Projekat zemljišne administracije i upravljanja / Land Administration and Management Project LAMP Korisnici katastarskih usluga Draft 01

Projekat zemljišne administracije i upravljanja / Land Administration and Management Project LAMP Korisnici katastarskih usluga Draft 01 CEED Consulting 1

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga SADRŽAJ 1. UVODNE INFORMACIJE, POZADINA PROJEKTA I OPRAVDANOST SPROVOĐENJA... 3 2. CILJ I METODOLOGIJA ISTRAŽIVANJA... 3 3. KORISNICI KATASTARSKIH USLUGA FIZIČKA LICA... 6 3.1 Funkcija i korišćenje katastra... 6 3.2 Zadovoljstvo uslugama katastra... 10 3.3 Demografske karakteristike... 16 4. KORISNICI KATASTARSKIH USLUGA PRAVNA LICA... 17 2

1. UVODNE INFORMACIJE, POZADINA PROJEKTA I OPRAVDANOST SPROVOĐENJA Projekat zemljišne administracije i upravljanja (LAMP) usmjeren je na poboljšanje efikasnosti u procesu prostornog planiranja, izdavanja dozvola i uknjižbe nekretnina. Očekivani rezultati projekta sastoje se od: (a) povećanja aktivnosti na tržištu nekretnina, uključujući uticaj na vrijednost nekretnina i uticaj povećanog broja transakcija svih vrsta; (b) pojednostavljenje i povećanje efikasnosti urbanističkog planiranja i poboljšanje procesa izdavanja građevinskih dozvola i praćenja građevinskih radova, i (c) povećanje prihoda vlade i opština po osnovu gore navedenih poboljšanja. Projekat se finansira jednim dijelom iz kredita Svjetske banke (IBRD), a drugim dijelom iz sredstava Vlade Crne Gore. Institucije koje su nosioci aktivnosti su: Ministarstvo uređenja prostora i zaštitre životne sredine i Uprava za nekretnine (Ministarstvo finansija). Projektom LAMP, između ostalog, finansira se izrada Prostorno urbanističkih planova (PUP) u opštinama koje imaju ograničene finansijske i druge resurse. U okviru LAMP projekta u Crnoj Gori sprovedeno je istraživanje, koje će omogućiti detaljan uvid u nivo zadovoljstva građana sa uslugama Uprave za nekretnine i područnih jedinica. 2. CILJ I METODOLOGIJA ISTRAŽIVANJA Socijalna studija projekta zemljišne administracije i upravljanja Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga zasnovana je na sprovođenju istraživanja koje je realizovala izabrana kompanija CEED Consulting. Sa ciljem sticanja detaljnijeg uvida i sagledavanja stavova i mišljenja ispitanika o zadatim temama, sprovedeno je kvantitativno istraživanje (face to face). Istraživanjem su obuhvaćene dvije kategorije ispitanika: fizička lica i pravna lica. Anketiranje fizičkih lica sprovedeno je s ciljem uvida u njihovu upoznatost s uslugama katastra, nivo korišćenja tih usluga, kao i identifikovanja nivoa zadovoljstva korišćenjem usluga. Istraživanjem je obuhvaćeno 997 fizičkih lica, iz 20 crnogorskih opština, pri čemu su 68,5% ispitanika stanovnici urbanih, a 31,5% stanovnici ruralnih područja. Detaljan prikaz realizovanog broja intervjua, prikazan je u Tabeli 1. Tabela 1. Opština/region u kojima su skoncentrisana ankrtirana fizička lica Opština Procentualni udio Region Procentualni udio Podgorica 32.4 % Nikšić 7.3 % Cetinje 2.4 % Danilovgrad 4.4 % Bijelo Polje 7.7 % Berane 4.2 % Pljevlja 4.2 % Kolašin 2.2 % Mojkovac 1.3 % Rožaje 2.2 % Centralni region Sjeverni region 46.5 % 26.8 % 3

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Andrijevica 0.7 % Plav 1.3 % Šavnik 0.4 % Žabljak 2.5 % Herceg Novi 6.5 % Bar 7.7 % Ulcinj 3.2 % Budva 3.2 % Kotor 1.9 % Tivat 4.1 % Južni region 26.7 % Anketiranje pravnih lica sprovedeno je s ciljem uvida u njihovo korišćenje usluga katastra i identifikovanja nivoa zadovoljstva korišćenjem tih usluga. Istraživanjem je obuhvaćeno 297 pravnih lica, iz 19 crnogorskih opština. Detaljan prikaz realizovanog broja intervjua, prikazan je u tabeli u nastavku. Tabela 2. Opština/region u kojima su skoncentrisana ankrtirana pravna lica Opština Procentualni udio Region Procentualni udio Podgorica 35.7 % Nikšić 7.1 % Cetinje 2 % Danilovgrad 4.4 % Bijelo Polje 8.1 % Berane 4.7 % Pljevlja 1 % Kolašin 2 % Mojkovac 1.7 % Rožaje 2 % Andrijevica 1.3 % Plav 1.7 % Žabljak 1.7 % Herceg Novi 6.4 % Bar 8.1 % Ulcinj 3 % Budva 2.7 % Kotor 2 % Tivat 4.4 % Centralni region Sjeverni region 49,2 % 24,2 % Južni region 26,6 % Prikupljanje podataka na terenu je realizovano tokom novembra 2010. godine i obavljeno je metodom direktnog intervjuisanja ispitanika. Za rad na terenu CEED Consulting je anagažovao 43 anketara koji su prošli jednodnevnu obuku o sadržini upitnika, cilju istraživanja, kao i o rokovima za prikupljanje podataka. 4

