Проект за професионален и кариерен развој на наставниците

Проект за професионален и кариерен развој на наставниците ОПИС НА РАБОТНИ ЗАДАЧИ за спроведување на физибилити студија за онлајн професионален развој на воспитно-образовниот кадар во основните и средните училишта Септември 2015

I. ВОВЕД 1.1 За проектот Проектот за професионален и кариерен развој на наставниците (ПКРН) има за цел да го надгради и подобри системот за професионален и кариерен развој на наставниците за да придонесе за поквалитетна воспитно-образовна работа и повисоки постигања на учениците во Македонија. Проектот беше инициран од Бирото за развој на образованието (БРО), го спроведува Македонскиот центар за граѓанско образование (МЦГО) со финансиска поддршка од Агенцијата за меѓународен развој на САД (УСАИД). Проектот започна во декември 2012 година и ќе се реализира до јуни 2016 година. Во реализацијата на проектните активности се вклучени: Министерството за образование и наука, Бирото за развој на образованието, Центарот за стручно образование и обука, Државниот испитен центар, Државниот просветен инспекторат, општините, факултетите за наставници, професионалните здруженија на наставници и Синдикатот за образование, наука и култура. Во рамките на проектот изработени се следните документи релевантни за стручното усовршување на воспитно-образовниот кадар во училиштата: - изработени професионални компетенции за директори, наставници и стручни соработници (педагог, психолог, социолог, социјален работник, дефектолог и библиотекар) и професионални стандарди за напредување во звања ментор и советник за наставници и стручни соработници 1 ; - изработено Упатство за следење на работата и планирање на професионалниот развој на наставниците и стручните соработници во основните и средните училишта; - воспоставени процедури и инструменти за напредување во звања на наставниците и стручните соработници; - подготвени нацрт сценарија и проекции за финансиските импликации од спроведување на системот за професионален и кариерен развој; - развиен модел за напредување во звања на наставниците и стручните соработници. Резултати што треба да се постигнат до крајот на проектот: - подобрување на процедурите за акредитација на понудувачи на обуки; - поддршка на БРО за воспоставување на дигитално пристапни обуки за професионален развој на воспитно-образовниот кадар; - информирање на воспитно-образовниот кадар за новините во системот за професионален и кариерен развој. 1 Дел од развиените документи може да се најдат на интернет страницата на МЦГО: http://mk.mcgo.org.mk/usaid-teacher-professional-and-career-development-project/ 1

1.2. Професионалниот развој на воспитно-образовниот кадар од основните и средните училишта и потребата од е-платформа за обуки Република Македонија настојува да ги следи светските трендови и практики во поглед на развивање на професионалните компетенции на наставниците за да може подобро да одговорат на новите можности, предизвици и потреби во рамките на образовниот систем и во општеството во целина. Во тој контекст, според законот, се очекува од наставниците и стручните соработници континуирано професионално да се развиваат, а од училиштата и државните институции на систематски начин да ја следат нивната работата и да им обезбедат услови за континуирано стручно усовршување. Оттука, во Законот за наставници во основните и средните училишта 2 подетално се регулира обврската за професионален развој на наставниците. Согласно овој закон, наставниците се должни континуирано стручно да се усовршуваат и да посветат најмалку 60 часа во текот на секои три години. Во рамките на 60 часови на стручно усовршување спаѓаат обуките што наставниците ги посетуваат во и вон училиштето, од кои најмалку 40 часови се од учество на акредитирани програми за обука за што средства се обезбедуваат во буџетот на Бирото за развој на образование (член 21, став 2). Секторот за професионален развој во рамките на Бирото за развој на образованието е одговорен за организирање и спроведување активности за професионалниот развој на воспитнообразовниот кадар во училиштата. Во овој сектор, БРО спроведуваа годишни анализи за утврдување на потребите за професионален развој на воспитно-образовниот кадар, изработува план на активности за обука, спроведува постапки за акредитација на обуки и го следи квалитетот на обуките. 3 Препознавајќи ја потребата да обезбеди професионален развој за целокупниот воспитно-образовен кадар и да ја исполни законската обврска со ограничените средства што секоја година му се доделуваат, БРО планира да обезбеди онлајн обуки за професионален развој за воспитно-образовниот кадар во училиштата. Проектот на УСАИД за ПКРН ќе го подржи БРО во истражување на можните модели за операционализирање на онлајн обуките за професионален развој на воспитно-образовниот кадар во училиштата. БРО заедно со проектот и УСАИД, досега ги имаат идентификувано следните предности и предизвици за воспоставување на онлајн модел за професионален развој: Предности - пристап до обуки со еднаков квалитет: квалитетот на постојните обуките што наставниците ги добиваат на работното место во моментот е многу нееднаков. Наставниците учествуваат на обуки за обучувачи, а потоа се задолжени да ги споделат содржините од обуките со останатите колеги, иако сите поседуваат различно ниво на вештини и искуство за одржување на обуки. Оттука, онлајн обуките за наставници и стручни соработници би обезбедиле ист квалитет; - можност да се комбинираат непосредните обуки со онлајн обуката; - можност за навраќање на делови од обуките за подобро совладување на содржините; - дава можности за онлајн проверка на наученото; 2 Службен весник на РМ бр. 10/15 3 Член 8 од Закон за Бирото за развој на образованието, консолидиран текст, Службен весник на Република Македонија, бр. 37/2006; 142/2008; 148/2009; 69/2013; 120/2013; 148/2013 и 41/2014. 2

