Læsi til samskipta og náms Ráðstefna MSHA um læsi 13. september 2014 Rannsókn á Byrjendalæsi: Markmið, snið, gögn og úrvinnsla Rúnar Sigþórsson Háskólanum á Akureyri runar@unak.is
Örstutt um Byrjendalæsi Þróað af Rósu Eggertsdóttur Pilot -verkefni í fjórum skólum 2004 2006. Boðið skólum almennt frá hausti 2006 Frá hausti 2014 um 80 skólar (þar af 11 sem byrjuðu í haust) ca. 47% skóla Tveggja ára samstarf við MSHA Rúnar Sigþórsson, 2014 2
Nám og kennsla Kennslulíkan / umgjörð um læsismenntun í 1. og 2. bekk grunnskóla Tilhögun kennslu, viðfangsefni og skipulag á vinnu nemenda Kenningar um samvirkar (e. interactive / balanced) aðferðir við læsiskennslu Færni í yfirborðsþáttum læsis (e. surface reading): Hæfni til djúplestrar (e. deep reading) og lesskilnings Ritun og talað mál Nám og bekkjarsamfélag án aðgreiningar Rúnar Sigþórsson, 2014 3
Starfsþróun I Kennarar fyrra ár Tveggja daga námskeið í ágúst Fimm smiðjur Átta bekkjarathuganir leiðtoga Kennarar síðara ár Dagslangt námskeið í ágúst Fimm smiðjur Átta bekkjarathuganir leiðtoga Bæði árin eru reglulegir fundir kennara aðgangur að Moodle lesefni Handraði með praktísku leiðbeiningum og efni DVD-diskur um BL og Fréttabréf MSHA Leiðtogar fyrra ár Tveggja daga námskeið í júní Fimm námskeiðsdagar Öll starfsþróunardagskrá kennara Átta bekkjarathuganir Jafnmargir síma- eða Skype-fundir með ráðgjafa MSHA Leiðtogar síðara ár Dagslangt námskeið í ágúst Fjórir námskeiðsdagar Öll starfsþróunardagskrá kennara Bæði árin: Sjá um flestar smiðjur kennara með stuðningi ráðgjafa MSHA. Fá allt efni sem kennarar fá á námskeiðsdögum, efni til að nota í smiðjum og um hlutverk leiðtoga Rúnar Sigþórsson, 2014 4
Starfsþróun II Ráðgjafar MSHA Sjá um alla námskeiðsdaga í júní og ágúst Heimsækja hvern skóla tvisvar á skólaári fara þá í bekkjarheimsóknir, eiga fundi með kennurum, leiðtogum og skólastjórum Eru í reglulegu sambandi við leiðtoga í hverjum skóla Skólastjórar Taka ekki formlega þátt í starfsþróun (nema samkvæmt eigin ósk). Undirbúa þátttöku skólans og í samráði við kennara Sjá um samninga við MSHA Eiga fundi með ráðgjöfum þegar þeir heimsækja skóla Er ætlað að styðja innleiðingu BL og kennara sem taka þátt í henni og eiga reglulega fundi með leiðtoga skólans Rúnar Sigþórsson, 2014 5
Rannsókn á Byrjendalæsi Hófst 2011 Rannsóknarhópur frá hug- og félagsvísindasviði HA menntavísindasviði HÍ einum grunnskóla Meistaranemar Samstarfsaðilar Skóla- og frístundasvið Reykjavíkur Skóladeild Akureyrar Sue Ellis, prófessor við Strathclyde Háskóla Samstarfsaðilar Vinnumálastofnun Háskólasjóður KEA Samfélagssjóður Landsbankans Mennta- og menningarmálaráðuneytið Barnavinafélagið Sumargjöf Rannsóknasjóður HA Rannsóknasjóður HÍ Rúnar Sigþórsson, 2014 6
Rannsóknarspurningar um... Byrjendalæsi í ljósi stefnumótunar um læsismenntun námsreynslu og tileinkun (e. outcomes) nemenda kennslutilhögun kennara og hugmyndir þeirra (e. conceptions) um læsiskennslu /-menntun starfsþróun og námsþarfir kennara hlutverk leiðtoga innri skilyrði í skólum til að þróa læsismenntun og innleiða BL Rúnar Sigþórsson, 2014 7
Umgjörð og meginhugtök Rannsóknargögnin Fyrirliggjandi gögn Sex BL skólar sex tilvik Nám og kennsla: Bekkjarathuganir, viðtöl við kennara, nemendur og foreldra, skjalagreining Starfsþróun: Viðtal við rýnihóp kennara, einstaklinsviðtal við leiðtoga og skólastjóra, skjalagreining og skoðun á námsumhverfi Rafrænn spurningalisti 68 BL skólar (571 kennari og leiðtogar + 68 skólastj.) 53 ekki-bl skólar (345 kennarar + 53 skólastjórar) Heild: 916 kennarar og leiðtogar og 121 skólastjóri Rúnar Sigþórsson, 2014 8
Kenningalegur bakgrunnur og greining gagna: Nám og kennsla Skilgreiningar á læsi sem félagslegri athöfn og menningartengdu fyrirbæri Kenningar um samvirkt eðli læsis og samvirkar (e. interactive / balanced) aðferðir við læsiskennslu Læsi og lestrarfærni (einkum djúplestur (e. deep reading)) sem félagslegar hugsmíðar BL kennslulíkanið og þrjú kennslustig BL kennslu Rannsóknir á því sem einkennir skilvirka læsiskennslu og athafnir skilvirkra kennara Viðmið um notkunarstig kennara (e. level of use) Rúnar Sigþórsson, 2014 9
Kenningalegur bakgrunnur og greining gagna: Starfsþróun Breytingar á skólastarfi sem umbreyting skólamenningar (e. transformation of culture / reculturing) Skilgreiningar á starfsþróun, eðli hennar og skipulagi Skilgreiningar á forystu og þróun forystuhæfni Hlutverk ráðgjafa og ráðgjafar í umbótastarfi Mat á árangri og matsáætlanir Viðmið um notkunarstig kennara (e. level of use) Rúnar Sigþórsson, 2014 10
Tvö stig greiningar Fyrsta stigs greining Fyrirliggjandi gögn Einstök tilvik (nám / kennsla & starfsþróun) Gögn úr spurningalista Annars stigs greining Rúnar Sigþórsson, 2014 11
Nánar um BL-rannsóknina: http://staff.unak.is/not/runar/rannsoknir/bl_rannsokn.htm Grein sem erindið er byggt á: http://staff.unak.is/not/runar/rannsoknir_erindi/bl_ecer_14_pa per.pdf Byrjendalæsi á YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=a329i9o_6ge Rúnar Sigþórsson, 2014 12