GDi LOCALIS Visios Korisničko uputstvo

GDi LOCALIS Visios Korisničko uputstvo

Sadržaj Sadržaj... 2 Uvod... 3 1. Zaglavlje sa logom i naslovom aplikacije... 4 2. Alatna traka za izbor jezika... 5 3. Alatna traka za izbor teme... 5 4. Osnovna alatna traka... 6 5. Pretraga... 7 5.1 6. Identifikacija... 12 6.1 7. Tabelarni prikaz rezultata pretrage... 8 Tabelarni prikaz rezultata identifikacije... 14 Glavni meni... 15 7.1 Sadržaj mape... 15 7.2 Podloge... 16 7.3 Merenja... 18 Koordinate tačke... 18 Dužina... 18 Dužina slobodnom rukom... 19 Površina... 20 Površina slobodnom rukom... 21 Lociraj se na XY... 21 7.4 Crtanje... 23 7.5 Prostorna selekcija... 25 7.6 Štampa... 26 7.7 Obeleživači... 27 7.8 Podrška... 29 7.9 O aplikaciji... 30 8. Meni za izbor razmere... 30 9. Pregledna karta... 31 Prilog: GIS Aplikacija Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda J.P. Zone i planovi Beograda - Sadržaj mape, opis servisa (slojeva), pretraga, identifikacija -

Uvod GDi LOCALIS Visios je konfigurabilni web GIS preglednik razvijen na JavaScript tehnologiji od strane GDi GISDATA i služi za pregled, analizu i jednostavno editovanje prostornih podataka. Baziran je na platformi geografskog informacionog sistema i prvenstveno je namenjen korišćenju putem Interneta. Funkcionalnosti GDi LOCALIS Visios-a su: navigacija po karti, pretraga, identifikacija i prostorna selekcija geografskih podataka, izvoz rezultata upita u excel datoteku, unos i izmena geografskih i alfanumeričkih podataka (editovanje na web-u), crtanje po mapi i štampa izveštaja o geografskim podacima, merenje udaljenosti i površine i ispis rezultata pretraživanja u različitim mernim jedinicama, konfigurabilan izgled korisničkog interfejsa putem odabira jezika i teme aplikacije, odabir podloge mape i podešavanje transparentnosti pojedinačnih servisa, korišćenje map servisa iz raznih izvora (MapService, WMS), statističke analize. GDi LOCALIS Visios namenjen je jedinicama lokalne samouprave, komercijalnim, telekomunikacionim i komunalnim industrijama koje svakodnevno u dinamičnom radnom okruženju žele brz i jednostavan pristup informacijama koje je moguće deliti sa kolegama ili javnošću u svrhu donošenja odluka ili promocije rezultata sopstvenog rada.

Struktura aplikacije Ilustracija 1: Struktura aplikacije Web GIS preglednik GDi LOCALIS Visios je sastavljen iz sledećih elemenata (prema numeraciji sa Ilustracije 1): 1. Zaglavlje sa logom i naslovom aplikacije 2. Alatna traka za izbor jezika 3. Alatna traka za izbor teme 4. Osnovna alatna traka 5. Pretraga i identifikacija 6. Glavni meni 7. Meni za izbor razmere 8. Pregledna karta 1. Zaglavlje sa logom i naslovom aplikacije U zaglavlju, u gornjem levom uglu aplikacije, smešten je logo aplikacije. Pored logoa ispisan je naslov aplikacije. Ilustracija 2: Logo i naslov aplikacije

2. Alatna traka za izbor jezika Alatna traka za izbor jezika omogućava promenu jezika/pisma aplikacije. Klikom na raspoloživi jezik/pismo, aplikacija se ponovo učitava i sav sadržaj aplikacije se ispisuje izabranim jezikom/pismom, osim samih podataka koji se prikazuju onim jezikom/pismom kojim su uneti u bazu podataka. Ilustracija 3: Alatna traka za izbor jezika 3. Alatna traka za izbor teme Prilikom učitavanja, korisniku je aplikacija predstavljena osnovnom temom određene boje. Alatna traka za izbor teme omogućava promenu teme, odnosno promenu grafičkog izgleda aplikacije. Klikom na neku od raspoloživih tema, menja se grafički izgled aplikacije. Ilustracija 4: Alatna traka za izbor teme Ilustracija 5: Grafički izgled aplikacije u zavisnosti od promene teme

4. Osnovna alatna traka Osnovna alatna traka nalazi se sa leve strane prozora aplikacije i sadrži osnovne alate za rad sa mapom: Ikonica Naziv alata Funkcionalnost Uvećaj Alat za uvećanje prikaza Potrebno je da korisnik klikne levim tasterom miša na mapu, zadrži pritisnut levi taster miša i razvuče pravougaonik. Prikaz karte se uvećava (zumira) na područje opisanog pravougaonika. Umanji Alat za umanjenje prikaza Potrebno je da korisnik klikne levim tasterom miša na mapu, zadrži pritisnut levi taster miša i razvuče pravougaonik. Trenutni prikaz karte se smešta u opisani pravougaonik i na taj način se prikaz karte umanjuje. Što je opisani pravougaonik manji, to se prikaz karte više umanjuje. Pomeri kartu Alat za pomeranje mape Potrebno je da korisnik klikne levim tasterom miša na mapu, zadrži pritisnut levi taster miša, i povuče kartu, pa pusti taster. Prikaz karte se pomera tako da se lokacija na karti na kojoj je pritisnut taster sada nalazi na lokaciji na kojoj je taster pušten. Početni prikaz Alat za celokupan prikaz mape Prikaz karte se vraća na početni prikaz. Prethodni prikaz Alat za povratak na prethodni prikaz Prikaz karte se postavlja na prethodni prikaz, ukoliko on postoji. Naredni prikaz Alat za odlazak na sledeći prikaz Prikaz karte se postavlja na sledeći prikaz, ukoliko on postoji. Obriši selekciju Alat za uklanjanje selekcije i grafike Uklanja se selekcija sa karte, kao i sva grafika koju je korisnik kreirao.

