SYLLABUS Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti Juridik / Universiteti i Prishtinës Titulli i lëndës: Niveli: Statusi lëndës: Viti i studimeve: Numri i orëve në javë: 2+0 Vlera në kredi ECTS: 5 Koha / lokacioni: Mësimëdhënësi i lëndës: Detajet kontaktuese: Kundërvajtjet në lëmin penal Bachelor Zgjedhore Viti II, semestri IV Dr.sc. Bajram Ukaj, prof.asoc Avni Puka, PhD.Candidate bajramukaj@hotmail.com av.puka@hotmail.com Përshkrimi i lëndës Qëllimet e lëndës: Rezultatet e pritura të nxënies: E drejta dundërvajtëse në lëmin penal është disiplinë pozitive e së drejtës e cila ka për objekt studimin e dispozitave kundërvajtëse të natyres materiale, procedurale dhe ekzekutuese të përmbajtura në Ligjin për kundërvajtje, Ligjin për sigurinë në trafikun publik, në ligjet dhe aktet tjera nenligjore aktuale të Kosovës, me efekt që këto dispozita të bëhen më të qarta, më të kuptueshme dhe më lehtë të zbatueshme në praktikën gjyqësore. Qëllimi i studimit të kësaj disipline juridike, ligjore dhe aktuale është që studenëtve të studimeve pasdiplomike master, t u ofrojë njohuri thelbësore të mjaftueshme dhe aktuale lidhur me parimet dhe institutet themelore të së drejtës kundërvajtëse në lëmin penal. Pas përfundimit të studimit të kësaj lënde, pritët që studentët: - Të kuptojnë se dukurisë dinamike, të vëllimshme dhe komplekse të kundërvajtjeve në lëmin penale, si formë specifike e kriminalitetit kësaj të keqe të madhe që po e përcjell edhe shoqërinë kosovare në vazhdimësi, mund t i kundërvihemi me sukses me masa preventive dhe represionive adekuate. - Të formojnë konceptin se shtimi i vazhdueshëm i këtij kriminaliteti të posaçëm kundërvajtjet në lëmin penal, përhapja e disa formave të rrezikshme 1
të sjelljeve kriminale, si kriminaliteti kundërvajtës në sigurinë e trafikut publik, në fushën e të drejtave dhe lirive të njeriut, në lëmin e pylltarisë, bujqësisë, shëndetësisë, ekonomisë, doganave, administratës, arsimit e veprimtarive tjera në fusha të ndryshme. - Të vetëdijësohen se, sistemi i tërësishëm juridik i vendit, të drejtës kundërvajtëse në lëmin penal disiplinë juridike pozitive, por edhe si disiplinë shkencore juridike, i takon vendi i veçantë në studimin e kundërvajtjeve në lëmin penal si formë specifike e kriminalitetit. - Të formësojnë bindjen se, vepra kundërvajtëse, përgjegjësia kundërvajtëse dhe sanksionet kundërvajtëse janë institute me aktualitet të mprehtë për tërë Evropën, për regjionin, por edhe për Kosovën dhe qytetarët e saj. Kontributi nё ngarkesёn e studentit ( gjё qё duhet tё korrespondoj me rezultatet e tё nxёnit tё studentit) Aktiviteti Orë Ditë/javë Gjithësej Ligjërata 2 javë 2 Ushtrime teorike/laboratorike Punë praktike Kontaktet me 2 javë 2 mësimdhënësin/konsultimet Ushtrime në teren Kollokfiume,seminare 1 semester 1 Detyra të shtëpisë Koha e studimit vetanak të 2 javë 2 studentit (në bibliotekë ose në shtëpi) Përgaditja përfundimtare për 2 javë 2 provim Koha e kaluar në vlerësim 1 javë 1 (teste,kuiz,provim final) Projektet,prezentimet,etj Totali 10 10 Metodologjia e mësimëdhënies: 1. Metoda e mësimdhënies aktive. Në mbështetje të kësaj metode shpjegohen, përkufizohen nocionet mbi institutet themelore të së drejtës kundervajtese ne lemin penal, interpretimi i drejtë dhe i qartë i tyre, e sidomos duke veçuar rëndësinë e jetësimit të parimëve dhe 2
