Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME

Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve MENTORI: Prof.ass.dr. Shemsi Morina STUDENTJA: Vlera Bellanica Gjakovë, Korrik 2018

Përmbajtja Falenderime... 3 -Abstrakt... 4 1.HYRJE... 5 2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT... 6 2.1 Objekti i hulumtimit... 6 2.2 Qëllimi i hulumtimit... 6 2.3 Detyrat e hulumtimit... 6 2.4 Hipotezat... 6 2.5 Metodat e hulumtimit shkencor... 6 2.5.1 Metoda e analizës teorike:... 6 2.5.2 Metoda statistikore sasiore apo kuantitative... 6 2.6 Instrumentet për hulumtim... 6 2.7 Grupi reprezentativ... 7 2.8 Organizimi i hulumtimit... 7 3. SHQYRTIMI I LITERATURËS... 8 3.1 Plani mësimor për klasën përgatitore dhe arsimin fillor... 8 3.2 Plani mësimor... 8 3.3 Planifikimi sipas shkallës kurrikulare... 9 3.3.1 Si mund të bëhet planifikimi për shkallë kurrikulare?... 9 3.4 Planifikimi vjetor... 10 3.5 Planifikimi dymujor... 12 3.6 Planifikimi javor... 13 3.7 Planifikimi i një ore mësimore... 14 3.7.1 Çfarë duhet të përmbajë plani i orës mësimore?... 14 4. ANALIZA DHE INTERPRETIMI I REZULTATEVE... 16 Diskutim i rezultateve... 26 Perfundime dhe rekomandime... 27 SHTOJCA... 28 Bibliografia... 30 Webliografia... 30 2

Falenderime Në rradhë të parë dua të falenderoj familjen time, për mbështetje në çdo hap të shkollimit dhe në realizimin përfundimtar të këtyre studimeve sa të vështira aq edhe të bukura. Jam shumë mirënjohëse për gjithë sakrificat që kanë bërë për mua. Dua të falenderoj profesorin e nderuar, prof.ass.dr.shemsi Morina, për mbështetjen e çmuar që më ofroi përgjatë punës sime në finalizimin e këtij punimi të diplomës, me këshillat, konsultimet dhe rekomandimet e tij. Së fundi, por sigurisht jo më pak të rëndësishëm, dua të falenderoj miqtë e mi të afërt, për mbështetjen e tyre të vazhdueshme emocionale dhe këshillat të cilat nuk munguan asnjëherë nga ata. Ju faleminderit të gjithëve! 3

-Abstrakt Objekti i këtij hulumtimi është planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve. Planifikimi dhe përgatitja për mësimdhënie është jo vetëm e nevojshme por edhe kërkesë për arritshmëri të larta. Përmes planifikimit dhe përgatitjes mësimdhënësi parasheh hollësisht se si do të organizohet, përmbushet të nxënit gjatë një viti shkollor, gjysmëvjetori, muaji, jave dhe një ore mësimore. Kjo nënkupton përfshirjen e faktorëve mësimorë, planifikimin e objektivave apo rezultateve, teknikave mësimore, mjeteve apo teknologjisë mësimore, organizimin e mjedisit të të nxënit, menaxhimin e kohës si dhe njohjen e stileve të të nxënit. Pasi që planifikimi i punës mësimore është një process që kërkon përpjekje dhe përgjegjësi, ne u përcaktuam të hulumtojmë këtë proces sidomos tani ku në bazë të kurrikulës së re hasim në disa ndryshime nga ajo se çfarë jemi mësuar të shohim deri më tani. Gjithashtu do të diskutohet mbi atë se çfarë mendojnë mësimdhënësit rreth kurrikulës së re, a e kanë të vështirë të punojnë me të, a ndikon përvoja dhe mosha e tyre si dhe shume faktorë të tjerë. Fjalë kyçe: planifikim, përgatitje, kurrikula e re, të nxënit, faktorët etj. -The abstract The topic of this research is to plan the teaching work according to the new curriculum of Kosovos Republic viewed from the perspective of our teachers. Planning and preparation for teaching, is not only necessary but also a request for high achievements. Through planning and preparation the teacher provides details on how to organize and to fulfill the learning during a school year, a semester, month, week and only one lesson hour. This means the inclusion of learning factors, planning objectives or outcomes, teaching technique tools or technology teaching, organizing the learning environment, time management as well as recognition of learning styles since planning of the teaching work is a process that requires effort and responsibility. We were determined to explore this process especially now when we encounter some changes from what we were used to see till now. It will also be discussed about what teachers think about the new curriculum, is it difficult for them to work with, does the experience and their age influence in how they feel about new curriculum and many other factors. Key words: planning, preparation, new curriculum, learning, factors etc 4

