Д Е К Л А Р А Ц И Ј А за Вклученост на Заедницата British Embassy Skopje Проектот е финансиран од Британска Амбасада - Скопје, а спроведен од Здружението за одржлив развој и соработка АЛКА од Скопје. The British Embassy in Skopje supported the publication of this handout. However, the content of this publication does not necessarily reflect the position or the opinions of the British Embassy.
2
ДЕКЛАРАЦИЈА ЗА ВКЛУЧЕНОСТ НА ЗАЕДНИЦАТА Секој граѓанин на Заедницата да има можност да биде вклучен во локалниот економски развој на начин кој е соодветен, транспарентен и релевантен. Станува збор за соработка и активност на приватниот / бизнис сектор, граѓанските организации (граѓански здруженија и фондации) Градоначалникот на општината, Советот на општината и институциите на општинската администрација, со цел да се оствари одржлив развој на Заедницата. I. Цел: 3 Целта на овој документ е да обезбеди јасно развивање на формите и видот на вклучување на Заедницата со цел да оствари влијание врз идниот развој на општината Тетово, за што се прифаќа оваа Декларација за вклучување на Заедницата. Декларацијата за вклученост на Заедницата предвидува поголемо учество на граѓанските асоцијации во работата на општинските органи (Советот и комисиите); воведување на иновативни механизми за зголемување на поддршката на граѓанските организации и приватниот сектор и интензивирање на партнерската соработка на општината, граѓанските организации и приватниот/бизнис сектор преку искористување на капацитетите, искуствата, контактите и експертизата на сите учесницисубјекти. II. Стратегија: Оваа Декларација за вклученост на Заедницата има важна улога за сите субјекти кои дејствуваат во рамките на општината и претставува основа за донесување на Стратегија на општината за соработка со граѓанските организации и приватниот сектор, а во која Стратегија ќе бидат опфатени следниве одредби:
4 Претставување - се однесува на субјектите кои го претставуваат јавниот, граѓанскиот и приватниот сектор; Принципи - Се однесува на основните принципи, улогите и функциите на сите учесници во развојот на демократските начела и децентрализацијата, како и заложбите да ги почитуваат вредностите дефинирани во изјавата за вклученост на Заедницата; Општ преглед на областите за соработка - Давање услуги, учество во процесот за донесување на одлуки и во донесување на општинската легислатива, заштита на животната средина, пристап до информации, формулација на јавни политики во различни сфери, децентрализација и сл. Исто така, дефинирани се и конкретни инструменти за соработка помеѓу инволвираните субјекти; Спроведувуање - Овој дел вклучува временска рамка која покрива краткорочни и долгорочни цели, како и поделба на одговорности на јавните институции кои се вклучени во спроведувањето, алатки на располагање за надгледување и оценка како и одредби за контрола и разрешување на евентуални спорови; Финансирање - Овој дел вклучува кодекс за добри практики за финансирање и опис на механизми на финансирање за поддршка на волонтерскиот сектор. III. Ниво на вклучување Декларацијата за вклученост на Заедницата претставува институционална рамка за соработка помеѓу општината и граѓанските организации, која има функционален аспект, кој ги опфаќа задачите кои треба да се извршат, како и обезбедување на постојан тек на информации помеѓу учесниците и структурен аспект кој ги дава формите на вклучување и телата на општината што го овозможуваат вклучување на Заедницата. Тие најчесто се: Комитет/Комисија во Советот на локалната самоуправа задолжен за соработка со граѓанските асоцијации, посебен оддел во канцеларијата на Градоначалникот или пак, лице во рамките на Секторот за односи со граѓаните и јавноста во општинската администрација. Вклучување на Заедницата претставува било која интеракција помеѓу органите на општината (градоначалникот, советот и администрацијата) и граѓаните како поединци или неформални групи и движења, граѓански здруженија и поединци и правни лица од приватниот/бизнис сектор. Општината препознава и прифаќа три нивоа на вклучување на/во Заедницата:
1. Информирање: Може да биде двонасочно кога локалната власт ги информира граѓаните и кога граѓаните сами се информираат или бараат информации; како и активно информирање - иницијатива на локалните власти за запознавање на граѓаните со активностите за идните планови на општината (печатење на службени документи, објавување на документите во подготвителна фаза, поднесување на извештаи, печатење на брошури и плакати), и пасивно информирање (кога граѓаните добиваат информации на нивно барање во врска со документи што треба да ги издадат или кога добиваат одговори на поставени прашања во центарот за информирање или канцеларита за односи со граѓаните). 2. Консултирање: Барање на мислења или ставови од граѓаните за теми или документи преку средби, разговори, анкети и сл. Се користат организирање на јавни дебати и јавни расправи; истражување на јавното мислење; вклучување на поединци, експерти и претставници на граѓанските асоцијации во работните тела и комисии на општината; организирање на работилници, семинари и конференции и спроведување на граѓански иницијативи и референдуми. 3. Партиципација во одлучувањето: Вклучување на граѓаните во идентификување на приоритетите, придонесување со идеи, преку заедничко планирање и заедничка работа на проекти и активно учество во процесите на одлучување во Советот на општината. Најсоодветна форма е организирање на граѓански локални форми и влијание преку нив на процесите на одлучување. Најсоодветни форуми се Економски форум, Форум за заштита на животната средина, Форум за предприемништво и Форум за развој на мали и средни претпријатија. 5 IV. Пристап и принципи: Партиципацијата на граѓаните во процесите на одлучување во општината е долготраен процес, кој зависи од степенот на информиранот, како и од повратните информации, односно развиеноста на механизмите за собирање на мислења и бележење на реакциите на граѓаните на ниво на Заедницата. Градоначалникот и Советот на општината, од една страна и граѓаните, од друга страна, препознаваат и прифаќаат дека вклученоста на Заедницаа мора да биде ефективна и ефикасна, корисна и од општ интерес. Вклучувањето на Заедницата треба да се одвива во согласност со следните принципи: Отвореност: Можност секој да знае што се случува низ процесите на одлучување и како тие се одвиваат и право на избор секој да учествува или не и да дава свои предлози и да искажува мислења во тие процеси.
