ПРЕКРШОЦИТЕ ВО МАКЕДОНСКИОТ ПРАВЕН СИСТЕМ. Доц. д-р Искра Аќимовска-Малеtиќ * Местото на прекршоците во системот на правото

35.076.7:340.13(497.7) ПРЕКРШОЦИТЕ ВО МАКЕДОНСКИОТ ПРАВЕН СИСТЕМ Доц. д-р Искра Аќимовска-Малеtиќ * Местото на прекршоците во системот на правото Едно од основните прашања кои се поставуваат во врска со правното регулирање на прекршоците е дали казнувањето за прекршоците, како поблаги и помалку опасни дела треба да се во надлежност на судовите во судската постапка или да се препуштат на државната управа во посебна постапка. Различни држави, во различни периоди, на различен начин одговарале на ова прашање. Како аргумент за посебно управно казнување била истакнувана тесната поврзаност на прекршоците со поголемиот дел од управното право. Прекршоците, главно, претставувале повреди на оние прописи кои припаѓаат на управното право како гранка на правниот систем. Значи, материјата за прекршоците може да се обработува и во управното право и тоа во оној негов дел кој се нарекува управно казнено право (Verwaltungsstrafrecht, droit administratif pénal) не доведувајќи го во прашање мислењето дека прекршочното право според сродноста на своите институти е кохерентно на казненото право (материјално и процесно). 1 Така, начелата и стандардите развиени во казненото право пронаоѓаат свое место во управното право и тоа во оној дел кој уредува казнено дејствување на управата. Тоа се, пред сè, начелото на сразмерност, правото на одбрана, начелото на вина, претпоставка на невиност, начелото на законитост и др. 2 Имено, прекршочното право и во оној дел кој припаѓа на управното казнено право, мора да ги задоволи основните барања кои се поставуваат пред казненото право. Според судската практика и прекршоците во смисла на Европската конвенција за заштита на човековите права и основните слободи се сметаат за казнени дела. Така, на пример, правото на правично судење се однесува и на прекршочната постапка и тогаш кога нејзиното водење е во надлежност на управата. Сето тоа го оправдува ставот дека во рамки на управното право може да се зборува само за управно казнено право. 3 * Факултет за безбедност Скопје. 1 Во Основниот закон за прекршоците (пречистен текст Службен лист на СФРЈ, бр. 2/59) се користат поими административно-казнено право, административно-казнена постапка и административни казни, сп: Prof. dr. sc. Damir Aviani, Prekršajno pravo, Pravni fakultet Sveučilišta u Splitu, Split, 2009. 2 Widdeershoven, R., op. cit., str. 448-449, сп: dr. sc. Damir Aviani, Prekršajno pravo, Pravni fakultet Sveučilišta u Splitu, Split, 2009. 3 dr. sc. Damir Aviani, Prekršajno pravo, Pravni fakultet Sveučilišta u Splitu, Split, 2009. год. 17, бр. 1-2, (2010) 107