dispozitave tjera. 2. Metoda e mesimdhënies inter-aktive. Zhvillimi i hovshëm i shoqërisë së sotme, si dhe rrita me ritme marramendëse e informacionit, i ndihmuar nga mjetet e shumëllojshme të transmetimit e komunikimit masiv, kanë bërë të mundur që mësimdhënia dhe mësimnxënia të ndryshojë në mënyrë rapide. 3. Metoda krahasuese. Kjo metodë u mundëson studentëve njohjen dhe krahasimin e instituteve më të rëndësishme të së drejtës kundervajtese dhe të sistemit të së drejtës kundervajtese të vendeve fqinje dhe më gjërë. 4. Metoda e analizës. Kjo metodë u mundëson studentëve të kuptuarit më fundamental të instituteve dhe parimeve të së drejtës kundervajtese dhe ate duke e bërë zbërthimin analizën përmajtësore të dispozitave në të cilat përkufizohen parimet kryesore dhe institutet themelore të së drejtes kundervajtese me qëllim të aftësimit të studentëve, që pas përfundimit të studimeve të jenë në gjendje të bëjnë zgjidhjen e çështjeve kundervajtese jo vetëm në aspektin teorik por edhe në aspektin praktik në gjyqësinë e vendit. 5. Metoda e studimit të rasteve. Rëndësi të veçant gjatë interpretimit dhe shpjegimit të instituteve themelore të së drejtës kundervajtese, ka studimi i rasteve të veçanta nga praktika gjyqësore. Metodat e vlerësimit: Për vlerësimin definitiv të studentëve nga lënda e Drejta Penale do të marren parasysh format e fitimit të pikëve të shprehura në përqindje si vijon: Vlerësimi i parë intermediar...25 Vlerësimi i dytë intermediar...20 Punimi seminarik-prezentimi...10 Vijimi i rregullt dhe pjesëmarrja aktive...5 Provimi final...40 Totali...100 Përshkrimi i sistemit të notimit: Nota ECTS Pike Përkufizimi nota 10 A 91 100 SHKËLQYESHËM- njohuri të shkëlq.me vetëm disa gabime minore 3
9 B 81 90 8 C 71 80 7 D 61 70 6 E 51 60 5* FX 40 50 5 F 00-39 SHUMË MIRË mbi mesatare standarde,por me disa gabime MIRË rezultat në përgjithësi i mire me disa gabime që vërehen KËNAQSHËM mire,por me mjaft gabime MJAFTON rezultatet plotësojnë kriteret minimale DOBËT kërkohet edhe pak punë nga studenti për të fituar kreditë DOBËT kërkohet shumë punë për të fituar kredi Literatura Literatura bazë: Ligji mbi kundërvajtje i Kosovës 1979. Ligji mbi rendin publik i Kosovë 2010. Ligji mbi sigurin e trafikut rrugor i Kosoves -2006. Kodi Penal për të Mitur i Kosovës, Prishtinë, 2010. Ismet Salihu:E drejta penale - Pjesa e përgjithëshme, 2008, Prishtinë. Kodi Penal i Kosovës, Prishtinë, 2004. Ligji për Ekzektimin e Sanksionëve Penale, Prishtinë, 2004. Bajram Ukaj, Denimet në të drejten penale të Shqipërisë, Prishtinë, 2006. Kodi i Procedurës Penale të Kosovës - 2004 Ligjerata të autorizuara të mësimdhënësit. Literatura shtesë: Ejup Sahiti, E drejta e procedurës penale, Prishtinë, 2005. Halim Iamaili, Artan Hoxha dhe Ilir Panda, Procedura Penale Komentar, Tiranë 2004. I.Elezi, S. Kaçupi dhe M. Haxhia, Komenti i Kodit Penal të R. së Shqipërisë, Tiranë, 1999. Ismet Elezi, E drejta penale - Pjesa e Posaçme, Tiranë 2000. Vlado Kambovski: Kazneno pravo Opst del Shkup, 2004. Franjo Bacic: Kazneno pravo - Opci dio, 1998, Zagreb.. Tulkens, Francoise & Von de Kerchove : Introduction au droit penal, 1999, Bruksel. Dressler Joshua: Understanding criminal law, Cecond edition, 1995, New York. Jean Pradel : Droit Penal General, Paris, 2000. 4
