آشنایی با کسب وکار خانگی و نحوه راهاندازي آن شاید بارها از نزدیک و یا از طریق رسانهها با افرادي که از طریق راهاندازي یک کسب و کار خانگی و کوچک به موفقیتهاي چشمگیري دست یافته و علاوه بر اشتغال خودشان زمینه اشتغال براي چند نفر دیگر را هم فراهم آورده- اند آشنا شده و در خود علاقه به راهاندازي این نوع از کسب و کارها را احساس نموده باشید. در ادامه با کسب وکار خانگی و نحوه راهاندازي آن بیشتر آشنا میشویم: تعریف و اهمیت کسب و کار خانگی کسب و کار خانگی به فعالیت اقتصادي اطلاق میگردد که در محل سکونت شخصی و با استفاده از امکانات و وسایل منزل راه اندازي شود. مطابق قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی مشاغل خانگی شامل آن دسته از فعالیت هایی است که توسط عضو یا اعضاء خانواده در فضاي مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحد هاي مسکونی همجوار شکل میگیرد و منجر به تولید خدمت و یا کالاي قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی میگردد. کسب و کار خانگی از نظر ایجاد شغل نوآوري در عرضه محصول یا خدمات موجب تنوع و دگرگونی زیادي در اجتماع و اقتصاد هر کشور میشوند. همچنین براي جوانان کسب و کارهاي خانگی نقطه شروع مناسبی براي راه اندازي کسب و کار شخصی است زیرا راهاندازي آن در مقایسه با دیگر انواع کسب و کار ساده و آسان است. به عنوان نمونه شما میتوانید با یک دستگاه رایانه و یک خط تلفن یک کسب و کار اینترنتی راه بیندازید و کارها و خدمات مختلفی را به مردم عرضه و از این راه براي خود درآمد کسب کنید. علاوه بر این در مشاغل خانگی زنان و مردان میتوانند با توجه به توان مهارتی خود در خانه نه تنها براي خود بلکه براي سایر اعضاي خانواده شغل ایجاد کنند. سابقه کسب و کارهاي خانگی کسب و کار خانگی در ایران سابقه دیرینه دارد. بسیاري از صنایع دستی که امروزه هم وجود دارند در منازل و محل سکونت افراد تولید میشدها د.ن بهطور کلی کسب و کار خانگی پدیده جدیدي نیست بلکه در نتیجه تغییرات و تحولاتی که در فعالیتهاي اقتصادي- اجتماعی امروز به وجود آمده به آن توجه بیشتري شده است و این نوع کسب و کارها روز به روز گسترش و توسعه مییابند. همچنین کسب و کارهاي خانگی از بخشهاي حیاتی و ضروري فعالیتهاي اقتصادي کشورهاي پیشرفته محسوب می- شوند. به عنوان نمونه اقتصاد تایوان جهش اقتصادي را از طریق توسعه مشاغل خانگی طی کرده است. شعار «هر خانه یک کارخانه و هر کارخانه یک خانه است» در کشور تایوان تحول مهمی در توسعه اشتغال این کشور ایجاد کرده است. کشور چین با هدف تصرف بازار تجارت جهانی مدل کسب و کارهاي خانگی را که از جمله موفقترین مدلهاي تولیدي براي کاهش هزینههاي تولید و سایر هزینههاي سربار به شمار میرود سرلوحه برنامه توسعه اقتصادي خود قرار داده است. ١