Ukoliko se kursor postavi iznad bilo koje ikonice u aplikaciji, ispisuje se opis dugmeta/alata, tzv. Tooltip. Ilustracija 6: Ispis Tooltip-a 5 Pretraga Alat za pretragu služi za pronalaženje objekata na mapi prema zadatim kriterijumima. Pretraga i pronalaženje objekata se vrši na osnovu atributnih kriterijuma koje korisnik zadaje u prozoru Pretraga, koji se otvara klikom na ikonicu alata Pretraga. Ilustracija 7: Prozor Pretraga U prozoru Pretraga se iz padajuće liste Sloj za pretragu najpre bira sloj čiji će se objekti pretraživati. Nakon odabira sloja za pretragu, u prozoru se korisniku nude atributna polja na osnovu kojih može odrediti kriterijum pretrage objekata. Ukoliko se za odabrani sloj ne odabere ni jedan kriterijum, pretraga se ne može izvršiti. Atributne vrednosti za pretragu biraju se iz padajućih listi ili se alfanumeričke vrednosti atributa upisuju u predviđena polja.. Ilustracija 8: Prozor Pretraga kada se bira sloj za pretragu

Nakon definisanja kriterijuma, pretraga se pokreće klikom na dugme Pretraži ili pritiskom na dugme Enter na tastaturi. Ilustracija 9: Prozor Pretraga sa odabranim kriterijumom 5.1 Tabelarni prikaz rezultata pretrage Rezultati pretrage, odnosno objekti koji zadovoljavaju definisane kriterijume, prikazuju se u tabeli Rezultati. Redovi u tabeli predstavljaju objekte koji zadovoljavaju zadati kriterijum pretrage, a kolone predstavljaju njihove atribute. Prvi red u tabeli sa rezultatima je automatski selektovan. Pored prikaza u tabeli, rezultati pretrage su prikazani i na mapi svi objekti koji zadovoljavaju kriterijume su selektovani crvenom bojom na mapi. Ukoliko je neki objekat selektovan u tabeli sa rezultatima, on je selektovan zelenom bojom na mapi. Obzirom na to da je prvi red, odnosno objekat, automatski selektovan u tabeli, on je automatski selektovan i zelenom bojom na mapi. Ilustracija 10: Rezultati pretrage - objekti označeni na mapi crvenom bojom, prvi objekat ili objekat selektovan u tabeli se označava zelenom bojom na mapi Prelaskom miša preko reda tj. objekta u tabeli (hover), automatski se označava taj objekat zelenom bojom na

mapi. Na ovaj način se veoma lako vizuelno može odrediti lokacija na mapi nekog objekta iz tabele sa rezultatima pretrage. Struktura prozora Rezultati je prikazana na sledećoj slici: Ilustracija 11: Struktura prozora Rezultati Struktura prozora Rezultati je prikazana na sledećoj slici: Ilustracija 12: Struktura prozora Rezultati 1. Zaglavlje tabele u zaglavlju su ispisani nazivi kolona, odnosno atributa objekata koji su rezultat pretrage. Klikom na naziv kolone vrši se rastuće sortiranje podataka (pojavljuje se strelica pored naziva kolone okrenuta na gore) po toj koloni. Još jednim klikom na naziv kolone vrši se opadajuće sortiranje podataka (pojavljuje se strelica pored naziva kolone okrenuta na dole). Ilustracija 13: Sortiranje rezultata rastuće

Ilustracija 14: Sortiranje rezultata opadajuće Klikom na znak + u gornjem desnom uglu prozora Rezultati, pored naziva poslednje kolone, otvara se prozor u kojem je moguće uključiti ili isključiti bilo koju kolonu iz prikaza u tabeli. Ilustracija 15: Prozor u kojem je moguće isključivanje/uključivanje kolona iz prikaza u prozoru Rezultati Sve kolone su inicijalno uključene. Klikom na check-box pored naziva kolone, moguće je tu kolonu isključiti. Kolona se uključuje ponovnim klikom na check-box. Ilustracija 16: Kolone isključene iz prikaza u prozoru Rezultati 2. Rezultati pretrage jedan red u rezultatima predstavlja jedan objekat na mapi. Selekcijom reda/objekta u ovom delu prozora, automatski se označava zelenom bojom taj objekat na mapi. Prelaskom kursora preko reda/objekta, taj objekat se označava zelenom bojom na mapi. Dvostrukim klikom na red/objekat u tabeli prikaz mape se zumira na taj objekat. 3. Prikaz ukupnog broja rezultata Ukupan broj rezultata pretrage prikazan je u donjem levom uglu prozora Rezultati. 4. Navigacija kroz rezultate Broj rezultata pretrage koji se prikazuju po strani moguće je promeniti

