Pulmološka 6 9891 1649 7.5 Neurološka 7 10842 1549 7.0 Infektološka 2 2606 1303 5.9 Dermatovenerološka 2 6557 3279 14.9 Neuropsihijatrijska 11 17716 1611 7.3 Hirurška 16 24810 1551 7.0 Ortopedska 9 24819 2758 12.5 Urološka 6 14823 2471 11.2 Otorinolaringološka 7 25064 3581 16.3 Oftamološka 7 17133 2448 11.1 Pedijatrijska 7 7916 1131 5.1 Sportska medicina 1 443 443 2.0 UKUPNO 106 247927 2339 10.6 Tabela 58 RAD DIJAGNOSTIČKIH SLUŽBI ZDRAVSTVENIH USTANOVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA Opštine Laboratorijska dijagnostika Radiološka dijagnostika Broj laboratorijskih usluga na jednog stanovnika Broj radioloških usluga na jednog stanovnika Opšta bolnica Subotica 1635685 68422 9.0 0.4 Dom zdravlja Subotica 16638 3130 0.2 0.0 Dom zdravlja Bačka Topola 170662 13839 5.4 0.4 Dom zdravlja Mali Iđoš 78090 4687 6.7 0.4 Okrug 1901075 21656 10.4 0.1 43
12. RAD I KORIŠĆENJE BOLNIČKE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE Prema Uredbi o planu mreže zdravstvenih ustanova Opšta bolnica u Subotici predstavlja okružnu bolnicu koja raspolaže sa 670 postelja. Na odeljenjima Opšte bolnice u Subotici u 2016. godini na pružanju stacionarne zdravstvene zaštite bilo je angažovano 112 lekara i 387 zdravstvenih radnika sa višom i srednjom stručnom spremom. Obezbeđenost kadrovima na 100 postelja iznosila je 17 lekara, što je manje u odnosu na prethodnu godinu i 58 medicinskih sestara/tehničara, što odgovara nivou obezbeđenosti u prethodnoj godini. U 2016. godini je zabeleženo 24730 slučajeva bolničkog lečenja i 119760 ostvarenih bolničkih dana. Prosečna dužina lečenja iznosila je 4,8 dana po slučaju. Obrt bolničkih postelja ili propusna moć iznosila je 36,9 pacijenata, a bolnički kreveti su u proseku bili zauzeti 178,7 dana godišnje. Iskorištenost bolničkih kapaciteta je niža u odnosu na prethodnu godinu i iznosila je 49,0%. Jedan lekar je u proseku lečio 220 pacijenata godišnje, a po bolesničkoj postelji je lečeno 37 pacijenata. Opterećenost lekara bolničkim posteljama iznosila je 6,0, i veća je u odnosu na prethodnu godinu. Opterećenost ostalih zdravstvenih radnika neznatno je manja u odnosu na prethodnu godinu iznosila je 1,7. Prosečan broj zauzetih postelja u jednom danu je iznosio 328, a prosečna opterećenost lekara zauzetim bolničkim posteljama u jednom danu iznosila je 2,9. Stopa hospitalizacije u Opštoj bolnici u Subotici u 2016. godini je viša u odnosu na prethodnu godinu i iznosila je 135,5 na 1000 stanovnika Severnobačkog okruga. U 2016. godini je u dnevnim bolnicama Opšte bolnice u Subotici lečeno je 8177 pacijenata, što je za 31,2% više u odnosu na prethodnu godinu, a ostvarena je 40059 epizoda bolničkog lečenja, što je za 125,0% više u odnosu na prethodnu godinu. U Opštoj bolnici u Subotici u odnosu na prethodnu godinu broj lečenih lica veći je za 3,1%, a broj ostavarenih bolničkih dana manji je za 1%. Kao i u prethodnoj godini u 2016. godini je lečeno više žena (56,4%), a žene su ostvarile i veći broj bolničkih dana (53,6%) Najčešći razlozi za bolničko lečenje u 2016. godini bile su sledeće grupe bolesti: tumori (19,6%), bolesti sistema krvotoka (11,5%), bolesti vezane za trudnoću, rađanje i babinje (10,3%), bolesti sistema za varenje (9,0%), bolesti mokraćno-polnog sistema (8,4%), bolesti sistema za disanje (8,2%), duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (6,5%), povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (5,4%), bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (3,5%), simptomi, znaci i patološki, klinički i laboratorijski nalazi (3,3%) i dr. Najčešća dijagnoze zbog kojih je stanovništvo Severnobačkog okruga hospitalizovano u 2016. godini je O80- spontani porođaj kod jednoplodne trudnoće (5,3%), a objašnjava se obavezom stacionarne zdravstvene ustanove da u sklopu sistema dijagnostički srodnih grupa za svaku porodilju popuni i Izveštaj o hospitalizaciji. Ako se izuzme ova dijagnoza najčešće dijagnoze hospitalizacije su: C50-zloćudni tumor dojke (3,8%), F10-duševni poremećaji i poremećaji ponašanja uzrokovani upotrebom alkohola (2,4%), E10-šećerna bolest, insulinozavisni oblik (2,1%), H25- siva mrena, staračko zamućenje oka (1,8%), C18-zloćudni tumor debelog creva (1,8%), C20-zloćudni tumor rektuma (1,7%), K80-kamen u žučnoj kesi (1,7%), J35-hronična bolest krajnika i trećeg krajnika (1,6%), I63-infarkt mozga (1,5%), N18-hronična nedovoljna funkcija bubrega (1,4%), K40-preponska kila (1,3%), i dr. Od ukupnog broja stacionarno lečenih pacijenata u Opštoj bolnici u Subotici u 2016. godini kod 4,6% osoba bolest je završena smrtnim ishodom, što je za 1,0 % više u odnosu na prethodnu godinu. Kao i u prethodnoj godini veći je procenat umrlih muškaraca (51,3%). Prva tri uzroka smrti u bolničkom mortalitetu odgovaraju strukturi opšteg mortaliteta stanovništva Severnobačkog okruga. U strukturi opšteg mortaliteta se u 2016. godini na četvrtom mestu nalaze bolesti nervnog sistema (VI), a na petom mestu uzroka smrti nalaze bolesti sistema za varenje (XI). U strukturi bolničkog mortaliteta se bolesti sistema za varenje (XI) nalaze na četvrtom, a na petom mestu se nalaze zarazne i parazitarne bolesti (I). U 2016. godini zbog pogrešnog šifriranja osnovnog uzroka smrti u Izveštaju o hospitalizaciji grupa povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (XIX) nije ušla u deset vodećih uzroka smrti. Vodeći uzroci smrti su sledeće grupe bolesti: bolesti sistema krvotoka (43,4%), tumori (24,1%), bolesti sistema za disanje (12,3%), bolesti sistema za varenje (7,5%), zarazne i parazitarne bolesti bolesti (3,5%). Najčešće dijagnoze osnovnog uzroka smrti su I21-infarkt srca (8,9%), J81-edem pluća (2,9%), I25-druge ishemijske bolesti srca (2,8%), I42-oboljenja srčanog mišića (2,8%), I50-nedovoljna funkcija srca (2,1%), I46-iznenadni zastoj srca (1,9%), C34-zloćudni tumor dušnika i pluća (1,4%), I63-infarkt mozga (1,2%), C50-zloćudni tumor dojke (1,2%). Prema Uredbi o Planu mreže na teritoriji Severnobačkog okruga u pružanju stacionarne zdravstvene zaštite učestvuje osim Opšte bolnice u Subotici i Vanbolničko porodilište u Bačkoj Topoli, koje raspolaže sa 10 postelja od kojih su 8 opredeljene za akušerstvo, a 2 postelje za ginekologiju. U ovom porodilištu se završavaju samo porođaji za koje se proceni da su u fiziološkim granicama normalnog porođaja, a porođaji sa očekivanim komplikacijama se završavaju na akušerskom odeljenju Opšte bolnice u Subotici. Osim porođaja u ovoj ustanovi se obavljaju i manje ginekološke intervencija koje zahtevaju kratkotrajnu hospitalizaciju. U 2016. godini u obezbeđivanju stacionarne zdravstvene zaštite su kao i prethodne godine učestvovali 1 ginekolog/akušer i 8 medicinskih sestara. Jedan lekar se nalazi na specijalizaciji. U Vanbolničkom porodilištu je u 2016. godini lečeno 389 žena koje su ostvarile 1040 bolesničkih dana. Prosečna dužina lečenja u Vanbolničkom porodilištu iznosila je 2,7 dana, a prosečna zauzetost posteljnog kapaciteta je niža u odnosu na prethodnu godinu i iznosila je 28,5%. Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja službe za bolničko-stacionarno lečenje (obrazac br.: 3-21-60) i iz bolesničko statističkih listića (obrazac br.:3-21-61). 44
Tabela 59 STACIONARNA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA OPŠTA BOLNICA U SUBOTICI Odeljenje Broj lekara Broj ostalih Broj zdravstvenih postelja radnika Broj bolesničkih dana Broj slučajeva Prosečna dužina lečenja Iskorišćenost kapaciteta (%) Propusna moć Zauzetost bolnice Stopa hospitalizacije Opterećenost lekara posteljama Opterećenost ostalih zdravstvenih radnika posteljama Interno 16 64 125 22657 4223 5.4 49.7 33.8 181.3 23.1 7.8 2.0 Pneumoftizilogija 6 14 35 6549 1143 5.7 51.3 32.7 187.1 6.3 5.8 2.5 Infektivno 2 7 18 1243 216 5.8 18.9 12.0 69.1 1.2 9.0 2.6 Dermatovenerologija 2 2 6 765 116 6.6 34.9 19.3 127.5 0.6 3.0 3.0 Neurologija 7 19 40 6543 902 7.3 44.8 22.6 163.6 4.9 5.7 2.1 Psihijatrija 9 23 60 13999 1638 8.5 63.9 27.3 233.3 9.0 6.7 2.6 Pedijatrija 7 20 34 4198 1248 3.4 33.8 36.7 123.5 35.4 4.9 1.7 Produženo lečenje, palij. nega, fiz.med. i rehabilitacija 3 17 50 8591 658 13.1 47.1 13.2 171.8 3.6 16.7 2.9 Hirurgija 16 85 95 18014 3861 4.7 52.0 40.6 189.6 21.2 5.9 1.1 Urologija 6 10 24 4947 999 5.0 56.5 41.6 206.1 5.5 4.0 2.4 Ortopedija 9 20 42 9352 1438 6.5 61.0 34.2 222.7 7.9 4.7 2.1 Ginekologija 5 18 36 4001 1033 3.9 30.4 28.7 111.1 12.6 7.2 2.0 Akušerstvo 6 23 36 7368 2065 3.6 56.1 57.4 204.7 51.2 6.0 1.6 ORL 6 7 18 2182 861 2.5 33.2 47.8 121.2 4.7 3.0 2.6 Oftamologija 5 8 14 1666 680 2.5 32.6 48.6 119.0 3.7 2.8 1.8 Onkologija 3 15 22 6624 2262 2.9 82.5 102.8 301.1 12.4 7.3 1.5 Jedinica za intenzivno lečenje 4 35 15 1061 1387 0.8 19.4 92.5 70.7 7.6 3.8 0.4 UKUPNO: 112 387 670 119760 24730 4.8 49.0 36.9 178.7 135.5 6.0 1.7 45
BROJ SLUČAJEVA BROJ SLUČAJEVA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Tabela 60 RAD VANBOLNIČKOG PORODILIŠTA DOMA ZDRAVLJA "DR HADŽI JANOŠ" U BAČKOJ TOPOLI Broj postelja 10 Broj lekara 2 Broj medicinskih sestara 8 Broj slučajeva 389 Broj bolesničkih dana 1040 Prosečna dužina lečenja 2.7 Iskorišćenost kapaciteta% 28.5 Grafikon 12 DESET NAJUČESTALIJIH OBOLJENJA U STACIONARNOJ ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI OKRUGA 800 700 600 500 798 508 441 440 419 379 373 361 347 328 400 300 200 100 0 1. C50 Zlocudni tumor dojke 2. F10 Duševni poremecaji i poremecaji ponašanja uzrokovani upotrebom alkohola 3. E10 Šecerna bolest, insulinoyavistan oblik 4. H25 Siva mrena - staracka zamucenost sociva 5. C18 Zlocudni tumor debelog creva 6. C20 Zlocudni tumor zadnjeg creva 7. K80 Kamen u žucnoj kesi 8. J35 Hronicne bolesti krajnika i treceg krajnika 9. I63 Infarctus cerebri 10. N18 Hronicna nedovoljna funkcija bubrega Grafikon 13 DESET NAJUČESTALIJIH UZROKA MORTALITETA U STACIONARNOJ ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI OKRUGA 80 60 40 65 60 52 45 37 29 27 26 26 24 20 0 1. I50 Nedovoljna funkcija srca 2. I46 Zastoj srca 3. I42 Oboljenja srčanog mišića 4. C34 Zloćudni tumor dušnika i pluća 5. I63 Infarkt mozga - izumiranje tkiva mozga 6. I21 Akutan infarkt ( izumiranje tkiva) srca 7. J81 Otok pluća 8. I61 Krvarenje u mozgu 9. I25 Hronična ishemijska bolest srca 10. C50 Zloćudni tumor dojke 46