Искра Аќимовска-Малетиќ Во старите правни системи прекршочното право не било посебна правна гранка туку се наоѓало во рамки на некои други гранки на правото, пред сè, во рамки на кривичното право или во рамки на управното (административното) право. За кривичното право тоа се врзувало затоа што прекршоците како и кривичните дела претставуваат казниви дела, така што обично се третирани како најлесен вид кривични дела, а за управното право бидејќи се појавуваат како кршење на правните прописи за чие почитување најчесто се грижат органите на управата. Во некои законодавства прекршочното право делумно било вклучувано во кривичното право, а делумно во управното право (административни деликти). Во современото право прекршочното право се осамостојува како посебна гранка на правото со оглед на тоа што прекршоците претставуваат посебна категорија на казниви дела, различни од кривичните дела по својата правна природа и по своите основни карактеристики. Постои мислење дека прекршоците излегуваат од рамките на управното право бидејќи по својата правна природа претставуваат казниви дела кои се регулираат со посебни прописи и по правило спаѓаат во надлежност на посебните судови за прекршоци кои се самостојни државни органи, а не органи на државната управа. Се истакнува дека тоа што во некои случаи прекршочната постапка ја водат поедини органи на државната управа (царински органи, инспекциски и др.) не е од такво значење поради тоа прекршочното право да се вклучи кон управното право. Ова доколку повеќе што прекршочната постапка во најголем број случаи ја водат судовите за прекршоци како судови од посебна надлежност (како на пример во Република Србија 4 ), а самата прекршочна постапка е слична на кривичната постапка или постапката за стопански престапи (како казнени постапки), а не со управната постапка. Со оглед на тоа односот на прекршочното право и управното право укажува само на определени врски кои постојат меѓу овие две гранки на правото, кои не се ништо поизразени од односот на прекршочното право кон некои други гранки на правото, а многу се послаби од врската на прекршочното право со кривичното и стопанско престапното право. 5 Постои став дека колку што е неспорна природата на кривичните дела како казниви дела, толку е спорно местото на прекршоците во единствен систем и заедно со кривичните дела. Имено, од првата и најзначајна кодификација на казнените деликти Наполеоновиот Казнен законик од 1810 година, кога се отворил проблемот на меѓусебниот однос на одделните деликти опфатени со единствениот казнен систем, па сè до денес, кривично правната теорија и практика, со помош на другите правни науки, посебно со управно правната наука не успеала да го разреши овој 4 Во Србија со Законот за прекршоците (Службени гласник РС, бр. 101/2005, 116/2008) со примена од 01.01.2010 година се внесоа значајни концепциски новини пред се од аспект на организацијата и надлежностите на прекршочните органи. Прекршочни органи стануваат судовите за прекршоци, како дел од правосудството, што е значајно од аспект на судската независност. Друга значајна новина е тоа што се преземаат надлежностите од органите на управата, која преоѓа во надлежност на судовите, вклучувајќи ги поранешните сојузни прекршоци, царинските и девизните. За оваа материја до сега биле надлежни посебни органи. Види

повеќе во: Tomica Delibašić, Predlozi izmena Zakona o prekršajima, Pravni život, Časopis za pravnu teoriju i praksu, Udruženje pravnika Srbije, Broj 11, Tom III, Beograd, 2009, стр. 238. 5 Јовановић Љ, Јелачић М, Прекршаји и привредни преступи, Београд, 1997, стр. 9, сп: Ђорђе М. Ђорђевиђ, Прекршајно право, тређе издање, Криминалистичко'полицијска академија, Београд, 2010, стр. 6. 108 МРКК

Прекршоците во македонскиот правен систем проблем. Се прифаќа сфаќањето дека при сета сложеност и комплексност, сепак, проблемот може да се сведе на меѓусебниот однос на кривичните дела и прекршоците. 6 Суштината на спорот за тој проблем се сведува на прашањето дали меѓу кривичното дело и прекршокот постои материјална (содржинска, квалитативна) разлика или таа разлика е само од формална (квантитативна) природа. Концепциите за материјално разликување на кривичните дела и прекршоците ја потенцираат разликата во нивната природа. Имено, според нив разликата е суштинска и се изразува во низа карактеристики кои се својствени за едниот или другиот вид дела. Притоа, како критериум посебно се зема предвид карактерот на делата (според тоа, единствено кривичното дело е повреда на правното добро додека прекршокот е деликт на непослушност кој претставува само опасност за правното добро), ефектот на повредата (само кривичното дело го повредува правото заштитено со закон, а прекршокот ги повредува само интересите на администрацијата и сл.). Сепак, не е спорно дека постојат разлики меѓу кривичните дела и прекршоците и дека тие се изразуваат низ определени елементи. Меѓутоа, тие по својата природа се такви што може да се говори само за разлика во т.н. формална смисла. 7 Теоријата на кривичното право долго време ги сметала прекршоците за полесни кривични дела. Односот меѓу прекршочното и кривичното право се огледа и во примената на многу институции и принципи на кривичното, главно материјално право врз прекршочното право. Допирни точки има и во прекршочната постапка во која се расветлуваат и се решаваат прекршочни (спорни) правни работи. Институтите, нормите и принципите на кривичното право и кривичното процесно право припособено се применуваат и во прекршочната постапка. 8 Постојат сфаќања дека прекршочното право е посебна гранка на кривичното право", со оглед на казнениот карактер на двете дициплини. 9 Тоа е втемелено на традиционалната француска концепција, по која кривичните дела се јавуваат како злодела и престапи т.е. прекршоци, за разлика од германската концепција по која прекршоците се управни деликти". Во научната јавност се забележува сместување на прекршочното право во рамки на управното или кривичното право, во зависност од аспектот кој се зема предвид. Имено, постои став и дека материјата за прекршоците традиционално се сврстува во областа на управното (административно) право. Според тоа нормите на прекршочното право се управно правни норми (административно деликтно право), а прекршоците се повреди на управни норми. Овој формален пристап за аргументација го прифаќа ставот во кој се земаат предвид органите кои се надлежни да одлучуваат за прекршоците (државните органи на управата) и постапката во која се донесува одлука во врска со прекршоците кои се сметаат како управен деликт. Таа постапка е брза и неформална што ја приближило кон управната постапка, а ја 6 Проф. д-р Љупчо Арнаудовски, Прекршочните деликти како составен дел на казненото право на Република Македонија, Зборник во чест на Асен Групче, Правен факултет Скопје, 2001, стр. 346, Исто и: Ivo Borkovic, Upravno pravo, Zagreb, 1995, стр. 495.