مزایاي کسب و کار خانگی بالا بردن کیفیت زندگی: امروزه اکثر صاحبان کسب و کار هاي خانگی بر این باورند که کار کردن در خانه کیفیت زندگی آنان را بهبود میبخشد. کارکردن در خانه باعث میشود که وقت بیشتري به خانواده و خانه اختصاص یابد و به دیگر مساي ل و موضوعات خانواده از قبیل تربیت و پرورش فرزندان توجه بیشتري شود که این موضوع بهویژه در رابطه با اشتغال زنان از اهمیت زیادي برخوردار است. به طور کلی میتوان گفت امروزه کار و زندگی بیش از پیش در همدیگر ادغام شدهاند. کاهش هزینهها: حذف هزینههاي ایاب و ذهاب خرید رهن و یا اجاره کارگاه و در نتیجه کاهش هزینههاي راهاندازي جاري و سایر هزینهها استفاده از مزایاي توسعه فنآوري: امروزه با پیشرفتهاي زیادي که در زمینه علوم رایانه و دیگر وسایل ارتباطی به وجود آمده محیط خانه محل مناسب و کاراتري براي کسب و کار شده است. سایر مزایاي کسب و کار خانگی بهطور خلاصه عبارتند از: آزادي و استقلال عمل بیشتر ساعات کاري انعطاف پذیر ایجاد تعادل و موازنه بیشتر بین کار و زندگی پایین بودن میزان ریسک امکان کارکردن پاره وقت داشتن فرصت بیشتر و صرفهجویی در زمان تناسب با ویژگیهاي جسمی افراد معلول و کم توان احتمال موفقیت بیشتر تناسب با اقشار مختلف احساس راحتی بیشتر و... گامهاي مورد نیاز براي راهاندازي کسب و کار خانگی گام نخست: برگزیدن نوع فعالیت کسب و کار خانگی بیگمان عوامل متعددي در انتخاب نوع فعالیت کارجویان و کارآفرینان مو ثر است. برخی از کارجویان بنا بر علایق خود و برخی نیز ممکن است با توجه به رشته تحصیلی و یا عوامل دیگري نوع کسب و کار خود را برمیگزینند. به طور خلاصه میتوان عوامل مختلفی را از جمله علاقه مهارت و رشته تحصیلی تجربه فردي تجربه و سوابق خانوادگی وجود امکانات اولیه انگیزه کسب سود و... را در انتخاب کسب و کار خانگی کارآمد دانست. بهتر است کارجویان با بهرهگیري از مشاوره افراد متخصص و خبرگان رشتههاي مورد نظر نسبت به راه اندازي کسب و کار اقدام نمایند. براي انجام مشاوره و انتخاب کسب و کار مناسب میتوان به دستگاههاي اجرایی همانند اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی سازمان فنی و حرفهاي سازمان صنایع دستی بهزیستی و... مراجعه و ضمن بهرهگیري از دیدگاههاي کارشناسی دستگاههاي نامبرده شغل مورد نظر خود را انتخاب نمایند. گام دوم: تهیه طرح کسب و کار (برنامه ریزي کسب و کار) طرح کسب و کار سندي مکتوب است که جزییات کسب و کار پیشنهادي را مشخص میکند.این سند باید ضمن تشریح موقعیت کنونی نیازها انتظارات و نتایج پیش بینی شده را شرح دهد و همه جوانب آن را ارزیابی کند. طرح کسب و کار چهار عمل اصلی را به صورت زیر انجام میدهد: به کارآفرین کمک میکند که جوانب و پیشرفت پروژه یا کسب و کارش را مشخص متمرکز و بررسی کنند. ٢
یک چهارچوب منطقی و حساب شده ایجاد میکند تا در آن یک حرفه بتواند توسعه یابد و تدابیر مربوط به آن حرفه را در چند سال آینده دنبال میکند. به عنوان ما خذ و مبنایی براي مذاکره با اشخاص ثالث مانند سهامداران دفاتر نمایندگی بانکها سرمایهگذاران و... به کار میرود. معیاري را براي سنجش وضعیت واقعی کسب و کار در برابر آنچه باید باشد اراي ه میدهد. طرح کسب و کار باید نگرشی واقعبین از پیشبینیها و مقاصد بلند مدت داشته باشد. این دید و نگرش چهارچوبی را به وجود میآورد که طرح باید در آن فعالیت کند و سرانجام یا موفق میشود یا شکست