1.HYRJE Tema në të cilën jam përcaktuar për hulumtim është Planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve. Pasi që është një temë aktuale dhe është më pak e hulumtuar më nxiti që të merrem me këtë temë. Ne të gjithë e dijmë rëndësinë e Kurikulës së re dhe për vetë faktin që ajo mbështet në rradhë të parë nxënësit në zhvillimin e kompetencave kryesore të nxënies në mënyrë që ata ti përballojnë sa më lehtë sfidat e jetës. Poashtu mbështet edhe mësimdhënësit në planifikimin dhe realizimin e suksesshëm të punës me nxënës si dhe prindërve iu mundëson përcjelljen e saktë të nivelit të arritjeve të kompetencave të fëmijëve të tyre në periudha të caktuara. Në këtë hulumtim prioritet kam mendimin e mësimdhënësve mbi atë se çfarë mendojnë për kurikulën e re. Mësimdhënësit tregojnë se a kanë arritur të përshtaten me këto ndryshime dhe sa të vështirë e kanë pasur qasjen në të. 5

2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT 2.1 Objekti i hulumtimit Objekti i hulumtimit është: Planifikimi i punës mësimore sipas kurikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve. Do të analizohen perceptimet e çdo mësimdhënësi rreth kurikulës së re. Sot kurrikula e re është jetësuar në të gjitha shkollat dhe meqenëse mësimdhënësit janë agjentët kryesorë të zbatimit të filozofisë së kurikulës së re ky hulumtim ka për qëllim të trajtoj këtë çështje shikuar nga prespektiva e tyre. 2.2 Qëllimi i hulumtimit Të ndriçohen përceptimet e mësimdhënësve lidhur me planifikimin e punës mësimore në Kurikulën e re të Kosovës. A i kanë mirëpritur mësimdhënësit këto ndryshime, sa e kanë pasur të vështirë qasjen në të dhe a mendojnë që këto ndryshime e kanë bërë të nxënit më funksional. 2.3 Detyrat e hulumtimit Evidentimi i analizës dhe interpretimi i rezultateve të nxjerra nga hulumtimi empirik sa i përket planifikimit të punës mësimore në kurikulën e re. 2.4 Hipotezat Hulumtimi bazuar në studimin ka për qëllim të vërtetoi hipotezën themelore: H1: Mësimdhënësit e arsimit fillor të komunës së Gjakovës përceptojnë më pozitivisht planifikimin e punës mësimore në Kurikulën e re në krahasim me planifikimin paraprak. Hipoteza ndihmëse: Mësimdhënësit në shkollat në qytet e shohin më dobiprurëse planifikimin sipas KKK në krahasim me mësimdhënësit në fshat. 2.5 Metodat e hulumtimit shkencor 2.5.1 Metoda e analizës teorike: Në formulimin e këtij studimi kam përdorur metodën historike dhe atë krahasuese. Ky studim ka për qëllim të tregojë disa njohuri lidhur me temën. Disa të dhëna i kam nxjerrë nga libri e disa edhe nga interneti. Poashtu e kam bërë krahasimin sa i përket mënyrës paraprake të organizimit dhe planifikimit të punës mësimore dhe atë se si bëhet tani. 2.5.2 Metoda statistikore sasiore apo kuantitative Analiza e të dhënave të mbledhura nga pyetësorët është bërë në programin Exel. Në fund do të bëhen edhe diskutimet rreth rezultateve të cilat janë nxjerrë nga përgjigjet e mësimdhënësve. 2.6 Instrumentet për hulumtim Është bërë përmes pyetësorit i cili përmban 10 pyetje. Ky pyetësor është aplikuar tek të gjithë mësimdhënësit që punojnë dhe zbatojnë kurikulën e re të Kosovës. 6