Upitnik koji je kreiran je nudio pitanja otvorenog i zatvorenog tipa, uz prisustvo skale procjene Likertovog tipa. Likertova skala sastoji se od niza tvrdnji koje izražavaju pozitivan ili negativan stav prema određenoj pojavi. Ispitanik na neparnoj ljestvici, najčešće od 1 do 5, izražava stepen (ne)slaganja/(ne)zadovoljstva sa određenom tvrdnjom, gdje je 1 potpuno nezadovoljan i 5 potpuno zadovoljan. Ispitanicima koji su obuhvaćeni istraživanjem je garantovana anonimnost, što je doprinijelo dobijanju iskrenijih i tačnijih podataka koji su obrađeni u ovom Izvještaju. Unos podataka urađen je u Microsoft Excel u, a obrada podataka sa potrebnim logičkim kontrolama urađena je u SPSS programu (Statistički paket za društvene nauke koji služi za obradu i analizu podataka). U skladu sa ciljevima projekta, tim analitičara CEED Consultinga izvršio je analize podataka i pripremio zaključke. Uzimajući u obzir način na koji je uzorak kreiran, njegovu reprezentativnost, kao i primijenjenu metodologiju, CEED Consulting smatra da se prezentirani nalazi mogu tretirati kao validni pokazatelji zadovoljstva korisnika katastarskih usluga. 5

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga 3. KORISNICI KATASTARSKIH USLUGA FIZIČKA LICA 3.1 Funkcija i korišćenje katastra Na pitanje za koga u katastru obavljaju posao, skoro sva anketirana fizička lica (98,8%) su navela da katastar posjećuju za svoje lične potrebe, dok jako mali procenat ispitanika ovu instituciju posjećuje da bi za članove porodice ili prijatelje završili obavezu, što se i može vidjeti na Grafiku 1. Grafik 1. Za koga u katastru obavljate posao? Za sebe privatno 98.8 Za druge (za člana porodice ili prijatelja) 1.2 0 20 40 60 80 100 Kako bi se sagledala upoznatost građana sa funkcijama katastra, postavljeno im je pitanje: Čemu služi katastar, odnosno koje su njegove funkcije, i tom prilikom obično su navodili dvije tri funkcije katastra (najviše pet), a najčešće sledeće: Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja 36,4% odgovora, Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) 17,6% odgovora, Upis objekata na parceli 14,9% odgovora, Promjena nosioca prava 14 % odgovora. Dobijeni odgovori upućuju da su ispitanici dobro upoznati sa osnovnim aktivnostima koje obavlja katastar. 6

Grafik 2. Funkcije katastra Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) Upis objekata na parceli Promjena nosioca prava 14.9 14.0 17.6 36.4 Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele Promjena namjene korišćenja/kulture Nešto drugo (upis hipoteke, upravni postupak, itd. ) Ne znam/bez odgovora 0.8 0.7 3.7 12.0 0.0 20.0 40.0 Ispitanici su bili u prilici da navedu detalje o korišćenju katastra, i tom prilikom došlo se do sledećih saznanja: 78,5% ispitanika je u poslednjih 5 godina koristilo usluge katastra (Grafik 3), predmet zbog kojeg su bili u katastru, fizička lica obično rješavaju sama (83,4% ispitanika) ili preko ovlašćenih geodetskih firmi, odnosno advokata (10,1%, 6,3% respektivno, Grafik 4). Grafik 3. Da li ste u posljednjih 5 godina koristili usluge katastra? Grafik 4. Na koji način ste rješavali predmet zbog kojeg ste bili u katastru? Sami 83.4 Da 78.5 Preko ovlašćenih geodetskih firmi 10.1 Preko advokata 6.3 Ne 21.5 Neko drugi 0.2 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Kada je u pitanju razlog posjete katastru, anketiranim fizičkim licima je najčešće potrebno da im se izdaju listovi nepokretnosti i posjedovni listovi (58,7%) i da se evidentira promjena nosioca prava (12%, Grafik 5). 7

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Grafik 5. Razlog posjete Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova 58.7 Promjena nosioca prava 12.0 Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) Upis objekata na parceli Nešto drugo (upis hipoteke, upravni postupak, ostavinski postupak, itd. ) Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele Promjena namjene korišćenja/kulture 7.9 7.4 6.9 5.7 1.2 Ne znam/bez odgovora 0.2 0.0 20.0 40.0 60.0 katastru Ukoliko se uzime u obzir podatak da 68,5% ispitanika potiče iz urbanih područja, a 32,5% iz ruralnih, detaljnijom analizom razloga posjete katastra, dolazi se do saznanja da stanovnici urbanih područja češće koriste uslugu Izdavanje izvoda iz katastarskog plana, dok stanovnoci ruralnih područja češće koriste usluge Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja, Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele, a posebno uslugu Promjena nosioca prava. Upis objekta na parceli i Promjena namjene korišćenja/kulture su usluge koje gotovo podjednako koriste fizička lica, kako iz urbanih, tako i iz ruralnih područja. Grafik 6. Razlog posjete katastru (s osvrtom na tip područja) Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) 78.4 21.6 Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja 64.2 35.8 Promjena nosioca prava 57.8 42.2 Upis objekata na parceli 68.8 31.2 Promjena namjene korišćenja/kulture 66.7 33.3 Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele 61.8 38.2 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Urbano Ruralno 8