13. DRUGI OBLICI ZDRAVSTVENE SLUŽBE (PRIVATNE ZDRAVSTVENE USTANOVE) U 2016. godini je na teritoriji Severnobačkog okruga registrovano 117 privatnih zdravstvenih ustanova, što je za 2,6% više u odnosu na prethodnu godinu. Strukturu i broj privatnih zdravstvenih ustanova na teritoriji Okruga čine 1 specijalna bolnica, 2 lekarske ordinacije opšte medicine, 15 specijalističkih lekarskih ordinacija, 8 poliklinika, 1 ambulanta za kućnu negu i transport, 46 stomatoloških ordinacija, 3 stomatološka rtg kabineta, 7 laboratorija za zubnu tehniku, 1 specijalistička ordinacija za rtg i uzv dijagnostiku, 8 laboratoija i 25 apoteka i apotekarskih ustanova. Ukupan broj zaposlenih u privatnim zdravstvenim ustanovama iznosio je 508, što je za 9,7% više u odnosu na 2015. godinu. Od ukupnog broja zaposlenih 240 su zdravstveni radnici sa visokom stručnom spremom (lekari-109, stomatolozi-62, farmaceuti-69 i biohemičari-6), a 265 su zdravstveni radnici sa srednjom stručnom spremom. U 2016. godini je u odnosu na prethodnu godinu ukupan broj zaposlenih sa VSS povećan za 7,2%, a ukupan broj zaposlenih sa SSS za 11,8%. Prema podacima zdravstveno-statističkih izveštaja koje privatne zdravstvene ustanove kvartalno dostavljaju Zavodu za javno zdravlje Subotica, u 2016. godini registrovano je 124276 poseta, 95257 laboratorijskih analiza i 5154 protetske usluge. Broj registrovanih poseta veći je za 11,8% u odnosu na 2015.godinu, broj laboratorijskih analiza za 68,9%, a broj izvršenih protetskih je manji za 41,3%. U privatnim zdravstvenim ustanovama Severnobačkog okruga u 2016. godini je registrovano 59356 oboljenja i stanja, što je za 13,6% više u odnosu na 2015. godinu. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim pedijatrijskim zdravstvenim ustanovama iznosio je kod predškolske dece 2275, a kod školske dece 769. U odnosu na prethodnu godinu broj registrovanih oboljenja i stanja kod predškolske dece veći je za 2,1%, a kod školske dece 55,0%. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti respiratornog sistema, zarazne i parazitarne bolesti i bolesti sistema za varenje. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim ordinacijama opšte medicine iznosio je 1309, što je za 28,5% više u odnosu na prethodnu godinu. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti respiratornog sistema, bolesti sistema za varenje, bolesti sistema krvotoka, bolesti nervnog sistema i bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim ginekološkim ordinacijama iznosio je 5462, što je za 11,4% više u odnosu na prethodnu godinu. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti mokraćno-polnog sistema, faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom, trudnoća, rađanje i babinje, tumori. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim stomatološkim ordinacijama kod dece predškolskog uzrasta iznosio je 1014, što je za 494,6% više u odnosu na prethodnu godinu, kod dece školskog uzrasta iznosio je 651, što je za 12,6% više u odnosu na prethodnu godinu, a kod odraslog stanovništva iznosio je 27092, što je za 3,5% više u odnosu na prethodnu godinu. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti sistema za varenje i krvotoka i faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim dermatovenerološkim ordinacijama iznosio je 2902, što je za 36,8% više u odnosu na prethodnu godinu. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti kože i potkožnog tkiva i zarazne i parazitarne bolesti. Ukupan broj oboljenja i stanja registrovan u privatnim specijalističkim ordinacijama iznosio je 17882, što je za 24,0% više u odnosu na prethodnu godinu. Vodeći uzroci oboljevanja su bolesti oka i pripojaka oka, bolesti srca i krvotoka, bolesti respiratornog sistema, bolesti sistema za varenje, trudnoća rađanje i babinje, a najčešće posete korisnika su se odnosile na faktore koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom. 47
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2015. GODINI Tabela 61 KADAR, POSETE, ANALIZE I PROTETSKI RADOVI PREMA VRSTI PRIVATNIH ZDRAVSTVENIH USTANOVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Privatne zdravstvene ustanove Broj Broj poseta Broj registrovanih Zaposlene Ukupno Zaposleni Zaposleni Zaposleni kod svih Broj izvršenih privatnih medicinske zaposlenih lekari stomatolozi farmaceuti zdravstvenih analiza protetskih zdravstvenih sestre/tehničari radnika radova ustanova Pružaoci bolničke zdravstvene zaštite Specijalna bolnica 1 5 2 0 0 3 1940 Pružaoci ambulante zdravstvene zaštite Lekarska praksa ukupno 17 47 27 0 0 20 26026 Ordinacije opšte medicine 2 5 2 0 0 3 3815 Specijalističke ordinacije ukupno 15 42 25 0 0 17 22211 pedijatrijska 2 6 4 0 0 2 2768 oftalmološka 6 22 14 0 0 8 12138 psihijatrijska 1 2 1 0 0 1 1854 urološka 1 3 2 0 0 1 393 dermatovenerološkea 1 1 1 0 0 436 ginekološka 1 3 2 0 0 1 2392 fizikalna medicina i rehabilitacija 2 3 0 0 3 1147 ostale 1 2 1 0 0 1 1083 Stomatološka praksa- ukupno 46 99 0 62 0 37 32920 Poliklinike 8 113 76 0 0 37 54439 Ambulanta za kućnu negu 1 1 0 0 0 1 145 Pružaoci pomoćnih zdravstvenih usluga 19 52 4 0 1 44 8806 95257 5154 Rtg i UZ dijagnostika 1 5 2 0 0 3 3867 Laboratorija 8 19 2 0 1 13 95257 Laboratorija za zubnu tehniku 7 23 0 0 0 23 5154 Stomatološki rtg kabinet 3 5 0 0 0 5 4939 Pružaoci apotekarskih usluga 25 191 0 0 68 123 Apoteke i apotekarske ustanove 25 191 0 0 68 123 Ukupno 117 508 109 62 69 265 124276 95257 5154 48
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2015. GODINI Tabela 62 OBOLJENJA I STANJA REGISTROVANA U PRIVATNIM ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grupe bolesti Pedijatrija (predškolski Pedijatrija (školski uzrast) Opšta medicina Ginekologija Stomatologija (predškolski Stomatologija (školski uzrast) Stomatologija (odrasli) Dermatologija Specijalističke ordinacije uzrast) uzrast) I 274 74 32 37 79 75 II 0 0 0 101 13 III 88 16 55 1 1 IV 79 30 125 34 249 V 77 37 82 0 490 VI 40 18 136 1 539 VII 83 12 46 0 3256 VIII 195 26 44 0 629 IX 59 21 154 3 25 3071 X 755 280 199 0 1837 XI 167 78 172 1 983 627 25954 1575 XII 85 21 34 7 2796 327 XIII 32 29 105 2 458 XIV 132 41 114 2944 919 XV 0 0 1 169 0 XVI 2 0 0 0 0 XVII 43 9 0 2 8 XVIII 72 53 0 18 39 XIX 6 2 0 0 78 XXI 86 22 10 2142 31 24 1138 4318 UKUPNO 2275 769 1309 5462 1014 651 27092 2902 17882 LEGENDA: I Zarazne bolesti i parazitarne bolesti VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka XV Trudnoća, rađanje i babinje II Tumori IX Bolesti sistema krvotoka XVI Stanja u porođajnom periodu III Bolesti krvi i bolesti krvotvornih organa i poremećaji imuniteta X Bolesti sistema za disanje XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske nenormalnosti IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem, ishrane i metabolizma XI Bolesti sistema za varenje XVIII Simptomi, znaci i patološki klinički i laboratorijski nalazi V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XII Bolesti kože i potkožnog tkiva XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnjih faktora VI Bolesti nervnog sistema XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva XXI Faktori koji utiču na zdr. stanje i kontakt sa zdr. službom VII Bolesti oka i pripojka oka XIV Bolesti mokraćno polnog sistema 49
14. APSENTIZAM Apsentizam predstavlja privremenu radnu nesposobnost zaposlenog i radno-aktivnog stanovništva (starosne kategorije od 19-65 godina) od čijeg zdravlja i blagostanja zavisi celokupna društvena produktivnost i socijalno-ekonomski razvoj. Prosečan broj zaposlenih osoba registrovanih u Severnobačkom okrugu u 2016. godini iznosio je 54028, što je za 2,6% više u odnosu na 2015. godinu. U Subotici je registrovan 44071 zaposleni, u Bačkoj Topoli 7934, a u Malom Iđošu 2023. U odnosu na prethodnu godinu prosečan broj zaposlenih povećan je u Subotici za 4,6%, a smanjen u Bačkoj Topoli za 4,6%, a u Malom Iđošu za 8,7%. Kod aktivnih osiguranika je u 2016. godini registrovano 37975 slučajeva bolovanja i 489559 dana bolovanja. Broj slučajeva veći je za 17,9%, a broj dana bolovanja za 7,5% u odnosu na 2015. godinu. Jedan zaposleni osiguranik je u proseku imao 0,7 epizoda bolovanja godišnje, na bolovanju je bio u proseku 9,1 dana, a prosečan broj dana bolovanja po jednom slučaju iznosio je 12,9 dana. Dnevno je sa posla zbog bolesti odsustvovalo 2225 radnika ili 4,1% osiguranika. Najčešći razlozi bolovanja u Severnobačkom okrugu bile su bolesti sistema za disanje sa 6639 slučaja (17,5%), faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom sa 5478 slučaja (14,4%), bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva koje učestvuju sa 5108 slučaja (13,5%), zatim slede bolovanja prouzrokovana povredama, trovanjima i posledicama delovanja spoljnih faktora sa 23608 slučaja (6,9%) i bolovanja uzrokovana bolestima sistema za varenje sa 2484 slučaja (6,5%). Vodeće grupe bolesti prema broju dana odsustvovanja sa posla su: trudnoća, rađanje i babinje (19,2%), bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (14,2%), bolesti sistema za disanje (11,2%), povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (12,1%) i faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom (7,0%). Najčešće dijagnoze zbog koji su žene izostajale sa posla su problemi osoba sa tuđom negom (Z74), zatim virusne infekcije neoznačene lokalizacije (B34) i bol u leđima (M54), a kod muškaraca su na prvom mestu virusne infekcije neoznačene lokalizacije (B34), bol u leđima (M54) i akutna upala ždrela (J02). Prema broju dana bolovanja kod žena, vodeći razlog izostajanja sa posla su krvarenja u početnoj trudnoći (O20), tuđa nega (Z74) i bol u leđima (M54), dok su kod muškaraca vodeći razlozi bili bol u leđima (M54), virusne infekcije neoznačene lokalizacije (B34) i akutna upala ždrela (J02). Podaci prikazani u ovom poglavlju preuzeti su iz Izveštaja o privremenoj sprečenosti za rad (obrazac 03-8), koji se prikuplja, unosi i obrađuje u Centru za analizu, planiranje i organizaciju zdravstvene zaštite i informatiku i biostatistiku u zdravstvu, Zavoda za javno zdravlje Subotica. Grafikon 14 PROSEČAN BROJ ZAPOSLENIH 60000 50000 Subotica 40000 Bačka Topola 30000 20000 Mali Iđoš 10000 Okrug 0 Broj zaposlenih 50
