Цел: Да стекнеме сознанија за искуствата на постоечките и потенцијалните инвеститори од дијаспората во Македонија Период: 6 јуни - 6 јули, 2016 Испратена до: 40 лица Одговориле: 25 лица Стапка: 62% Goal: Gain feedback on the experience of current and potential investors in Macedonia from the Diaspora Period: June 6 to July 6, 2016 Sent to: 40 people Answered by: 25 people Response rate: 62%
1. Профил на инвеститорите 2. Податоци за компаниите 3. Инвестициска клима А. Предности Б. Предизвици 4. Македонија како дестинација за инвестирање 5. Препораки 1. Profile of investors 2. Company data 3. Investment climate А. Advantages B. Challenges 4. Macedonia as an investment destination 5. Recommendations
Проектен менаџер Инженер Лекар Физиотерапевт Консултант по менаџмент Психолог/менаџер за човекови ресурси Финансиски аналитичар Финансиски ревизор Адвокат Машински инженер Агроном Експерт за угостителство Инвестициски банкар Креативен директор Магистрант ИТ специјалист Project manager Engineer Doctor of medicine Massage therapist Management consultant Psychologist/HR Manager Financial analyst Financial auditor Attorney at law Machine engineer Food producer Hospitality expert Investment banker Creative director Masters student IT specialist
60% Postgraduates 28% Undergrads 12% High School 60% Постдипломци 28% Дипломци 12% ССС
72%: Europe / Европа 8%: N. America/С. Америка 4%: S. America/J. Америка 16%: Australia/Австралија
Прехрана Консултантски услуги Технолошки услуги за ЕУ проекти Електроника Здрава храна Металопреработка Телекомуникации и информациска технологија Финансии Осигурување Туризам Креативен дизајн БПО Food Consulting services Technology services / EU projects Electronics Health food Metallurgy Telecommunications and IT Finance Insurance Tourism Creative design BPO
Startups 18% 11% In process 12% 10+ years 18% 17% 22% Up to 5 years 29% 28% 5-10 years 23%
1. Cost of doing business Low taxes, Low overhead, Employment subsidies, Affordable labor market 2. Administrative Access to relevant institutions 3. Location/Infrastructure Proximity to the European markets, Networking within target markets, Access to Infrastructure, Roads 4. Quality of labor English speakers, Education, Easy to train 5. Patriotic reasons Living in Macedonia, Making a contribution towards the country 1. Цена на водење бизнис Ниски даноци, Ниски трошоци, Поволности за вработување, Достапен пазар на труд 2. Администрација Пристап до релевантни институции 3. Локација/Инфраструктура Близина до европски пазар, Вмрежување со целните пазари, Пристап до инфраструктура, Патишта 4. Квалитет на труд Англиски говорници, Образование, Лесен и брз тренинг 5. Патриотски причини Живот во Македонија, Свој придонес во земјата
Bureaucratic access Tax breaks, legislature FDI campaign institutions? Олеснување на бирократијата Ниски даноци, законска регулатива Стратегија за привлекување инвестиции Employment Subsidies for under 29 years old Субвенции за вработување млади под 29 год. Ease of doing business, ease of starting a business Allowing Vocational training Лесно започнување и водење бизнис Обуки за специфични дејности Free Foreign Expert assistance Бесплатна помош од странски експерти Low VAT/DDV on IT equipment Ниски даноци на ИТ опрема Tertiary educational focus on Technical fields Фокус на образованието кон техничките науки
Ease of doing business/ Лесно водење бизнис) 13% Yes Competent labor market/ Компетентна работна сила 33% No Costs of doing business/ Трошоци за водење бизнис 33% Location and Infrastructure/ Локација и инфраструктура 21%
IT Energy Developing new high end technology products Services Toursim BPO Transport Internet Trade Political and economic environment is too uncertain to consider expansion ИКТ Енергија Развој на високо технолошки производи Услуги Туризам Аутсорсирање на бизнис процеси Транспорт Интернет трговија Политичко/ економските услови се премногу несигурни за да планираме експанзија