میخورد. براي مدیران و یا کارآفرینانی که به دنبال حمایت خارجی هستند آماده کردن یک طرح جامع موقعیت را در افزایش بودجهها یا تجهیز پشتیان ضمانت خواهد کرد. نبود یک طرح منطقی بیگمان شکست را حتمی خواهد کرد بنابراین لازم است کارجویان و داوطلبان کسب و کار خانگی نسبت به تهیه طرح کسب و کار اقدام کنند تا با اطمینان از سودآور بودن طرح انتخابی بتوانند نظر حامیان مالی و بانکها را جلب نمایند. گام سوم: تا مین مالی طرح بدون تا مین مالی کافی کسب و کارهاي نوپا هرگز به موفقیت نخواهند رسید. کمبود سرمایهگذاري عاملی مو ثر در شکست بسیاري از کسب و کارهاست. هرچند یکی از مزیتهاي کسب وکارهاي خانگی عدم نیاز آنها به سرمایه اولیه زیاد میباشد ولی بسته به نوع کسب و کار خانگی حداقلی از سرمایه مورد نیاز خواهد بود. رعایت موارد زیر شما را در تامین سرمایه براي کسب و کار خانگی یاري مینماید: 1) کار را با کم شروع کنید. از همان اول نخواهید همه امکانات براي شروع کسب و کارتان فراهم باشد. از قدیم گفتهاند سنگ بزرگ علامت نزدن است. ایدههایتان را به قسمتهاي کوچک تقسیم کنید و مرحله به مرحله به آنها جامه عمل بپوشانید. اگر می خواهید کوه ها را جابجا کنید ابتدا باید تکه سنگ ها را جابجا کنید. 2) از سایر امکانات خود استفاده کنید و آنها را به پول تبدیل کنید. تمام امکانات و منابع مالی خود را لیست کنید و بعد می بینید منابع مالی بسیاري براي استفاده در عملی کردن ایدهتان دارید. از اتومبیل و طلا گرفته تا سیم- کارت موبایل! بسیاري از کارآفرینان بزرگ فعلی در مرحله اي از زندگی خود تمام دارایی هایشان را به پول تبدیل کرده اند تا توانسته اند امروز به اهداف خود دست پیدا کنند. شما براي دست یابی به اهداف خود حاضرید از کدام یک از منابع خود چشم بپوشید 3) با دیگران شریک شوید. بسیاري از کسب و کارهاي امروز بر مبناي شراکتی موفق شکل گرفته اند. سعی کنید شریکی پیدا کنید که نظرات و عقایدش با شما شبیه باشد. در ابتداي کار همه چیز را براي خودتون کاملا روشن کنید. مثلا در مورد تقیسم سود و شیوه کار دستور العمل کاملا مشخص داشته باشید. 4) سهام بفروشید. بخشی از سهام کار خود را به دیگران بفروشید. دقت کنید سهامدار کردن دیگران با شریک کردن آن ها متفاوت است. بسیاري از افراد سرمایه هاي راکدي در بانک ها دارند و نمی دانند با آنها چه کاري انجام بدهند. سرمایه هاي دیگران را بکار بگیرید. ٣
5) از موسسات خیریه کمک بگیرید. هدف خود را براي آنها تشریح کنید و آنها را دعوت به سرمایه گذاري کنید. به آنها نشان بدهید که میتوانید براي مددجویان آنها اشتغال ایجاد کنید. از موسسات خیریه بخواهید به جاي اینکه به افراد ماهی بدهند به آنها ماهیگیري بیاموزند. 