Plani i dizejnuar i mësimit: William A.Schabas: International Criminal Court, Cambridge, 2001. Edit by Roy Gutman & Dadiv Rieff: Crimes of war, New York, 1999. Agim Gjoleka dhe Esmeralda Gjoleka, Manuel i mbajtjes së aktëve procedurale penale, Tiranë 2001. Ismet Salihu, E drejta penale Pjesa e Posaçme, Prishtinë 2006. Ligjet tjera pozitive aktuale, Rregulloret dhe aktet tjera nenligjore në të cilat janë të përmbajtura veprat kundërvajtëse në lëmin penal. Java Ligjerata që do të zhvillohet Java e parë: - Përkufizimi, lënda dhe funksioni i së drejtës kundërvajtëse në lëmin penal. - Detyra, sistemi dhe raportet e së drejtës kundërvajtëse në lëmin penal me disiplinat tjera të së drejtës dhe me shkencat tjera penale. Java e dytë: - Burimet e se drejtës kundërvajtëse në lëmin penal dhe interpretimi i normave kundërvajtëse. - Ligjshmëria e caktimit të kundërvajtjeve në lëmin penal. - Specifikat e së drejës kundërvajtëse në lëmin penal. Java e tretë: - Vlefshmëria e dispozitave ligjore dhe nenligjore për kundërvajtje. - Veprimi i dispozitave kundërvajtëse në kohë - Veprimi i dispozitave kundërvajtëse në hapsirë - Veprimi i dispozitave kundërvajtëse në kohë - Përkufizimi i vepres kundërvajtëse dhe elementet themelore të saj - Figura e vepres kundërvajtëse dhe elementet e saj. - Objekti dhe subjekti i vepres kundërvajtëse në lëmin penal. Java e katërt: - Përgjegjësia kundërvajtës / përkufizimi dhe elementet e saj /. - Papërgjegjshmeria kundërvajtëse dhe shkaqet qe e bejnë një përson kundërvajtësish të papërgjegjshem. - Fajsia kundërvajtëse / Përkufizimi, elementet dhe llojet e saj/. 5
Java e pestë: - Bazat të cilat e përjashtojnë kundërligjshmeris dhe fajsinë kundërvajtëse në lëmin penal. - Fazat e kryerjës së veprës kundërvajtëse në lëmin penal / Marrja e vendimit, veprimet përgaditore, tentativa dhe kryerja e vepres kundërvajtëse /. - Bashkëpunimi në kryerjen e vepres kundërvajtëse /bashkekzekutimi, ndihma, shtytja dhe bashkimi kriminal / - Vendi dhe koha e kryerjes së vepres kundërvajtëse në lëmin penal. - - Përgjegjësia kundërvajtëse për veprat kundërvajtëse në lëmin penal të kryera me anë të mediave. - Actiones liberae in causa - Bashkimi i vepres kundërvajtëse në lëmin penal / Përkufizimi, llojet dhe format fiktive të bashkimit /. - Lajthimi kundërvajtës në lëmin penal dhe llojet e tij. Java e gjashtë: - Sanksionet kundërvajtëse në lëmin penal / përkufizimi, elementet dhe llojet e tyre /. - Denimet kundërvajtëse në lëmin penal / Përkufizimi, elementet dheë karakteristikat e tyre/. - Qellimi dhe baza juridike e denimit kundërvajtës në lëmin penal. - Denimi me burgim - Denimi me gjobë - Qortimi. - Matja dhe individualizimi i denimit kundërvajtës - Caktimi i denimit për veprat kundërvajtëse të kryera në bashkim veprash/. - Individualizimi kundërvajtës / përkufizimi dhe llojet e tij/. - Rrethanat lehtësuese dhe rënduese. - Zbutja e denimit kundërvajtës dhe lirimi nga denimi. - Vleresimi i parë Java e shtatë: - Masat mbrojtëse kundërvajtëse në lëmin penal / përkufizimi, qellimi, llojet dhe ekzekutimi i tyre/. - Sanksionet kundërvajtëse për të mitur / qellimi dhe llojet e tyre/. 6