Ukoliko se razlozi posjete katastru sagledaju iz ugla ukupnog mjesečnog prihoda koji se ostvaruje u domaćinstvu iz kojeg potiču anketirana fizička lica dolazi se do sledećih zaključaka: Izdavanje izvoda iz katastarskog plana je usluga koja je najčešće korišćena bez obzira na visinu prihoda koja se u domaćinstvu ostvaruje, a najučestalija je kod domaćinstava sa mjesečnim prihodom od 301 500 (64,3%), a najmanje kod domaćinstava sa mjesečnim prihodom od 1201 1500 (45,2%), Usluga promjene nosioca prava, kao drugorangirana, najprisutnija je u slučaju domaćinstava s većim mjesečnim prihodom, naročito onih u kojima se ostvaruje mjesečni prihod od 1201 1500 (21,4%), odnosno 701 900 (18,3%). Domaćinstva sa najmanjim mjesečnim prihodom ( do 100 ) u poslednih pet godina nijesu koristili usluge Promjena namjene korišćenja/kulture i Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele, dok je usluga promjena nosioca prava, najčešće korišćena. Grafik 7. Razlog posjete katastru (s osvrtom na ukupni mjesečni prihod) Do 100 EUR Od 101 300 EUR 8.3 5.0 63.9 65.8 11.1 2.8 1.0 8.0 7.0 6.0 Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) Od 301 500 EUR Od 501 700 EUR 8.2 7.3 64.3 54.6 10.7 9.4 6.6 4.9 1.2 1.0 11.2 6.8 Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja Od 701 900 EUR 9.9 53.5 18.3 5.6 4.9 Promjena nosioca prava Od 901 1.200 EUR Od 1.201 1.500 EUR 9.0 11.9 53.9 45.2 21.4 16.9 5.6 7.9 3.4 2.4 7.1 Upis objekata na parceli Više od 1.500 EUR Ne želi da odgovori 4.5 10.2 59.1 52.5 4.5 13.6 4.5 1.7 13.6 6.8 7.6 Promjena namjene korišćenja/kulture 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele Kada je u pitanju faza u kojoj se nalazi predmet anketiranih fizičkih lica po pitanju katastarskih usluga, došlo se do nalaza da su isti najčešće bili već riješeni (47,5%), ili tek podneseni (28%), dok je za 20,2% njih rješavanje u toku. U jako malom procentu slučajeva ispitanici su podnosili žalbu na katastarske odluke ili je 9

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga bila po srijedi nepotpuna dokumentacija vezanu za katastarski predmet, što je i prikazano na grafiku u nastavku. Grafik 8. U kojoj se fazi nalazi predmet? Riješen je 47.5 Tek je podnesen 28.0 Rješavanje je u toku 20.2 Zahtjev nije bio potpun kompletiranje dokumentacije Bez odgovora Podnešena žalba 0.4 2.0 1.9 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Upitani da navedu koliko je prošlo vremena od trenutka predaje zahtjeva do dobijanja obavještenja poštom/ličnog preuzimanja, došlo se do nalaza da je u prosjeku bilo riječ od 13 dana. Pritom, sedam od deset ispitanika je navelo, da je na dobijanje obavještenja poštom/ličnog preuzimanja čekalo do nedelju dana, dok je svaki deseti naveo da je čekao 8 14 dana. Detaljniji prikaz broja dana koji su ispitanici čekali do dobijanja obavještenja poštom/ličnog preuzimanja, dat je na Grafiku 9. Grafik 9. Koliko je prošlo vremena od trenutka predaje zahtjeva od dobijanja obavještenja poštom/ličnog preuzimanja? Manje od 8 dana 70.0 Od 8 do 14 dana 9.8 Više od 30 dana 8.9 Od 15 do 30 dana 6.9 Ne znam/bez odgovora 4.4 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 3.2 Zadovoljstvo uslugama katastra Ispitanici su imali mogućnost da ocijene njihovo zadovoljstvo uslugama u postupku koji vode ili su vodili u katastru za svaku datu kategoriju ocjenama od 1 potpuno nezadovoljan do 5 potpuno zadovoljan. Posmatrano prema svim datim kategorijama, može se zaključiti da su ispitanici generalno zadovoljni sa 10

uslugama katastra. Naime, više od polovine ispitanika je najviše zadovoljno sa: ljubaznošću i predusretljivošću službenika, stručnošću službenika, tačnošću informacija dobijenih od službenika, dostupnošću informacija kao i sa mogućnošću informisanja o toku postupka, Grafik 10. Grafik 10. Zadovoljstvo uslugama katastra Ljubaznost i predusretljivost službenika 58.4 23.5 11.63.9 2.7 Brzina rješavanja predmeta 48.7 20.5 17.8 6.0 6.9 Potpunost i tačnost informacija dobijenih od službenika 57.6 22.4 14.0 3.8 2.1 Dostupnost potrebnih informacija o postupku 52.6 25.5 14.3 5.42.2 Dužina čekanja u kancelariji/šalteru za predaju dokumenata 46.2 23.5 17.2 8.6 4.5 Mogućnost informisanja o toku postupka 51.9 25.2 13.9 6.22.9 Jednostavnost postupka 47.5 20.7 16.3 10.54.9 Stručnost službenika 58.0 22.5 13.7 4.11.7 Vaše sveukupno iskustvo s katastrom u ovom predmetu 49.3 27.7 17.0 3.7 2.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Veoma zadovoljan Zadovoljan Ni zadovoljan ni nezadovoljan Nezadovoljan Veoma nezadovoljan Posmatrano prema tipu naselja, prosječne ocjene zadovoljstva su međusobno ujednačene, s tim da je zadovoljstvo uslugama katastra nešto više u ruralnim u donosu na urbana naselja, što se može i vidjeti iz sledeće Tabele 3. Takođe, ispitanici iz ruralnih naselja su češće davali ocjenu 5 veoma zadovoljan za sve kategorije, u odnosu na ispitanike iz urbanih područja. Nadalje, detaljnija analiza prema polu pokazuje da između muških i ženskih ispitanika nema značajnijih odstupanja u zadovoljstvu uslugama katastra. Tabela 3. zadovoljstva uslugama katastra Prosječna ocjena Ljubaznost i predusretljivost službenika Opšta Urban Rural Muški Ženski 4.31 4.30 4.31 4.3 4.3 Brzina rješavanja predmeta 3.98 3.92 4.09 3.9 4.1 Potpunost i tačnost informacija dobijenih od službenika Dostupnost potrebnih informacija od postupku Dužina čekanja u kancelariji/šalteru za predaju ili preuzimanje dokumenata Mogućnost informisanja o toku postupka 4.30 4.25 4.38 4.3 4.3 4.21 4.17 4.27 4.2 4.2 3.98 3.93 4.06 4.0 4.0 4.17 4.15 4.21 4.2 4.1 Jednostavnost postupka 3.95 3.92 3.98 3.9 4.0 11