6) وام بگیرید. دقت داشته باشید در بعضی از موارد وام گرفتن آخرین راه و بدترین راه تامین مالی است وقتی فرمول و نحوه وام دادن بسیاري از بانکها را بررسی می کنیم میبینیم که که بهره واقعی آن ها بسیار بالاتر از آن چیزي است که اعلام می کنند و داشتن ایدهاي که با سود آن بتوان بهره بانک ها بپردازیم و بخشی از آن براي خودمان بماند بسیار مشکل است. گام چهارم: تطبیق منزل با شغل انتخابی اگر پاسخ شما به پرسشهاي زیر مثبت است احتمالا خانه شما براي فعالیت انتخابی مناسب است: کسب و کار من مزاحم همسایهها نمیشود من بیش از اندازه سر و صدا و زباله تولید نمیکنم من به اندازه کافی فضا دارم به طوري که از سر و صدا و عواملی که موجب حواسپرتی میشوند در امان هستم من تحولات و سفارشات آخر و یا دیروقت ندارم نیاز به استخدام افرادي خارج از افراد ساکن در خانه ندارم کسب و کارم به بیشتر از نیمی از مساحت خانه نیاز ندارد کسب و کارم بیشتر از اندازه مصرف خانگی به گاز آب و برق نیاز نداشته و از جذابیت نماي منطقه نمیکاهد بهترین حالت این است که یک اتاق و با یک ساختمان جدا براي کسب و کارتان انتخاب کنید. گاراژها و پارکینگها و انباريها میتوانند فضاي کار مناسبی باشند. چنانچه مشتریان شما نیاز به یک ورودي جداگانه دارند بایستی با پارتیشن بندي تغییرات لازم را انجام دهید. گام پنجم: ایجاد تعادل شغل و زندگی خانوادگی یک کسبوکار خانگی زندگی خانوادگی را تحت تا ثیر قرار میدهد. خانواده شما باید با این قضیه که جایی که قبلا فضاي زندگی آنها بوده و اکنون به محل کسبوکار شما تبدیل شده کنار بیایند. براي جلوگیري از مشکلات فضاي کار و ساعت کار را جدا کنید. ساعت کاري خود را برنامه ریزي کنید تا شما و دیگران بدانند که چه موقع مشغول کار هستید. براي حفظ تمرکز خود کار خود را از کارهاي روزانه منزل جدا کنید. یک فضاي کار جدا با ابزار و لوازم مخصوص به خود به شما کمک میکند تا سریعتر از حالت خانه به حالت کار درآیید. یک خط تلفن مجزا به شما کمک میکند تا مکالمات زمان و هزینههاي مکالمات خانگی و کاري را به صورت جدا کنترل کنید. گام ششم: مدیریت زمان وقتی شما زمان را مدیریت میکنید احساس میکنید که کارها در کنترل شماست. مهارتهاي مدیریت زمان بازدهی شما را زیاد و از اتلاف و بیهوده کاري جلوگیري میکند. برخی از تکنیکهاي مدیریت زمان عبارتند از: هدفهاي کوتاه مدت انتخاب کنید هدفهاي بزرگ را به هدفهاي کوچکتر قابل دستیابی تقسیم کنید. ٤
کاري که شروع کردید به اتمام برسانید. وقتی که کاري را به پایان میرسانید یک احساس رضایت به شما دست میدهد و انرژي مثبت روانی را بالا میبرد. در هر زمان یک کار را انجام دهید. انجام چند کار با هم که به تمرکز زیاد احتیاج دارند موجب خستگی و انجام کار نامطلوب میشود. میان کارهایی که حتما باید انجام دهید کارهایی که باید انجام دهید و کارهایی که خوب است انجام شوند طبقه بندي نمایید. سپس اولویتها را رعایت کنید و آنها را رتبه بندي کنید. بعضی از مردم اولین ساعت روز خود را فقط براي کارهاي مهم میگذرانند. بعد از پایان هر روز کاري براي روز بعد برنامه ریزي کنید. گام هفتم: توجه به امنیت و سلامت شغلی منظور از امنیت و سلامت شغلی شناسایی و مدیریت خطرهاي احتمالی محل کار و جلوگیري از بیماري آسیب و مرگ و میر است. یک کسب و کار خانگی داراي یک محل کار است. به همین سبب شما موظف به بیمه کردن خود و همکارتان هستید و قانون حمایت ساماندهی مشاغل خانگی مصوب سال 1389 مجلس شوراي اسلامی و تخفیفات در نظر