Tabela 63 KRETANJE APSENTIZMA PO OPŠTINAMA Opština Prosečan broj zaposlenih Broj slučajeva Broj dana bolovanja Prosečan broj dana bolovanja po slučaju Prosečan broj dana bolovanja po osiguraniku Broj slučajeva bolovanja po zaposlenom Prosečan broj dnevno odsutnih radnika sa posla Procenat dnevno odsutnih radnika sa posla Subotica 44071 31206 392395 12.8 8.9 0.7 1784 4.1 Bačka Topola 7934 5505 72689 13.2 9.2 0.7 330 4.2 Mali Iđoš 2023 1264 24475 19.4 12.1 0.6 111 5.5 Okrug 54028 37975 489559 12.9 9.1 0.7 2225 4.1 Tabela 64 KRETANJE APSENTIZMA PO GRUPAMA BOLESTI I BROJU SLUČAJEVA BOLOVANJA Opština Bolesti Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Broj % Broj % Broj % Broj % I 4587 14.7 328 6.0 50 4.0 4965 13.1 II 406 1.3 95 1.7 29 2.3 530 1.4 III 115 0.4 16 0.3 5 0.4 136 0.4 IV 334 1.1 92 1.7 23 1.8 449 1.2 V 847 2.7 152 2.8 24 1.9 1023 2.7 VI 794 2.5 119 2.2 40 3.2 953 2.5 VII 305 1.0 82 1.5 12 0.9 399 1.1 VIII 271 0.9 88 1.6 21 1.7 380 1.0 IX 1086 3.5 342 6.2 58 4.6 1486 3.9 X 5226 16.7 1157 21.0 256 20.3 6639 17.5 XI 1954 6.3 422 7.7 108 8.5 2484 6.5 XII 625 2.0 128 2.3 20 1.6 773 2.0 XIII 4135 13.3 774 14.1 200 15.8 5109 13.5 XIV 1030 3.3 276 5.0 122 9.7 1428 3.8 XV 880 2.8 145 2.6 48 3.8 1073 2.8 XVI 1 0.0 0 0.0 0 0.0 1 0.0 XVII 18 0.1 0 0.0 1 0.1 19 0.1 XVIII 1690 5.4 282 5.1 70 5.5 2042 5.4 XIX 2045 6.6 456 8.3 107 8.5 2608 6.9 XXI 4857 15.6 551 10.0 70 5.5 5478 14.4 SVEGA: 31206 100.0 5505 100.0 1264 100.0 37975 100.0 Legenda: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka nenormalnosti VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i IX Bolesti sistema krvotoka laboratorijski nalazi X Bolesti sistema za disanje XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih XI Bolesti sistema za varenje faktora XXI Faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom 51
Tabela 65 KRETANJE APSENTIZMA PO GRUPAMA BOLESTI I BROJU DANA BOLOVANJA Opština Subotica Bačka Topola Mali Iđoš Okrug Grupa Dani Dani Dani Dani % % % bolesti bolovanja bolovanja bolovanja bolovanja % I 27010 6.9 2030 2.8 326 1.3 29366 6.0 II 14047 3.6 2340 3.2 2059 8.4 18446 3.8 III 1572 0.4 92 0.1 431 1.8 2095 0.4 IV 3677 0.9 1401 1.9 309 1.3 5387 1.1 V 15947 4.1 3187 4.4 602 2.5 19736 4.0 VI 11139 2.8 2278 3.1 888 3.6 14305 2.9 VII 3585 0.9 830 1.1 67 0.3 4482 0.9 VIII 2286 0.6 699 1.0 201 0.8 3186 0.7 IX 16404 4.2 4225 5.8 965 3.9 21594 4.4 X 43822 11.2 8493 11.7 2487 10.2 54802 11.2 XI 16016 4.1 3176 4.4 1265 5.2 20457 4.2 XII 6507 1.7 1175 1.6 182 0.7 7864 1.6 XIII 54668 13.9 11462 15.8 3616 14.8 69746 14.2 XIV 12703 3.2 2808 3.9 1637 6.7 17148 3.5 XV 75092 19.1 14048 19.3 4868 19.9 94008 19.2 XVI 9 0.0 0 0.0 0 0.0 9 0.0 XVII 206 0.1 0 0.0 21 0.1 227 0.0 XVIII 10822 2.8 2013 2.8 521 2.1 13356 2.7 XIX 46574 11.9 9206 12.7 3322 13.6 59102 12.1 XXI 30309 7.7 3226 4.4 708 2.9 34243 7.0 SVEGA: 392395 100.0 72689 100.0 24475 100.0 489559 100.0 Legenda: I Zarazne i parazitarne bolesti XII Bolesti kože i potkožnog tkiva II Tumori XIII Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva III Bolesti krvi i krvotvornih organa XIV Bolesti mokraćno polnog sistema IV Bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem XV Trudnoća, rađanje i babinje V Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja XVI Stanja u porođajnom periodu VI Bolesti nervnog sistema XVII Urođene nakaznosti, deformacije i hromozomske VII Bolesti oka i pripojaka oka nenormalnosti VIII Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka XVIII Simptomi, znaci i patološki, klinički i IX Bolesti sistema krvotoka laboratorijski nalazi X Bolesti sistema za disanje XIX Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih XI Bolesti sistema za varenje faktora XXI Faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom 52
Grafikon 15 VODEĆI UZROCI IZOSTAJANJA SA POSLA PO POLU I PREMA DIJAGNOZI EVIDENTIRANIH SLUČAJEVA Žene Muškarci 18 12 16 14 12 10 8 6 4 15.8 % 8.4 6.6 10 8 6 4 2 11.1 10.7 % 5.7 2 0 Z74 B34 M54 0 B34 % M54 J02 B34 - Infekcija uzrokovana virusom, neoznačene lokacije M54 - Dorsalgia (bol u leđima) J02 - Pharingitis acuta Z74 Problemi osoba sa tuđom negom Grafikon 16 VODEĆI UZROCI IZOSTAJANJA SA POSLA PO POLU, DIJAGNOZI I PREMA BROJU DANA BOLOVANJA Žene Muškarci 30 12 25 % 10 20 15 8 6 10.4 % 10 25 4 5.4 5 7.1 6.5 2 3.3 0 O20 % Z74 M54 0 M54 B34 J20 O20 - Krvarenje u početnoj trudnoći Z74 - Problemi osoba sa tuđom negom M54 - Dorsalgia (bol u leđima) B34 - Infekcija uzrokovana virusom, neoznačene lokacije J20 - Akutno zapaljenje dušnica 53
15. PROMOCIJA ZDRAVLJA I VASPITANJE ZA ZDRAVLJE NA TERITORIJI SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Centar za promociju zdravlja Zavoda za javno zdravlje Subotica koordinira aktivnostima promocije zdravlja i vaspitanjem za zdravlje dece i odraslih na teritoriji Severnobačkog okruga. U planiranju, implementaciji i evaluaciji promotivnih aktivnosti učestvuju lekari različitih specijalnosti: specijalista socijalne medicine, specijalista epidemiologije i higijene uz interdisciplinaran rad unutar ustanove i u saradnji sa stručnjacima iz različitih nemedicinskih oblasti. Kao referentna ustanova Zavod za javno zdravlje Subotica (ZJZS) pruža stručno-metodološku pomoć zdravstvenim ustanovama u kojima se sprovode promotivne i zdravstveno-vaspitne aktivnosti: u okviru 3 ustanove primarne zdravstvene zaštite (DZ Subotica, DZ Bačka Topola i DZ Mali Iđoš), Opštoj bolnici Subotica i Apoteci Subotica. U okviru Programa koji je u funkciji instituta/zavoda za javno zdravlje Ministarstva zdravlja RS realizuje se Koordinacija, planiranje, organizacija i sprovođenje aktivnosti promocije zdravlja, koje su posebno usmerene na osetljive grupacije stanovništva (trudnice, mala i predškolska deca, školska deca, lica starija od 65 godina života i osobe sa invaliditetom). Opšti cilj programa u okviru realizacije aktivnosti promocije zdravlja je unapređenje i očuvanje zdravlja stanovništva, razvoj zdravih okruženja i afirmacija zdravih stilova života. Program se sastoji iz 3 celine: - Koordinacija i jačanje kapaciteta i zdravstveno-promotivnih aktivnosti primarne zdravstvene zaštite - Edukacija i promocija zdravlja u zajednici - Unapređenje zdravlja vulnerabilnih grupa. 1. Koordinacija i jačanje kapaciteta i zdravstveno-promotivnih aktivnosti primarne zdravstvene zaštite Centar za promociju zdravlja ZJZS je zadržao isti nivo saradnje sa ustanovama primarne zdravstvene zaštite Okruga (PZZ) u 2016. godini kao i 2015. godine. Realizovano je 9 sastanaka sa zaposlenima u PZZ u cilju pružanja stručno-metodološke pomoći (u planiranju pri izradi planova rada pojedinih službi i ustanova, u implementaciji - pri izvođenju zdravstveno-vaspitnih sadržaja, u evaluaciji - pri izradi kvartalnih i godišnjih izveštaja). U ustanovama PZZ je broj individualnih zdravstveno-vaspitnih aktivnosti 4% manji u odnosu na 2015. godinu. Broj grupnih aktivnosti je u odnosu na prethodnu godinu veći za 2%, organizacionih sastanaka za 39%, a zdravstveno-vaspitnih izložbi za 32%. Posete polivalentne patronaže su za 8% manje u odnosu na prošlu godinu. Zdravstveno-vaspitni rad ustanova primarne zdravstene zaštite u 2016. godini je prikazan tabelarno (Tabela 66). Tabela 66 ZDRAVSTVENO-VASPITNI RAD U USTANOVAMA PZZ ZDRAVSTVENO-ASPITNI RAD U PZZ ZDRAVSTVENE USTANOVE SBO Individualni zdravstveno vaspitni rad Grupni zdravstveno vaspitni rad 54 Organizacioni sastanci Izložbe Posete polivalentne patronažne službe DZ SUBOTICA 115221 8691 693 317 30554 DZ BAČKA TOPOLA 6790 1488 141 363 9097 DZ MALI IĐOŠ 1630 80 0 13 1064 UKUPNO 123641 10259 834 693 40715 2. Edukacija i promocija zdravlja u zajednici Centar za promociju zdravlja je organizovao 15 edukacija edukatora u oblasti promocije zdravlja (teme: zdrav način života, prevencija bolesti zavisnosti, TBC i pravilna ishrana). Održane su 22 edukacije odraslog stanovništva od toga 8 je akreditovano za zdravstvene radnike, 2 za prosvetne radnike i vaspitače (teme: vrtić promoviše zdravlje, škola promoviše pravilnu ishranu, urođeni poremećaji metabolizma, anoreksija, bulimija, prevencija bolesti zavisnosti, aktuelni pristupi u prevenciji i odvikavanju od pušenja, izazovi u pružanju kvaliteta, šećerna bolest, prevencija raka dojke, instrumentalne analize hrane i vode, ispitivanje vode i hrane i skrining kolorektalnog raka). U istom periodu su realizovane 1 edukacija edukatora u oblasti sprečavanja zaraznih bolesti (tema imunizacija) i 7 edukacija odraslog stanovništva (teme: virusni hepatitis, epidemiologija gripa, intrahospitalne infekcije i HIV). Najveći broj edukacija je održan sa decom predškolskog uzrasta (305 radionica) i učenicima osnovnih i srednjih škola (190 radionica/predavanje/tribina). Zdravstveno-vaspitni rad zaposlenih ZJZS je prikazan tabelarno (Tabela 67).