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Stručnost službenika 4.31 4.27 4.38 4.3 4.3 Vaše sveukupno iskustvo s katastrom u ovom predmetu 4.18 4.13 4.28 4.2 4.2 Ispitanici su imali mogućnost da navedu koliko su iznosili troškovi/takse koje su platili za postupak kod Uprave za nekretnine odnosno područne jedinice, i na osnovu analize odgovora, došlo se do podatka da je prosječna vrijednost troškova iznosila 35,6. Ipak za svakog drugog ispitanika, trošak je iznosio od 6 do 10. Pritom, skoro svaki drugi ispitanik smatra da su navedeni troškovi realni, dok dvije petine ispitanika (41,9%) smatra da su troškovi previsoki. Grafik 11. Iznos troškova plaćen za postupak kod Uprave za nekretnine Grafik 12. Ocjena troškova u postupku kod Uprave za nekretnine Do 5 eura 7.0 Realni 48.3 Od 6 do 10 eura Od 11 do 30 eura Od 31 do 50 eura 6.0 34.5 49.5 Previsoki Ne znam/bez odgovora 8.3 41.9 Vise od 51 euro 3.0 Mali 1.5 0.0 20.0 40.0 60.0 0.0 20.0 40.0 60.0 Detaljnija analiza podataka prema mjesečnom prihodu domaćinstva, pokazuje da iznos prihoda ima uticaja na stav o visi troškova ispitanika. Većina ispitanika sa mjesečnim prihodom do 300 navodi da su previsoki navedeni troškovi, dok ispitanici sa većim prihodom smatraju da su realni, Grafik 13. 12

Grafik 13. Ocijenjivanje troškova u zavisnosti od nivoa mjesečnih prihoda Do 100 EUR 33.3 29.6 7.4 29.6 Od 101 300 EUR 42.7 38.6 1.2 17.5 Od 301 500 EUR 44.0 47.7 0.9 7.4 Od 501 700 EUR 44.1 52.5 0.6 2.8 Od 701 900 EUR 42.9 54.6 2.5 Od 901 1.200 EUR 35.6 56.2 2.7 5.5 Od 1.201 1.500 EUR 24.2 60.6 9.1 6.1 Više od 1.500 EUR 22.2 72.2 5.6 Ne želi da odgovori 44.0 42.9 2.2 11.0 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Previsoki Realni Mali Ne znam/bez odgovora Prosječni troškovi angažovanja private licencirane geodetske organizacije iznose 192, dok za angažovanje advokata ispitanici su prosječno plaćali 284. Iako su troškovi angažovanja advokata znatno veći, nešto veći procenat ispitanika (67,6%), koji su koristili usluge private licencirane geodetske organizacije, navodi da su ovi troškovi previsoki, dok je to slučaj sa svakim drugim ispitanikom koji je angažovao advokata (Grafik 14,15). Grafik 14. Ocjena troškova angažovanja private licencirane geodetske organizacije Grafik 15. Ocjena troškova angažovanja advokata Previsoki 67.6 Realni 30.6 Ne znam/bez odgovora 1.8 0.0 20.0 40.0 60.0 Ispitanici su uglavnom pozitivno ocijenili rad licenciranih geodetskih organizacija i advokata. Svaki treći ispitanik (35,2%) je veoma zadovoljan radom licencirane geodetske organizacije, dok je 30,8% zadovoljno (Grafik 16). Kad je u pitanju rad advokata, nešto više od dvije petine ispitanika (44,4%) je veoma zadovoljno, dok je svaki četvrti zadovoljan (Grafik 17). 13

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Grafik 16. Ocjena nivoa zadovoljstva radom licencirane geodetske organizacije Grafik 17. Ocjena nivoa zadovoljstva radom advokata Veoma zadovoljan 35.2 Veoma zadovoljan 44.4 Zadovoljan 30.8 Zadovoljan 24.1 Ni zadovoljan ni nezadovoljan Nezadovoljan 4.4 22.0 Ni zadovoljan ni nezadovoljan Nezadovoljan 3.7 16.7 Veoma nezadovoljan 7.7 Veoma nezadovoljan 11.1 0.0 20.0 40.0 0.0 20.0 40.0 Svaki drugi ispitanik je naveo da je primjetio napredak u radu katastra, dok svaki peti navodi da nije primjetio poboljšanje. Kada su u pitanju oblasti u kojima je primijećen napredak, najčešće se radilo o brzini izdavanja dokumenata (33,6%) i i ažurnosti u radu (17,5%). Grafik 18. Da li ste u posljednje vrijeme primijetili napredak u radu katastra? Grafik 19. Ukoliko jeste, navesti u kojem segmentu? Da 52.0 Brzina izdavanja dokumenata Ažurnost 17.5 33.6 Kvalitet 15.7 Ne 20.9 Informatizacija/digitaliz acija 12.7 Dostupnost informacija 9.8 Ne znam 27.1 Komunikacija sa korisnicima uopšte 9.3 Nešto drugo 1.4 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 20.0 40.0 Kao najveće prepreke za rješavanje zahtjeva građana u vezi sa nekretninama, polovina ispitanika navodi administraciju, dok 27,4% navodi druge institucije koje su povezane radom katastra (Grafi k 20). Kad su u pitanju usluge Uprave za nekretnine, čak sedam od deset ispitanika nije koristio usluge Uprave putem internet, dok 13,0% nije upoznato da ova mogućnost i postoji (Grafik 21). 14