izborom odgovarajuće vrednosti iz padajuće liste u donjem desnom uglu prozora Rezultati. Ukoliko postoji više rezultata pretrage od broja koji je postavljen prozor Rezultati dobija strane, a navigacija po stranama se vrši pomoću strelica u donjem desnom uglu prozora Rezultati. Ilustracija 17: Izbor broja rezultata po strani Klikom na dugme vrši se povratak na prvu stranu. Klikom na dugme ide se na poslednju stranu sa rezultatima. Klikom na dugme prelazi se na prethodnu stranu, a klikom na prelazi se na sledeću stranu sa rezultatima. U belom kvadratiću prikazan je broj strane čiji se sadržaj trenutno prikazuje u prozoru sa rezultatima. Navigacija po stranama je moguća i upisivanjem broja strane koja se želi pregledati. Ilustracija 18: Navigacija po stranama 5. Alati za rad sa rezultatima i alati za manipulaciju tabele Rezultati Alati se nalaze u gornjem desnom uglu prozora Rezultati. Pored alata Izvoz u eksel i Dokumentacija, nalaze se alati pomoću kojih se izabrani objekat iz prozora Rezultati može brzo locirati na mapi ili ukloniti iz selekcije. Alati za manipulaciju prozorom omogućavaju minimiziranje i zatvaranje prozora Rezultati. Ilustracija 19: Alati za rad sa rezultatima i manipulaciju prozorom Rezultati Prvi alat u okviru tabele Rezultati je u Izvoz u Eksel. Odabirom alata Izvoz u Eksel omogućen je izvoz tabele u eksel tabelu. Nakon izvoza otvara se eksel dokument u kome nalaze svi podaci prikazani u tabeli Rezultati. Na ovaj način je omogućena dalja manipulacija podacima van apliakcije. Ukoliko za selektovani red/objekat u tabeli postoji linkovana dokumentacija (npr., fotografije) klikom na alat Dokumentacija moguće je izvršiti njen pregled u istoimenom prozoru.

Ukoliko je red/objekat u tabeli selektovan, klikom na dugme Uvećaj karti. Klikom na dugme Pomeri rezultate se vrši zumiranje na taj objekat na prikaz mape se pomera tako da objekat koji je selektovan u tabeli bude u centru mape. Klikom na dugme Deselektuj mape. Klikom na dugme Smanji prozor selektovani red/objekat se uklanja iz selekcije u tabeli i sa, prozor Rezultati se minimizira i smešta u obliku ikonice Prikaži u donji levi ugao aplikacije (kao što je označeno na narednoj Ilustraciji). Ilustracija 20: Minimiziran prozor Rezultati Klikom na ikonicu Prikaži rezultate, prozor Rezultati se vraća na početnu veličinu, sa istim sadržajem koji je imao i pre minimiziranja. Kartica Rezultati Podrazumevani prikaz rezultata pretrage prikazan je u ovoj kartici. 6 Identifikacija Alat za identifikaciju služi za identifikovanje objekata klikom na neku lokaciju na mapi. Alat se pokreće klikom na ikonicu Identifikacija. Nakon toga, u gornjem desnom uglu aplikacije otvara se alatna traka Slojevi u kojoj su prikazani samo slojevi koji su trenutno uključeni, odnosno vidljivi u sadržaju mape.

Ilustracija 21: Alatna traka za identifikaciju padajuća lista za izbor sloja Identifikaciju objekata je moguće vršiti samo za vidljive slojeve. Nakon izbora sloja, klikom na lokaciju na mapi vrši se identifikacija objekta izabranog sloja na koji je korisnik kliknuo i otvara se prozor sa rezultatima identifikacije. Ilustracija 22: Identifikacija klikom na mapu Prozor sa rezultatima identifikacije sadrži tabelarni prikaz rezultata identifikacije. rezultatima identifikacije data je sledećoj ilustraciji. Struktura prozora sa

Ilustracija 23: Prozor sa rezultatima identifikacije 1. Naziv sloja čiji objekat je identifikovan Ispisuje se u zaglavlju prozora, sa leve strane. 2. Rezultat identifikacije Atributi identifikovanog objekta su ispisani u ovom delu prozora. Sa leve strane nalaze se nazivi atributa (kolona), a sa desne njihove vrednosti. 3. Navigacija kroz rezultate identifikacije U zavisnosti od trenutne razmere i veličine objekata na mapi, moguće je u rezultatu identifikacije dobiti više objekata. U zaglavlju je ispisan ukupan broj identifikovanih objekata odnosno rezultata identifikacije, a navigacija kroz rezultate se vrši pomoću strelica Ilustracija 24: Navigacija kroz rezultate identifikacije 4. Alati za brzo lociranje rezultata identifikacije na mapi Klikom na ikonicu Uvećaj zumira na objekat koji je rezultat identifikacije. Klikom na ikonicu Pomeri tako da objekat koji je rezultat identifikacije bude u centru mape. prikaz mape se prikaz mape se pomera 5. Kartica Rezultati Tabelarni prikaz rezultata identifikacije. 6.1 Tabelarni prikaz rezultata identifikacije Tabelarni prikaz rezultata identifikacije dat je u kartici Rezultati i predstavlja podrazumevani prikaz rezultata identifikacije. Kroz prozor sa rezultatima identifikacije moguće je doći i do drugih podataka koji su vezani (u relaciji) za podatke koji se pretražuju, ukoliko ih ima. Podaci koji su u relaciji sa rezultatima identifikacije organizovani su po kraticama koje se nalaze sa leve strane prozora ispod kartice Rezultati.