7 Prof. dr Ivo Borkovic, Upravno pravo, Informator, Zagreb, 1981, стр. 455. 8 Predrag Dimitrijević, Prekršajno pravo, opšti deo, Nis, 2010. 9 M. Stojanoviћ, Druшtveno-pravno znaчeњe funkcije prekrшajno pravosudnih organa i njihovo mesto u naшem pravosudnom sistemu, referat sa Savetovanja "Aktuelni problemi prekrшajnog ponaшaњa u Jugoslaviji", Cavtat, 1979, str. 93, (prema Zoran Tomiћ, Upravno pravo-sistem, Sl. list SRJ, Beograd, 1998, str. 129), сп: Predrag Dimitrijević, Prekršajno pravo, opšti deo, Nis, 2010. год. 17, бр. 1-2, (2010) 109

Искра Аќимовска-Малетиќ оддалечило од судската постапка која е формална, сложена и долга. Значи, во правната теорија материјата за прекршоци се третира и како дел од управното право, без оглед на определено интересирање и обработка на одделни проблеми, особено на поимот за деликт. Така прекршоците во теоријата се сметаат за управни деликти. Прекршочната материја се третира како репресивна дејност на управата и таа се наоѓа во општиот дел на управното право, така што материјалното право за прекршоци се наоѓа во материјалниот општ дел на управното право, а прекршочната постапка во процесниот дел на управното право. 10 Поврзаноста на управното и прекршочното право се гледа и во дејствувањето на инспекциските органи на управата, кои меѓу другото се надлежни да наплаќаат парични казни на лице место за полесни прекршоци и да поднесуваат прекршочни пријави во случај на сомневање за прекршочно однесување. 11 Во теоријата се присутни и сфаќања според кои прекршокот, како казниво поведение, се врзува за својството на личноста, како дејство што е свесно сторено (Монтеские). 12 Според некои теоретичари проблематиката на прекршоците се проучува во рамки на управното право, а има допирни точки и со кривичното право. Прекршоците претставуваат репресивна дејност па поради тоа управното право им обрнува помалку внимание отколку на основните прашања кои се однесуваат на управата. Се потенцира недефинираноста на местото на прекршочното право во правниот систем- дали прекршочната материја е поблиска со управното или кривичното право. Сепак, некои теоретичари заклучуваат дека станува збор за посебна управна материја. 13 Прекршочното право (се нарекува уште и административно казнено право 14 ) пропишува прекршоци и прекршочни санкции за сторителите на прекршокот како посебен вид јавно правен деликт со кој се кршат нормите на јавниот поредок. Со пропишувањето, изрекувањето и извршувањето на прекршочните санкции, прекршочното право како посебна гранка на правото, ги штити оние добра и вредности кои се јавуваат како објект на заштита на поедини прекршочни дела. Прекршочното право има задача да го штити општеството и соодветниот правен поредок од дејства кои се пропишани како прекршоци. 15 10 Nikola Stjepanoviћ, Upravno pravo, opшti deo, Beograd, 1978, str. 489 i 710. Represivna delatnost uprave sastoji se ''u pravu izricawa kazne i zaшtitnih mera za prekrшaje i u upotrebi mera prinude u odnosu na graђane, organizacije. Represivnu delatnost ne vrшe svi drжavni organi, pa ni svi organi drжavne uprave, veћ samo za to ovlaшћeni organi, a to su organi ovlaшћeni za voђewe prekrшajnog postupka i organi unutraшњih poslova (a vojni organi - samo izuzetno)." i '' represivna delatnost ne predstavљa opшtu karakteristiku upravne delatnosti, koja je zajedniчka svim organima, veћ samo jednu dimenziju upravne delatnosti, koja je ograniчena na veoma uzan krug organa.'' Slavoljub Popoviћ, Branislav Markoviћ, Milan Petroviћ, Upravno pravo, opшti deo, Savremena Administracija, Beograd, 1998, str. 261. 11 Predrag Dimitrijević, Prekršajno pravo, opšti deo, Nis, 2010. 12 Проф. д-р Љупчо Арнаудовски, Прекршочните деликти како составен дел на казненото право на Република Македонија, Зборник во чест на Асен