- обуката може да се следи во различни услови (домашни, училишни и др.) со што се намалуваат трошоците поврзани со обезбедување на простор, патни трошоци итн.; - поголема флексибилност во користење на времето на учесниците во обуките (се вклучуваат кога се мотивирани за учење). - бројот на наставници кои што се отворени кон користење на иновативни начини на учење преку ИКТ се очекува да биде во постојан раст. Предизвици - ограничена можност за директни контакти и следење на реакциите на учесниците од страна на обучувачот во случај на користење на претходно снимени обуки; - ограничена непосредна интеракција и поставување на прашања до обучувачот за време на следење на обуките што се претходно снимени; - неможност на понудувачите на обуки да го верификуваат точното активно учество на учесниците на онлајн обуката; - отежната контрола на самостојноста во извршување на активностите (доколку се бараат индивидуални продукти); - невоедначени вештини на учесниците за користење на ИКТ во учењето; - ограничени искуства на провајдерите на обука за креирање на онлајн обуки; - разлики во квалитетот и капацитетите на интернет врските. II. ЦЕЛ НА СТУДИЈАТА Физибилити студијата треба да ги истражи факторите и да утврди кои се условите што треба да се создадат во системот за образование на Република Македонија, можностите што постојат и придобивките што би ги имале од воспоставување на функционална е-платформа за обуки за континуиран професионален развој на воспитно-образовниот кадар во училиштата. Подетално, студијата треба: да утврди дали платформата за онлајн обуки на наставници е економски оправдана; да ги анализира и спореди двете главни алтернативи и тоа: (1) креирање на нова платформа за професионален развој на воспитно-образовниот кадар во училиштата; (2) адаптирање/изнајмување на простор на постојна платформа. за двете горе споменати алтернативи, да ги утврди фискалните импликации, односно да направи проекција на трошоци со цел да се утврди нивната исплатливост; да ги определи потребните технички и човечки ресурси и финансиски импликации за БРО како примарна институција одговорна за професионален развој на воспитно-образовниот кадар за двете алтернативи (на пр. потребата од кадар со ИКТ вештини во однос на кадар кој има знаење во адаптирање на содржините (instructional designers); да ги спореди трошоците за развивање на содржините/обуките локално наспроти адаптирање на веќе постоечки обуки вклучувајќи и превод на наставните јазици (македонски, албански, турски и српски јазик); 3

