í norðaustanverðu Atlantshafi Jóhann Sigurjónsson Hafrannsóknastofnun Grand Hótel, Reykjavík, 21.-22. nóvember 2013
Efni erindis Deilistofnar Ástand og horfur Uppsjávar þríeykið Norsk-íslensk síld-kolmunni-makríll Mikilvægustu suðlægu deilistofnarnir Aðrir suðlægir jaðarstofnar af uppsjávartoga Loðnan Mikilvægasti norðlægi deilistofninn Botnlægir stofnar sem eru eða kunna að verða deilistofnar
Straumakerfi á Íslandsmiðum Ástand sjávar á Íslandsmiðum ræðst af breytingum á hlutfallslegum styrk þessara straumkerfa Atlantssjór
Temperature ( o C) 7 Yfirborðshiti fyrir norðan land. Stórstígar sveiflur A new North Icelandic sea-surface temperature series (Hanna et al. 2006) Kalt Hlýtt Hafís Svalt Hlýtt 6 5 4 3 2 Sjávarhiti áætlaður út frá fyrirliggjandi gögnum Hraun Hraun Grim1 Grim6 Rauf1 Rauf6 NIceS 1 1869 1889 1909 1929 1949 1969 1989 Year Hanna et al. (2006)
Deilistofnar Uppsjávar þríeykið Makríll-kolmunni-Norsk-íslensk síld (Atlanto- Skandisk sild, síðar nefnd: norsk vårgytende sild EÐA vår norsk-gytende sild) - Fara norður í ætisgöngur að sumri - Styrkjast á hlýskeiðs tímabilum - Leita þá norðar og vestar svosem til Íslands
Uppsjávardeilistofnar við Ísland Loðna 80 78 NÍ-síld 76 Kolmunni 74 72 Makríll 70 68 66 64 62 60 58 56 52 48 44 44 28 12 4 20 36 Byggt á gögnum frá Hjálmari Vilhj., J. A. Jacobsen og fleirum
Yfirborðshiti sjávar júlí 2012 Frávik frá 20 ára meðaltali (ICES WGWIDE 2012)
Útbreiðsla makríls og síldar í júlí-ágúst 2012 Sveiflur og breyttar (ICES göngur WGWIDE deilistofna 2012)
Hrygningarstofn (þús. T.) Makríll, kolmunni og NÍ-síld magn átu í NA-Atlantshafi Átu þurrvikt (g m 2 ) Stærð hrygningarstofns 1987-2013 16 14 12 10 Makríll Kolmunni NÍ síld Átu þurrvikt 16 14 12 10 8 8 6 6 4 4 2 2 0 1990 1995 2000 2005 2010 Ár 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 0 Svalt Hlýtt
Vísitala hrygningarstofns (mill. t) Makríll: þróun stofnstærðar og stofnmat Vísitala hrygningarstofns frá eggjaleiðöngrum 9 8 Sumar 7 leiðangur 6 5 4 3 2 ICES stofnmat 1 2012 0 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Ár
log10 (number) Nýliðun uppsjávarstofna 12 11.5 11 10.5 10 9.5 9 Herring, NÍ-Síld age-0 (0 ára) Blue Kolmunni whiting, (1 age-1 árs) 8.5 Mackerel, Makríll (0 age-0 ára) 8 1905 1915 1925 1935 1945 1955 1965 1975 1985 1995 2005 2015 Year class (ICES 2013; 2012; Toresen and Østvedt 2000)
Hrygningarstofn (þús. T.) Makríll, kolmunni og NÍ-síld magn átu í NA-Atlantshafi Átu þurrvikt (g m 2 ) Stærð hrygningarstofns 1987-2013 16 14 12 10 Makríll Kolmunni NÍ síld Átu þurrvikt 16 14 12 10 8 8 6 6 4 4 2 2 0 1990 1995 2000 2005 2010 Ár 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 0
Aðrir suðlægir jaðarstofnar? Yfir 30 nýjar tegundir veiðst á síðasta áratug, flestir ekki eftirsóttar nytjategundir flokkast vart sem deilistofnar Ekki um að ræða marga stóra uppsjávarstofna Undantekning þó brynstirtla
Brynstirtla
Ástand og horfur í loðnustofninum - mikilvægasta norðlæga deilistofninum
Þús. tonn Loðna: Stærð veiðistofns Veiðistofn Hrygningarstofn Svalt Hlýtt Ár
Vísitala Ungloðnumælingar (1 og 2ja ára) að hausti 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 Ár
Loðnugöngur og útbreiðsla fyrir og eftir aldamótin síðustu Uppeldisslóð/Ætisganga Ungloðna Hrygningarganga Fyrir 2000 Eftir Hjálmari Vilhjálmssyni
Loðnugöngur og útbreiðsla fyrir og eftir aldamótin síðustu Fyrir 2000 Eftir 2005 Eftir Hjálmari Vilhjálmssyni
Botnlægir stofnar sem eru eða kunna að verða deilistofnar Karfastofnar Ufsi Gullkarfi Úthafskarfi Þorskur Grálúða
Breytingar á útbreiðslu og göngum þorsks >1927 1921-27 <1917 1918-20 Málstofa Hafréttarstofnunar Íslands 9. nóvember 2007 Sveiflur og breyttar H. göngur Vilhjálmsson deilistofna (1997)
Nýliðun í þorskstofni við Ísland 1917-2011 Hafrannsóknastofnunin
Morgunblaðið 24. febrúar 1934
Major stock complexes Grálúða: Stofneiningar á N Atlantshafi E.Hjörleifsson Hrygning Grænland-Kanada Grænland-Ísland-Færeyjar Noregur Barentshaf
Grálúðumerkingar og endurheimtur Merkingar Endurheimtur E.Hjörleifsson
Niðurstaða: Uppsjávarstofnar Mikilvægustu suðlægu deilistofnar næstu árin verða án efa uppsjávarþríeykið Norsk-íslensk síld, kolmunni og makríll, þ.e. þar til kólnar á ný. Þó þessir stofnar séu sterkastir og mest hér við land á hlýskeiðsástandi, er líklegt að þeir munu heldur gefa eftir á næstu árum, þó svo að ekki kólni Brynstirtla er líklegur nýbúi ef framhald verður á hlýástandi höfum ekki veitt áður Loðnan, burðartegund í vistkerfinu, verður líklegast áfram í lægð ef ástandið breytist ekki. Styrkist við kólnun Breyttar göngur og útbreiðsla loðnu gætu leitt til breyttra forsenda fyrir stjórn veiða
Niðurstaða: Botnlægir stofnar Breytt skilyrði í Norðurhöfum hafa ekki eins afgerandi áhrif á dreifingu botnlægra deilistofna Margir smærri stofnar, sem gjarnan sveiflast í göngum og útbreiðslu innan landgrunns ríkja Gráluðan er þó og verður mikilvægur deilistofn Grænlands, Íslands og Færeyja, líkt og karfastofnar. Grálúðumerkingar hafa bent til meira flakks í austanverðu N Atlantshafi en ætlað var kann síðar að kalla á meira samstarf þjóða Þorskur er þekktur fyrir göngur milli Grænlands og Íslands á hlýskeiði kann að kalla á nánara samstarf Íslands og Grænlands á komandi árum