Tabela 67 EDUKACIJE EDUKATORA I STANOVNIŠTVA U OBLASTI PROMOCIJE ZDRAVLJA (PZ) I SPREČAVANJA ZARAZNIH BOLESTI (ZB) ZAVODA ZA JAVNO ZDRAVLJE SUBOTICA, 2015.-2016. Godine Edukacija edukatora oblast PZ Edukacija edukatora sprečavanje ZB Edukacija stanovništva oblast PZ Edukacija stanovništva sprečavanje ZB broj edukacija broj učesnika broj edukacija broj učesnika broj edukacija broj učesnika broj edukacija broj učesnika 2015. 15 296 2 25 528 4218 16 365 2016. 15 223 1 30 517 4111 7 160 Tokom 2016. godine je ostvaren isti broj eudukacija edukatora u oblasti promocije zdravlja kao i 2015. godine, a broj učesnika je za 25% manji. Ostvareno je 2% manje edukacija stanovništva u oblasti promocije zdravlja u odnosu na 2015. godinu, kao i manji obuhvat stanovništva (2,5%). Edukacija edukatora u vezi sa sprečavanjem zaraznih bolesti je ostvarenа 50% manje, ali je obuhvat učesnika za 20% veći. Ostvareno je 56% manje edukacija stanovništva u vezi sa sprečavanjem zaraznih, kao i manji obuhvat učesnika (56%). ZJZS uspešno ostvaruje partnerske odnose sa brojnim organizacijama u lokalnoj zajednici uz uključenje velikog broja saradnika i ima veliki broj zajednički realizovanih aktivnosti (Tabela 68). Tabela 68 EDUKACIJE EDUKATORA I STANOVNIŠTVA U OBLASTI PROMOCIJE ZDRAVLJA (PZ) I SPREČAVANJA ZARAZNIH BOLESTI (ZB) ZAVODA ZA JAVNO ZDRAVLJE SUBOTICA, 2015.-2016. Pokretanje partnerstva br. partnera br. sastanaka br. učesnika sastanaka br. zajedničkih aktivnosti Godine 2015. 40 112 413 42 2016. 43 120 365 41 U posmatranom periodu partneri ZJZS, sa kojima su realizovane promotivne i edukativne aktivnosti, su bili: Ministarstvo zdravlja RS, Institut za javno zdravlje Srbije, Institut za javno zdravlje Vojvodine, DLV SLD Podružnica Subotica, Grad Subotica, DZ Subotica, DZ Bačka Topola, DZ Mali Iđoš, Apoteka Subotica, Opšta bolnica Subotica, predškolske ustanove, osnovne i srednje škole, subotički fakulteti i više škole, Kancelarija za mlade, mediji, mesne zajednice na teritoriji 3 opštine, Privredna komora Subotica, Subotičke pijace SU sajam, Gerontološki centar Subotica, Centar za socijalni rad, Policijska uprava Subotica, Okružni zatvor, Otvoreni univerzitet Subotica, javna i privatna preduzeća (JP Ludaš-Palić, JKP Stadion ), nevladine organizacije i udruženja građana (Crveni krst Subotica, Udruženje Stav plus, Udruženje Terras, Udruženje bubrežnih invalida Vojvodine, UG Restart Subotica, UG Olovka piše srcem, Međuopštinsko društvo za borbu protiv raka Bačka Topola i Mali Iđoš, Društvo za borbu protiv raka grada Subotica...), Planinarski savez Spartak, Umetnička škola De Medici, Klub Mesečina, Expecto, sportski klubovi, plesne grupe, TC Roda, TC Idea, TC Univerexport, Ergela Kelebija, Laguna, Pionir Subotica... Sprovođenje nacionalnih kampanja prema Kalendaru javnog zdravlja je veće od planiranog i zahtevanog broja za zavode (ukupno 6), ali je u skladu sa visokim brojem obeleženih datuma u ZJZS i sa trendom stalnog povećavanja. Povećanje je uslovljeno uvođenjem novih datuma na nacionalnom nivou i iskazanih potreba na lokalnom nivou, kao i zbog promena u načinu evidentiranja. (Grafikon 17) Grafikon 17 REALIZACIJA KAMPANJA ZA PROMOCIJU ZDRAVLJA (PO KALENDARU ZDRAVLJA I VAN KALENDARA ZDRAVLJA) SA PRIKAZOM ORGANIZOVANIH AKCIJA/MANIFESTACIJA U ZAJEDNICI, 2015.-2016. 55
Kampanje obeležene u 2016. godini akcijama u zajednici: - Evropska nedelja prevencije raka grlića materice, - Nacionalni dan bez duvanskog dima, - Nacionalni dan borbe protiv raka dojke, - Svetski dan zdravlja, - Svetski dan promocije fizičke aktivnosti, - Svetski dan bez duvanskog dima, - Svetski dan sećanja na preminule od HIV-a, - Međunarodni dan dece žrtava nasilja, - Međunarodni dan mladih, - Svetski dan srca, - Svetski dan starih, - Oktobar - mesec pravilne ishrane, - Pink oktobar prevencija raka dojke, - Evropski dan pravilne ishrane i kuvanja sa decom, - Svetski dan kvaliteta, - Evropska nedelja testiranja na HIV i hepatitis, - Svetski dan borbe protiv HIV/AIDS, - 130. godina Crvenog krsta, - Pokrajinsko takmičenje CK u pružanju prve pomoći. Zdravstveno značajni datumi koji su medijski obeleženi u 2016. godini: - Svetski dan borbe protiv raka, - Svetski dan dece obolele od raka, - Svetski dan retkih bolesti, - Mart - mesec borbe protiv malignih bolesti, - Svetski dan bubrega, - Svetski dan voda, - Nedelja zdravlja usta i zuba, - Svetski dan borbe protiv TBC, - Evropska nedelja imunizacije, - Nacionalni dan borbe protiv moždanog udara, - Svetski dan borbe protiv zloupotrebe i nezakonite trgovine droga, - Svetski dan borbe protiv hepatitisa, - Svetska nedelja dojenja, - Svetski dan prevencije samoubistava, - Nedelja borbe protiv TBC i plućnih bolesti, - Nacionalna nedelja dojenja, - Svetski dan mentalnog zdravlja, - Svetski dan gojaznosti, - Evropski dan donacije organa, - Svetski dan čistih ruku, - Svetski dan borbe protiv šećerne bolesti, - Novembar mesec borbe protiv bolesti zavisnosti. Centar za promociju zdravlja ZJZS u saradnji sa Preventivnim centrom DZ Subotica i Gradskom organizacijom Crvenog krsta već šestu godinu organizuje i sprovodi akcije pod nazivom Selu u pohode - Proveri svoje rizke, kontroliši zdravlje u ruralnim područjima Subotice. U toku 2016. godine je realizovano 12 akcija. Cilj održavanja ovih akcija je promovisanje zdravlja i zdravih stilova života, kao i mobilizacija stanovnika ovih naselja na kontrolu zdravlja. Svakako je cilj i da se preventivna zdravstvena zaštita učini dostupna stanovnicima van grada. Akcije su sprovedene u sledećim mesnim zajednicama: Čantavir, Bikovo, Bajmok, Stari Žednik, Višnjevac, Mali Radanovac, Mali Bajmok, Aleksandrovo, Palić, Verušić, Donji Tavankut i Peščara. Štampanje vlastitog promotivnog materijala je realizovano i ove godine u manjem obimu zbog loše finansijske situacije - Centar za promociju zdravlja je štampao ukupno 30 komada promotivnog materijala (lifleta) i Centar za higijenu i humanu ekologiju je štampao ukupno 100 komada (brošure: Zdravstvena bezbednost hrane, sa posebnim akcentom na značaj kontrole pesticida, kako u konvencionalnoj poljoprivrednoj proizvodnji, tako i u proizvodnji organskih proizvoda ). U toku godine je Zavod distribuirao 8066 komada promotivnog materijala, a od toga 5724 lifleta, 672 postera, 1382 brošura i 288 komada drugog promotivnog materijala. Kroz kontinuirani rad sa medijima sprovodila se i kontinuirana edukacija stanovništva na različite teme o zdravlju u cilju podizanja vlastitih kapaciteta da rade na očuvanju i unapređenju vlastitog zdravlja. Realizacija kontinuiranog rada sa mas medijima je veća od planiranog i zahtevanog broja za zavode (150), ali je u skladu sa 56
visokom realizacijom u dužem vremenskom periodu. (Tabela 4) Na realizaciju ima značajnog uticaja broj lokalnih i regionalnih medija u okrugu i uspostavljena saradnja, koja u slučaju ZJZS odražava dostignut visok nivo poverenja i uspešne saradnje. Broj medija se menjao, ali je u Subotici duži period visok trenutno je 6 pisanih, 6 TV, 10 radio i 5 sajtova. Tabela 69 KONTINUIRANA SARADNJA SA MEDIJIMA ZAVODA ZA JAVNO ZDRAVLJE SUBOTICA, 2015.-2016. Saradnja sa mas medijima Godine broj priloga na TV broj priloga na radiju broj priloga u štampi broj pres konferencija broj priloga na web stranicama 2015. 477 502 421 16 108 2016. 574 642 588 13 124 Saradnja pojedinih centara ZJZS sa lokalnim medijima i zaposlenih u ustanovama PZZ prikazana je tabelarno (Tabela 70 i 71). Tabela 70 RAD CENTARA ZJZS SA MAS MEDIJIMA U 2016. GODINI PRILOZI ZA MAS MEDIJE Centri Novine RTV WEB Press Monitoring Nedeljni izv. Ukupno ZJZS polena i o epidemiol. vazduha situaciji Promocija zdravlja 573 1146 92 11 - - 1822 Planiranje i analiza... 0 0 11 0 - - 11 Prevencija i kontrola bolesti 13 42 0 2-48 105 Higijena i humana ekologija 2 28 4 0 17-51 UKUPNO: 588 1216 107 13 17 48 1989 Tabela 71 RAD PZZ SA MAS MEDIJIMA U 2016. GODINI PRILOZI ZA MAS MEDIJE Novine RTV WEB strana Press UKUPNO USTANOVE PZZ DZ SUBOTICA 30 221 1 6 258 DZ BAČKA TOPOLA 0 3 0 0 3 DZ MALI IĐOŠ 7 2 0 0 9 UKUPNO: 37 226 1 6 270 I pored manjih oscilacija u obimu pojedinih oblika zdravstveno-edukativnih i promotivnih aktivnosti evidentan je visok nivo ukupnih promotivnih i edukativnih aktivnosti ZJZS, kao i obuhvat ciljnih grupa. Nosioci celokupnih aktivnosti na realizaciji promocije zdravlja su zaposleni Centra za promociju zdravlja, a u obeležavanje pojedinih datuma se uključuju i zaposleni iz Centra za prevenciju i kontrolu bolesti i Centra za higijenu i humanu ekologiju. 3. Unapređenje zdravlja vulnerabilnih grupa Centar za promociju zdravlja ZJZS održava visok nivo edukativnog rada sa mladima već duži vremenski period, a u 2016. godini je edukativnim radom obuhvatio 9 osnovnih škola, 6 srednjih škola i 10 predškolskih ustanova. Zaposleni Centra za promociju zdravlja su realizovali 495 edukacije dece i učenika, od toga: 452 radionica (teme: pravilna ishrana, sistem disanja i štetnost pušenja, delovi tela, naša čula, pranje zuba, fizička aktivnost, kako da očuvamo srce i pluća...), 27 predavanje (teme: prevencija PAS, TBC, ispitivanje vode i hrane), 16 vršnjačkih edukacija (teme: reproduktivno zdravlje, zdrav način života i TBC i imunizacija, pravilna ishrana, prevencija bolesti zavisnosti...). Zaposleni Centra za prevenciju i kontrolu bolesti su održali jednu edukaciju edukatora u Medicinskoj školi i zaposleni Centra za higjenu i humanu ekologiju su održali 2 predavanja u istoj školi. U odnosu na prošlu godinu obuhvat osnovnih škola je 36% manji, a broj predavanja i radionica je približno isti. Obuhvat učenika, osnovnih škola je manji nego u 2015. godini predavanjima (16%) i radionicama (2%). Edukativni rad u srednjim školama je ostvaren sa približnim istim obuhvatom škola, manji je broj održanih predavanja (27%), manji je i obuhvat učenika (43%), a broj radionica je isti, sa većim obuhvatom učenika (37%). U predškolskim ustanovama je manji broj radionica, kao i obuhvat dece (25%). Zdravstveno-edukativne aktivnosti zaposlenih Centra za promociju zdravlja u osnovnim i srednjim školama, kao i predškolskim ustanovama su prikazane tabelarno (Tabela 72, 73 i 74). 57