Grafik 20. Najveće prepreke za rješavanje zahtjeva građana u vezi sa nekretninama Grafik 21. Da li koristite usluge Uprave za nekretnine putem internet? Administracija uopšte 49.1 Ne 69.0 U drugim institucijama koje su povezane sa radom katastra U katastru/područnim jedinicama 17.3 27.4 Da 18.0 Nešto drugo 6.3 Nisam upoznat sa tom mogućnošću 13.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 0.0 10.020.030.040.050.060.070.0 Na pitanje, u kojoj mjeri su zadovoljni podacima dobijenim u katastru, ispitanici su u dvijei trećine slučajeva bili ili zadovoljni ili veoma zadovoljni (Grafik 22). Grafik 22. Ocjena zadovoljstva podacima na internet stranici Uprave za nekretnine Veoma zadovoljan 30.7 Zadovoljan 35.2 Ni zadovoljan ni nezadovoljan 22.2 Nezadovoljan 8.5 Veoma nezadovoljan 3.4 0.0 20.0 40.0 15

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga 3.3 Demografske karakteristike Anketirani ispitanici su najčešće muškog pola (64,2%) i prosječne starosti od 44 godine. Konkretno, trećina njih je starosti između 46 60 godina. Grafik 23. Grafik: Pol ispitanika Grafik 24. Grafik: Starost ispitanika 18 25 7.1 Muški 64.2 26 35 20.5 36 45 27.0 Ženski 35.8 46 60 32.3 60+ 13.1 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 20.0 40.0 Kada je u pitanju stepen obrazovanja ispitanika, obično su u pitanju bila fizička lica sa srednješkolskim (57,3%) i visokim obrazovanjem (34,9%) (Grafik 25). Uvidom u trenutno zanimanje ispitanika, došlo se do saznanja da je 56.9% ispitanika zaposleno (od toga 5,5% vodi sopstveni biznis), a skoro 15% su nezaposleni. Penzionera je takođe oko 15%, dok su u manjem procentu zastupljeni studenti, domaćice i poljoprivrednici (Grafik 26). Detaljniji podaci o navedenim karakteristikama prikazani su na graficima koji slijede. Grafik 25. Stepen obrazovanja ispitanika Grafik 26. Trenutno zanimanje ispitanika Srednja škola 57.3 Zaposlen Penzioner 14.9 56.9 Visoko obrazovanje 34.9 Nezaposlen Vodi sopstveni biznis 5.5 14.8 Osnovna škola 6.4 Domaćica Poljoprivrednik 3.7 2.2 Ne želim da odgovorim 1.4 Student Ne želi da odgovori 1.6 0.3 0.0 20.0 40.0 60.0 0.0 20.0 40.0 60.0 16

Ispitanici najčešće potiču iz četvoročlanog domaćinstva. Ukupno posmatrano (na nivou svih domaćinstava ispitanika), mjesečni prihod u tri petine slučajeva se kreće u rasponu 101 700, a najčešće 301 500 (22,2%), dok je kao glavni izvor domaćinstva najčešće navođena plata (67,4%) i penzija (16,5%), a rjeđe socijalni i ostali vidovi pomoći. Navedeni detalji su prikazani na graficima u nastavku (Grafik 27 i 28). Grafik 27. Glavni izvor prihoda u domaćinstvu Grafik 28. Ukupni mjesečni prihod domaćinstva Plata Penzija 16.5 64.7 Do 100 EUR Od 101 300 EUR Od 301 500 EUR 3.2 18.3 22.2 Privatno preduzetništvo Socijalna pomoć 7.7 5.5 Od 501 700 EUR Od 701 900 EUR Od 901 1.200 EUR 7.8 12.3 18.7 Pomoć od rodjaka iz CG i iz inostranstva Nešto drugo 1.2 4.4 Od 1.201 1.500 EUR Više od 1.500 EUR Ne želi da odgovori 3.3 1.8 12.4 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 10.0 20.0 30.0 4. KORISNICI KATASTARSKIH USLUGA PRAVNA LICA Kada su u pitanju kategorije pravnih lica, istraživanjem su u najvećoj mjeri bili obuhvaćeni advokati, geodetske firme i firme Investitori, što se može vidjeti na Grafiku 29. Grafik 29. Vrsta pravnog lica Advokat Ovlašćena/licencirana geodetska firma Kompanija investitor 14.0 22.9 22.5 Državna institucija Opštinski sekretarijat Banka 4.8 6.5 7.8 Nešto drugo 21.5 0.0 10.0 20.0 30.0 17

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga 4.2 Funkcija i korišćenje katastra Na pitanje za koga u katastru obavljaju posao, tri četvrtine predstavnika pravnih lica je navelo kompaniju/instituciju u kojoj rade, a ostatak stranku koju zastupaju (Grafik 30). Grafik 30. Subjekat za koji ispitanici u katastru obavljaju posao Za kompaniju/instituciju u kojoj radim 75.8 Zastupam stranku 24.2 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 Anketirani predstavnici pravnih lica, prilikom posjete katastru, izražavaju potrebe za sledećim uslugama: Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana), Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja, Promjena nosioca prava, Upis objekata na parceli, Promjena namjene korišćenja/kulture, Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele, i Nešto drugo (upis hipoteke, upravni postupak, ostavinski postupak, prijem rješenja, zahtjev za razgraničenje parcele, itd. ). Od navedenih usluga, najčešće se pravnim licima pružaju prve tri usluge ((13,2 %), (42,5%), (12,5%) respektivno). 18

