Hvað felst í menntun til sjálfbærrar þróunar og hvernig getur hún verið þungamiðja skólastarfs? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Hvernig getur málefni sem ekki er skilgreint sem námsgrein í grunnskóla eða námssvið leikskólastarfs orðið fastur liður í skólastarfinu ekki bara þróunarverkefni sem koma og fara í sífellu en kannski án samfellu? skólastarfs 1
Efni fyrirlesturs Hvað felst í menntun til sjálfbærrar þróunar? Hvernig getur menntun til sjálfbærrar þróunar orðið þungamiðja skólastarfs? I. Hvað felst í menntun til sjálfbærrar þróunar? Stoðir sjálfbærrar þróunar Efnahagsvöxtur Félagsleg velferð og jöfnuður Vernd umhverfisins Áratugur menntunar til sjálfbærrar þróunar 2005-2014 Hvert og eitt samfélag þrói vitund og aðgerðir og byggi upp getu til þess leiða málaflokkinn skólastarfs 2
Lykilaðgerðaskref Sameinuðu þjóðanna Kynjajafnrétti Lýðheilsa Umhverfi Þróun í dreifbýli Menningarlegur margbreytileiki Friður og öryggi Sjálfbær þéttbýlisþróun Sjálfbær neysla Grunngildi Evrópuráðsins o.fl. (sjá t.d. Wolfgang Edelstein í ritinu Menntaspor, 2008) Mannréttindi og réttindi barna Lýðræði Félagsleg aðild Sjálfbær þróun skólastarfs 3
Lykilhæfniþættir Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD) Sjálfstæði í persónulegum aðgerðum Beiting tækja og tákna í samvinnu við aðra Störf og aðgerðir í margvíslegum og ósamstæðum hópum II. Hvernig getur sjálfbær þróun orðið þungamiðja skólastarfs? Námsfléttun (curriculum infusion) Sjö þátta greiningarlykill hópsins sem vinnur að GETU-verkefninu skólastarfs 4
Námsfléttun Infusion sem efnafræðihugtak Að sjóða jurt til að ná þaðan virku efni Að koma dreypilyfi í æð sjúklings Að auka hugvit í liðsheild Námsfléttun eða samþætting Samþætting sem hugtak jafnréttislaga Það á að flétta jafnréttisviðhorfum inn í alla stefnu og alla framkvæmd Sjálfbær framtíð hugsunarháttur um heild A basic premise of education for sustainability is that just as there is a wholeness and interdependence to life in all its forms, so must there be a unity and wholeness to efforts to understand it and ensure its continuation. This calls for both interdisciplinary inquiry and action. It does not, of course, imply an end to work within traditional disciplines. A disciplinary focus is often helpful, even necessary, in allowing the depth of inquiry needed for major breakthroughs and discoveries. (UNESCO, 1997, Educating for a Sustainable Future: A Transdisciplinary Vision for Concerted Action, 89. efnisgrein.) skólastarfs 5
Greiningarlykill GETU 1. Gildi, viðhorf og tilfinningar gagnvart náttúru og umhverfi 2. Þekking sem hjálpar til við að nota náttúruna skynsamlega 3. Velferð og lýðheilsa 4. Lýðræði og þátttaka í samfélaginu, geta til aðgerða 5. Jafnrétti og fjölmenning 6. Alþjóðavitund og hnattrænn skilningur 7. Efnahagsþróun og framtíðarsýn Lokaorð um námsfléttun og samfellu í skólaþróun Menntun til sjálfbærrar þróunar verður ekki þungamiðja skólastarfsins ef hún birtist einkum í þróunarverkefnum sem koma og fara án samfellu Sjálfstæði, samvinna, mótsagnakennt starf Samfella í starfsþróun hæfni kennara skólastarfs 6
Rannsakendur sem greindu námskrána: Auður Pálsdóttir, Björg Pétursdóttir, Gunnhildur Óskarsdóttir, Kristín Norðdahl Aðrir þátttakendur í rannsóknarhópnum GETA til sjálfbærni menntun til aðgerða: Allyson Macdonald, Caitlin Wilson, Erla Kristjánsdóttir, Eygló Björnsdóttir, Mary Frances Donaldson, Stefán Bergmann, Steinunn Geirdal, Svanborg Rannveig Jónsdóttir, Þóra Bryndís Þórisdóttir, Þórunn Reykdal Styrkt af Umhverfis- og orkurannsóknasjóði Orkuveitu Reykjavíkur Framsetning og sjónarmið á ábyrgð fyrirlesara Vefslóðir http://skrif.hi.is/geta http://www.jafnrettiiskolum.is http://www.unesco.org/education /tlsf/tlsf/decade/uncomesd_f S.htm http://www.unesco.org/education /tlsf/index.htm skólastarfs 7
Birting fyrirlesturs Fyrirlesturinn verður birtur á slóðinni http://www.ismennt.is/not/ingo/sjalftung.htm skólastarfs 8