Tabela 72 REALIZACIJA ZDRAVSTVENO-EDUKATIVNOG RADA ZAPOSLENIH ZJZS U OSNOVNIM ŠKOLAMA, 2015.-2016. Godina broj škola Realizacija zdravstveno-edukativnog rada u osnovnim školama broj predavanja broj učenika broj radionica (uključene i obuhvaćenih tribine) predavanjima broj učenika obuhvaćenih radionicama 2015. 14 20 745 145 1468 2016. 9 21 626 142 1433 Tabela 73 REALIZACIJA ZDRAVSTVENO-EDUKATIVNOG RADA ZAPOSLENIH ZJZS U SREDNJIM ŠKOLAMA, 2015.-2016. Godina broj škola Realizacija zdravstveno-edukativnog rada u srednjim školama broj predavanja broj učenika broj radionica (uključene i obuhvaćenih tribine) predavanjima broj učenika obuhvaćenih radionicama 2015. 7 30 696 5 87 2016. 6 22 395 5 119 Tabela 74 REALIZACIJA ZDRAVSTVENO-EDUKATIVNOG RADA ZAPOSLENIH ZJZS U PREDŠKOLSKIM USTANOVAMA, 2015.-2016. Godina broj radionica broj objekata u PU B.Topola broj objekata u PU Subotica broj roditelja broj dece broj grupa broj tema 2015. 2 13 289 310 1038 46 20 2016. 4 6 361 305 778 34 18 Kontinuirano se sprovodi evaluacija rezultata sprovedenog zdravsteno-vaspitnog rada kao i anketno ispitivanje o zadovoljstvu sprovedenim edukacijama: roditelja i vaspitača u vrtićima, učenika i prosvetnih radnika u školama. Evaluacioni rezultati u vrtićima u školskoj 2015./16. godini pokazuju da je procenat tačnih odgovara dece na 28 pitanja iz anketnog upitnika pre edukacije (na početku školske godine) iznosio 14,3%, a posle edukacije (na kraju školske godine, tj. po završetku kompletnog programa) 86,7%. Prosečna ocena zadovoljstva vaspitača kvalitetom sprovedene edukacije je 5,0. Prosečna ocena roditelja je 4,62. Evaluacija rezultata zdravstveno-vaspitnog rada u osnovnim školama je sprovedena za učenike prvih i drugih razreda i posebno za učenike trećih i četvrtih razreda (za Program pravilne ishrane). Procenat tačnih odgovara učenika prvih i drugih razreda na 14 pitanja iz anketnog upitnika pre edukacije je iznosio 50,2%, a posle edukacije, tj. po završetku kompletnog programa 91,2%. Procenat tačnih odgovora učenika trećih i četvrtih razreda na 18 pitanja iz anketnog upitnika pre edukacije je iznosio 61,6%, a posle edukacije, tj. po završetku kompletnog programa 91,3%. Prosečna ocena zadovoljstva nastavnika kvalitetom sprovedene edukacije je 4,86. Prosečna ocena učenika je 4,91. Rad savetovališta Zavoda za javno zdravlje Subotica Savetovalište za odvikavanje od pušenja Centar za promociju zdravlja U toku 2016. godine u savetovalištu je realizovano 1 savetovanje, a 9 osoba se interesovalo i dobilo telefonsku konsultaciju i savet za odvikavanje od pušenja. U odnosu na prethodne godine broj poseta savetovalištu se stalno smanjuje. Za 1 pušača je otvoren karton, a korisnik je prošao kompletan indvidualni petodnevni Program rada. Telefonskim putem se tokom cele godine redovno održava kontakt sa korisnicima savetovališta (nakon 1, 3, 6 i 12 meseci). Obavljeno je 7 konsultativnih telefonskih razgovora sa učesnicima savetovališta. Po isteku jedne godine od posete savetovalištu sprovodi se evaluacija i sagledavanje uspešnosti odvikavanja. Rezultati evaluacije rada Savetovališta u 2015. godini su sledeći: u savetovalištu je realizovano 10 savetovanja, 27 konsultativna razgovora i 8 telefonskih savetovanja sa pušačima koji nisu posetili savetovalište. Kompletan petodnevni program su prošle 2 osobe, obe ženskog pola. U toku sprovođenja programa su prestale pušiti obe osobe (100%). Nakon tri, šest, devet i dvanaest meseci od savetovanja ne puši 1 osoba (50%). Pomoćna lekovita sredstva je koristila jedna osoba. 58
Savetovalište za DPST Centar za prevenciju i kontrolu bolesti U DPST savetovalištu u 2016. godini je obavljeno 150 savetovanja i testiranja na HIV, 83 HBsAg i 68 testiranja na HCV. Obavljeno je i 42 savetovanja i testiranja na sifilis i druge PPI. Postignut je zadovoljavajući obuhvat u broju savetovanih i testiranih lica u poređenju sa obuhvatom u poslednjih pet godina. Pored DPST po zahtevu klijenata i savetu lekara, savetovalište kontinuirano sprovodi nadzor nad akcidentima sa PEP. U 2016. godini registrovano je 20 akcidenata nakon kojih je sprovedeno savetovanje i PEP. Savetovalište obrađuje, evidentira u bazu podataka i analizira pojedinačne prijave i slučajeve HIV infekcije, oboljevanje i umiranje od AIDS-a i drugih PPI. Tokom izveštajnog perioda obrađene su i analizirane 42 prijave obolevanja od PPI. U saradnji sa drugim institucijama, savetovalište kreira i sprovodi zdravstveno-vaspitne programe za ciljane populacione grupe (mladi, školska i studentska populacija, zdravstveni radnici, MSM, KSR), uspostavlja, održava i unapređuje saradnju sa drugim ustanovama zdravstveno-socijalnog tipa, udruženjima i nevladinim organizacijama na polju prevencije HIV i PPI, podrške i brige za osobe koje žive sa HIV-om. Takođe, sprovodi kampanje i obeležavanje važnih datuma vezanih za prevenciju, unapređenje obuhvata testiranih i savetovanih; obavlja periodično izveštavanje i analizu postignutih rezultata.. Sprovedeni zdravstveno-vaspitni programi za ciljane populacione grupe: Obeležen je Dan sećanja na preminule od SIDE konferencijom za štampu (15.05.2016.) i manifestacijom na glavnom gradskom trgu Obavljena je edukacija vršnjačkih edukatora za prevenciju HIV-a aktivista Crvenog krsta (11.05.2016.). 28.07.2016. obeležen je Svetski dan borbe protiv hepatitisa medijskim prezentacijama (radio emisija-1, članak-1). Obeležena je Evropska nedelja testiranja na HIV konferencijom za medije, 8 radio i TV emisija, edukacijom za studente i noćnim testiranjem. Obeležen je Dan borbe protiv HIV/AIDS-a medijskim prezentacijama (3 TV emisije, 1 radio emisija), otvorenom tribinom za studente i srednjoškolce, edukacijom u okružnom zatvoru i edukacijom učenika u Crvenom krstu, organizovanjem noćnog DPST. Tokom obeležavanja kampanja u aktivnostima je podeljeno 522 brošure. Savetovalište za pravilnu ishranu Centar za higijenu i humanu ekologiju U toku 2016. godine u Savetovalištu za pravilnu ishranu je obavljeno 117 prvih pregledа, 43 kontrolnа pregleda i 98 dijetetskih konsultacija. U odnosu na 2015. godinu je broj prvih pregleda manji 17%, a ponovnih 54%. (Tabela 75) Tabela 75 RAD U SAVETOVALIŠTU ZA PRAVILNU ISHRANU, 2016.-2015. Savetovalište za pravilnu ishranu 2016. 2015. % ostvarenja (2015./2014.) Plan za 2015. % ostvarenja plana Prvi pregled 117 141 83.0% 130 90.0% Kontrolni pregled 43 93 46.2% 90 47.8% Projektne aktivnosti Centra za promociju zdravlja U toku 2016. godine zaposleni Centra za promociju zdravlja su realizovali i Projekat u cilju unapređenja zdravlja mladih i promocije zdravih ponašanja: 1. Projekat Budi DRUGačiji! Pokrajinski sekretarijat za sport i omladinu je odobrio ZJZS Projekat novembra 2015. godine, a realizacija je započela 01. Decembra iste godine i trajala do 30.06.2016. godine. Cilj Projekta je poboljšanje kvaliteta komunikacije, razvijanje tolerancije na različitosti i smanjenje svih oblika nasilja među mladima i nad mladima. Aktivnosti Projekta su: nagradni likovni konkurs za izradu plakata na temu Budi DRUGačiji i nagradni konkurs za izradu kratkog filma za sve srednjoškolce u AP Vojvodini, 2 edukacije vršnjačkih edukatora iz srednjih škola SBO, 24 vršnjačke edukacije u 11 srednjih škola SBO, 2 edukacije zaposlenih u srednjim školama SBO, 2 promotivne akcije u zajednici (10. maja i 04. juna) i medijska kampanje na društvenim mrežama (na FB stranici Projekta) i u lokalnim medijima. Direktni korisnici su preko 900 srednjoškolaca (učestvovali u nekoj od aktivnosti Projekta), a indirektni korisnici preko 50000 mladih iz APV (preko 20000 mladih iz 19 srednjih škola iz 8 gradova APV, mladi na društvenim mrežama: 2453 like za video klipove i 39866 pregleda, 2334 like na likovnom konkursu, 2334 like na FB stranicu Projekta). Zaposleni Centra za higijenu i humanu ekologiju su realizovali Projekat u saradnji sa IZJZ Srbije Dr Milan Jovanović Batut : 59
2. Projekat Brza procena kvaliteta vode za piće iz objekata za vodosnabdevanje u seoskim sredinama prema metodologiji SZO ciljevi Projekta su: sprovođenje brze procene situacije vodosnabdevanja i stanja tzv. malih sistema za vodosnabdevanje u seoskim područjima u Srbiji, kao i razvijanje situacione analize prisutnih uslova u navedenim malim sistemima i informisanje javnosti i korišćenje rezultata za kreiranje programa unapređenja i buduće regulative u oblasti vode i zdravlja. Aktivnosti Projekta su: dizajniranje studije prema metodologiji SZO organizacije, rad na terenu koji je uključivao sanitarni nadzor odabranih malih vodovoda (MVS) i i ndividualnih vodnih objekata (IVO), uzorkovanje vode iz istih prema uputstvu, popunjavanje predefinisane baze podataka (podaci iz upitnika i rezultati analize uzorka vode) i sukcesivno slanje dopunjenih baza u IZJZ Srbije, kao i analiza dobijenih rezultata sa javnom prezentacijom i elektronskim publikovanjem. 60
16. OBUHVAT REGISTROVANIH LICA OBAVEZNIM VAKCINAMA I IMUNIZACIJA PO EPIDEMIOLOŠKIM INDIKACIJAMA NA TERITORIJI SBO U 2016. GODINI Tabela 76 IMUNIZACIJA PROTIV TUBERKULOZE Redni broj Opština Broj živorođenih Broj vakcinisanih % 1 Subotica 1401 1345 96.00 2 B. Topola 203 202 99.51 3 M. Iđoš 84 83 98.81 UKUPNO Okrug 1688 1630 96.56 Tabela 77 IMUNIZACIJA PROTIV DEČJE PARALIZE Redni br. Opština Vakcinacija OPV Revakcinacija OPV U 2. godini U 7. godini U 14. godini Br. plan. Br.vakc. % Br. plan. Br. revakc. % Br. plan. Br. revakc. % Br. plan. Br. revakc. % 1 Subotica 1300 1237 95.15 1300 1266 97.38 1350 979 75.31 1380 862 62.46 2 B. Topola 220 218 99.09 230 219 95.22 235 120 51.06 280 250 89.28 3 M. Iđoš 90 86 95.55 90 86 95.55 118 113 95.76 116 104 89.65 Ukupno okrug 1610 1541 95.71 1620 1571 96.97 1703 1212 71.17 1776 1216 68.47 61
Tabela 78 IMUNIZACIJA PROTIV DIFTERIJE, TETANUSA I PERTUSISA Redni br. Opština Vakcinacija DTP Br. plan. Br.vakc. % Br. plan. Revakcinacija DTP u 2. godini Br. revakc. % Br. plan. Revakcinacija DT u 7. godini Br. revakc. % Br. plan. Revakcinacija DT u 14. godini Br. revakc. % 1 Subotica 1300 1238 95.23 1300 1236 95.07 1350 1290 95.55 1350 1304 96.60 2 B. Topola 210 209 99.52 220 211 95.91 250 238 95.20 280 245 87.50 3 M. Iđoš 90 86 95.55 90 86 95.55 110 107 97.27 122 116 95.08 Ukupno okrug 1600 1533 95.81 1610 1533 95.22 1710 1635 95.61 1752 1665 95.03 Tabela 79 IMUNIZACIJA PROTIV MORBILA, RUBEOLE I PAROTITISA Redni br. Opština Vakcinacija MMP Revakcinacija MMP u 7. godini Broj planiranih Broj vakcinisanih. % Broj planiranih Broj revakcinisanih 1 Subotica 1300 1224 94.15 1350 1279 94.74 2 B. Topola 230 214 93.04 235 221 94.04 3 M. Iđoš 90 82 91.11 118 113 95.76 Ukupno okrug 1620 1520 93.83 1703 1613 94.71 % 62
Tabela 80 IMUNIZACIJA PROTIV HEPATITISA B Redni br. Opština Hepatitis B vakcinacija u prvoj godini sa tri Vakcin sa Hepatitis B vakcinacija u 12. godini doze Vakcin. sa jednom sa tri doze dve doze Br. plan. Br.vakc. % dozom Br. plan. Br.vakc. % Vakcin. sa dve doze Vakcin. sa jednom dozom 1 Subotica 1300 1240 95.38 460 116 1400 1191 85.07 109 44 2 B. Topola 220 218 99.09 53 10 300 264 88 8 15 3 M. Iđoš 90 86 95.55 29 5 98 79 80.61 8 10 Ukupno okrug 1610 1544 95.9 542 131 1798 1534 85.32 125 69 Tabela 81 IMUNIZACIJA PROTIV OBOLJENJA IZAZVANIH Haemophilusom influenzae tip b Redni br. Tabela 82 IMUNIZACIJA PROTIV TETANUSA POVREĐENIH LICA Opština Broj planiranih Hib vakcinacija Broj vakcinisanih 1 Subotica 1300 1237 95.15 2 B. Topola 220 218 99.09 3 M. Iđoš 90 86 95.55 Ukupno okrug 1610 1541 95.71 % Red. Broj Opština Ukupan broj povređenih Broj povređenih lica koja su potpuno vakc. odn. revakc. a kod kojih je prošlo više od 10 god.od poslednje primljene doze vakcine (1 doza vakcine + HTIg) (1) Broj povređenih lica koja nisu vakc, koja su nepotpuno vakc. ili nemaju dokaze o vakcinaciji (2) Broj lica kojima su aplikovane 3 doze vakcine + HTIg (3) Broj lica koja su revakcinisana (4) Ukupno aplikovano doza vakcine Ukupan broj lica kojima je apl. HTIg 1 Subotica 3865 2111 1533 221 470 4877 664 2 B. Topola 1011 584 357 70 118 1497 19 3 M. Iđoš 525 309 162 54 98 849 0 Ukupno okrug 5401 3004 2052 345 686 7223 683 63