Grafik 31. Razlog dolaska u katastar Izdavanje listova nepokretnosti, posjedovnih listova i uvjerenja Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) Promjena nosioca prava Upis objekata na parceli Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele Promjena namjene korišćenja/kulture Nešto drugo 13.2 12.5 9.9 8.8 5.8 7.4 42.5 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Kada je u pitanju faza u kojoj se nalazi predmet pravnih lica po pitanju navedenih katastarskih usluga, došlo se do nalaza da su isti najčešće bili već riješeni (45,5%), ili tek podnešeni (29%), dok je za 21,3% njih rješavanje u toku (Grafik32). Grafik 32. Faza u kojoj se nalazi predmet Riješen je 45.5 Tek je podnesen 29.0 Rješavanje je u toku 21.3 Podnešena žalba 1.9 Zahtjev nije bio potpun kompletiranje dokumentacije Bez odgovora 0.3 1.9 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 Upitani da navedu koliko je prošlo vremena od trenutka predaje zahtjeva do dobijanja obavještenja poštom/ličnog preuzimanja, došlo se do nalaza da je u prosjeku bilo riječ od 11,5 dana. Naime, dvije trećine predstavnika pravnih lica je navelo, da je na dobijanje obavještenja poštom/ličnog preuzimanja čekalo do nedelju dana, dok je svaki deveti naveo da je čekao 8 14 dana. 19

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Grafik 33. Vreme proteklo od trenutka predaje zahtjeva od dobijanja obavještenja poštom/ličnog preuzimanja Manje od 8 dana 66.0 Od 8 do 14 dana Od 15 do 30 dana Više od 30 dana 11.7 9.6 12.2 Ne znam/bez odgovora 0.5 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 20

4.2 Zadovoljstvo uslugama katastra Predstavnici pravnih lica su bili u prilici da navedu koliko često koriste svaku pojedinačnu uslugu katastra, i došlo se do zaključka, da katastar posječuju najčešće nekoliko puta nedeljno, posebno za sledeće potrebe : Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) 33.8% Izdavanje listova nepokretnosti 34.6% Izdavanje posjedovnih listova 36.2% Izdavanje uvjerenja 37.4%. Detaljan prikaz učestalosti posjete katastru za potrebe raznih kategorija usluga, dat je na sledećem grafiku. Grafik 34. Učestalost korišćenja usluga katastra Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) 33.8 11.7 9.9 8.1 3.6 1.8 7.7 8.1 14.9 1.5 Izdavanje listova nepokretnosti 34.6 15.1 14 6.6 5.5 5.5 9.2 7.7 Izdavanje posjedovnih listova 36.2 13.8 11.9 9.6 5 2.3 6.5 8.1 6.2 Izdavanje uvjerenja 37.4 9.7 13.9 8.8 1.3 5.0 5.9 8.0 9.7 Promjena nosioca prava 22.0 12.1 15.7 11.7 4.0 4.0 4.0 4.0 22.5 Upis objekata na parceli 19.7 6.9 9.6 12.4 4.6 3.2 8.3 11 23.9 Promjena namjene korišćenja/kulture 18.3 8 7.5 6.1 5.2 5.6 6.5 9.4 33.4 Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele 24.7 14.7 7.4 6.5 6.1 3.9 4.8 11.7 20.2 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Nekoliko puta nedjeljno Jednom nedjeljno Dva puta mjesečno Jednom mjesečno Jednom u dva mjeseca Jednom u tri mjeseca Jednom ili dva puta u 6 mjeseci Jednom godišnje Rjeđe ili nikada Nešto drugo Predstavnicima pravnih lica bila je pružena mogućnost da ocijene iskustvo sa svakom od navedenih usluga koju češće koristite ocjenom od 1 loše iskustvo do 5 dobro iskustvo. Analizom njihovih odgovora došlo se do zaključka da su generalno zadovoljni uslugama koje se u katastru pružaju, obzirom da se prosječni nivo zadovoljstva ni za jednu dobijenu uslugu nije niži od ocjene 4. Ispitanici su ipak najzadovoljniji uslugama izdavanje posjedovnih listova (4.56). 21

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Grafik 35. Ocijena iskustva sa uslugama koje se češće koriste (1 loše iskustvo do 5 dobro iskustvo) Izdavanje izvoda iz katastarskog plana (grafički prikaz/kopija plana) 61.9 21.8 9.5 3.2 3.6 Izdavanje listova nepokretnosti 65.1 22.4 9.6 1.5 1.5 Izdavanje posjedovnih listova 70.8 18 8.8 0.8 1.6 Izdavanje uvjerenja 64.8 20.6 11.6 1.3 1.7 Promjena nosioca prava 49.6 23.2 16.1 7.1 4.0 Upis objekata na parceli 50.2 21.9 12.8 11.0 4.1 Promjena namjene korišćenja/kulture 53.8 19.7 15.4 8.2 2.9 Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele 57.1 22.9 10.6 4.9 4.5 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Veoma dobro iskustvo Dobro iskustvo Ni dobro ni loše iskustvo Loše iskustvo Veoma loše iskustvo Na pitanje koji je razlog lošeg iskustva, ispitanici su navodili razne razloge, zavisno od vrste usluge, i tom prilikom se došlo do sledećih nalaza: Velika gužva je problem koji je najviše (29,5%) izražen u slučaju izdavanja izvoda iz katastarskog plana, Dužina trajanja postupka je problem koji je najuočljiviji kod promjene nosioca prava (29,1%) i promjene namjene korišćenja/kulture (18,2%), Nestručnost je najviše izražena u slučaju upisa objekata na parceli (20%) i promjene namjene korišćenja/kulture (20%), Neprecizni propisi su najuočljiviji u slučaju izdavanja izvoda iz katastarskog plana (15,6%), kao i i promjena namjene korišćenja/kulture (15,6%), Sporost u radu je problem koji se najčešće javlja u slučaju promjene nosioca prava (25%) i i promjene namjene korišćenja/kulture (20%), Dobijanje podataka je najproblematičnije u slučaju informisanja o parcelama i djelovima parcela (44%). 22

