Мобилност МК Mobility MK Г О Д И Н А 1, И З Д А Н И Е 1 М А Р Т 2 0 1 3 V O L U M E 1, I S S U E 1 M A R C H 2 0 1 3 В О Ф О К У С О Т : Вовед Наципнални ппвици за прпграмите Дпживптнп учеое и Млади вп акција Успешни стории од програмата Доживотно учење Успешни стории од програмата Млади во акција Промотивни активности во првиот квартал 2013 2 4 6 8 Почитувани, Ми претставува особена чест и задоволство да го најавам и воедно да Ви се обратам во првиот број на н о в и о т г л а с н и к н а Националната агенција за европски образовни програми и мобилност Мобилност МК. Преку ова гласило, кое е предвидено да излегува квартално, ќе Ве информираме за сите позначајни активности на Националната агенција и можностите што Ви се на располагање. Главна цел на програмите со кои управува Националната агенција е мобилност преку која учесниците разменуваат искуства и знаења, се стекнуваат со нови вештини, комуницираат и создаваат мрежи на европско ниво, во насока на унапредување на општествата во кои работат и делуваат. Ние сме убедени дека Вашата партиципација во проекти од програмите со кои управуваме ќе допринесат во вашиот личен и професио- нален развој. Националната агенција за европски образовни програми и м о б и л н о с т с т о и н а располагање за сите Ваши п р а ш а њ а п о в р з а н и с о програмите што ги управуваме. АКТУЕЛНО Објавен е јавниот повик за поднесување на апликации од високообразовните институции за ЕРАЗМУС Повелба 2014-2020. Повеќе информации на овој линк. IN FOCUS The Open Call for submission of application for ERASMUS Charter 2014-2020 has been announced. More info on the following link. Preface Dear readers, I am truly honored and pleased to announce and to address you in the new e-newsletter of the National Agency for European Eductional Programmes and Mobiity Mobility MK. With this magazine, which is foreseen to be issued quarterly, NA will keep you informed about all key activities of the National Agency for European Educational Programmes and Mobility and about the opportunities that are provided on your disposal. The main objective of the the programmes that are managed by the National Agency is the mobility by which the participants are able to exchange and share experience and knowledge, they acquire new skills, communicate and create networks on European level, aiming to enhance the societies where they live and work. We truly believe that your participation in the projects of the programmes which we manage will contribute to your professional and personal development. The National Agency for European Educational Programmes stands on your disposal for all your questions regarding the programmes we manage.
Г О Д И Н А 1, И З Д А Н И Е 1 М А Р Т 2 0 1 3 2 Национален повик за програмата Доживотно учење и роковите за аплицирање во 2013 Во текот на месец декември 2012 годинa, Националната агенција за европски образовни програми објавува Национален повик за програмата Доживотно учење за 2013 година. Повикот опфаќа информации за сите потпрограми: Коме н иус, Леонардо да Винчи, Еразмус и Грундвиг како и акцијата Студиски посети, и тоа за: крајни рокови и процедури за аплицирање како и апликациони формулари. Во рамките на овој Повик ќе бидат доделени преку 100 грантови на различни профили на лица вклучени во основното, средното, високото и о б р а з о в а н и е т о з а возрасни од Република Македонија, или околу 500 лица ќе бидат вклучени во образовни иницијативи со европска димензија. Потпрограма/Акција Рокови за аплицирање Резултати од селекција Студиски посети 28 март 2013 Грундвиг, Комениус/Обука на работно место Грундвиг/Посети и размени 30 април 2013 април 2013 (втор рок) (прв рок за аплицирање) Тековен, најдоцна 8 недели пред почетокот на мобилноста Грундвиг, Комениус, Еразмус, Леонардо да Винчи/Подготвителни посети април 2013 етвининг/подготвителни посети Најдоцна 8 недели пред почетокот на мобилноста Еразмус, Леонардо да Винчи / Мобилности мај 2013 Национален повик за програмата Млади во акција Во јануари 2013 Националната агенција за европски образовни програми и мобилност го објави Повикот за апликации 2013 со кој се подржуваат проекти кои промовираат младински размени, европски волонтерески сервис и активности од обука и вмрежување во полето на млади и неформалното образование. Апликациите за проекти мора да бидат поднесени во крајните рокови за аплицирање во зависност од почетокот на проектот. и роковите за аплицирање во 2013 Три рокови за аплицирање се достапни во текот на 2013 година. МЛАДИ ВО АКЦИЈА Младински размени (Под-акција 1.1) Европски волонтерски сервис (Акција 2) Обука и вмрежување (Под-акција 4.3) Крајни рокови за апликации во 2013 година 1 рок 2 рок 3 рок 1 февруари 1 мај 1 октомври 1 февруари 1 мај 1 октомври 1 февруари 1 мај 1 октомври М О Б И Л Н О С Т М К