Tabela 83 IMUNIZACIJA PROTIV BESNILA Red. Broj Opština Br. povređenih HRIG+vakcina Aplikovana samo vakcina Br. preekspoziciono zaštićenih Ukupno vakcinisano 1 Subotica 11 8 3 0 11 2 B. Topola 3 M. Iđoš Ukupno okrug 11 8 3 0 11 Tabela 84 IMUNIZACIJA PROTIV HEPATITISA B EKSPONIRANIH LICA Red. Broj Opština Hemofil. Dijaliza* Polni partneri HBs Ag + IV narkomani Insulin. zav. dijab. Novorođenčad HBs Ag+ majki* Štićenici ust. soc. zašt.** Zdrav. radnici Učen. i stud. zdrav. struke Ukupno vakcinisanih 1 ZJZ Subotica 0 6 1 0 0 0 20 330 0 357 2 3 Ukupno okrug 0 6 1 0 0 0 20 330 0 357 * Broj potpuno vakcinisanih obuhvata one koji su primili kompletnu seriju od 3, odnosno 4* doze (dijaliza-dvostruka doza za određeni uzrast) ** Ostale epidemiološke indikacije 64
Tabela 85 REZULTATI TESTIRANJA NA HbsAg Red. Broj 1 Opština broj testiranih Dobrovoljni davaoci Trudnice Grupe iz rizika* Ukupno testirano broj pozitivnih % pozitivnih broj porođaja broj testiranih % tesiranih broj pozitivnih % pozitivnih broj testiranih broj pozitivnih % pozitivnih broj testiranih broj pozitivnih % pozitivnih Opšta bolnica Subotica 5839 0 0 1221 6 0.49 169 4 2.36 7229 10 0.14 2 DZ Bačka Topola 3 DZ Mali Iđoš 4 ZJZ Subotica 0 0 418 0 0 418 0 0 Ukupno okrug 5839 0 0 1221 6 0.49 587 4 0.68 7647 10 0.13 * hemofiličari, bolesnici na hemodijalizi, insulin zavisni dijabetičari, polni partneri HBsAg+ osoba, štićenici ustanova socijalne zaštite, zdravstveni radnici, učenici i studenti zdravstvene struke, intravenski narkomani Tabela 86 IMUNIZACIJA PROTIV GRIPA PREMA UZRASTU Red. Broj Opština Uzrast 6 mes. 4 god. 5-19 god. 20-64 god. 65 i više Ukupno vakcinisanih 1 DZ Subotica 12 25 1082 2661 3780 2 DZ Bačka Topola 4 6 98 804 912 3 DZ Mali Iđoš 1 3 55 207 266 Ukupno okrug 17 34 1235 3672 4958 Tabela 87 IMUNIZACIJA PROTIV GRIPA PO EPIDEMIOLOŠKIM I KLINIČKIM INDIKACIJAMA Red. Broj Opština Kliničke indikacije Gerontološki centar Ustanove socijalne zaštite Epidemiološke indikacije Zdravstvene ustanove Javne službe Stariji od 65 god. Ukupno vakcinisano 1 DZ Subotica 796 105 69 98 51 2661 2 DZ Bačka Topola 86 0 6 16 0 804 3 DZ Mali Iđoš 46 0 0 13 0 207 Ukupno okrug 928 105 0 75 127 51 3672 65
Imunizacija na području Severnobačkog okruga u 2016. godini Tokom 2016. godine na području Severnobačkog okruga postignut je visok vakcinalni obuhvat obveznika u prvoj godini života od preko predviđenih 95% svim obaveznim vakcinama. Ostvarene vrednosti vakcinalnog obuhvata su iznosile: imunizacija protiv tuberkuloze vakcinom BCG 96,56%; imunizacija protiv dečije paralize, difterije, tetanusa, velikog kašlja i bolesti koju izaziva hemofilus influence tip b kombinovanom petovalentnom vakcinom DTaP-IPV-Hib 95,71%, imunizacija protiv virusnog hepatitisa B vakcinom HB 95,90%. Imunizacija protiv malih boginja, zaušaka i rubele koja se obavlja u drugoj godini života vakcinom MMR sprovedena je sa obuhvatom od 93,83%. Vakcinacija protiv virusnog hepatitisa B u dvanaestoj godini života imala je obuhvat od 85,32%. Revakcinacija protiv dečije paralize, difterije, tetanusa, velikog kašlja i bolesti koju izaziva hemofilus influence tip b kombinovanom petovalentnom vakcinom DTaP-IPV-Hib u drugoj godini života imala je ostvarene vrednosti od 96,97%. Revakcinacija protiv dečije paralize u sedmoj godini života vakcinom OPV imala je ostvarenje od 71,17% a revakcinacija obveznika istom vakcinom u četrnaestoj godini života imala je ostvarenje od 68, 45%. Ovako niske vrednosti vakcinalnog obuhvata vakcinom OPV objašnjavaju se nedostatkom vakcine, te su u 2016. godini ostvarene najniže vrednosti imunizacije vakcinom OPV u proteklih 10 godina na teritoriji čitave Republike. Revakcinacija protiv difterije i tetanusa u sedmoj godini života vakcinom DT imala je ostvarenje od 95,95%, dok je vakcinalni obuhvat obveznika u četrnaestoj godini života vakcinom dt iznosio 97,30%. Revakcinacija vakcinom MMR u sedmoj godini života imala je ostvarenje od 94,71%. Od ukupno pristiglih 5950 doza vakcine protiv gripa, utrošeno je 4958 doza, odnosno 83,33%. Na području Severnobačkog okruga je tokom 2016. godine vakcinom protiv tetanusa (TT) nakon povređivanja zaštićeno 5401 lice. U 2016. godini je protiv virusnog hepatitisa B zaštićeno 357 odraslih osoba, a od ovog broja zdravstveni radnici su činili 92,43% vakcinisanih. Tokom 2016. godine nije izvršena imunizacija 1581 obveznika uzrasta od 0 do 14 godina života nekom od predviđenih vakcina. Najčešći razlog (66,48%) je bila nestašica vakcina, u prvom redu vakcine OPV, zbog čega nije izvršena revakcinacija 1051 obveznika. Tokom 2016. godine Stručnom timu za kontraindikacije dospela je prijava o jednom slučaju neželjene reakcije na vakcinu (vakcina DT), koja se procenom Stručnog tima nije mogla kvalifikovati kao teža neželjena reakcija. U isto vreme je Stručni tim izdao i jedno Rešenje o postojanju trajne kontraindikacije za imunizaciju vakcinom OPV. Analiza bolničkih infekcija u 2016. godini, poređenje 2016. sa 2015. godinom i predlog mera za unapređenje Praćenje epidemiološke situacije bolničkih infekcija (BI) vršeno je na osnovu studija prevalencije i incidencije, prijava bolničkih infekcija, praćenja antimikrobne rezistencije, kao i redovnog i vanrednog epidemiološkog nadzora. Unapređenje epidemiološke situacije vezano za bolničke infekcije u zdravstvenim ustanovama obavljano je kontinuirano tokom godine putem pružanja stručno-metodološke pomoći, pisanih mera i preporuka, stručno-metodoloških uputstava i protokola za brzo otkrivanje, suzbijanje i kontrolu bolničkih infekcija i ciljanim edukacijama zdravstvenog osoblja. 1. Broj analiziranih prijava bolničkih infekcija U periodu 01.01-31.12.2016. godine prijavljen je i analiziran 131 slučaj bolničkih infekcija kod 123 pacijenta, za 18% više nego u prethodnoj, 2015. godini. U cilju kontinuiranog nadzora, prevencije, ranog otkrivanja i suzbijanja bolničkih infekcija, obavljena su 24 obilaska zdravstvenih ustanova, uključujući i vanredni nadzor. Isti broj nadzora obavljen je i u 2015. godini. 66
Grafikon 18 KRETANJE BOLNIČKIH INFEKCIJA U OPŠTOJ BOLNICI SUBOTICA PO MESECIMA NA OSNOVU PRIJAVA BI Mikrobiološki potvrđene izolate imalo je 87% (114) analiziranih prijava bolničkih infekcija. Od ukupnog broja mikrobioloških izolata (110), kod 70% je utvrđena antibiotska rezistencija (Grafikon 19). Grafikon 19 NAJČEŠĆE IZOLOVANI SOJEVI U 2016. GODINI 2. Broj epidemioloških ispitivanja i mera kod epidemija bolničkih infekcija Tokom 2016. godini otkrivene su i analizirane 3 epidemije bolničkih infekcija u 3 ustanove, od čega 1 u Opštoj bolnici u Subotici, dok su dve registrovane u ustanovama socijalno-zdravstvenog tipa. U prethodnoj godini (2015.) registrovane su 4 epidemije BI. 3. Druge aktivnosti na prevenciji i suzbijanju bolničkih infekcija U 2016. godini realizovane su sledeće mere i aktivnosti u cilju prevencije, ranog otkrivanja i suzbijanja bolničkih infekcija: - Održana su 4 sastanka komisije za bolničke infekcije u Opštoj bolnici Subotica, a po 2 sastanka u tri doma zdravlja i 3 socijalno-zdravstvene ustanove sa teritorije nadležnosti. - Sprovodi se nedeljno praćenje i analiza BI putem izveštaja o izolatima mikrobiolške laboratorije (Bolnica), - Sačinjeno je i distribuirano 10 ciljanih mera i preporuka za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija (za sve ustanova sa teritorije nadležnosti). - Kontinuirano je pružana stručno-metodološka pomoć. 67
PREPORUKE ZA NAREDNI PERIOD U narednoj godini predviđene su sledeće mere i aktivnosti u cilju unapređenja nadzora i kontrole bolničkih infekcija u zdravstvenim ustanovama: - Izrada Programa i godišnjeg plana prevencije i kontrole BI, - Preispitivanje vakcinalnog statusa zaposlenih u zdravstvenim ustanovama i obavljanje vakcinacije protiv Hepatitisa B i gripa. - Nadzor nad korišćenjem zaštitne opreme. - Nadzor i kontrola prijavljivanja bolnički infekcija i epidemija. - Saradnja sa komisijom za lekove i drugim komisijama na nivou zdravstvenih ustanova. - Kontinuirane edukacije sa temama sprečavanja BI 68
17. REZULTATI ISPITIVANJA MIKROBIOLOŠKE I HEMIJSKE ISPRAVNOSTI NAMIRNICA I PREDMETA OPŠTE UPOTREBE NA TERITORIJI SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Stručnjaci koji rade u oblasti ocene zdravstvene ispravnosti hrane smatraju da je pojam apsolutno zdrave i nekontaminirane hrane, tj. pojam tkz. nultog rizika od kontaminenata u hrani nerealan, ali je tendencija u svim zemljama sveta da se primenom savremenih naučnih saznanja u proizvodnji i kontroli namirnica prepoznaju mogući rizici i svedu na najmanju moguću meru. Pored makro i mikronutrienata i nenutritivnih prirodnih komponenti hrane, koje su često odgovorne za njene organoleptičke osobine i koje ih, globalno gledano, čine biološki vrednim i prihvatljivim, u namirnicama se mogu naći i brojne druge supstance koje su manje ili više štetne po zdravlje. Tu, pre svega, spadaju mikroorganizmi i njihovi toksini, aditivi i rezidui kontaminenata. Dokazivanje prisustva ovih supstanci i njihovo određivanje čine osnovu ispitivanja zdravstvene ispravnosti (M. O. Mirić, S. S. Šobajić: Zdravstvena ispravnost namirnica, 2002). Vlada Republike Srbije je 2009. godine usvojila prvu Strategiju javnog zdravlja, polazeći od stava da je zdravlje naroda od opšteg društvenog interesa i najznačajniji resurs za razvoj. Strategijom javnog zdravlja RS se podržava ispunjavanje društvene brige za zdravlje ljudi i podstiče odgovornost države i društva u obezbeđenju dobrobiti za sve građane putem unapređenja zdravlja i očuvanja zdrave životne i radne sredine. Delatnost javnog zdravlja u oblasti životne sredine i zdravlja stanovništva obuhvata pored mnogobrojnih aktivnosti i kontrolu zdravstvene ispravnosti namirnica. Kontrola bezbednosti hrane vrši se u okviru: - monitoringa kojeg sprovodi Ministarstvo zdravlja-pokrajinska sanitarna inspekcija, na osnovu Zakona o bezbednosti hrane ( Sl.glasnik RS, br. 41/2009, čl.12), i to kontrolom: nove hrane, dijetetskih proizvoda, dečije hrane-zamene za majčino mleko, dijetetskih suplemenata i soli za ishranu ljudi i proizvodnje aditiva, aroma, enzimskih preparata neživotinjskog porekla i pomoćnih sredstava neživotinjskog porekla, kao i vode za piće u originalnoj ambalaži (stona voda, mineralna voda i izvorska voda), kao i vode za javno snabdevanje stanovništva vodom za piće, u svim fazama proizvodnje, prerade i prometa (promet na veliko, promet na malo, uvoz na mestima carinjenja i izvoz); - laboratorijskih analiza u skladu sa ugovorenim obavezama ili prema zahtevima korisnika usluga, odnosno vlasnicima preduzeća, koja se bave proizvodnjom i prometom namirnica i predmeta opšte upotrebe, sa ciljem da se proveri kvalitet i ispravnost sirovina i gotovih proizvoda; - kontrole prema higijensko-epidemiološkim indikacijama (Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti ( Sl.glasnik RS, br. 15/2016); i kontrole u skladu sa Zakonom o javnom zdravlju ( Sl.glasnik RS, br. 15/2016). Prema Zakonu o zdravstvenoj ispravnosti predmeta opšte upotrebe ( Sl.glasnik RS, br. 