Syllabusi i lëndës: Vështirësitë në të nxënë Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti i Edukimit Qendra Prishtinë Titulli i lëndës: Vështirësitë në të Nxënë Niveli: Studimet themelore (bachelor) Statusi lëndës: Obligues Viti i studimeve: III Numri i orëve në javë: 2 + 2 Vlera në kredi ECTS: 5 Koha / lokacioni: Fakulteti i Edukimit Mësimdhënësi i lëndës: Dr. Ardita Devolli, prof. ass. Detajet kontaktuese: 044/ 123 449 ardita.devolli@uni-pr.edu Përshkrimi i lëndës Qëllimet e lëndës: Rezultatet e pritura të nxënies: Njohuritë mbi bazat e Vështirësive në të Nxënë, si dhe edukimi dhe arsimimi i nxënësve me vështirësi të tilla. - Njohja me konceptet themelore lidhur me çështjet e Vështirësive në të Nxënë; - Analiza e dëmtimeve dhe niveleve të kategorive të fëmijëve dhe të rriturve me Vështirësi në të Nxënë; - Identifikimi i dëmtimeve dhe vështirësive në të nxënë të fëmijëve, duke krahasuar disa nga sistemet arsimore në botë me sistemin arsimor të Kosovës. - Kuptimi dhe përvetësimi i njohurive mbi konceptet themelore në fushën e Vështirësive në të Nxënë; - Identifikimi, analizimi, krahasimi dhe argumentimi i njohurive të fituara; - Demonstrimi i njohurive, shprehive dhe shkathtësive akademike e praktike përkitazi me trendet bashkëkohore në fushën e Vështirësive në të Nxënë. Kontributi nё ngarkesën e studentit (gjë që duhet të korrespondoj me rezultatet e të nxënit të studentit) Aktiviteti Orë Ditë/javë Gjithsej Ligjërata 2 15 javë 30 orë Ushtrime teorike/laboratorike Punë praktike 2 15 javë 30 orë Kontaktet me 2 2 ditë 4 orë mësimdhënësin/konsultimet Ushtrime në teren 2 15 javë 30 orë Kollokfiume, seminare 2 2 ditë 2 orë Detyra të shtëpisë 4 5 ditë 16 orë Koha e studimit vetanak të studentit 2 15 javë 30 orë (në bibliotekë ose në shtëpi) Përgatitja përfundimtare për provim 20 20 orë 1
Koha e kaluar në vlerësim 2 2 4 (teste,kuiz,provim final) Projektet, prezantimet, etj 1 1 ditë 1 orë Totali 167 orë Metodologjia e mësimdhënies: Metodat e vlerësimit: Literatura Literatura bazë: Kombinatorika metodologjike sipas situatave, qëllimeve e përmbajtjeve mësimore-shkencore: ligjëratë-diskutimanalizë, seminar-diskutim, debatim, puna në grupe, puna individuale-grupore, format analitike e sintetike, induktive dhe deduktive. Studentët vlerësohen përmes seminarit, kollokfiumit dhe testit final. 1. Brestovci, B.: Gjendja dhe perspektiva e zhvillimit të edukimit dhe arsimimit të fëmijëve dhe të rinjve të retarduar në KSA të Kosovës. Buletini informativ, vol. 1, 1-2, 1983. 2. ICIDH 2, International Classification of Functioning and Disability, Beta-2 Draft, Full Version, Assessment, Classification and Epidemiology Group World Health Organization. Geneva, Switzerland, July 2001. 3. Zylfiu, N.: Aftësimi dhe përsosja profesionale e mësimdhënësve, faktor me rëndësi në krijimin e marrëdhënieve të drejta ndaj nxënësve me pengesa në zhvillim. Acta Defectologica, vol. 9, 1-2, 1991. 4. Sharbrevik, K. J.: Gender Differences among students found eligible for Special Education. European Journal of Special Needs Education, Vol. 17, No. 2, 2002. 5. Ware, J.: Profound and Multiple Learning Difficulties. Në: Special Teaching for Special Children? Pedagogies for Inclusion, MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall, 2005. 