Групче, Правен факултет Скопје, 2001, стр. 347 13 Prof. dr Mile Ilić, Upravno pravo, univerzitetski uďbenik, Balkanski centar za izučavanje lokalne samouprave, Niš, 2006, стр. 669. 14 Исто и Dr Nikola Stjepanovic, Dr Stevan Lilic, Upravno pravo, Beograd, 1991. 15 Stanko Pihler, Prekrшajno pravo, Novi Sad, 2000, str. 12, сп: Predrag Dimitrijević, Prekršajno pravo, opšti deo, Nis, 2010. 110 МРКК

Прекршоците во македонскиот правен систем Прекршочното право, како посебна правна гранка кое има свое место во системот на правото се состои од материјално прекршочно право (кое регулира општи и посебни прашања за определување на прекршокот како деликт, прашања за одговорноста за прекршоците и прашања за санкциите кои се применуваат кон вршителите на прекршокот), процесно прекршочно право (кое регулира надрлежност на органите и постапката за прекршоците) и извршно прекршочно право (кое регулира прашања за извршување на прекршочните санкции). 16 При определување на поимот на прекршок се разликуваат два пристапа и тоа материјален, социјално-политички и нормативен, формално-правен. Во таа смисла оние кои го прифаќаат нормативно-правниот, формален пристап, прекршокот го определуваат како административен деликт, чиста непослушност кон административно правната забрана. На сличен начин прекршокот го сфаќа и Ф. Лист, кој вели дека административниот деликт треба да се гледа како неправо за кое е карактеристично општо, просто непокорување на нормата што е под закана на административно-правна санкција. Прекршоците како дејства со кои се предизвикува повреда на јавниот поредок, се полесна категорија на деликти од кривичните дела и стопанските престапи бидејќи со нив се напаѓаат општествените добра од помала вредност за разлика од случаите кога се во прашање кривичните дела и стопанските престапи или се напади на нив од помал интензитет. Прекршокот би можел да се дефинира како погрешно извршена работа од страна на правното или физичкото лице со кое се повредува јавниот поредок, која е противправна и со пропис од надлежен орган определена како прекршок. 17 Прекршоци и прекршочна одговорност во Република Македонија Во законодавството на Република Македонија е предвидено дека прекршокот е противправно дело кое со закон е определено како прекршок, чии обележја се определени со закон и за кое е пропишана прекршочна санкција. Притоа за прекршокот и прекршочната одговорност сообразно се применуваат одредбите од општиот дел на Кривичниот законик. Во согласност со прифатеното начело на законитост во нашиот правен систем никому не може да му биде изречена прекршочна санкција за дело кое пред да е сторено, не било со закон определено како прекршок, за кое со закон не била пропишана санкција. 18 Значи, законитоста и натаму е врвен нормативен постулат како за прекршокот, така и за санкцијата, со афирмација на познатата максима nullum crimen nulla poena sine lege. 19 Одредбите за прекршочната постапка се содржани во соодветен прекршочен закон и тие се општи бидејќи се применуваат на сите прекршоци, доколку со посебни прописи за определени прекршоци не е определена поинаква 16 Ђорђе М. Ђорђевиђ, Прекршајно право, тређе издање, Криминалистичко'полицијска академија, Београд, 2010. 17 Ibid