Ilustracija 25: Rezultat identifikacije 7. Glavni meni U glavnom meniju se nalaze sledeće alatne trake i alati: Ilustracija 26: Sadržaj glavnog menija Sadržaj glavnog menija može da varira u zavisnosti od verzije aplikacije i implementirane funkcionalnosti. 7.1 Sadržaj mape Klikom na Sadržaj mape otvara se istoimeni prozor u kojem su navedeni svi servisi i slojevi koji se nalaze na mapi. Ilustracija 27: Prozor Sadržaj mape Kao što je prikazano na ilustraciji, prvi red u prozoru (BeogradDKP) predstavlja servis. Ukoliko u aplikaciji

postoji više servisa, onda su oni navedeni jedan ispod drugog. Pored naziva servisa, nalazi se opcija koja omogućava povećanje/smanjenje transparentnosti servisa. Klikom na strelicu levo ili pomeranjem dugmeta ka levoj strelici, korisnik smanjuje transparentnost sloja, dok klikom na stranicu desno, ili pomeranjem dugmeta ka desnoj strelici povećava transparentnost sloja. Slojevi su navedeni u formi stabla, u okviru servisa kom pripadaju. Redosled kojim su slojevi poređani u prozoru Sadržaj mape određuje i redosled njihovog iscrtavanja na mapi - prvo se iscrtavaju slojevi koji su na dnu stabla, a poslednji se iscrtava sloj koji je na vrhu stabla. Uključivanje i isključivanje slojeva, vrši se klikom na kvadratić pored naziva servisa/sloja. Uključivanjem sloja, ispod njegovog naziva će se prikazati i simboli kojim su objekti tog sloja iscrtani na mapi, odnosno klasifikacija na osnovu odabranog atributa. Ilustracija 28: Pregled simbologije slojeva 7.2 Podloge Ilustracija 29: Prozor Podloge

U ovom prozoru moguće je izabrati neku od predefinisanih podloga klikom na odgovarajuću sliku. Podloga predstavalja statičku pozadinsku (background) kartu koja sadrži pomoćne statičke slojeve čiji tematski sadržaj varira od aplikacije do aplikacije. Podloge mogu da budu npr. topografska karta (Topographic), satelitski ili ortofoto snimak (Imagery), ulična mreža (Open Street map), i slično. Ilustracija 30: Satelitski snimak Ilustracija 31: Topographic

Napomena: kao osnovna podloga uključen je satelitski snimak, pri zumu aplikacije uključuje se Ortofoto 2010 - snimak kvalitetnije rezolucije. Ortofoto 2010 je servis koji se nalazi u sadržaju mape, servis možete isključiti/uključiti po potrebi. 7.3 Merenja Klikom na alat Merenja otvara se istoimena alatna traka. Ilustracija 32: Alatna traka Merenja Ova alatna traka sadrži sledeće alate: Koordinate tačke Ovaj alat omogućava određivanje koordinata bilo koje tačke na mapi. Klikom na alat, a zatim na lokaciju na mapi, otvara se sledeći prozor: Ilustracija 33: Određivanje koordinata tačke na mapi Koordinate tačke su navedene u nekoliko predefinisanih koordinatnih sistema, što zavisi od namene aplikacije. Lokacija čije su koordinate prikazane u prozoru Koordinate tačke obeležena je crvenim markerom na mapi. Dužina Izborom ovog alata moguće je merenje dužina na mapi. Potrebno je kliknuti na mapu da bi se započelo merenje dužina. Svakim sledećim klikom se nastavlja merenje dužine linije koju korisnik iscrtava i koja se označava crvenom bojom na mapi. Ilustracija 34: Merenje dužina Dvostrukim klikom se završava merenje i rezultat merenja se prikazuje u odgovarajućem prozoru.

U prozoru Dužina moguće je promeniti jedinice u kojim je izražena merena dužina, jednostavnim odabirom odgovarajuće merne jedinice iz padajuće liste. Ilustracija 35: Promena jedinice u kojoj je izraženo merenje dužine Dužina slobodnom rukom Dužine je moguće meriti i duž linija koje korisnik zadaje slobodnom rukom. Potrebno je izabrati alat Dužina slobodnom rukom, kliknuti na mapu levim tasterom miša da bi se otpočelo crtanje, a zatim, držeći pritisnut levi taster miša, povući mišem po ekranu zamišljenu liniju na mapi čija se dužina želi izmeriti i na kraju pustiti taster. Rezultat merenja se prikazuje u odgovarajućem prozoru, a linija se obeležava na mapi crvenom bojom. Ilustracija 36: Merenje dužine slobodnom rukom

Isto kao i kod alata Dužina i ovde je moguće izabrati jedinice u kojima je iskazan rezultat merenja dužine. Površina Izborom ovog alata moguće je merenje površina na mapi. Klikom na alat, a zatim na mapu započinje se crtanje poligona čija se površina želi izmeriti. Svaki sledeći klik na mapu definiše teme poligona, a dvostrukim klikom se završava merenje. Rezultat merenja se prikazuje u prozoru Površina, a izmerena površina se na mapi označava crvenom bojom. Ilustracija 37: Merenje površina Moguće je promeniti jedinice u kojima se prikazuje rezultat merenja površina izborom iz predefinisane padajuće liste u prozoru Površina. Ilustracija 38: Promena jedinice u kojoj je izražem rezultat merenja površine