да го утврди начинот на одредување на содржината и изборот на темите, како и сите видови на содржини што може да се обезбедат (онлајн обуки, видео конференции, вебинари, сесии водени од страна на мастер-обучувачи, итн.); да одредат индикативни временски рамки за моделот да биде употреблив, и да ги истражи можните предизвици (на пр.: да привлече корисници) или ризици и да предложи алтернативи за нивно надминување. III. СОДРЖИНА НА СТУДИЈАТА 1. Испитување на потребите/интересите/ навиките на воспитно-образовниот кадар во училиштата Со цел да се утврди оправданоста за развој на модел за онлајн професионален развој на воспитно-образовниот кадар (класни раководители, предметни наставници, наставници во основни и средни училишта, стручни соработници како педагози, психолози, итн. од големи урбани и мали рурални училишта, итн.), неопходно е да се направи истражување на примерок на потенцијални корисници и да се организираат фокус групи за да се истражи подетално следното: - нивото на разбирање за придобивките од онлајн обуките и нивното искуство од учество на онлајн обуки; - заинтересираност на воспитно-образовниот кадар за онлјан обуки и вид обуки што ги претпочитаат (онлајн или непосредни обуки); - подготвеност за самофинансирање за учество во онлајн обуки; - вештини и навики за користење компјутер/интернет (можности за користење интернет дома и во училиште); - теми на обуки на пр. содржини за кои воспитно-образовниот кадар е најмногу заинтересиран и се во согласност со компетенциите за наставници 4 и стручни соработници ( на пр. обука за работа со ученици со посебни образовни потреби, обуки за оценување на учениците, итн.). Врз основа на оваа студија, да се направи проценка на искористеноста на онлајн платформата и да се даде проценка на цена на чинење на разни видови онлајн обуки. 2. Дефинирање на видот и на моделот(ите) на онлајн обуките за професионален развој Со цел да се дефинира која платформа е посоодветна и да се споредат предностите и недостатоците, во студијата потребно е: - да се направи проучување на содржините на добри/познати платформи за обуки на наставници (како на пример http://www.capterra.com/training-software/), со цел да се идентификуваат основните карактеристики на платформата, како што се начинот на пребарување, можностите за интеракција, видовите на обуки итн. - да се наведат предностите и недостатоците од користење на софтвер со отворен код (open source software) или софтвер со заштитени сопственички права (proprietary software) и да се предложи најсоодветниот; 4 Правилник за основните професионални компетенции http://bro.gov.mk/docs/pravilnici/pravilnik%20za%20osnovnite%20profesionalni%20kompetencii%20na%20nastav nicite.pdf 4

- да се испитаат различни можности за хостирање на платформата (локална наспроти странска, воедно треба да се испитаат предностите/недостатоците и цените на овие алтернативи); - - да се испитаат можностите за користење (преведување) на постојни бесплатни онлајн обуки поставени на странски платформи (како на пример Coursera, CourseTalk, EDx, CreativeU и други отворени образовни ресурси /МООСs. Врз основа на резултатите од истражување на горе наведените точки, да се даде предлог на најсоодветно техничко решение за воспоставување на онлајн обуки. 3. Определување на потребните услови за функционирање на онлајн платформата Согласно одлуката на Владата за назначување на стручни и технички одговорности за онлајн професионален развој на воспитно-образовниот кадар на Бирото за развој на образование, ова студија треба: - да ги испита моменталните капацитети (технички и просторни,) на БРО да развие и да администрира онлајн обуки за професионален развој; - да ги испита човечките ресурси на БРО и да даде сугестии за нови вработувања во одделението за онлајн обуки. Со цел да се обезбеди функционирање и одржување на моделот, треба да се определат одговорностите на вработените, на пример, дали тие ќе треба да го поддржат развојот на единечни обуки или само ќе бидат одговорни за администрирање на платформата. Воедно треба да се определи видот на образование/квалификации, искуство, и дали вработените имаат потреба од дополнителни обуки (на пример за дизајнер на наставни содржини -instructional designer); - да ги истражи капацитетите и интересот на потенцијалните понудувачи на онлајн обуки (вклучувајќи и видови на обуки кои тие можат да ги понудат, како што се видео снимки или поинтерактивни формати на вебинари во живо, видео конференции, примери на практична примена на наученото итн.). Да предложат активности што треба да се превземат, со цел да се обезбедат квалитетни онлајн содржини (како да се зголеми капацитетот на понудувачите на обуки); - да се процени можноста за адаптирање на постојните материјали од акредитираните обуки (да се одреди кој ќе биде задолжен за администрирање на обуката и како да ќе се организира издавањето на Сертификати за завршени обуки) Врз основа на ова истражување да се дадат препораки за да се обезбедат потребните просторни, технички и човечки ресурси како и други активности кои е потребно да се превземаат со цел да се обезбеди функционалноста на платформата. 4. Финансиска анализа Анализа на придобивките и финансиските средства потребни за функционирање на е- платформата треба да опфати: - цената на чинење за адаптирање на постоечка платформа во споредба со развивање на нова платформа (да се даде приближната цена за потребниот хардвер и софтвер); - цена на чинење за хостирање на е-платформата локално во споредба со надворешно, вклучувајќи и хостирање во странство; 5

