Ávinningur Íslendinga af sjávarútvegi
Efnisatriði Hagfræðin og tískan Fiskihagfræðin og tískan Yfirfjárbinding og vaxtagreiðslur Auðlindarentan eykst Afleiðing gjafakvótakerfisins Niðurstöður
HAGFRÆÐIN OG TÍSKAN
Fyrirkomulag gengismála Gull sem varasjóðsmynt Fljótandi gengi með gullakkeri Fast gengi (Bretton Woods) Dollari sem akkeri, ódýr styrjaldar Fljótandi gengi, akkerislaust Fljótandi gengi, verðbólgumarkmiðsakkeri
FISKIHAG- FRÆÐIN OG TÍSKAN
Hvernig á að leysa ofveiðivandann? Ofveiði => heildarkvóti leysir vandann? Heildarkvóti => ofurkapps => takmörkun á sóknargetu Takmörkun sóknargetu (lengd, hp) => ofurvöxt sóknargetunnar (aukin br., betri skrúfa) Ofurvöxtur sóknargetunnar => einstaklingskvóta Kvóti = fiskveiðistjórnunarnirvana?
Two 32 Bristol Bay Fishing Boats Photograph by Norm Van Vactor
This kind of fishery is not focused on efficiency Photograph by Bart Eaton
Framseljanlegur kvóti=nirvana?
Framseljanlegir kvótar Fiskihagfræðilegt Nirvana? Vandamál Brottkast, meðafli, tegunda flakk flakk Minna rætt: Vandi við að ákvarða heildarkvóta, deilur hagsmunaaðila Yfirfjárbinding í veiðunum
YFIRFJÁRBINDINGIN HIN ÍSLENSKA BIRTINGARMYND VANDANS VIÐ FRAMSELJANLEGA KVÓTA
Eignir útgerðarinnar 2007 og 2009, milljarðar króna 2007 2009 Veltufjármunir 78 100 Fastafjármunir --Áhættufjármunir 100 0 100 --Skip og búnaður 90 150 --Bókaðar veiðiheim 150 150 --Aðrar eignir 16 0 Bókfærðar eignir 434 400 500 Óbókfærðar veiðiheim 450 150 Rauneign (veðsetjanl?) 884 550 650
Skuldir útgerðarinnar 2007 og 2009 2007 2009 Skammtímaskuldir 80 150 Langtímaskuldir 245 500 Bókfært eigiðfé 110 250 til 150 Bókfærð eign=bókf skuld 434 400 500 Eigiðfé í raun 559 100 til 0 Raunniðurstaða 884 550 650 Óbókfært eigiðfé 449 50 150
Yfirfjárbinding Þarf <250 miljarða í birgðir og fastafjármuni Vegna endurfjármögnunar kvótans í gjafakvótakerfinu þarf 200 til 400 milljarða í viðbót skv. efnahagsreikn. 2009 Aukavaxtagreiðslur þessa vegna um 30 til 100 milljarðar á ári Tekjur af fyrningu líklega á þessu bili þegar allur j y g g þ þ g kvóti hefur verið fyrntur
Fyrning og framseljanlegur kvóti Fyrning leysir hluta af vandanum í kringum núverandi gjafakvótakerfi: Dregur úr yfirfjárbindingu í veiðunum Lækkar vaxtagreiðslur L i kki d ð ák ö ð Leysir ekki vandann með ákvörðun heildarkvótans
REKSTRARREIKNINGURINN AUÐLINDARENTAN EYKST!
Auðlindarenta. 2007 og 2009 2007 2009 Tekjur (án kvótaleigu) 82 150 Gjöld (án kvótaleigu) ---Laun 31 50 ---Olía 11 20 ---Veiðarfæri 4 8 ---Viðhald 5 6 ---Annað 12 15 EBITA 18 51 Árgreiðsla + aðrir vextir 8 18 Hreinn hagnaður 10 33
Hagnaður á Þígildi Hreinn hagnaður á Þígildi Árið 2007: 33 krónur Árið 2009: 100 krónur EBITA á Þígildi Árið 2007: 56 krónur Árið 2009: 160 krónur
AFLEIÐING GJAFAKVÓTAKERFISINS
Afleiðing gjafakvótakerfisins Leysir offjárfestingarvanda í skipum Leysir ofsóknarvandann Skilar hagkvæmum flota til að sækja gefinn kvóta
Afleiðingar gjafakvótakerfisins Gefur mikið veðrými Gefur mikla fjárfestingargetu utan sjávarútvegs Gefur uppblásna efnahagsreikninga Kallar á gífurlegar vaxtagreiðslur af lánum og eiginfé
Gjafakvótakerfið og landsbyggðin Gjafakvótinn mun gera sjávarútvegsfyrirtækin mjög óstöðug vegna fjárfestinga utan greinarinnar akkúrat þegar búið var að búa til kerfi stöðugleika með kvótaúthlutunarkerfinu Gjafakvótinn er uppskrift að óstöðugleika vegna uppblásins efnahagsreiknings g
Gjafakvótakerfið og þjóðarhagur Verði gjafakvótinn framlengdur: Mun 100 kallinn per þorskígildi lenda hjá erlendum fjármagnseigendum g í gegnum g skuldir hinna tæknilega gjaldþrota sjávarútvegs Verði fyrningin upp tekin: Mun a m k hluti af 100 kallinum lenda hjá Mun a.m.k. hluti af 100 kallinum lenda hjá eiganda auðlindarinnar, íslensku þjóðinni
NIÐURSTAÐA
Niðurstaða Þrátt fyrir nokkur hundrað ára tilraunir er ekki búið að finna rétta peningamálastjórnunarkefið Tilraunin með fiskveiðistjórnun hefur staðið síðan eftir seinna stríð Örfáar undantekningar þar á..
Niðurstaða Gallar framseljalegra kvóta sumir þekktir Brottkast Meðafli Tegunda flakk (þorskur > ýsa/ufsi) Tók 20 ár að afhjúpa stóra galla gjafakvótakerfisins: Yfirfjárbinding Sífelldar endurfjármagnanir sjávarútvegsft.
Afleiðing offjárbindingar Vegna hrunsins þarf að endurfjármagna allan sjávarútveg á Íslandi Að óbreyttu: Auðlindarentan í sjávarútveginum rennur til fjármagnseigenda Fjármagnseigendur á Íslandi verða útlendingar næstu 2 áratugina hið skemmsta
Lausn á yfirfjárbindingarvandanum Gjaldtaka vegna kvóta Leigja kvóta í stað þess að gefa hann Leið út úr gjafakvótakerfi: Fyrningarleiðin Leiðir okkur yfir í leigukerfi og eðlilega stærð á efnahagsreikningum sjávarútvegsfyrirtækja
Fyrningarleiðin Aðferð til að koma auðlindarentunni (eða hluta hennar amk) til almennings (sveitarfélög meðtalin) Án fyrningar eða afgerandi gjaldtöku fyrir kvótann mun auðlindarentan renna til útlendinga í formi vaxta af eiginfé og lánsfé endurfjármagnaðra útgerðarfyrirtækja Án fyrningarleiðar munu mjög mörg sveitarfélög lenda í alvarlegum vanda vegna ónauðsynlegs flakks kvóta milli fyrirtækja og byggðarlaga