Površina slobodnom rukom Površine je moguće meriti i crtanjem poligona slobodnom rukom. Potrebno je izabrati alat Površina slobodnom rukom, kliknuti na mapu levim tasterom miša da bi se otpočelo crtanje poligona. Držeći pritisnut levi taster miša, potrebno je opisati poligon koji čija se površina želi izmeriti i pustiti taster. Rezultat merenja je prikazan u prozoru Površina, a zadata površina je obeležena crvenom bojom na mapi. Isto kao i kod alata Površina i ovde je moguće izabrati jedinice u kojima je iskazan rezultat merenja površine. Ilustracija 39: Merenje površine slobodnom rukom Lociraj se na XY Ovaj alat omogućava pronalaženje lokacije na mapi na osnovu koordinata koje korisnik zadaje. Klikom na ikonicu Lociraj se na XY otvara se istoimeni prozor u kojem korisnik zadaje koordinate tačke koju želi da locira na mapi. Ilustracija 40: Prozor Lociraj se na XY Unosom koordinata i klikom na dugme Prikaži, prikaz mape se locira na unete koordinate i lokacija na mapi se obeležava crvenim markerom.

Ilustracija 41: Prozor Lociraj se na XY i prikaz locirane tačke U padajućoj listi Koordinatni sistem moguće je izabrati neki od predefinisanih koordinatnih sistema u kom će se unositi koordinatne vrednosti. Ilustracija 42: Izbor koordinatnog sistema Ukoliko unete koordinate ne odgovaraju opsegu izabranog koordinatnog sistema, pojaviće se odgovarajuće upozorenje Greška prilikom transformisanja koordinata. Ilustracija 43: Upozorenje u slučaju unosa pogrešnih koordinatnih vrednosti Svu grafiku (crvene markere), koja se iscrta korišćenjem alata za merenje, moguće je ukloniti sa mape klikom na ikonicu Obriši selekciju koja se nalazi na Osnovnoj alatnoj traci.

7.4 Crtanje Klikom na alat Crtanje otvara se alatna traka za crtanje. Ilustracija 44: Alatna traka Crtanje Pomoću ove alatne trake korisnik može na mapu da unese tekst ili neki od predefinisanih grafičkih elemenata. Ovi elementi su grupisani u padajućoj listi Oblik. Ilustracija 45: Izbor elementa koji se crta Pored izbora grafičkog elementa, moguće je iz palete boja izabrati boju grafičkog elementa. Ilustracija 46: Izbor boje elementa koji se crta Klikom na dugme Crtaj može se otpočeti crtanje. Moguće je nacrtati samo jedan element. Da bi se uneo novi garfički element potrebno je ponovo kliknuti na dugme Crtaj. Grafički elementi se crtaju na sledeći način: - Tačka klikom na mapu crta se tačka. Linija klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se početna tačka linije. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se pravac i dužina linije.

- Izlomljena linija klikom na mapu zadaju se lomne tačke linije. Dvostrukim klikom završava se crtanje. Linija slobodnom rukom klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se početna tačka linije. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se oblik i dužina linije. - Poligon - klikom na mapu zadaju se temena poligona. Dvostrukim klikom završava se crtanje. Poligon slobodnom rukom klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se početno teme poligona. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se oblik poligona. Trougao - klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se središte trougla. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se veličina trougla. Pravougaonik klikom levim tasterom miša definiše se jedno teme poligona. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se naspramno teme poligona. Krug - klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se centar kruga. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se poluprečnik kruga, odnosno veličina kruga. Elipsa - klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se centar elipse. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se oblik i veličina elipse. Strelica - klikom levim tasterom miša na mapu zadaje se početak strelice. Povlačenjem kursora dok je taster pritisnut i zatim puštanjem tastera definiše se pravac, smer i veličina strelice. - Tekst u ovom slučaju alatna traka za crtanje menja sadržaj. Potrebno je u odgovarajuće polje upisati željeni tekst, izabrati iz padajuće liste font i veličinu teksta. Klikom na mapu ispisuje se definisani tekst. Ilustracija 47: Izgled alatne trake za unos teksta Prilikom zumiranja svi iscrtani elementi zadržavaju svoju veličinu relativno u odnosu na druge objekte na mapi. Ovo ne važi za tekst, jer on zadržava svoju veličinu u odnosu na veličinu monitora: Ilustracija 48: Grafički elementi na krupnoj razmeri