Grafik 36. Razlog lošeg iskustva Velike gužve Predugo traje postupak Nestručnost 6.4 29.5 10.3 5.5 5.53.61.8 29.1 14.3 8.6 5.70.0 11.4 20.0 19.2 18.2 6.4 9.0 9.0 2.6 7.7 18.2 7.3 20.0 5.7 10.9 14.3 Izdavanje izvoda iz katastarskog plana Izdavanje listova nepokretnosti Izdavanje posjedovnih listova Izdavanje uvjerenja Promjena nosioca prava Neprecizni propisi 15.6 9.4 15.6 6.3 12.5 9.4 15.6 0.0 15.6 Upis objekata na parceli Sporost u radu Neinformisanost 11.7 16.7 10.0 5.0 6.7 11.1 0.05.6 0.05.6 25.0 16.7 15.0 44.4 20.0 6.7 0.0 0.0 Promjena namjene korišćenja/kulture Dobijanje podataka o parceli i djelovima parcele Nešto drugo 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Kada je u pitanju zadovoljstvo uslugom u postupku koji predstavnici pravnih lica vode ili su vodili u katastru za svaku od navedenih kategorija usluga, situacija je jako pozitivna. Naime, predstavnici pravnih lica su generalno, jako zadovoljni uslugama katastra, posebno ljubaznošću i predusretljivošću službenika, potpunošću i tačnošću informacija koje se od njih dobijaju, kao i dostupnošću informacija o postupku. Na grafiku koji slijedi, dat je detaljan pregled odgovora ispitanika. Grafik 37. Ocjena zadovoljstva uslugama katastra Ljubaznost i predusretljivost službenika 68.4 20.4 6.8 3.7 0.7 Brzina rješavanja predmeta 46.2 22.6 16.1 9.9 5.1 Potpunost i tačnost informacija dobijenih od službenika 62.3 22.3 11.0 2.4 2.1 Dostupnost potrebnih informacija o postupku 57.9 26.9 9.7 3.81.7 Dužina čekanja u kancelariji/šalteru za predaju ili preuzimanje dokumenata 43.9 29.9 15.0 7.8 3.4 Mogućnost informisanja o toku postupka 56.3 26.7 11.1 3.8 2.1 Jednostavnost postupka 43.8 23.4 16.6 9.0 7.2 Stručnost službenika 54.9 24.8 13.6 4.9 1.9 Vaše sveukupno iskustvo s katastrom u ovom predmetu 51.6 29.4 14.5 3.51.0 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Veoma zadovoljan Zadovoljan Ni zadovoljan ni nezadovoljan Nezadovoljan Veoma nezadovoljan 23

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Posmatrano po opštinama, prosječne ocjene zadovoljstva su međusobno ujednačene, s tim da je zadovoljstvo uslugama katastra tek blago izraženije na sjeveru, u odnosu na centralni i južni dio Crne Gore, što se može i vidjeti iz sledeće tabele. Tabela 4. Prosječna ocjena zadovoljstva uslugama katastra Opšta Centar Sjever Jug Ljubaznost i predusretljivost službenika 4.5 4.5 4.7 4.5 Brzina rješavanja predmeta 3.9 3.9 4.4 3.7 Potpunost i tačnost informacija dobijenih od službenika Dostupnost potrebnih informacija od postupku Dužina čekanja u kancelariji/šalteru za predaju ili preuzimanje dokumenata 4.4 4.5 4.7 4.1 4.4 4.4 4.6 4.2 4.0 4.1 4.3 3.7 Mogućnost informisanja o toku postupka 4.3 4.3 4.5 4.1 Jednostavnost postupka 3.9 3.8 4.3 3.6 Stručnost službenika 4.3 4.0 4.6 4.3 Vaše sveukupno iskustvo s katastrom u ovom predmetu 4.3 4.3 4.6 4.0 Predstavnicima pravnih lica je bila pružena mogućnost da navedu koliko su iznosili troškovi/takse koje su platili za postupak kod Uprave za nekretnine odnosno područne jedinice, i na osnovu analize odgovora, došlo se do podatka da je prosječna vrijednost troškova iznosila 50,67, pri čemu je u trećini slučajeva plaćeno do 10. Grafik 38. Iznos troškova/taksi plaćeenih za postupak kod Uprave za nekretnine odnosno područne jedinice Do 8 Od 9 do 10 Od 11 do 15 6.2 19.4 26.5 Od 16 do 25 18.7 Od 26 do 50 15.2 Od 51 do 100 5.4 Od 101 do 300 5.5 Više od 301 3.1 0.0 10.0 20.0 30.0 Ukoliko se posmatra struktura ovih troškova prema godišnjem prihodu koje ostvaruju pravna lica, dolazi se do sledećih saznanja: najveće troškove (preko 900 ) izdvajaju ona pravna lica koja su u 2009 godini ostvarila prihod u intervalu od 800 000 1 000 000. 24

preduzeća koja su u 2009 god ostvarila od 50 000 do 600 00, najčešće plaćaju troškove do 8 ili 16 25. Preduzeća koja ostvaruju prihod veći od 800 000, najčešće plaćaju do 8 na razne katastarske takse. Grafik 39. Iznos troškova/taksi plaćeenih za postupak kod Uprave za nekretnine odnosno područne jedinice Do 50,000 25.0 8.7 25.0 15.2 12.0 6.5 7.6 Od 50,000 do 100,000 23.3 6.7 23.3 20.0 16.7 6.7 3.3 Od 100,000 do 200,000 25.0 7.1 17.9 32.1 17.9 Od 200,000 do 400,000 29.4 5.9 35.3 29.4 Od 400,000 do 600,000 40.0 10.0 20.0 20.0 10.0 Od 600,000 do 800,000 50.0 25.0 25.0 Od 800,000 do 1,000,000 100.0 Više od 1,000,000 42.9 9.5 4.8 14.3 23.8 4.8 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Do 8 Od 9 do 10 Od 11 do 15 Od 16 do 25 Od 26 do 50 Od 51 do 100 Od 101 do 300 Više od 301 Predstavnici pravnih lica obično smatraju da su navedeni troškovi realni. Grafik 40. Grafik: Ocjena troškova u postupku kod Uprave za nekretnine Realne 70.6 Više od primjerenih 17.6 Znatno više od primjerenih Puno manje od primjerenih Malo manje od primjerenih Ne znam/bez odgovora 7.5 1.2 0.8 2.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 25