6. Brestovci, B.: Diagnostika logopedike e pengesave në lexim-shkrim. Në: Noviji pristupi djeci s teškoćama u čitanju i pisanju, Osnovna škola Vladimir Gortan, Rijeka, f. 23-25, 1995. 7. Devolli, A.: Identifikimi i çrregullimeve në lexim dhe shkrim tek nxënësit e klasave të treta dhe të katërta të shkollës fillore. Punim Doktorate, Universiteti i Prishtinës, Fakulteti Filozofik, Prishtinë, 2008. 8. Garcia, S. M. Y. Alban-Metcalfe, J.: Integrated or Inclusive Education versus Interactive education: the 2
need for a new model. European Journal of Special Need education, 1998, vol. 13. No. 2, 1998. 9. Gregory, S. Deafness. Në: Special Teaching for Special Children? Pedagogies for Inclusion. MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall, 2005. 10. Douglas, G., Mc Linden, M.: Visual Impairment. Në: Special Teaching for Special Children? Pedagogies for Inclusion. MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall, 2005. 11. Porter, J.: Severe Learning Difficulties. Në: Special Teaching for Special Children? Pedagogies for Inclusion, MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall, 2005. 12. Heimers, W : Unë blej për nënën time. Acta Defectolocia, 1985, v. 3, 1-2, 141-143. 13. Maliqi, A. : Disa aspekte lidhur me klasifikimin e femijeve me pengesa në zhvillim me vështrim të posaçëm në retardime mentale. Acta Defectologica, 1988, v.6, 1-2, 19-28. 14. Zylfiu, N.: Organizimi i punës edukativo -arsimore në kuadër të zgjedhjes së problemeve të fëmijëve me pengesa në zhvillim. Acta Defectologica, vol.3, 1-2, 1985. 15. Saqellari, S. : Fëmija im akoma nuk flet. Albin, Tiranë, 2003. 16. Xhuvani, A.: Hyrje në Edukimin special, Sejko, Elbasan, 2002. 17. Brestovci, B. : Çrregullimi i integrimit senzorik. Shkendija, mars, 2007, 26 27. 18. Kabashi,L., Devolli, A., Krasniqi, V., Brestovci, B.: Dallimet dhe vështirësitë në shkrim-lexim tek fëmijët shqiptare në Zvicër dhe Kosovë. MASH & MASHT, Shkolla për gjuhën dhe kulturën e atdheut dhe identiteti kombëtar, Prishtinë - Tiranë, 2008, f. 25 35. 19. Kabashi, L.: Idetë e MASHT-it synimet dhe nevojat ne lidhje me zhvillimet e arshme të arsimit gjithëpërfhirës në Kosovë. 20. Bejtullahu, E.: Njohuritë mbi aftesinë e kufizuar dhe rehabilitimi. OPFAKKOS Prindi e Femiu, Prishtinë, 2007. 21. Pesamaa,T. et al.: Terminologjia shqip anglisht për dëmtimet. Prishtinë, 2000. 22. MASHT: Doracaku për identifikimin, vlerësimin dhe arsimimin e fëmijëve me nevoja të veçanta. MASHT, Prishtinë, 2007. 23. SHBA: Ligji i Individëve me Aftësi të Kufizuara IDEA, 2005. 24. Daniels,E. R., Stafford, K.: Creating Inclusive 3
Literatura shtesë: Classrooms. Children s Resources International, inc., 1998. 25. Montgomery, D.: Gifted and Talented Children with Special Education Needs. NACE / Fulton Publication, London, 2003. 1. Brestovci, B.: Krijimi i kushteve të fëmijëve me pengesa në zhvillim (e veçmas të atyre lehtë të retarduar) në suazat e shkollës së rregullt fillore, Buletini informativ, vol. 1, 1-2, 1983. 2. Gërmizaj, M.: Rëndësia e njohjes së personalitetit dhe disa aspekte të delikuencës së të miturve në krahinën e Kosovës, Buletini informativ, vol. 1, 1-2, 1983. 