Ilustracija 49: Grafički elementi na sitnoj razmeri Uneti grafički elementi se uklanjaju sa mape klikom na ikonicu Obriši selekciju alatnoj traci. koja se nalazi na Osnovnoj 7.5 Prostorna selekcija Klikom na ikonicu Prostorna selekcija otvara se istoimena alatna traka. Ilustracija 50: Alatna traka Prostorna selekcija Prostorna selekcija omogućava selekciju objekata izabranog sloja pomoću poligona koji korisnik definiše. U padajućem meniju Slojevi nalazi se slojevi koji su trenutno uključeni na mapi, i čije je objekte moguće selektovati. Selekcija se vrši poligonom koji korisnik nacrta. Poligon se može crtati definisanjem temena klikom na mapi, pomoću alata Selekcija poligonom. Poligon se može nacrtati i pomoću alata Selekcija poligonom crtanim slobodnom rukom zadavanjem početnog temena klikom na mapi, povlačenjem kursora dok je pritisnut levi taster miša na mapi i na kraju puštanjem tastera, čime se definiše oblik poligona. Moguće je definisati da li će se vršiti selekcija samo onih objekata koji se nalaze unutar iscrtanog poligona, ili i onih objekta koji se delimično nalaze unutar iscrtanog poligona (u preseku), što je značajno ukoliko se vrši selekcija linijskih ili poligonskih objekata. Selekcija poligona, koji se delimično nalaze unutar poligona, postiže se odabirom odgovarajućeg dugmeta U preseku. Nakon iscrtavanja poligona, otvara se prozor Rezultati u kojem su prikazani objekti izabranog sloja koji se nalaze unutar poligona ili u preseku sa njim. Ovi objekti su selektovani i na mapi prikazani crvenom bojom. Prozor Rezultati je identičan istoimenom prozoru koji se koristi za ispis rezultata pretrage (videti deo: Pretraga), kao što je i rad sa rezultatima selekcije identičan je radu sa rezultatima pretrage.

Ilustracija 51: Rezultati prostorne selekcije bez statistike tabelarni prikaz 7.6 Štampa Ova opcija omogućava izvoz mape u.pdf dokument. Klikom na opciju Štampa otvara se istoimeni prozor: Ilustracija 52: Prozor Štampa U ovom prozoru se definišu postavke grafičkog izveštaja. Iz padajuće liste Izaberite rezoluciju, korisnik bira jednu od dve ponuđene opcije 96 dpi i 150 dpi. Iz padajuće liste Izaberite šablon za štampu korisnik bira neki od predifinisanih šablona za štampu. Osim izbora šablona, postoje i dve opcije prilikom štampanja mape koje se definišu selektovanjem odgovarajućeg radio-button dugmeta. Zadrži razmeru ukoliko je izabrana ova opcija štampanje će se vršiti tako da se zadrži trenutna razmera. Da bi se ovo obezbedilo, u zavisnosti od rezolucije monitora koji se koristi za pregled aplikacije, moguće je da će prilikom štampe opseg mape koji je odštampan biti drugačiji od opsega mape koji je bio vidljiv u trenutku štampe.

Zadrži prikaz ukoliko je izabrana ova opcija, onda će opseg mape koji je odštampan biti identičan opsegu mape koji je bio vidljiv u trenutku štampe. Ovo će, u zavisnosti od rezolucije monitora koja se koristi za pregled aplikacije, imati za posledicu da razmera odštampane mape bude drugačija od razmere mape koja je bila postavljena u trenutku štampe. Generisanje dokumenta se pokreće klikom na dugme Štampaj. Generiše se.pdf dokument pripremljen za štampanje sa odabranim prikazom mape i odgovarajućim elementima mape naslov, logo, razmera, legenda. 7.7 Obeleživači Alat Obeleživači pokreće se klikom na dugme za kreiranje obeleživača (bookmark-ova). koje se nalazi u glavnom meniju, čime se otvara alatna traka Ilustracija 53: Alatna traka Obeleživači Dodavanje novog obeleživača vrši se klikom na dugme Dodaj novi obeleživač. Na ovaj način trenutni prikaz se beleži u lokalno skladište pretraživača. Ukoliko se želi sačuvati i iscrtani grafički sadržaj na određenom području od interesa pre kreiranja obeleživača potrebno je čekirati opciju sa grafikom. Na ovaj način sačuvaće se i trenutni prikaz mape i dodati grafički elementi prilikom sledećeg pregleda obeležene lokacije. Aplikacija dozvoljava dodavanje samo tri obeleživača. Klikom na Dodaj novi obeleživač, obeleživač se dodaje i prikazuje u prozoru sa obeleživačima. Dodatom obeleživaču moguće je promeniti ime, prikazati ga (opcija Prikaži Pošalji e-poštom ) i ukloniti ga sa liste (opcija Ukloni ), poslati e-mailom (opcija ). Ilustracija 54: Dodavanje novog obeleživača Prilikom svakog sledećeg pokretanja pretraživača dodati obeleživači biće sačuvani i dostupni korisniku klikom na dugme Obeleživači iz glavnog menija.

Ilustracija 55: Lista obeleživača Ilustracija 56: Prikaz prvog obeleživača sa liste

Ilustracija 57: Prikaz drugog obeleživača sa liste (obeleživač sa grafikom) 7.8 Podrška Klikom na dugme Podrška otvara se istoimeni prozor u kojem su navedeni kontakt podaci osobe ili institucije koja pruža tehničku podršku za aplikaciju GDi LOCALIS Visios. Korisničko uputstvo se preuzima klikom na opciju preuzmite pored istoimene opcije. Prozor se zatvara klikom na dugme OK. Ilustracija 58: Prozor Podrška

7.9 O aplikaciji Klikom na opciju O aplikaciji otvara se prozor u kojem su navedene osnovne informacije o aplikaciji naziv aplikacije, autor i verzija. Prozor se zatvara klikom na dugme OK. Ilustracija 59: Prozor O aplikaciji 8. Meni za izbor razmere Trenutna razmera mape prikazana je u donjem desnom uglu aplikacije, u meniju za izbor razmere. Ilustracija 60: Razmera mape Ilustracija 61: Meni za izbor razmere