گرفته شده شما را در این امر یاري مینماید. لذا به سلامتی خود و خانوادهتان اهمیت دهید زیرا کسب و کار شما بدون شما قادر به ادامه نخواهد بود. رعایت بهداشت کار رعایت زمان استاندارد کار ایمن سازي تجهیزات و ابزار آلات رعایت تناسب بین ابزار کار انتخابی و فیزیک بدنی میتواند در کاهش سلامتی یک شاغل خانگی مو ثر باشد. براي جبران ضررهاي احتمالی استفاده از پوشش بیمهاي مناسب پیشنهاد میشود. گام هشتم: انتخاب و ثبت نام تجاري (برند) در دنیاي کسب و کار به طور معمول نامهاي تجاري به عنوان ابزاري در راستاي دستیابی به اهداف بازاریابی نظیر توسعه سهم بازار یا افزایش تکرار خرید مصرف کنندگان قلمداد میشوند بنابراین به مدیریت نام تجاري بیش از هر چیز به عنوان یک فرایند نظاممند بازاریابی نگریسته میشود. براي نمونه نام تجاري میتواند با افزایش تمرکز و آگاهی مصرف کننده نسبت به یک محصول موجب رشد سهم بازار شود و با ایجاد احساس تعلق و نزدیکی در مصرف کنندگان زمینه ساز تکرار خرید آنها شود. اگرچه نام تجاري میتواند تمامی این نقشها را ایفا کند استراتژي نام تجاري فراتر و گستردهتر از بحث بازاریابی است. گاه خلق نام تجاري برتر تعهد و استقامت زیادي را میطلبد و اغلب تصمیم گیريهاي دشواري را ایجاب میکند. گام نهم: ثبت رویدادهاي مالی کسب و کار خانگی بسیاري از دانشمندان بر این باورند که چشم اسفندیار کارآفرینان حسابداري و مساي ل مالی است. شما نیز براي شناسایی سود واقعی نیازمند ثبت هزینهها و درآمدهاي کسب و کار خود هستید. براي تحقق این امر مخارج خانه و کسب و کار را جدا کنید و یک حساب بانکی جداگانه براي کسب و کار افتتاح کنید. شما میتوانید به صورت دستی و یا توسط یک نرم افزار و با استفاده از یک حسابدار پاره وقت عملیات مالی خود را شامل درآمد فروش هزینهها و خرید قیمت تمام شده ثبت و ضبط موجودي کالا صورت مغایرت بانکی صورتحساب سود و زیان تراز نامه و...انجام دهید. ٥
گام دهم: بازاریابی و تبلیغات بازاریابی در همه کسب و کارها وجود دارد. بازاریابی یعنی برنامهریزي و اجراي عقیده قیمتگذاري ترویج و پخش کالاها و خدمات براي رضایت مشتري. بازاریابی پیش از در دسترس بودن کالا و خدمات آغاز میشود و معمولا تا خدمات پس از فروش و پس از آن ادامه دارد. یک استراتژي ساده بازایابی میتواند به صورت زیر نوشته شود: بگردید و ببینید آنها به چه چیز نیاز یا آرزوي آن را دارند سپس آن را بوجود آورده و بهترین راه براي ترویج اراي ه و فروش آن را بیابید. اگر بازاریابی شما مو ثر نیست یک رویکرد جدید بیابید.اگر عملی است رویکردهاي گوناگونی را همزمان امتحان کنید تا ببینند کدام بهتر نتیجه میدهند. تبلیغات گران است و بعضی وقتها نتیجه نمیدهد بنابراین براي یک کسب و کار خانگی با سرمایه محدود باید با دقت تحقیق کرده و دید که چه تبلیغاتی واقعا موثر است و سپس آن را خریداري کرد. بنابراین باید با کمترین هزینه کار خود را ترویج کنید اعتماد به نفس به دست آورید و مهارتهاي خود را گسترش و رشد دهید. سازمان ا ور ا صادی و دارا ی ا تان- وه ا صادی چاپ ده روز آوای اسان و ی ی ه ورخ ١٣٩٢/٥/٢٧ ٦