Искреност: Искрен и фер однос од двете страни парципиенти во процесите (заинтересираните граѓани и градоначалникот и советот на општината) и давање на повратна информација-фитбек со цел да се демонстрира корисноста од тоа да се биде вклучен. Релевантност: Обезбедување на битни информации кои се интересни за јавноста, кои јасно ја комуницираат важноста/ значењето на различните активности на граѓаните и органите на општината. Навременост: Благовремено вклучување на заинтересираните граѓани како во фазата на подготовка така и во фазите на одлучување и реализација на одлуките и проектите во општината. V. Можни форми за вклучување на Заедницата: Во овој дел ги даваме различните форми за вклучување на Заедницата во процесите на информирање, консултирање и одлучување во општината. 6 Веб страница - Тоа може да биде Веб-страница на општината, но и посебни веб-страници на општински институции, јавни претпријатија и проекти што се реализираат, а се од голема важност за локалниот економски развој; Локални весници - Организирање, издавање и печатење локален весник на општината во кој се поместени важни теми од работењето на Градоначалникот, Советот на општината, јавните претпријатија, бизнис заедницата и граѓанските организации; Билтен на Советот на општината - Форма или канал на информирање на Советот на општината на сите граѓани кои живеат во општината за прашања од домен на работа на Советот. Огласни табли и паноа - Огласните табли најчесто се истакнуваат на влезот од просториите каде се сместени органите на општината а на нив се истакнуваат битни ифнормации за граѓаните. Паноата се поставуваат на видни места на улиците во општината и содржат графикони, плакати и изводи од јавни документи за запознавање на граѓаните. Центар за информирање на граѓаните - Канцеларија во општината која ги информира граѓаните за активностите на локалната власт и го олеснува пристапот на граѓаните до информации за услугите на локалната администрација. Граѓански советодавни бироа - Претставуваат креативен модел на тоа како општината, граѓанските организации и приватниот сектор им помагаат на граѓаните во решавањето на нивните проблеми. Граѓанското советодавно биро претставува можна законска форма на здружување на локалната самоуправа, граѓанските организации и бизнис секторот, која се финансира од грантови, локални бизниси, доброволни фондови и индивидуални донации. Активноста ја изведуваат волонтери, кои ги решаваат проблемите на граѓаните од Заедницата поврзани со заштита на потрошувачите, правна помош, домување, вработување и сл.;
Создавање на телекотиџ (telecotagge) кој всушност претставува инфотека кој има за цел да ги поврзе малите рурални заедници со општината и останатиот свет. Телекотиџот како инфотека има функција на комуникациски центар, центар за обука, електронска библиотека, и слично. Прес конференции - Конференции за печатење и електронски медиуми организирани од Градоначалникот, Советот на општината, јавни претпријатија на општината и други институции на ниво на општина. Годишни извештаи - Документи за работата на Градоначалникот и Советот на општината кој содржат и финансиски показатели како се реализира буџетот на општината. Отворени телефонски линии - Инфо-линии за поедини прашања и проблеми кои граѓаните ги пријавуваат, со цел за истите да бидат информирани Градоначалникот и Советот на општината. Печатење на брошури и упатства - Тоа се документи во кои се сместени битни информации за работењето на општнските органи и проектите кои се спроведуваат на ниво на општина. Средби со граѓаните во месните заедници - Најдобри форми за консултирање со граѓаните од страна на Градоначаникот и Советот на општината, на кои со граѓаните се води дебата за решавање на одредени прашања и проблеми. Средби на општинските советници со група на граѓани - Идеална форма за решавање на локалните микро-проблеми како што се поставување на нови пешачки терени, преуредување на слободни површини во спортски терени, уредување на зелени површини и сл. Анкети - Посебен вид на испрашување на граѓаните преку специјални анкетни прашалници, а се однесуваат на постојните проблеми во локалната заедница. Интервјуа со фокус-групи - Разговори со интересни групи на граѓани од општината, кои служат за добивање на информации за разрешување на специфични проблеми. 7 VI. Субјекти кои ја прифаќаат Декларацијата Вклучени групи од Заедницата: Декларацијата за вклученост на Заедницата ја препознаваат и прифаќаат како корисна алатка за соработка во општината следните субјекти: Градоначалникот на општината, Советот на општината, Општински Граѓански организации, Месната самоуправа (месни заедници и урбани заедници) Приватни правни субјекти и поединци, Неформални групи и движења на граѓани, Јавни претпријатија и јавни установи во општината.
8