2.7 Grupi reprezentativ Meqenëse temën të cilën do ta hulumtoj është aktuale dhe më pak e hulumtuar, hulumtimi im përfshin gjithsej katër shkolla, dy prej tyre në fshat e dy tjera në qytet. Gjithsej janë anketuar 50 mësimdhënës ku në bazë të metodës statistikore është bërë ndarja e mendimeve të tyre: mësimdhënës që punojnë në shkollat e fshatit e atyre që punojnë në qytet, në bazë të gjinisë poashtu edhe sipas viteve eksperiencë të tyre. Shkollat në të cilat është kryer hulumtimi janë: Shkolla e mesme e ulët Kelmend Rizvanolli Gjakovë Shkolla e mesme e ulët Zekeria Rexha Gjakovë Shkolla e mesme e ulët Selman Riza - Piskotë Shkolla e mesme e ulët Ukshin Miftari Skivjan 2.8 Organizimi i hulumtimit Hulumtimi do të organizohet në komunën e Gjakovës, gjithsej në katër shkolla. Pyetësorin që e kam përgatitur do të plotësohet nga mësimdhënësit të cilët e zbatojnë kurikulën e re. Pastaj do të analizohen përgjigjet e tyre, të përpunohen dhe të nxirren përqindjet për secilën pyetje. 7

3. SHQYRTIMI I LITERATURËS 3.1 Plani mësimor për klasën përgatitore dhe arsimin fillor Plani mësimor për fusha kurrikulare dhe lëndë mësimore për klasën përgatitore dhe arsimin fillor bazohet në planin mësimor të arsimit parauniversitar, përkatësisht në shkallët 1 dhe 2 të kurrikulës. Në mbështetje të specifikave të mësimdhënies dhe nxënies në klasën përgatitore dhe arsimin fillor dhe me qëllim që plani mësimor të jetë funksional në zhvillimin e kompetencave të parapara me KK, gjatë hartimit të planit mësimor për klasën përgatitore dhe klasat 1-5 janë marrë parasysh kriteret në vijim: Përqindja totale e dhënë në planin mësimor për secilën fushë kurrikulare për një shkallë kurrikulare; Numri i orëve javore për një klasë; Rezultatet e të nxënit për fushë kurrikulare, që duhet zotëruar nxënësit gjatë një shkalle kurrikulare; Rezultatet e të nxënit për kompetencat kryesore për shkallë kurrikulare; Mundësitë psikofizike dhe intelektuale të nxënësve; Parapërgatitjet dhe përvojat e nxënësve; dhe Konteksti aktual i përgatitjes së mësimdhënësve për këtë nivel të arsimit. 1 3.2 Plani mësimor Para se të bëhet plani më i detajuar i procesit mësimor për një vit shkollor (plani vjetor dhe dymujor), së pari duhet përcaktuar saktë plani mësimor për klasën, përkatësisht vitin shkollor (mësimor). Në Kurrikulën Bërthamë të klasës parafillore dhe arsimit fillor egziston një masë lirie në organizimin e plant mësimor. Kjo do të thotë se mund të lëvizë numri i orëve brenda fushës së njëjtë të shkallës kurrikulare nga klasa në klasë apo nga gjysmëvjetori në gjysmëvjetor. Mund të bëhet ndarja e orëve mësimore në mes të lëndëve të ndryshme mësimore brenda fushës së njëjtë kurrikulare gjatë një viti shkollor, apo për të gjitha klasat sa ka shkalla kurrikulare. Por, kujdes!, nuk duhet tejkaluar totali i fondit javor që është caktuar me Kurrikulën Bërthamë për secilën klasë. 1 http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf 8