Y E A R 1, I S S U E 1 M A R C H 2 0 1 3 3 National Call for Lifelong Learning Programme and deadlines for submission of applications in 2013 During the month of December 2012, the National agency for European Programmes and mobility has announced the National Call for Lifelong Program for the year 2013. The Call offers information for deadlines and procedures for submission of applications as well as application forms for all sectoral programmes: Comenius, Leonadro da Vinci, Erasmus and Grundtvig and for the Study Visits action. In the frames of this Call, more that 100 grants will be awarded to different profiles involved in elementary, secondary, tertiary and adult education from the Republic of Macedonia or, more than 500 persons will be involved in educational initiatives with European dimension. Sectoral program/action Application deadline Results of selection Study visits 28. March 2013 Grundtvig, Comenius/In-service traiing 30. April 2013 (second deadline) April 2013 (first deadline) Grundtvig/Visits and exchanges On-going, no later than 8 weeks before the beginning of the mobiity Grundtvig, Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci/Preparatory visits April 2013 etwinning/preparatory visits Erasmus, Leonardo da Vinci /Mobilities Not later than 8 weeks before the beginning of the mobiity May 2013 National Call for Youth in Action Programme and the deadlines for submission of application In January 2013 the National Agency for European Educational Programmes and Mobility published Call for Proposals 2013 to supports projects which promote youth exchanges, voluntary service as well as training and networking activities in the field of youth and non-formal education. Project applications must be submitted for the deadline corresponding to the start date of the project. Three application deadlines are foreseen in 2013. YOUTH IN ACTION Youth Exchanges (Sub-Action 1.1) European voluntary service (Action 2) Training and Networking ( Sub-Action 4.3) DEADLINES for submitting applications in 2013 1 round 2 round 3 round 1 February 1 May 1 October 1 February 1 May 1 October 1 February 1 May 1 October M O B I L I T Y MK
Г О Д И Н А 1, И З Д А Н И Е 1 М А Р Т 2 0 1 3 4 Успешни приказни СУГС Браќа Миладиновци Почетна обука за ученици Во рамките на програмата Леонардо да Винчи ученици на СУГС Браќа Миладиновци од Скопје реализираа мобилност во Грм Ново место Центер биотехнике ин туризма. Опфатени беа ученици од прва до четврта година на образование, меѓу кои имаше и ученици со посебни образовни потреби. Учениците вклучени во проектот се стекнаа со практични вештини коишто во училиштето (а и во поб лис ката околина) немаат ниту услови ниту пак можности да ги видат и практично да ги изведат. Учениците имаа можност она што теоретски го учат по предметот сточарство, о б л а с т к о њ а р с т в о, практично да го работат, односно да се вклучат во процесот на одгледување и нега на коњите, како и да се стекнат со основните вештини за јавање на коњи. Учениците се стекнаа и со з н а е њ а и в е ш т и н и з а изработка на кошници од врбини прачки, занает кој кај нас е во изумирање и не може д а с е н а уч и н и т у в о ф о р м а л н о т о н и т у в о неформалното образование. П о с е б н о и н т е р е с н о з а учениците беше производство на сок и чипс од јаболка. Тие се вклучија во производствениот процес од миење на јаболката до нивна преработка и добивање на финален производ. Успешни приказни СУГС Браќа Миладиновци Практична обука за наставници О с в е н м о б и л н о с т а н а учениците, во рамките на Л е о н а р д о д а В и н ч и програмата се реализираше мобилност и на наставниците. Партнер училиште на СУГС Браќа Миладиновци од Скопје и во овој проект беше Грм Ново место Центер биотехнике ин туризма. Наставниците кои реализираат практична обука со ученици се соочуваат со проблеми околу планирањето, подготовката и реализацијата на истата. Заради тоа се јави потреба од продлабочување на знаењата и пренесување на искуствата од словенечките наставници кои имаат поголеми знаења и вештини во планирањето на практичната настава, а се резултат на материјалнотехничките услови кои ги пружа училишната економија. Бидејќи во истото училиште се реализира и мобилноста на учениците, дојде до надополнување на стекнатите знаења и вештини, како на учениците така и на наставниците. Мобилностите релизирани во словенечкото училиште беа исклучителна можност наставниците и учениците да видат како треба да се реализира практична обука во училиштето и на што треба наставникот и ученикот да обрнат внимание при реализација на истата. Учениците учат да плетат кошници М О Б И Л Н О С Т М К