- цена на чинење на различни онлјан обуки развиени од домашни провајдери вклучувајќи и трошоци за адаптирање на постојни бесплатни онлајн обуки на веќе познати платформи (вклучувајќи и превод); - споредба на трошоците за разни видови на онлајн обуки во споредба со непосредни обуки/директни обуки; - потенцијалите за генерирање дополнителни средства од учесниците преку кофинансирање; - финансиска конструкција за трошоците поврзани со функционирање на Одделението за професионален развој на БРО (вклучувајќи и плати за кадарот кој ќе биде дел од одделението за онлај обуки). IV. ОЧЕКУВАНИ РЕЗУЛТАТИ Како резултат на проучувањата што ќе се спроведат во рамките на студијата, треба да се направат: 1) Извештај што ќе ги содржи методологијата на истражување, добиените сознанија и предлог решенијата што ќе ги следат содржината на студијата дадена во поглавје III вклучувајќи ја и стратегијата за промоција и поддршка на корисниците. 2) Презентација на наодите и препораките од физибилити студијата. V. ВРЕМЕНСКА РАМКА Спроведување на истражувањето, обработка на податоците и поднесување на нацрт извештајот, техничката спецификација и анализата на придобивките и трошоците - 60 работни денови од датумот од потпишување на договорот. Презентација и финализирање на извештајот 10 дена од поднесување на нацрт извештајот. VI. ПОТРЕБНИ КРИТЕРИУМИ НА ПОНУДУВАЧОТ Понудувачот да има спроведено најмалку две Физибилити студии во исто или слично подрачје со предметот на набавка; Да ангажира соодветен стручен тим од најмалку три експерти од областа на образованието и ИКТ: o Раководител на експертски тим: Експерт од областа на образованието или ИКТ со универзитетско образование, минимум 10 години работно искуство, изработка на минимум два проекта од слична природа одговорен за координирање, спроведување и навремена реализација на студијата. o Член на тимот (1), експерт од областа на информатичките науки со универзитетско образование и минимум 5 години работно искуство, изработка на минимум два проекти од слична природа. o Член на тимот (1), експерт од областа на образованието со универзитетско образование минимум 5 години работно искуство во областа на стручното усовршување, изработка на минимум два проекта од слична природа. 6

VI. НАЧИН НА АПЛИЦИРАЊЕ На повикот може да се јават правни лица. Апликацијата треба да содржи: - Податоци за фирмите вклучувајќи и професионална биографија (CV) на членовите на тимот - Листа на релевантни студии или технички продукти од исто или слично подрачје, време на реализација и клиенти; - Тековна состојба од Централен регистер; - Предлог методологија и план за реализација на физибилити студијата; - Цена на чинење претставена преку потребен број на денови за секој од консултантите, цена по ден, и вкупна цена. - Контакти од три лица што може да ја потврдат компетентноста на фирмата за спроведување на физибилити студии. VII. ВОВЕДЕН СОСТАНОК - ЗАДОЛЖИТЕЛЕН Сите заинтересирани кои ќе ја преземат документацијата со Опис на работни задачи од интернет страната на МЦГО се покануваат на задолжителен воведен состанок за презентирање на очекуваните резултати и разјаснување на техничките аспекти во процесот на доставување на предлог-проект за физибилити студијата. Состанокот ќе се одржи на 23 септември 2015 година во просториите на Македонскиот центар за граѓанско образование на ул. Козле 1 б, Скопје со почеток во 11 часот. VIII. КРИТЕРИУМИ ЗА ИЗБОР При избор на најдобар предлог проект комисијата составена од претставници на УСАИД, МЦГО и БРО ќе ги разгледа пристигнатите апликации и при одлучувањето ќе се води од следните критериуми: - Цена на чинење 20% - Релевантно искуство на експертите - 20% - Претходни релевантни проекти на правното лице -20% - Приод и методологија - 40% 7