Për të arritur deri te një marrëveshje, se me cilat lëndë do të fillohet dhe si do të bëhet ndarja e orëve, duhet pasur parasysh edhe disa kritere që janë përcaktuar në Kurrikulën Bërthamë të klasës parafillore dhe arsimit fillor, si: 2 Duhet lexuar me kujdes rezultatet e të nxënit të fushës kurrikulare Gjuhët dhe komunikimi, se cilës gjuhë i jepet përparësi në shkallën e parë. Duhet lexuar me kujdes rezultatet e të nxënit për shkallë-kompetenca, e sidomos kompetencës Komunikues efektiv, se cili duhet të jetë niveli i arritjes së gjuhës amtare. Duhet pasur parasysh kriterin se mësimi i gjuhës do kontinuitet, jo një vit të mësohet e një vit të mos mësohet, pastaj prapë të fillohet. Duhet pasur parasysh përgatitjen e kuadrit arsimor. A është në gjendje mësuesja e klasës të mbajë vetë mësimin e gjuhës angleze, apo duhet kuadër i ri? Planin mësimor mësimdhënësit e shkollës fillore mund ta bëjnë në bashkëpunim me kolegët e klasës së njëjtë, por të paraleleve të ndryshme. Gjithashtu, mund ta bëjnë edhe në mënyrë të pavarur, sepse një mësimdhënës është përgjegjës vetëm për një paralele. Mirëpo, bashkëpunimi gjithëherë është më produktiv. 3.3 Planifikimi sipas shkallës kurrikulare Planifikimi në nivel shkalle kurrikulare ndihmon në përcaktimin orientues të procesit mësimor të secilës klasë sa ka shkalla kurrikulare. Gjithashtu, sigurohet kontinuitet nga klasa në klasë dhe bëhet evitimi i përsëritjeve të paplanifikuara. 3.3.1 Si mund të bëhet planifikimi për shkallë kurrikulare? Në këtë planifikim bëhet identifikimi i rezultateve të të nxënit për shkallë (kompetencave RNSH) dhe të fushave kurrikulare (RNF) të shkallës përkatëse, se cilat do të jenë në fokus të arritjes për secilën klasë, me qëllim që mos të bëhet mbingarkim i njërës nga klasat e shkallës kurrikulare. Gjithashtu krijohet një pasqyrë e përfshirjes së të gjitha rezultateve të të nxënit për kompetenca dhe fusha kurrikulare brenda shkallës kurrikulare. Mësimdhënësit në këtë planifikim, nëse e shohin të arsyeshme, mund të shtojnë edhe elemente të tjera, p.sh. konceptet e fushës, temat mësimore. Mbi bazën e koncepteve dhe rezultateve të identifikuara mund të përcaktohen temat mësimore (TM) për secilën klasë. Këto tema mund të jenë si pika orientuese për planifikim vjetor. Gjithashtu, më pas, kur bëhet planifikimi vjetor, nëse shihet e arsyeshme, mund të bëhen ndryshime. 3 Rezultatet e të nxënit të shkallëve kurrikulare- kompetencave, konceptet dhe rezultatet e fushave kurrikulare nëpër klasë, vendosen në origjinal, si janë në Kurrikulën Bërthamë. Mund të ndodhë që rezultatet të barten nga klasa në klasë, por janë temat mësimore që i bëjnë të dallueshme. Për 2 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.25 3 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.27 9

çështjet praktike, rezultatet shkruhen me numra dhe të jenë në një rend me temën e përcaktuar që është në funksion të tyre. Sidoqoftë, çfarë lloj planifikimi të bëjë për shkallë kurrikulare mund të vendosë vetë mësimdhënësi, duke pasur parasysh funksionin e tij të mëvonshëm në planifikimet vjetore për klasat e shkallës së caktuar kurrikulare. Fig.1 Plani për shkallë kurrikulare 3.4 Planifikimi vjetor Planifikimi vjetor është dokument, i cili e orienton zhvillimin e mësimit për një vit shkollor (mësimor), duke i përmbushur kërkesat e shkallës kurrikulare dhe duke i ndarë apo duke i thjeshtuar për klasën e caktuar. Ai hartohet për secilën fushë kurrikulare dhe ka për qëllim identifikimin e rezultateve të të nxënit të kompetencave, të cilat mund të jenë si synim arritjeje gjatë një viti shkollor, identifikimin e koncepteve dhe rezultateve të të nxënit të fushave kurrikulare nga të cilat do të përcaktohen përmbajtjet mësimore. Ky planifikim mbështetet në planifikimin për 10

shkallë kurrikulare, por edhe kërkon konsultë të vazhdueshme të KB-së, respektivisht të shkallës së caktuar kurrikulare. Përmbajtja mësimore duhet të jetë në funksion të mësimdhënies së integruar brenda fushës kurrikulare, por edhe të fushave të tjera kurrikulare. Puna me tema të përbashkëta mësimore brenda fushës kurrikulare dhe lidhshmëria me temat mësimore të fushave të tjera kurrikulare janë në linjë të mësimdhënies dhe të nxënies së integruar. Për secilën temë mësimore duhet caktuar edhe rezultatet e të nxënit për shkallë kurrikulare, që synohen të arrihen nga tema në fjalë. Rezultatet e të nxënit për shkallë kurrikulare mund të shënohen me numra rendorë, ashtu siç janë në KB- për shkallën përkatëse. Për çështjet praktike dhe rezultateve të të nxënit të fushës kurrikulare, po ashtu edhe të temës mësimore, mund t u vendoset nga një numër rendor. Numrat rendorë të jenë të njëjtë për rezultatet e të nxënit të fushës kurrikulare dhe temës mësimore që korrespondojnë me njëri tjetrin. Me rastin e planifikimit vjetor mund të shfrytëzojmë burime të ndryshme që na ndihmojnë në identifikimin e nivelit shkencor të temave mësimore të përzgjedhura, por edhe të nivelit pedagogjik në raport me moshën e nxënësve. Temat mësimore pas përzgjedhjes shpërndahen në ciklet dymujore të planifikimit vjetor. Preferohet që në tabelën e planifikimit vjetor të vendosen të gjitha fushat kurrikulare, në mënyrë që lidhshmëria ndërfushore të jetë sa më e pranishme dhe gjithashtu kontrollimi i përfshirjes së rezultateve të të nxënit për shkallë kurrikulare. Kjo na mundëson të kemi një pasqyrë të saktë të rezultateve të të nxënit të shkallëve kurrikulare. 4 Fig.2 Plani vjetor 4 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.29-33 11