Java e tetë: - Organet për zhvillimin e procedurës kundërvajtëse në lëmin penal. - Kompetenca kundërvajtëse / reale dhe territoriale/. - I pandehuri dhe i dëmtuari ne proceduren kundërvajtëse. - Parashtresat dhe procesverbalet / Menyra e paraqitjes dhe përpilimit të tyre/. Java e nëntë: - Afatet e udhëheqjes së procedures kundërvajtëse në lëmin penal. - Kthimi në gjendjen e mëparshme. - Shpenzimet e procedures kundërvajtëse në lëmin penal. - Kërkesat pasurore juridike. - Marrja e vendimeve kundërvajtëse dhe komunikimi i tyre. - Dergimi i shkresave. Java e dhjetë: - Rrjedha e procedures kundërvajtëse në lëmin penal. - Marrja në pytje e të pandehurit dhe dëshmitarëve. - Kqyrja e vendit të ngjarjes dhe ekspertimi. - Bastisja e lokalëve dhe personave. - Rrethanat lehtësuese dhe rënduese. - Marrja e përkohshme e sendeve. Java e njëmbedhjetë: - Seanca verbale / Shqyrtimi i çeshtjes kryesore në proceduren kundërvajtës në lëmin penal administrimi i provave /. - Aktvendimi për kundërvajtje / vezullues ose ndëshkues /. - Marrja e aktvendimit për kundërvajtje në procedurë të shkurtuar. - Komunikimi, përpilimi dhe dergimi i aktvendimit kundërvajtës. Java e dymbëdhjetë: Mjetet e rregulta juridike në kundërvajtje në lëmin penal. - Ankesa / Afati i paraqitjes, përmbajtja e saj dhe shqyrtimi i ankeses në shkallë të parë dhe të dytë. Mjetet e jashzakonshme juridike: - Pëseritja e procedures - Kerkesa për rishqyrtimin e jashtëzakonshemtë aktvendimit të formes së prerë. - Kerkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë. Java e trembëdhjetë: - Procedura e posaçme. - Procedura ndaj të miturve delikuent. 7
- Arkëtimi i gjobes aty për aty. - Kompenzimi i demit për shkak të ndëshkimit të paarsyeshem. - Zevendësimi i gjobes në denimin me burgim Java e katërmbëdhjetë: Ekzekutimi i masave dhe denimeve kundervajtese - Ekzekitimi me burgim kundërvajtës. - Ekzekutimi i denimit me gjobë për vepren kundërvajtëse. - Ekzekutimi i masave mbrojtëse. - Ekzekutimi i masave edukuese. Java e pesëmbëdhjetë: - Përkufizimi, lënda dhe sistemi i pjesë së posaçme të kundërvajtjeve në lëmin penal. - Veprat kundërvajtëse në fushën e rëndit publik. - Veprat kundërvajtëse në fushën sigurisë në trafikun publik. - Veprat kundërvajtëse ne fushat tjera si f.v: ekonomise, financave, shëndetësisë, pylltarisë, arsimit e fushave tjera shoqërore. - Vleresimi i dytë Politikat akademike dhe rregullat e mirësjelljes: - Fillimi dhe përfundimi ores mësimore në pajtim me orarin dhe informaten per stduentë; - Mos përdorimi I telefonit mobil gjate ligjeratës; - Mospirja e duhanit; - Moskonsumimi pijeve dhe ushqimeve te ndryshme - mos të kopjojnë gjatë provimit dhe testimeve të tjera. - Komunikimi civilizues dhe dinjitoz me studentë; - Sigurimi I qetësisë dhe disiplinës gjatë orës së mësimit, - të dëgjojnë me kujdes si mësimëdhënësin ashtu edhe kolegët e tyre; 8