Yes 64% of the respondents answered No 64% од испитаниците одговорија Не No 36% of the respondents answered Yes 36% од испитаниците одговорија Да
Legal and political factors/ Правни и политички фактори 21% No Administration barriers and civil servants / Администрација бариери и службеници 29% Infrastructure/ Инфраструктура 4% Underdeveloped business culture/ Неразвиена деловна култура 8% Availability of skilled workforce/ Расположливост на обучена работна сила 38%
Improve the capabilities of employees in government institutions Hire people for governmental job positions based on experience or education. It's no fun to meet a person that doesn't know how VAT works, and he is supposed to be the inspector for VAT issues That they become depoliticized, independent, efficient, professional, and business oriented Повеќе стручен кадар од страна на службениците во институциите, кои ќе се стават во служба на правниот субјект при отворањето на бизнисот Вработување на државни службеници врз основа на нивното знање и образование. Службеник кој не знае како функционира ДДВ, не треба да биде инспектор за ДДВ Деполитизирање, независност, ефикасност, професионалност и бизнис ориентираност на државните институции Institutions need to have all documents translated into English. The institutions in Macedonia need to understand who their customer is. Foreign investors need documents in English, not in Macedonian. Сите документи во институциите треба да бидат преведени на англиски за потребите на странските инвеститори. Институциите треба да разбрат кој е нивниот клиент. Dedicate an employee at relevant institutions responsible for investors Easier and more efficient communication with the institutions, especially email communication Improve professional skills of the administration Во рамките на државните институции да се вработи лице одговорно само за инвеститори Полесна и поефикасна комуникација со релевантните институции (е-маил комуникација) Унапредување на професионалните вештини на вработените во администрацијата
Unselective application of laws and regulations by state inspectors Reform the educational system and make it flexible to produce knowledge for tomorrow not for yesterday Investments in schools Motivate and train more students to go into IT. Invest in re-training employed and unemployed from other sectors into IT Stable laws that will stay in place Create subsidies for production and processing equipment You can not find reliable vendors Неселективно применување на законите од страна на државните инспектори Реформи во образованието со кое ќе се продуцира знаење за утре, не за вчера Инвестиции во школите Мотивирање на студенти да се запишат на ИТ Да инвестира во обуки на вработени или невработени од други сектори да можат да работат во ИТ Стабилни закони без честа промена Услови за сувенционирана набавка на модерна опрема за производство Не можеме да најдеме добавувачи од доверба
30% No/Не 70% Yes/Да Sure, if you have the right contacts from the beginning. Macedonia is ideally positioned for near shore outsourcing with lowest IT labor costs in Europe. In manufacturing. Commercials are effective but the market offers something else. Да, доколку ги имате вистинските контакти од самиот почеток. Македонија е одлично позиционирана за аутсорсинг и има најниски трошоци за труд во ИТ секторот во Европа. За производство. Рекламите се ефективни, но пазарот нуди нешто различно.
Tourism, hospitality & healthcare/ туризам, угостителство, здравство 16% Food, wine & agriculture/ Храна, вино, земјоделие 16% Energy & construction/ енергија, изградба 5% ICT & BPO/ ИКТ, аутсорсинг 33% Transport & logistics/ Транспорт, логистика 3% Services/Услуги 11% Technology & production/ Технологија, производство 16%
SINCERE GRATITUTE TO THOSE WHO TOOK PART IN THE SURVEY ИСКРЕНА БЛАГОДАРНОСТ ДО ОНИЕ КОИ УЧЕСТУВАА ВО ИСТРАЖУВАЊЕТО! THANK YOU FOR YOUR ATTENTION ВИ БЛАГОДАРИМЕ ЗА ВНИМАНИЕТО