92/2011, čl.3), pod predmetima opšte upotrebe podrazumevaju se: 1) posuđe, pribor, uređaji, ambalaža i drugi materijali koji dolaze u kontakt sa hranom u skladu sa Zakonom kojim se uređuje bezbednost hrane; 2) dečije igračke i predmeti namenjeni deci i odojčadi; 3) kozmetički proizvodi, kozmetički proizvodi sa posebnom namenom i ambalaža za pakovanje ovih proizvoda; 4) predmeti koji pri upotrebi dolaze u neposredan kontakt sa kožom ili sluzokožom, predmeti za ukrašavanje lica i tela, za pirsing i imitacija nakita. Prema navedenom Zakonu zdravstvena ispravnost predmeta opšte upotrebe jeste ispravnost u pogledu deklaracije, sastava, senzornih svojstava, vrste i sadržaja štetnih materija, mikrobiološke ispravnosti, kao i mogućnosti štetnog uticaja na zdravlje ljudi i životnu sredinu, u skladu sa ovim Zakonom i drugim propisima (član 4, stav 1, redni broj 14). Do donošenja podzakonskih akata prikupljanje podataka o zdravstvenoj ispravnosti predmeta opšte upotrebe na teritoriji RS usklađeno je i sa odredbama Pravilnika o uslovima u pogledu zdravstvene ispravnosti predmeta opšte upotrebe koji se mogu stavljeti u promet ( Sl.list SFRJ, br. 26/1983, 61/1984, 56/1986, 50/1989, 18/1991). Stoga se u izveštajnom obrascu nalaze grupe predmeta koje su definisane navedenim Pravilnikom (posuđe i pribor za životne namirnice, ambalaža za životne namirnice, dečije igračke, sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela, sredstva za održavanje čistoće u domaćinstvu, duvanske prerađevine i grupa ostalo). Tumačenje rezultata mikrobiološke i fizičko hemijske ispravnosti predmeta opšte upotrebe izvršeno je u skladu sa odredbama Zakona o zdravstvenoj ispravnosti predmeta opšte upotrebe ( Sl.glasnik RS, br. 92/2011) i Pravilnika o uslovima u pogledu zdravstvene ispravnosti predmeta opšte upotrebe koji se mogu stavljeti u promet ( Sl.list SFRJ, br. 26/1983, 61/1984, 56/1986, 50/1989, 18/1991). 69
Laboratorijska ispitivanja namirnica i predmeta opšte upotrebe obavljaju se u u laboratorijama Zavoda za javno zdravlje Subotica u skladu sa zakonski propisanim metodama, odgovarajućim SRPS standardima i preporukama iz stručne literature. Laboratorije za ispitivanje su akreditovane po standardu SRPS ISO/IEC 17025:2006. Periodični i godišnji izveštaji o obimu i rezultatima monitoringa na teritoriji Severnobačkog okruga, koje sačinjava Zavod za javno zdravlje Subotica, dostavljaju se Institutu za javno zdravlje Dr Milan Jovanović Batut i Institutu za javno zdravlje Vojvodine. Rezultati kontrole namirnica U izveštajnom periodu sa teritorije Severnobačkog okruga i iz uvoza ukupno je pregledano 572 uzoraka namirnica. Od ukupnog broja uzoraka (572), односно 95,9% su bili uzorci iz uvoza (549), a ostali uzorci čine namirnice sa domaćeg terena (23). U 2016. godini kontrolom mikrobiološke ispravnosti obuhvaćene su 542 namirnice, što je za 11,6% više nego u istom periodu 2015. godine (479 uzoraka). Od ukupnog broja pregledanih namirnica, 96% uzoraka je bilo iz uvoza (Uvoz: 523; Domaći: 19). Sa domaćeg terena, najveći broj uzoraka (15), odnosno 78,9% pripada aditivimа, zatim su kontrolisana 2 uzorka vrste dodataka ishrani, 1 uzorak hrane za posebne medicinske namene i 1 uzorak prirodne mineralne vode. Od ukupnog broja pregledanih namirnica iz uvoza (523), procentualni obuhvat kontrole prema vrstama namirnica je sledeći: najviše su kontrolisani dijetetski proizvodi (početne formule za odojčad, prelazne formule za odojčad, hrana za odojčad i malu decu i hrana za posebne medicinske namene i dodaci ishrani-dijetetski suplementi): 342 uzorka, odnosno 65,3%, aditivi (160 uzoraka, odnosno 30,5%), arome 16 uzoraka, enzimski preparati za prehrambene proizvode, 1 uzorak i 4 uzorka prirodne mineralne vode. Tokom izveštajnog perioda, kao i prošle godine u istom periodu, nije zabeležena mikrobiološka neispravnost. U 2016. godini kontrolom fizičko-hemijske ispravnosti obuhvaćeno je 566 uzoraka navedenih vrsta namirnica, što je za 9% više nego u istom periodu 2015. godine (515). Od ukupnog broja pregledanih namirnica (566), 96,9% uzoraka je bilo iz uvoza (Uvoz: 549; Domaći: 17). Zastupljenost namirnica po vrstama namirnica je približno ista kao kod mikrobiološke kontrole (gore navedeno). Tokom 2016. godine zabeležena su 2 neispravna uzorka hrane za posebne medicinske namene iz uvoza, zbog neodgovarajućeg sastava (neodgovarajuća energetska vrednost). Svi pregledani uzorci sa domaćeg terena su bili ispravni. U odnosu na ukupan broj uzoraka namirnica kod kojih je odrađena kontrola parametara fizičkohemijske ispravnosti (566), neispravnost iznosi 0,3%. U 2015. godini, 1 uzorak nije odgovarao zbog odstupanja fizičko-hemijskih parametara (0,2%). Rezultati kontrole predmeta opšte upotrebe U toku 2016. godine pregledano je ukupno 123 predmeta opšte upotrebe sa teritorije Severnobačkog okruga i iz uvoza, što je značajno manje uzoraka u odnosu na prošlu godinu (688), odnosno svega 17,8%. Od ukupnog broja pregledanih, 115 uzoraka, odnosno 93,4% uzoraka čine uzorci sa domaćeg terena, a svega 8 uzorka su bili predmeti opšte upotrebe iz uvoza. Mikrobiološka ispravnost je kontrolisana kod 93 predmeta opšte upotrebe, odnosno kod 75,6% uzoraka u odnosu na ukupan broj pregledanih (123). U odnosu na prošlu godinu, pregledano je za 84,2% uzoraka manje u odnosu na isti period prošle godine. Sa domaćeg terena je kontrolisano 90 uzoraka, a iz uvoza 3 uzorka. Od ukupnog broja pregledanih predmeta opšte upotrebe sa domaćeg terena (90), obuhvat kontrole prema vrstama predmeta opšte upotrebe u procentima je sledeći: najviše su kontrolisana sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela (73,3%), ambalaža za životne namirnice (16,6% uzoraka), vrsta ostalo (5,5%), sredstva za održavanje čistoće u domaćinstvu (3,3%) i posuđe i pribor za životne namirnice (1,1%). Iz uvoza su pregledana 3 uzorka posuđa i pribora za životne namirnice. Analizom predmeta opšte upotrebe je utvrđena mikrobiološka neispravnost kod 18 uzoraka sa domaćeg terena, što iznosi 19,3% u odnosu na ukupan broj pregledanih predmeta na mikrobiološku ispravnost (93). Neispravnost je evidentirana u sledećim vrstama predmeta opšte upotrebe: - 17 uzoraka sredstava za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela nije odgovaralo zbog sledećih odstupanja: 16 uzoraka zbog povećanog broja Аerobnih mezofilnih bakterija, a kod 3 uzorka je utvrđeno prisustvo bakterije Pseudomonas aeruginosa, 1 uzorak nije odgovarao zbog nalaza bakterije Escherichie coli i 1 uzorak zbog nalaza većeg broja kvasnica i plesni; - 1 uzorak vrste ostalo nije odgovarao zbog nalaza većeg broja Aerobnih mezofilnih bakterija i nalaza bakterija Pseudomonas aeruginosa. Kao i prošle godine, tokom 2016. godine svi pregledani uzorci iz uvoza su bili mikrobiološki ispravni. U izveštajnom periodu je analizirano 73 uzoraka predmeta opšte upotrebe na fizičko-hemijsku ispravnost. U odnosu na prošlu godinu (226 uzoraka), pregledan je značajno manji broj uzoraka, odnosno za 70
67,6% uzoraka manje. Od ukupnog broja pregledanih u 2016. godini (73), 68 uzoraka je bilo sa domaćeg terena, a 5 iz uvoza. Zastupljenost predmeta po vrstama je približno ista kao kod mikrobiološke kontrole (napred navedeno). Analizom uzoraka predmeta opšte upotrebe utvrđena fizičko-hemijska neispravnost kod dva uzorka dečijih igračaka sa domaćeg terena, zbog nalaza veće koncentracije niskomolekularnih organskih i neorganskih supstancija. Prošle godine neispravnost je utvrđena kod jednog uzorka sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela iz uvoza, zbog nalaza većeg sadržaja barijuma. Procenat neispravnosti u 2016. godini iznosi 2,7% u odnosu na ukupan broj pregledanih uzoraka na fizičko-hemijske parametre ispravnosti (73). U 2015. je iznosio 0,4%. Poređenje rezultata kontrole namirnica i predmeta opšte upotrebe u 2016. u odnosu na 2015. godinu Tabela 88 KONTROLA ZDRAVSTVENE ISPRAVNOSTI NAMIRNICA: 2016/2016. 2016. 2015. Ukupno M M Ukupno M M 572 479 479 516 D D D D D D D U D U D U 23 39 39 39 39 39 42 474 39 440 41 474 0 0 0 0 0 0 1n 0 0 0 1n 0 Tabela 89 KONTROLA ZDRAVSTVENE ISPRAVNOSTI PREDMETA OPŠTE UPOTREBE: 2015-2016. 2016. 2015. Ukupno Ukupno Ukupno Ukupno Ukupno Ukupno 123 688 688 688 589 226 D D D D D U D U D U D U 115 563 563 563 563 563 563 125 514 75 119 107 20 n 48 n 48 n 48 n 48 n 48 n 48 n 1 n 48 n 0 0 1 n Legenda: M - broj uzoraka kontrolisanih na mikrobiološku ispravnost FH - broj uzoraka kod kojih su kontrolisani fizičko-hemijski parametri ispravnosti n - broj neispravnih uzoraka Tabela 90 ZDRAVSTVENA ISPRAVNOST NAMIRNICA NA TERITORIJI SEVERNOBAČKOG OKRUGA I IZ UVOZA Broj uzoraka 2016. 2015. Mikrobiološko ispitivanje 542 479 Neispravni uzorci 0 0 % mikrobiološke neispravnosti 0% 0% Fizičko-hemijsko ispitivanje 566 515 Neispravni uzorci 2 1 % fizičko-hemijske neispravnosti 0,3% 0,2% Tabela 91 RAZLOZI NEISPRAVNOSTI ANALIZIRANIH NAMIRNICA D O M A Ć I U Z O R C I (D) Razlozi neispravnosti 2016. (23) 2015. (42) Fizičko-hemijski 1. Neodgovarajući sastav 1 U V O Z (U) Razlozi neispravnosti 2016. (549) 2015. (474) Fizičko-hemijski 1. Neodgovarajući sastav 2 Napomena: - Broj u zagradi označava broj pregledanih uzoraka u naznačenoj godini. - Brojevi u kolonama (razlozi neispravnosti) ne moraju da se slažu sa brojem neispravnih uzoraka, jer jedan uzorak može biti neispravan zbog više razloga neispravnosti. 71
Tabela 92 ZDRAVSTVENA ISPRAVNOST PREDMETA OPŠTE UPOTREBE SA TERITORIJE SEVERNOBAČKOG OKRUGA I IZ UVOZA Broj uzoraka 2016. 2015. Mikrobiološko ispitivanje 93 589 Neispravni uzorci 18 48 % mikrobiološke neispravnosti 19,3% 8,1% Fizičko-hemijsko ispitivanje 73 226 Neispravni uzorci 2 1 % fizičko-hemijske neispravnosti 2,7% 0,4% Tabela 93 RAZLOZI NEISPRAVNOSTI ANALIZIRANIH PREDMETA OPŠTE UPOTREBE D O M A Ć I U Z O R C I (D) Razlozi neispravnosti 2016. (115) 2015. (563) Mikrobiološki 1. Povećan broj aerobnih mezofilnih bakterija 16 47 2. Prisustvo bakterija Pseudomonas aeruginosa 3 3 3. Prisustvo bakterija Escherichia coli 1 1 4. Povećan broj kvasnica i plesni 1 4 Fizičko-hemijski 1. Veća konc. niskomol. organ. i neorg. supstanci 2 U V O Z (U) Razlozi neispravnosti 2016. (125) 2015. (221) Fizičko-hemijski 1. Otpuštanje barijuma 1 Napomena: - Broj u zagradi označava broj pregledanih uzoraka u naznačenoj godini. - Brojevi u kolonama (razlozi neispravnosti) ne moraju da se slažu sa brojem neispravnih uzoraka, jer jedan uzorak može biti neispravan zbog više razloga neispravnosti. ZAKLJUČAK I PREDLOZI MERA ZA POBOLJŠANJE Izveštajni podaci o kontroli zdravstvene ispravnosti namirnica i predmeta opšte upotrebe (2015-2016) ukazuju na neophodnost praćenja parametara zdravstvene ispravnosti namirnica i predmeta opšte upotrebe zbog procene zdravstvenog stanja stanovništva Severnobačkog regiona u dužem vremenskom periodu (kako je i odrađeno za petogodišnje periode: 2009-2013, 2010-2014, 2011-2015). Zavod za javno zdravlje Subotica će u sklopu svoje zdravstveno-preventivne delatnosti i nadalje sprovoditi sledeće aktivnosti: praćenje parametara ispravnosti (mikrobioloških i fizičko-hemijskih) namirnica i predmeta opšte upotrebe u skladu sa važećim zakonskim propisima; pravovremeno reagovanje u slučaju pozitivnih nalaza (prisustva mikrobiološke i biološke kontaminacije i rezidua hemijske kontaminacije), obaveštavanjem nadležnih institucija; zdravstveno-promotivni rad kao vid edukacije stanovništva (putem informisanja, savetovanja i obuka stanovništva) o značaju zdravstvene bezbednosti namirnica i predmeta opšte upotrebe, odnosno mogućim rizicima po zdravlje ljudi u slučaju odstupanja od propisanih normi; zdravstveno-promotivni rad sa subjektima u proizvodnji i prometu hrane, zasnovanog na principima HACCP i dobre higijenske i proizvođačke prakse. 72