3. Telaku, J. me bashkëpunëtorë: Organizimi i mbrojtjes shëndetësore të fëmijëve të penguar në zhvillim në fakultetin e mjekësisë në Prishtinë, Buletini informativ, vol. 1, 1-2, 1983. 4. Maliqi, A.: Aftësitë psikomotorike të nxënësve të nivelit të retardimit të lehtë mental dhe të rasteve kufitare, Acta Defectologica, vol. 3, 1-2, 1985. 5. Ramaxhiku, A.: Hidrocefalusi te meningjiti TBC specifike, Acta Defectologica, vol. 3, 1-2, 1985. 6. Maliqi, A.: Disa aspekte lidhur me klasifikimin e fëmijëve me pengesa në zhvillim me vështrim të posaçëm në retardime mentale, Acta Defectologica, vol. 6, 1-2, 1988. 7. Brestovci, B.: Raportet ndërmjet aftësive psikolinguistike dhe disa variablave të të folurit te fëmijët me çrregullime dhe pa çrregullime të nyjëtimit të tingujve, Acta Defectologica, vol. 6, 1-2, 1988. 8. Brestovci, B.: Ndërlidhjet e fjalës dhe fjalisë së parë me aftësitë kognitive, Acta Defectologica, vol. 7, 1-2, 1989. 9. Berisha, B.: Disa karakteristika të të folurit te nxënësit me retardime të lehta dhe të rënda mentale, Acta Defectologica, vol. 9, 1-2, 1991. 10. Peterson, G. E.: Procesi foljor komunikues, Acta Defectologica, vol. 9, 1-2, 1991. 11. Patton me bashkëpunëtorë: Exceptional children in focus, Merrill, Collier Macmillan Canada, Maxwell Macmillan, New York, Toronto, 1991. 12. American Association on Mental Retardation: Mental Retardation Definition, Classification and System Supports, Washington, 2002. 13. Berry, M. D., Eisenson, J.: Speech disorders: Principals and practices of therapy. New York: Appleton Century Crofts, 1956. 4
Plani i dizajnuar i mësimit: Java Java e parë: Java e dytë: Java e tretë: Java e katërt: Java e pestë: Java e gjashtë: Java e shtatë: Java e tetë: Java e nëntë: Java e dhjetë: Java e njëmbëdhjetë: Java e dymbëdhjetë: Java e trembëdhjetë: Java e katërmbëdhjetë: Java e pesëmbëdhjetë: Ligjërata që do të zhvillohet Përmbajtja e lëndës, literatura bazë, mënyra e realizimit, qëllimet e kursit, obligimet reciproke, vlerësimi. Nocionet themelore në fushën e vështirësive në të nxënë. Llojet e vështirësive në të nxënë modelet e klasifikimeve. Definicionet dhe karakteristikat e vështirësive në të nxënë. Intervenimi i hershëm, shërbimet e hershme dhe Plani individual i arsimit (PIA). Disleksia terminologjia, definicioni, aspektet edukativo dhe arsimore. Simptomat e disleksisë në moshën parashkollore, shkollore dhe atë të rritur; etiologjia e çrregullimit. Disgrafia definicioni, karakteristikat, veçantitë, lidhja me disleksinë. Discalculia - vështirësitë specifike në matematikë. Simptomat dhe shkaktarët e vështirësive specifike në matematikë. Vështirësitë në të nxënë si pasojë e çrregullimeve në të folur dhe gjuhë. Vështirësitë në të nxënë si pasojë e dëmtimeve në të dëgjuar. Vështirësitë në të nxënë si pasojë e prapambetjes intelektuale. Vështirësitë në të nxënë si pasojë e çrregullimeve në sjellje Prania e njëkohshme e llojeve të ndryshme të vështirësive në të nxënë. Politikat akademike dhe rregullat e mirësjelljes: Pritet që studenti ti përcjell me rregull ligjëratat dhe ushtrimet. Studentët duhet të mbajnë qetësi në sallë dhe të jenë të koncentruar në mësim. Gjatë kohës së ligjëratave të shkyçen telefonat celular. Kopjimi gjatë testeve kontrolluese dhe testit final do ketë konsekuenca sipas rregulloreve të studimeve dhe Statutit të UP. 5