Klikom na ikonicu Promena razmere otvara se meni u kojem je moguće izabrati neku od predefinisanih razmera. Izborom predefinisane razmere, prikaz mape se automatski postavlja na izabranu razmeru. Ilustracija 62: Izbor razmere 9. Pregledna karta Pregledna karta ili lokator pokazuje gde se trenutni opseg mape nalazi u odnosu na celokupnu mapu ili u odnosu na neki veći opseg. Pregledna karta je pozicionirana u donjem desnom uglu aplikacije i pristupa joj se klikom na dugme Pregledna karta. Ilustracija 63: Dugme Pregledna karta

Otvara se prozor Pregledna karta u kojem je sivim pravougaonikom prikazan trenutni vidljivi opseg mape. Pregledna karta je pogodna za orijentaciju i navigaciju na mapi. Ilustracija 64: Prozor Pregledna karta Navigacija u ovom prozoru se obavlja tako što se na sivi pravougaonik klikne i, držeći pritisnut taster miša, taj pravougaonik prevuče na željenu lokaciju. Prikaz mape se automatski postavlja tako da na ekranu bude vidljivo područje koje se nalazi u okviru sivog pravougaonika. Dok je prozor Pregledna karta otvoren, svaka promena vidljivog opsega na mapi se reflektuje u prozoru Pregledna karta.

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. GIS Aplikacija Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda J.P. Zone i planovi Beograda - Sadržaj mape, opis servisa (slojeva), pretraga, identifikacija Gis Aplikacija Zone i planovi Beograda sadrži 10 integrisanih servisa (slojeva), servisi sadrže podslojeve. Određeni slojevi uključeni su pri startovanju aplikacije, ostali slojevi uključuju se po potrebi. Aplikacija pruža mogućnost promene Rasporeda slojeva na mapi (pomoću strelica na desnoj strani sadržaja mape ) Transparentnost (providnost) svakog sloja može se definisati alatom koji se nalazi u nastavku naziva sloja Slika 1: Sadržaj mape (servisi/slojevi) 1

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. Pri startovanju Aplikacije uključeni su sledeći Servisi: Beograd DKP Lokacije u pripremi Obuhvat planova Putna mreža Ortofoto 2010 Podloga Satelitski snimak Pored podloge Satelitski snimak na raspolaganju su još 4 vrste podloga: Slika 2: Podloge Promenom osnovne podloge (satelitski snimak) potrebno je isključiti sloj Ortofoto2010 kako bi podloga bila vidljiva. Po potrebi isključiti sloj UličnaMreža ( u zavisnosti da li izabrana podloga već poseduje svoju uličnu mrežu). Servisi (slojevi) opis, pretraga i identifikacija 1. Beograd DKP Servis BeogradDKP obezbeđuje Republički geodetski zavod RS i predstavlja prostorne podatke iz digitalnog katastarskog plana. Slika 3: Sadržaj servisa BeogradDKP Servis BeogradDKP sadrži: Katastarske parcele - granice Deo parcele objekti Katastarske opštine granice Inicijalno su uključene katastarske parcele, ostali slojevi uključuju se po potrebi. 2

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. Pretraga BeogradDKP Slika 4: Pretraga servisa BeogradDKP Pretraga se vrši po dva parametra: katastarska opština i Broj parcele Identifikacija BeogradDKP Izborom alata za identifikaciju, sa padajuće liste izabrati sloj Parcele i kliknuti na parcelu. Identifikovana parcela je selektovana na mapi i otvara se prozor sa podacima parcele. Slika 5: Identifikacija parcele 3

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 2. Zone-Lokacije Slika 6: Sadržaj servisa Zone Lokacije Servis ZoneLokacije sadrži: Važne objekte (ambasade, apoteke, autobuske stanice ) Delove grada Zone grada Beograda (granice zona za utvrđivanje visine lokalnih komunalnih taksi i naknade za uređivanje građevinskog zemljišta) Lokacije u pripremi (lokacije za dodelu investitorima koji su zainteresovani za izgradnju stambenih, privrednih, komercijalnih i drugih sadržaja) Ostali slojevi - kućni brojevi, površine Navedeni slojevi imaju sledeće opcije: Delovi grada i kućni brojevi - pretraga. Lokacije u pripremi pretraga i identifikacija Zone grada Beograda identifikacija Svaki sloj ima legendu kojoj pristupate klikom na znak + ispred naziva sloja. 3. Obuhvat planova Slika 7: Sadržaj servisa ObuhvatPlanova 4

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. Servis Obuhvat planova sadrži slojeve: Planovi od 2003 (u okviru planova od 2003 nalaze se planovi od 2003 usaglašeni sa PGR Beograda i planovi doneti nakon usvajanja PGR) Planovi do 2003 (DUP, RP, UP usaglašeni sa PGR Beograda) Slojevi imaju opcije pretrage i identifikacije. Slika 8: Sadržaj sloja za pretragu planova Slika 9: Identifikacija i sadržaj plana 5

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 4. Planovi u radu Slika 9: Sadržaj servisa Planovi u radu Servis Planovi u radu sadrži granice planova za koje je Skupština grada Beograda donela Odluku o izradi plana. Servis sadrži slojeve: Direkcija - planovi za koje je naručilac Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda J.P. Drugi - planovi za koje naručilac/investitor nije Direkcija Sloj ima opcije pretrage i identifikacije. 5. Nedostajuća infrastruktura Slika 10: Sadržaj servisa nedostajuća infrastruktura Servis sadrži statuse zahteva za izgradnju nedostajuće infrastrukture, ima opcije pretrage i identifikacije. 6