18 Закон за прекршоците ( Службен весник на Република Македонија, бр. 62/2006, 69/2006), чл. 2, ст. 1, чл. 3 и 5. 19 Јулија Чавдар Христова, Новините во Законот за прекршоци, Правник бр. 171-172, Скопје, јули-август 2006, стр. 8. год. 17, бр. 1-2, (2010) 111

Искра Аќимовска-Малетиќ постапка. Меѓутоа, доколку прекршочната постапка ја споредиме со општата управна постапка тогаш прекршочната претставува материја на која се однесува посебната постапка. 20 Законот за прекршоците ги нормира надлежните органи кои во пропишана постапка ја утврдуваат одговорноста на сторителот на прекршоците. Во таа смисла во Република Македонија органи што ја водат прекршочната постапка се судовите, односно врз основа на Законот за прекршоци или друг закон органите на државната управа или организациите и другите органи што вршат јавни овластувања надлежни за изрекување на прекршочни санкции. Законот за прекршоците содржи упатувачка одредба со која прекршочната постапка пред прекршочните органи се води во согласност со одредбите на Законот за општата управна постапка. Во согласност со Амандманот XX 21 на Уставот на Република Македонија со кој се дополнува членот 13 од Уставот, за прекршоци определени со закон, санкција може да изрече орган на државна управа или организација и друг орган што врши јавни овластувања. Против конечна одлука за прекршок се гарантира судска заштита под услови и постапка уредени со закон. Надлежноста на управните органи за водење на прекршочни постапки и изрекување на прекршочни санкции не е само специфичност на нашиот правен систем. И во државите-членки на Европската Унија се покажува тенденција на ширење на областа на казнено дејствување на управата и тоа прво од фискалната област на областа на сигурноста во прометот, масмедии, социјалната сигурност, пазарниот натпревар, телекомуникациите и многу други подрачја. 22 Тоа се оправдува со потребата за брзо дејствување во специфичните управни области за што управата е подобро решение од преоптеретените судови. Во согласност со Законот за прекршоци од 2006 година органите на управата можат да водат прекршочна постапка и да изрекуваат прекршочни санкции само кога сторители на прекршокот се физичките лица и против правните лица, но во ограничени и со закон дефинирани рамки. Прекршочните органи во рамки на управата може да водат прекршочна постапка само за определени, административни прекршоци за кои следува само определен вид прекршочна санкција. 23 Сите други прекршоци се во надлежност на судовите за прекршоци. Во согласност со Законот за прекршоци во секој прекршочен орган се формира комисија за одлучување по прекршок, која во име на органот ги води прекршочните постапки и изрекува прекршочни санкции. Во научната јавност се истакнува дека врз сторениот прекршок се реагира со примена на казни и заштитни мерки. Тие се предвидени со закон со кој се задира во слободите и правата на човекот. Оттука и кај прекршоците, при нивното пропишување, треба да се применува до наредното начелото на легалитет во нивното пропишување и легитимитет во изрекувањето и извршувањето на казните и 20 Проф. д-р Славољуб Б. Поповиќ, проф. д-р Бранислав Марковиќ, проф. д-р Милан Петровиќ, Управно право, општи део, Службени гласник, Београд, 2002, стр. 609. 21 Службен весник на РМ, бр. 107/05. 22 Widdershoven, R., Encroachment of Criminal Law in Administrative

Law in the Netherlands, Electronic Journal of Comparative Law, Vol. 6.4, December 2002., стр. 447. 23 Наум Гризо, Симено Гелевски, Борче Давитковски, Ана Павловска- Данева, Административно право, Универзитет Св. Кирил и Методиј, Правен факултет Јустинијан Први - Скопје, Скопје, 2008. 112 МРКК