Y E A R 1, I S S U E 1 M A R C H 2 0 1 3 5 Successful stories SUGS Brakja Miladinovci Beginners Training for Students As part of the Leonardo da Vinci Programme, students from the Skopje-based SUGS Brakja Miladinovci high school realised mobility to Grm Novo Mesto Biotechnical and Tourist Centre. The mobility covered students from the first through fourth year of education, including some special needs students. The students involved in the mobility acquired practical skills that otherwise in the school (or in their everyday environment) cannot be learned and practically implemented due to lack of conditions and opportunities. The students were given the opportunity to put in practice what they had learned in horse breeding area of the Animal Production subject. They got involved in the horse breeding and care processes, and also learned the basics of horse-riding. They also acquired skills for basket weaving from willow branches; this craft is dying out in our country, and can be mastered neither in the formal nor in the informal education. Apple juice and chips production was especially interesting for the students. They worked in this process from washing the apples to their processing and the production of the final product. Successful stories SUGS Brakja Miladinovci Practical Training for Teachers In addition to students mobility, the Leonardo da Vinci Programme provided an opportunity for teachers mobility. In this project, too, the partner school to SUGS Brakja Miladinovci was the Grm Novo Mesto Biotechnical and Tourism Centre. Teachers involved in the instruction of practical lessons face a number of problems relating to lesson planning, preparation and realisation. Hence the need to expand their knowledge and skills and learn from the experiences of the Slovenian teachers who have greater knowledge and skills in giving practical instructions, which is the result of the material and technical conditions provided by the school economy. As the same school hosted the students mobility, the acquired knowledge and skills by teachers and bu students were complementing. The two mobilities realised in the Slovenian school were an excellent opportunity for the teachers and the students to see how a practical lesson should be instructed and which aspects need to receive greater attention when giving such lessons. Практична настава за цвеќарство M O B I L I T Y MK
Г О Д И Н А 1, И З Д А Н И Е 1 М А Р Т 2 0 1 3 6 Волонтирањето е едноставно Место: Струга, Република Македонија Дата: 18-26 август 2012 Учесници: 30 млади од 12 европски земји. ПОКРИЕНИ ТЕМИ Вработување Учество на младите Активно граѓанство Меѓукултурно разбирање Целосната тема од овој проект о п ф а ќ а к о м б и н а ц и ј а о д придобивките и мобилноста кои можат да ги стекнат младите невработени луѓе во поглед на вработувањето и конкурентноста на пазарот на трудот. Една од целите на овој тренинг беше да се развие и зголеми разбирањето на учесниците за волонтерскиот стаж како алатка за борба против социјалното исклучување и дискриминацијата. Т е м а т а н а п р о е к т о т Волонтерство беше обработена на тренингот преку проектен менаџмент, вовед во програмата Млади во ак ција ка ко и развивање на вештини и знаења на учесниците. Со учесниците во проектот работеа високо квалификувани и искусни меѓународни тренери кои развиваа идеи за креирање и имплементација на меѓународни проекти за млади. Овој тренинг го охрабри активното учество на сите учесници преку интерактивни методи на работа како: дискусии и дебати, игри, работилници, активни улоги итн. Овој еднонеделен тренинг на 30 млади луѓе од европски земји беше одлична можност да се придонесе за меѓукултурниот дијалог преку промоција на разбирање, толеранција, емпатија и пријателство. ИНТЕРАКТИВНИ МЕТОДИ Дискусии и дебати Мултимедијални вежби Учење преку правење пристап Игри Размени на идеи МЕЃУКУЛТУРНО УЧЕЊЕ Рушење на стереотипи Културна интеракција Тимови во групи Толеранција Емпатија Учесници во проектот Волонтирањето е едноставно Покрај културните размени и заемното разбивање на стереотипите кои беа неизбежни и по завршувањето на работилниците, активната вклученост во предвидените активности ги надмина моите очекувања кои беа далеку поскромни со оглед на тоа дека ова беше прво мое учество на проект од овој тип. Збогатена со разни и креативни идеи за натамошно дејствување во непосредната околина и уште поголем поттик за дејствување во доменот на социјалната инклузија- тема која ја разработувавме од повеќе аспекти, низ забава ја сфатив моќта на неформалното образование. Маја Тисовска, учесник М О Б И Л Н О С Т М К
Y E A R 1, I S S U E 1 M A R C H 2 0 1 3 7 Volunteering is simple The overall theme of the project combined the benefits of volunteering and mobility that young unemployed people can have in sense of increased of their employability and competitiveness on the labor market. One of the aims of this training course was to develop and raise the participants understanding of voluntary work as a tool for combating social exclusion and discrimination. The topic of volunteering was covered through training in project management, introduction to the Programme Youth in Action, as well as development of skills and know-how of the participants. The participants worked with skilled and experienced international trainers to develop ideas for creation and implementation of international youth project in these topics. The training course encouraged active participation of all participants through interactive