18. REZULTATI ISPITIVANJA ZDRAVSTVENE ISPRAVNOSTI VODE ZA PIĆE NA TERITORIJI SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Zdravstveno ispravna voda za piće je jedan od osnovnih preduslova zdravlja. Snabdevanje potrošača zdravstveno ispravnom vodom za piće, u dovoljnim količinama, podiže na viši nivo zdravstveno stanje stanovništva, poboljšava uslove života i unapređuje životnu sredinu u celini. Po kriterijumu Svetske zdravstvene organizacije pristup vodosnabdevanju i kvalitet vode za piće nalaze se među 12 osnovnih pokazatelja zdravstvenog stanja stanovništva. Voda koja služi za javno snabdevanje stanovništva ili za proizvodnju namirnica namenjenih prodaji treba da odgovara propisanim standardima sa ciljem prevencije i zaštite zdravlja ljudi. Zdravstvena bezbednost vode za piće podrazumeva mikrobiološku i fizičko-hemijsku ispravnost vode za piće, zaštitu izvorišta, bezbedno snabdevanje i rukovanje vodom za piće, koje sprečava sekundarno zagađenje izvorišta, zona sanitarne zaštite i prečišćene vode za piće. Zavod za javno zdravlje Subotica vrši sistematsku kontrolu higijenske ispravnosti vode za piće iz komunalnih vodovodnih sistema u opštinama Severnobačkog okruga: grada Subotice i prigradskih naselja opštine Subotica, grada Bačke Topole i prigradskih naselja opštine Bačka Topola, i 3 naselja u opštini Mali Iđoš. U skladu sa Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće, kontroliše se i higijenska ispravnost vode za piće u objektima od javno-zdravstvenog značaja (obrazovno-vaspitni, zdravstveni, turističko-ugostiteljski, saobraćajni, itd.). Uzorkovanje, laboratorijska ispitivanja i tumačenje rezultata ispitivanja vrše se na osnovu važeće zakonske regulative. Laboratorije za ispitivanje vode Zavoda za javno zdravlje Subotica su akreditovane po standardu SRPS ISO/IEC17025:2006. Kontrolom zdravstevene ispravnosti vode za piće u toku 2016. godine je obuhvaćeno ukupno 34 javnih komunalnih vodovoda, i to: 2 gradska (Subotica i Bačka Topola) i 32 seoska vodovoda. U opštini Subotica je kontrolisana voda iz 13 seoskih vodovoda, na teritoriji Bačke Topole iz 16 seoskih vodovoda, a na teritoriji opštine Mali Iđoš su kontrolisana 3 seoska vodovoda. U toku 2016.godine realizovane su i aktivnosti na projektu Brza procena zdravstvene ispravnosti vode za piće u seoskim sredinama u Srbiji po metodologiji i uz podršku SZO. Izvršen je higijensko-sanitarni nadzor, popunjavanje adekvatnih upitnika za male vodovodne sisteme, uzorkovanje i laboratorijske analize 24 uzorka iz 20 seoskih vodovoda, prema unapred utvrđenom programu od strane Instituta za javno zdravlje Srbije dr Milan Jovanović- Batut. Oblast higijenske i zdravstvene ispravnosti vode za piće regulisana je: Zakonom o javnom zdravlju ("Sl. glasnik RS", br. 15/2016) Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti ("Sl. glasnik RS", br. 15/2016) Zakon o bezbednosti hrane ("Sl. glasnik RS", br. 41/2009) Pravilnikom o higijenskoj ispravnosti vode za piće, (Sl. list SRJ br. 42/1998 i 44/1999) Pravilnikom o načinu uzimanja uzoraka i metodama za laboratorijsku analizu vode za piće, (Sl.list SFRJ br. 33/1987) Zakonom o vodama ( Službeni glasnik RS, br. 30/10 i 93/12) Pravilnikom o načinu određivanja o održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja, (Sl.gl. RS br.92/2008) U uzorcima vode za piće ispituju se mikrobiološki i fizičko-hemijski pokazatelji u osnovnom, periodičnom ili velikom obimu, u skladu sa godišnjim planom uzorkovanja. Rezultati ispitivanja se blagovremeno i uredno dostavljaju Odeljenju sanitarne inspekcije u Subotici, koja nalaže sprovođenje adekvatnih mera. Na osnovu prikupljenih i evidentiranih podataka o rezultatima obavljenih ispitivanja sačinjavaju se i dostavljaju mesečni izveštaji referentnoj ustanovi, IZJZ Srbije Dr Milan Jovanović-Batut, u skladu sa propisanom metodologijom izveštavanja. Rezultati ispitivanja vode za piće Redovnom kontrolom u 2016. godini obuhvaćeno je ukupno 34 javnih komunalnih vodovoda: 2 gradska (Subotica i Bačka Topola) i 32 seoska vodovoda. Na teritoriji opštine Subotica kontrolisano je 13 seoskih vodovoda, u opštini Bačka Topola 16 seoskih vodovoda, a u opštini Mali Iđoš 3 seoska vodovoda. U toku 2016. godine, na mikrobiološku ispravnost je ukupno uzorkovano i ispitivano 2394 uzoraka vode za piće iz javnih vodovoda, dok je 2015. godine kontrolisano 2445 uzoraka. Obim mikrobiološke kontrole je za 2% manji u 2016.godini u odnosu na prethodnu godinu. (Tabela 94) 73
Tabela 94 MIKROBIOLOŠKI PREGLED VODE ZA PIĆE U 2016. GODINI Naselje Ukupan broj uzoraka Broj ispravnih uzoraka Broj neispravnih uzoraka n % n % Najčešći uzroci neispravnosti u odnosu na ukupan broj uzoraka Subotica gradski vodovod Subotica seoski vodovodi Bačka Topola gradski vodovod Bačka Topola seoski vodovodi Mali Iđoš seoski vodovodi UKUPNO U OKRUGU 1258 1171 93,1 87 6,9 622 577 92,8 45 7,2 172 169 98,3 3 1,7 232 205 88,4 27 11,6 110 105 95,5 5 4,5 2394 2227 93,1 167 6,9 - Aerobne mezofilne bakterije - Ukupne koliformne bakterije - Streptokok fekalnog porekla - Koliformne bakterije fekalnog porekla - Pseudomonas aeruginosa - Sulfitoredukujuće klostridije - Aerobne mezofilne bakterije - Ukupne koliformne bakterije - Streptokok fekalnog porekla - Koliformne bakterije fekalnog porekla - Pseudomonas aeruginosa - Sulfitoredukujuće klostridije - Aerobne mezofilne bakterije - Pseudomonas aeruginosa - Aerobne mezofilne bakterije - Ukupne koliformne bakterije - Streptokok fekalnog porekla - Koliformne bakterije fekalnog porekla - Pseudomonas aeruginosa - Aerobne mezofilne bakterije - Pseudomonas aeruginosa -Streptokoke fekalnog porekla U posmatranom periodu je utvrđena mikrobiološka neispravnost 167 uzoraka (6,9%) vode za piće iz javnih vodovoda. Beleži se pad mikrobiološke neispravnosti za skoro 2% u odnosu na 2015.godinu, tokom koje je bilo 213 (8,7%) mikrobiološki neispravnih uzoraka. Najniži procenat mikrobiološke neispravnosti (1,7%) utvrđen je u vodi gradskog vodovoda Bačke Topole, a najviši (11,6%) u vodi iz seoskih vodovoda Bačke Topole. Kao najčešći parametar neispravnosti beleži se povećan broj aerobnih mezofilnih bakterija, koji u proseku, čini oko 90% svih uzroka ukupne mikrobiološke neispravnosti. (Grafikoni 20. i 21.). U posmatranom periodu na području Severnobačkog okruga nije registrovana hidrična epidemija. 74
Grafikon 20. STRUKTURA RAZLOGA MIKROBIOLOŠKE NEISPRAVNOSTI* - MREŽA GRADSKOG VODOVODA SUBOTICE 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 88.5 10.3 95.4 12.6 5.7 6.9 3.4 4.6 1.1 0.8 3.1 0.8 2016 2015 AMB Ukupni koliformi Koliformi fekalnog porekla Streptococcus faecalis Pseudomonas aeruginosa Sulfitoredukujuće klostridije Napomena: Prikazano je procentualno učešće pojedinačnih razloga u odnosu na ukupan broj razloga neispravnosti. U jednom uzorku može da se registruje više razloga neispravnosti istovremeno. Grafikon 21. STRUKTURA RAZLOGA MIKROBIOLOŠKE NEISPRAVNOSTI* - MREŽA SEOSKOG VODOVODA SUBOTICE 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 75.6 26.7 22.2 26.7 85.1 23.4 19.1 2.2 4.4 2.1 2.1 2016 2015 AMB Ukupni koliformi Koliformi fekalnog porekla Streptococcus faecalis Pseudomonas aeruginosa Sufitoredukujuće klostridije 2.1 * Procentualno učešće pojedinačnih razloga neispravnosti u odnosu na ukupan broj neispravnih uzoraka. U jednom uzorku može da se registruje više razloga neispravnosti istovremeno. Tokom 2016. godine je analizirano 1948 uzoraka vode za piće iz javnih vodovoda na fizičko-hemijsku ispravnost, dok je u istom periodu 2015. godine kontrolisano 1908 uzoraka. Beleži se povećanje broja fizičkohemijskih ispitivanja vode u 2016.godini za 2%. 75
% ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Tabela 95 FIZIČKO-HEMIJSKI PREGLED VODE ZA PIĆE U 2016. GODINI Broj ispravnih uzoraka Broj neispravnih uzoraka Ukupan broj Naselje uzoraka n % n % Najčešći uzroci neispravnosti u odnosu na ukupan broj uzoraka Subotica gradski vodovod Subotica seoski vodovodi Bačka Topola gradski vodovod Bačka Topola seoski vodovodi Mali Iđoš seoski vodovodi UKUPNO U OKRUGU 946 780 82,5 166 17,5 664 260 39,2 404 60,8 152 78 51,3 74 48,7 98 23 23,5 75 76,5 88 14 16,0 74 84,0 1948 1155 59,3 793 40,7 boja, neprijatan miris, povećana mutnoća, povećana koncentracija amonijaka, gvožđa, arsena, nitrita boja, neprijatan miris, povećana mutnoća, povećana koncentracija amonijaka, gvožđa,arsena boja, neprijatan miris, povećana mutnoća, povećana koncentracija amonijaka, nitrita boja, neprijatan miris, povećana mutnoća, povećana koncentracija amonijaka, gvožđa boja, neprijatan miris, povećana mutnoća, povećana koncentracija amonijaka, gvožđa Tokom izveštajnog perioda utvrđena je fizičko-hemijska neispravnost 793 (40,7%) uzorka vode za piće iz javnih vodovoda. U istom periodu 2015. godine procenat fizičko-hemijske neispravnosti je iznosio 46,1% (879 neispravnih uzoraka). Fizičko-hemijska neispravnost je u 2016. godini smanjena za 5,4 %. Najniža neispravnost (17,5%) utvrđena je iz vode gradskog vodovoda Subotice. U odnosu na prethodnu godinu beleži se smanjenje neispravnosti za oko 7%. Najveći procenat fizičko-hemijske neispravnosti (84%) zabeležen je u vodi seoskih vodovoda Malog Iđoša. Uzroci fizičko-hemijske neispravnosti su navedeni u Tabeli 95, a procentualno učešće pojedinih parametara neispravnosti u ukupnoj neispravnosti prikazani su na Grafikonima 22, 23, 24, 25 i 26. Najčešća i najvažnija odstupanja od propisanih normi za fizičko-hemijske parametre su: prisustvo boje, mirisa, povećana mutnoća, povećana koncentracija gvožđa, amonijaka i arsena. Grafikon 22. STRUKTURA RAZLOGA FIZIČKO-HEMIJSKE NEISPRAVNOSTI VODE - MREŽA GRADSKOG VODOVODA SUBOTICE 73.1 51.7 48.2 63.8 2015 2016 28.3 18.9 14.5 14.7 15.1 10.2 6.7 11.4 14.3 16.3 Gvožđe Amonijak Boja Mutnoća Miris Arsen Rezidualni hlor 76
% % ZDRAVSTVENA ZAŠTITA STANOVNIŠTVA SEVERNOBAČKOG OKRUGA U 2016. GODINI Grafikon 23. STRUKTURA RAZLOGA FIZIČKO-HEMIJSKE NEISPRAVNOSTI VODE - MREŽA SEOSKIH VODOVODA SUBOTICE Grafikon 24. STRUKTURA RAZLOGA FIZIČKO-HEMIJSKE NEISPRAVNOSTI VODE- MREŽA GRADSKOG VODOVODA BAČKE TOPOLE 76.4 86.5 62.3 66.2 8.5 20.3 44.6 51.9 30.2 32.4 2015 2016 0.9 2.7 Gvožđe Amonijak Boja Mutnoća Miris Nitriti Grafikon 25. STRUKTURA RAZLOGA FIZIČKO-HEMIJSKE NEISPRAVNOSTI VODE - MREŽA SEOSKIH VODOVODA BAČKE TOPOLE 87.5 81.3 84.7 88 52.8 57.3 2015 25 29.3 23.6 34.7 13.3 4 2016 Gvožđe Amonijak Boja Mutnoća Miris Mangan Arsen 77