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Upitani da navedu tri najvažnija prioriteta za unapređenje rada katastra, ispitanici su najčešće predlagali sledeće: Ubrzati rješavanje postupka Pojednostavljivanje priocedura Stručniji kadar Grafik 41. Tri najvažnija prioriteta za unapređenje rada katastra Ubrzati rješavanje postupka Pojednostavljivanje procedura Stručniji kadar Detaljnije i preciznije informacije Adekvatnije prostorije za rad Niže takse Veći broj zaposlenih Veća ljubaznost osoblja Duže radno vrijeme Informacije preko Interneta Info linija Pravna služba Saradnja sa katastrima Ostalo 2.4 2.1 0.9 0.6 5.0 3.8 8.9 8.3 6.8 6.5 7.7 13.3 13.3 20.4 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 Ispitanici su mišljenja da funkcionisanje katastra pozitivno (27,1%) ili tek donekle pozitivno utiče na poslovanje pravnog lica koje zastupaju, dok po riječima skoro svakog trećeg ispitanika nema uticaja, što se može vidjeti iz grafika koji slijedi. Grafik 42. Intezitet uticaja postojećeg funkcionisanja katastra na poslovanje pravnih lica Nema nikakvog uticaja 31.2 Ima mali pozitivan uticaj Ima značajan pozitivan uticaj 24.0 27.1 Ima neznatan negativan uticaj 9.9 Ima značajan negativan uticaj 5.8 Ne znam/nemam mišljenje 2.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 26

Posmatrano po veličini preduzeća, rezultati dublje analize su pokazali da je pozitivan rezultat izraženiji u slučaju većih preduzeća (preko 250 zaposlenih), mada ista ova preduzeća takođe navode i negativan uticaj funkcionisanja katastra, što se i može vidjeti na grafiku 43. Grafik 43. Intezitet uticaja postojećeg funkcionisanja katastra na poslovanje pravnih lica Do 9 zaposlenih 10 49 zaposlenih 6.29.2 3.2 12.7 34.9 22.2 27.0 23.1 25.6 30.2 1.0 4.8 Nema nikakvog uticaja Ima mali pozitivan uticaj Ima značajan pozitivan uticaj 50 250 zaposlenih 11.1 22.2 38.9 27.8 Ima neznatan negativan uticaj Ima značajan negativan uticaj Više od 250 zaposlenih 40.0 10.0 40.0 10.0 Ne znam/nemam mišljenje 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 Upitani da navedu da li su u posljednje vrijeme primijetili napredak u radu katastra, četiri od šest predstavnika pravnih lica je dalo potvrdan odgovor, dok 15% ispitanika nije bilo sigurno. Kada su u pitanju oblasti u kojima je primijećen napredak, najčešće se radilo o brzini izdavanja dokumenata (27,5%) i i ažurnosti u radu (18,4%). Navedeni detalji o napredku u radu katastra, predstavljeni su na sledeća dva grafika Grafik 44. Da li ste u posljednje vrijeme primijetili napredak u radu katastra? Grafik 45. Ukoliko jeste, navesti u kojem segmentu? Da 65.0 Brzina izdavanja dokumenata Ažurnost 18.4 27.5 Ne 20.0 Kvalitet Dostupnost informacija 14.3 15.8 Ne znam 15.0 Informatizacija/digitalizac ija Komunikacija sa korisnicima uopšte 9.9 14.0 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 10.0 20.0 30.0 Kada su usluge Uprave za nekretnine u pitanju, čak 63,9% ispitanika je navelo da ih koristi i to elektronskim putem, što je i prikazano na sledećem grafiku. 27

2010. Zadovoljstvo korisnika katastarskih usluga Grafik 46. Da li koristite usluge Uprave za nekretnine putem interneta? Da 63.9 Ne 32.1 Nijesam upoznat sa tom mogućnošću 4.0 0 20 40 60 80 Na pitanje, u kojoj mjeri su zadovoljni podacima dobijenim u katastru, ispitanici su u tri četvrtine slučajeva bili ili zadovoljni ili veoma zadovoljni. Tabela 5. Ocjena zadovoljstva podacima dobijenim na internet stranici Uprave Procenat Veoma zadovoljan 45,2 Zadovoljan 30,3 Ni zadovoljan ni nezadovoljan 19,7 Nezadovoljan 2,7 Veoma nezadovoljan 2,1 Prosječna ocjena 4,1 4.3 Demografske karakteristike ispitanika Anketirani ispitanici su najčešće muškog pola (63,4%) i srednje starosti. Grafik 47. Pol ispitanika Grafik 48. Starost ispitanika Muški 64.3 18 25 godina 26 35 godina 5.4 30.4 36 45 godina 30.0 Ženski 35.7 46 60 godina 60 i više godina 2.8 31.4 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 28

Kada je u pitanju veličina preduzeća, u strukturi anketiranih, dominiraju predstavnici malih preduzeća (do 9 zaposlenih 67,4%), kao i ona preduzeća koja su u 2009 god. ostvarila ukupan prihod, u iznosu do 50 000. Detaljniji podaci o navedenim karakteristikama prikazani su na graficima koji slijede. Grafik 49. Broj zaposlenih u preduzeću Grafik 50. Ukupan poslovni prihod (2009. god.) Do 9 zaposlenih 10 49 zaposlenih 50 250 zaposlenih Više od 250 zaposlenih 3.4 6.5 22.7 67.4 Do 50,000 Od 50,000 do 100,000 Od 100,000 do 200,000 Od 200,000 do 400,000 Od 400,000 do 600,000 Od 600,000 do 800,000 Od 800,000 do 1,000,000 Više od 1,000,000 Bez odgovora 5.7 3.7 1.3 0.8 10.4 9.8 10.1 25.9 32.3 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 29