methods of work: discussion and debates, games, workshops, role-plays etc. This one-week encounter of 30 youngsters from all around Europe was excellent possibility to contribute to the intercultural dialogue through promotion of understanding, tolerance, empathy and friendship. Venue: Struga, Republic of Macedonia Dates: 18-26 August 2012 Participants: 30 youngsters from 12 European countries. Presentation session TOPIC COVERED Employment Youth participation Active citizenship Intercultural understanding INTERACTIVE METHODS Discussions and debates Multi-media exercises Learning by doing approach Games Sharing ideas INTERCULTURAL LEARNING Breaking stereotypes Cultural interaction Team group Tolerance Empathy Beside cultural exchange and mutual breaking the stereotypes that were inevitable and after the workshops, active involvement in the planned activities has exceeded my expectations which were modes taking in matter that this was my first time participation with this type of project. Enriched with various and creative ideas for further action in the imminent environment and an even bigger boost for acting in the field of social inclusion topic elaborated on many aspects, trough fun I understood the power of non-formal education. Maja Tisovska, participant M O B I L I T Y MK
Г О Д И Н А 1, И З Д А Н И Е 1 М А Р Т 2 0 1 3 8 Промотивни активности во прв квартал 2013 Во првиот квартал на 2013 Националната агенција реализираше серија на промотивни настани (инфоденови и презентации на двете програми). На 30 јануари 2013, Националната агенција во соработка со Францускиот Институт Скопје ги презентираше можностите што ги нуди Програмата за доживотно учење пред вработените во две билингвални средни училишта СОУ Св. Кирил и Методиј Неготино и СОУ Јосип Броз Битола. На 26 февруари 2013, Националната агенција одржа презентација пред вработените и студентите на Мединскиот факултет при УКИМ-Скопје, при што беа презентирани можностите што потпрограмата ЕРАЗМУС ги нуди за студентите и вработените на универзитетите преку двете акции Еразмус Студентска мобилност за студирање и Еразмус Мобилност на наставен кадар. На 13 март 2013, во просториите на ООУ Блаже Конески Скопје, Националната агенција во соработка со Општина Аеродром одржа презентација за акциите Комениус, етвининг и Студиски посети пред наставниците од основните училишта од општина Аеродром. На истиот настан, Холандската Амбасада ги претстави можностите за стипендирање што холандската влада ги нуди преку државната агенција NUFFIC. На сите настани беа споделени информации за успешни стории. Заинтереираните присутни поставуваа прашања поврзани со нивните специфични интереси за обуки што се нудат во рамките на соодветните акции од потпрограмите на програмата Доживотно учење. Овој проект е финансиран со поддршка на Европската Комисија. Оваа публикација ги одразува само ставовите на авторите, и Комисијата не може да се смета за одговорна за било каква употреба што може да биде направена од информациите што се содржат во истата. М О Б И Л Н О С Т М К
Y E A R 1, I S S U E 1 M A R C H 2 0 1 3 9 Promotional activities in the first quarter 2013 In the first quarter of 2013 the National Agency for European Educational Programmes and Mobility accomplished series of promotional events (info-days and presentations of the both programmes). On 30 January 2013, the National Agency in cooperation with the Institut Française presented the opportunities that are offered in the Lifelong Learning Programmes in front of the teachers of the two bilingual secondary schools - Secondary School Ss. Cyril and Methodius Negotino and Secondary School Josip Broz Tito Bitola. On 26 Frebruary 2013, the National Agency held presentation for the employees and students of the Faculty of Medicine from the Ss. Cyril and Methodius University Skopje, whereby the attendees were introduced with opportunities that the sectoral programme ERASMUS offers for the students and university lecturers by the two actions Erasmus Student Mobility for Studies and Erasmus Staff Mobility. On 13 March 2013, in the facilities of the Primary School Blazhe Koneski Skopje, the National Agency in cooperation with the Municipality Aerodrom, held presentation about sectoral programme Comenius and the actions etwinning and Study Visits for the teachers from the primary and secondary schools from Municipality Aerodrom. In the same event, the Netherlands Embassy in Skopje presented the opportunities for scholarships that are offered for the Macedonian citizens by the state agency NUFFIC. In the events the attendees and the presenters shared their experience and success stories. The teachers raised many questions about their specific interests for training that are offered in the respective subprogrammes of the Lifelong Learning Programme. This project has been funded with support from the European Commission. This publication [communication] reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. M O B I L I T Y MK