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 6. Ozakonjenje objekata Slika 11: Sadržaj servisa Ozakonjenje objekata Servis sadrži mišljenje Direkcije (odluku o ispunjenosti uslova za ozakonjenje predmetnih objekata), u svojstvu upravljača javnog dobra, u skladu sa odredbom člana 28 Zakona o ozakonjenju objekata ( Sl. Glasnik RS 96/15) Servis ima opcije pretrage i identifikacije. 7. Obračun doprinosa Slika 12: Sadržaj servisa Obračun doprinosa Direkcija omogućava svim zainteresovanim da izvrše pretragu obračunatih doprinosa za uređivanje građevinskog zemljišta i saznaju na kojim lokacijama grade investitori koji su regulisali obavezu na ime plaćanja doprinosa, odnosno na kojim lokacijama investitori nisu regulisali ovu obavezu. Svi zainteresovani mogu se obratiti Direkciji putem elektronske pošte (info@beoland.com), kako bi dobili više informacija o svakom pojedinačnom obračunu doprinosa. Upitom se mogu dobiti dodatni podaci o pojedinačnom obračunu doprinosa, kao što su: datum prijema i obračun u objedinjenoj proceduri, namena i površina ili spratnost za koju je obračunat doprinos, način plaćanja i datum uplate, iznos eventualnog umanjenja plaćanja doprinosa na ime nedostajuće infrastrukture i dr. Servis ima opcije pretrage i identifikacije. 7

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 8. PGR Beograda Slika 13: Sadržaj servisa PGR Beograda Servis PGR Beograda sadrži 4 sloja, svaki od slojeva sadrži podslojeve. 8.1 PGR NAMENA Slika 14: Sadržaj sloja PGR Namena Sloj PGR NAMENA predstavljen je kroz 3 podsloja: PGR GRANICE - sadrži granice iz PGR ( granice centralne, srednje, rubne zone; zone sanitarne zaštite vodoizvorišta ) PGR NAMENA - POSEBNE POVRŠINE - sadrži obuhvat zona transformacije, zaštitne zone, kompleksa, tunela ) PGR NAMENA - sadrži namenu površina ( površine javne namene, komercijalne, privredne zone, vodene površine ) Servis ima opcije pretrage i identifikacije. 8

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 8.2 PGR SPROVOĐENJE Slika 15: Sadržaj sloja PGR Sprovođenje Sloj PGR SPROVOĐENJE predstavljen je kroz 6 podslojeva: PODRUČJA ZA NEPOSREDNU PRIMENU PRAVILA - granica područja za neposrednu primenu pravila građenja PGR SPROVOĐENJE POSEBNA PRAVILA - područja koja se sprovode prema posebnim pravilima definisanim u poglavlju V GRANICE SEPARATA I KONKURSA - sadrži obuhvat za koji su potrebni Elementi detaljne razrade i raspisivanje konkursa PGR SPROVOĐENJE GRANICE PLANOVA PGR SPROVOĐENJE - obuhvat i način sprovođenja PGR PGR POVRŠINE JAVNE NAMENE - sadrži mrežu saobraćajnica i vodene površine Slojevi imaju opcije pretrage i identifikacije. * Za Sloj PGR SPROVOĐENJE, zbog specifičnosti, preklapanja podzemnih (infrastrukturnih) planova, planova javnih garaža i sl., potrebno je pored alata za identifikaciju koristiti i alat za PROSTORNU SELEKCIJU kako bi se za traženo područje izvršila potpuna selekcija i identifikacija. 9

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. 8.3 PGR DIREKTNO SPROVOĐENJE Slika 16: Sadržaj sloja PGR Direktno sprovođenje Sloj PGR SPROVOĐENJE predstavljen je kroz 6 podslojeva: PGR DIREKTNO ANOTACIJA PGR DIREKTNO DIMENZIJA PGR DIREKTNO GRANICE - granice područja za neposrednu primenu, planirana/važeća reg. linija, osovina, uža zona sz vodoizvorišta PGR DIREKTNO ZONE ZAŠTITE - zaštitna zona dalekovoda, aerodroma, elementi detaljne razrade PGR DIREKTNO SPROVOĐENJE - područja direktnog sprovođenja (predškolske ustanove, osnovne, srednje škole, zone stanovanja ) PGR SAOBRAĆAJNICE - mreža saobraćajnica Slojevi imaju opcije pretrage i identifikacije. 9. Planovi namena Slika 17: Sadržaj sloja Planovi namena 10

ДИРЕКЦИЈА ЗА ГРАЂЕВИНСКО ЗЕМЉИШТЕ И ИЗГРАДЊУ БЕОГРАДА Ј.П. Sloj Planovi namena sadrži 2 podsloja: Posebni uslovi prema PDR - granice projekta preparcelacije, obavezna izrada UP, granice građ. parcele Namena površina prema PDR - površine za stanovanje, komercijalne delatnosti, zelene površine Slojevi imaju opcije pretrage i identifikacije. Obrađena je planska dokumentacija za područje opštine Čukarica (24 plana detaljne regulacije). 10. Katastar klizišta Slika 18: Sadržaj sloja Katastar klizišta 11