Прекршоците во македонскиот правен систем заштитните мерки. 24 Со Законот за прекршоците од 2006 година се воведува нов систем на прекршочни санкции, односно нема повеќе казни, прекршочна опомена, мерки на безбедност и воспитни мерки. Целта се постигнува со пропишувањето и изрекувањето на прекршочната санкција. Пропишувањето има генерално-превентивен карактер со цел граѓаните да не вршат прекршоци затоа што би следела санкција, а изрекувањето на санкцијата има специјално превентивен карактер бидејќи таа се материјализира со самото нејзино изрекување. 25 За сторен прекршок под условите од Законот за прекршоци, се изрекуваат прекршочни санкции за полнолетни сторители, прекршочни санкции за малолетни лица и прекршочни санкции за правни лица. За понаредните се изрекува глоба од 200 до 5000 евра во денарска противвредност и привремена забрана за вршење на одделна дејност (при тоа судот може да изрече од шест месеци до пет години, а органот на управа од 3 до 30 дена). 26 Што се однесува до прекршочната одговорност Законот предвидува прекршочна одговорност кај физичките лица, правните лица, странско правно лице, одговорност за прекршок на друг, одговорност на службено лице во државен орган и во орган на единица на локална самоуправа, одговорност за обид, поттикнување и помагање. Треба да се спомене дека со Законот за прекршоците од 2006 година се предвидени повеќе прекршочни санкции за полнолетните сторители на прекршоци 27, кои имаат репресивно-превентивно дејство и имаат за цел заштита од повредите на прописите со противправни дела, а кои се состојат во разни пропуштања кај полнолетните лицa. Значи, во овој систем напуштена е паричната казна, како мерка на реакција на системот на санкции и место неа е предвидена глоба којa е дефиниранa како определен паричен износ, кој не може да биде помал од 15 евра ниту поголем од 1000 евра во денарска противвредност за физички лица, за одговорните лица во правното лице или службените лица или трговецот поединец не може да биде помал од 50 евра нити поголем од 2000 евра во денарска противвредност. Законодавецот ја определил глобата која може да се изрече на самото место при што за физички лица таа не може да биде поголема од 200 евра во денарска противвредност и за одговорното лице во правното лице, службеното лице или трговец поединец не може да биде поголема од 600 евра во денарска противвредност. 28 Како посебни прекршочни мерки во согласност со Законот за прекршоци можат да се изречат конфискацијата на имот и имотна корист прибавени со прекршок (мерка која може да ја изрече само судот) и одземањето на предмети прибавени со прекршок (која може да ја изрече покрај судот и прекршочен орган 24 Проф. д-р Љупчо Арнаудовски, Прекршочните деликти како составен дел на казненото право на Република Македонија, Зборник во чест на Асен Групче, Правен факултет Скопје, 2001, стр. 350. 25 Јулија Чавдар Христова, Новините во Законот за прекршоци, Правник бр. 171-172, Скопје, јули-август 2006, стр. 8. 26 Закон за прекршоците ( Службен весник на Република Македонија бр. 62/2006, 69/2006), чл. 38.

27 Глоба, опомена, престанок на важење на возачка дозвола, забрана на управување со моторно возило, забрана на вршење професија, дејност или должност, протерување на странец од земјата и задолжително лекување на алкохоличари и наркомани (лица со болести на зависности). 28 Закон за прекршоците ( Службен весник на Република Македонија бр. 62/2006, 69/2006), чл. 15. год. 17, бр. 1-2, (2010) 113

Искра Аќимовска-Малетиќ овластен да води прекршочна постапка против определен прекршок ако со материјалниот пропис според кој работи тој орган е предвидена и оваа мерка во негова надлежност. 29 Прекршочната постапка претставува збир од процесни дејства за откривање и за казнување на сторители на прекршок, преземени од страна на надлежните органи. Како надлежни органи се јавуваат судот и прекршочен орган, односно орган на управа или организација со јавни овластувања и друг орган што врши јавни овластувања на надзор над спроведување на закони со кои се пропишани прекршоци. Законот за прекршоци предвидува за случаите кога во првостепената постапка одлучувал прекршочен орган дека судската заштита е загарантирана пред Управниот суд, кој суди во спор на полна јурисдикција, односно е должен мериторно да одлучи и да ја потврди законитоста или во целост да го замени решението на прекршочниот орган. Треба да се истакне дека рокот за поднесување тужба до Управниот суд е 8 дена од доставувањето на одлуката донесена од органот со цел да се обезбеди брза и ефикасна судска заштита на лицата на кои им е изречен прекршок. Карактеристично е тоа што тужбата за поведување управен спор има суспензивно дејство, односно го одлага извршувањето на одлуката освен ако изречената глоба со одлуката и трошоците на постапката вкупно не надминуваат за физичко лице 100 евра во денарска противвредност, за одговорно лице во правно лице, службено лице или за трговец поединец 500 евра во денарска противвредност и за правно лице 1.000 евра во денарска противвредност. 30 Заклучни согледувања Иако се забележува отсуство на поголем интерес на научната и стручна јавност за подетално проучување на прекршоците и прекршочната одговорност сепак не е спорно значењето на прекршоците како казниви дела од помало значење кои претставуваат противправни дела предвидени со закон за кои се пропишани прекршочни санкции. Поаѓајќи од теоретските аспекти кои се прифаќаат во разни правни системи и во разни временски периоди може да се заклучи дека местото на прекршочното право во системот на правото воопшто е доста специфично. Во теоријата се забележуваат сфаќања за поблиска врска на прекршочното право со кривичното право, поаѓајќи од аспект на надлежноста на судовите да ја водат прекршочната постапка, институтите кои се применуваат, принципите во согласност со кои ја водат истата итн. Но, постојат и ставови дека недоволно јасно дефинираното место на прекршочното право во системот на правото доведува во голема мера до приближување на истото до управното право, особено во делот на управното казнено право. Тука секако се поаѓа од аспектот на постапувањето на органите на управата кога со закон е предвидено дека имаат надлежност да постапуваат по определени прекршоци. Во таа смисла Законот за прекршоците 29 Наум Гризо, Симено Гелевски, Борче Давитковски, Ана Павловска Данева, Административно право, Универзитет Св. Кирил и Методиј, Правен факултет Јустинијан Први - Скопје, Скопје, 2008.

30 Закон за прекршоците ( Службен весник на Република Македонија бр. 62/2006, 69/2006), чл. 67. 114 МРКК

Прекршоците во македонскиот правен систем донесен во 2006 година ја предвидува надлежноста на органите на управата да постапуваат како прекршочни органи кога тоа е определено со закон, во кои случаи се применуваат одредбите на Законот за општата управна постапка. Од претходно изнесеното може да се забележи дека со правното нормирање на прекршоците во правниот систем на Република Македонија се овозможува да дојде до израз нивниот специфичен карактер, кои како деликти кои се од помало значење, сепак, не треба да се занемаруваат, имајќи предвид дека со нив се врши нарушување на јавниот поредок. Во таа насока имајќи го предвид специфичното место и карактерот што го имаат прекршоците во нашиот правен систем и неспорно интердисциплинарниот карактер на прекршочното право се наметнува потребата да се обезбеди посебно место на прекршочното право во системот на правните науки, во кое ќе бидат земени предвид како казнено правните аспекти така и управно правните аспекти. год. 17, бр. 1-2, (2010) 115

Искра Аќимовска-Малетиќ Dr. Iskra Akimovska Maletic, Assistant Professor Police Academy - Skopje MISDEMEANORS IN THE MACEDONIAN LEGAL SYSTEM Summary This article aims to reveal the present status of the fundamental rights and freedoms in Macedonia, in particular the right to a fair trial with reference to the concept of hearing within a reasonable time, as a result of the implementation and promotion of democracy principles on its path towards European integration. The basic purpose of the study is to provide a synopsis of the length of proceedings issue in criminal cases in the country, through the legislative framework of protection, institutional conduct and international influence. By the substance indicated herein, one can come across the main situations related to the state s problems in the area of Article 6 of the ECHR with a great need to search for an answer. The concept of finding a solution is not always simple. Commonly, main contents of the resolving process are the information, predictions, reasons and implications regarding the problem. An illustration of the aforementioned is described with great detail in the following part. Human rights lose the sense of existence if they are not realised in a reasonable period, in particular if the incitement is situated in the actions of the state established to serve and protect the citizens and their rights.