3.5 Planifikimi dymujor Plani dymujor është vazhdimësi e planit vjetor të procesit mësimor dhe si terësi e këtyre planifikimeve ka formatin e një programi mësimor. Gjatë një viti shkollor bëhen pesë planifikime dymujore. Ky planifikim bëhet për dy muaj dhe vetëm për një temë mësimore. Kjo do të thotë nëse në planifikimin vjetor është paraparë që brenda dy muajve të trajtohen dy tema mësimore, atëherë duhet bërë dy planifikime dymujore për muajt e njëjtë. Planifikimi mund të bëhet në të njëjtin formular tabelë, vetëm me vazhdime. Plani dymujor ka për qëllim zbërthimin e temave mësimore të fushës së përbashkët kurrikulare në njësi mësimore nga lëndët mësimore. Njësitë mësimore bashkërisht duhet të kenë për synim arritjen e rezultateve të identifikuara të të nxënit të shkallës kurrikulare dhe të fushës kurrikulare të synuara të arrihen nga tema e caktuara mësimore. Gjithashtu, planifikimi dymujor ka për qëllim identifikimin e rrugëve (metodologjisë), mjeteve dhe burimeve për arritjen dhe vlerësimin e nivelit të arritjes së këtyre rezultateve. Tema mësimore e përzgjedhur mund të ketë lidhshmëri edhe me temat mësimore të fushave të tjera kurrikulare. Këtë lidhshmëri duhet shikuar në planifikimin e përbashkët vjetor me fushat e tjera kurrikulare, me qëllim që të bëhet pjesë e planifikimit dymujor dhe kështu të mundësohet mësimdhënia dhe të nxënit e integruar. Përzgjedhja e njësive mësimore dhe temat mësimore duhet të jenë në pajtim me përvojat, mundësitë, interesat e nxënësve, të ndërlidhura me jetën dhe të jenë aktuale. 5 Fig.3 Plani dymujor 5 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.34-38 12

3.6 Planifikimi javor Meqenëse plani dymujor nuk është i ndarë në javë, plani javor mundëson përcaktimin e njësive mësimore, të cilat do të realizohen gjatë javës për secilën lëndë mësimore (fushë kurrikulare) në klasën e caktuar. Njësitë mësimore merren nga planifikimi dymujor. 6 Planifikimi javor ka për qëllim lidhshmëritë e njësive mësimore të lëndëve të ndryshme mësimore në kontekst të kuptimit të situatave, problemeve, dukurive dhe ngjarjeve, si çështje të ndërlidhura e jo të ndara. Mësuesit e klasës parafillore dhe arsimit fillor planifikimin javor mund ta bëjnë në formë tabelare, ngjashëm si faqja e ditarit (librit të klasës) që e ka secila klasë, ku shënohen orët mësimore për çdo ditë, sipas orarit. Tabela nuk ka nevojë të ngarkohet me elemente të tjera, sepse këto veç janë përgatitur në planin dymujor dhe më pas zbërthehen në planin e orës mësimore. 7 Fig.4 Plani javor 6 http://masht.rks-gov.net/korniza-e-kurrikules-e-arsimit-parauniversitar 7 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.39-40 13

3.7 Planifikimi i një ore mësimore Plani i orës mësimore ka për qëllim që të gjitha planifikimet e procesit mësimor t i bëjë të zbatueshme në punën e drejtpërdrejtë me nxënësit në klasë, por edhe jashtë saj brenda një ore mësimore. 3.7.1 Çfarë duhet të përmbajë plani i orës mësimore? Në këtë planifikim mësimdhënësi përcakton: Njësinë mësimore, të cilën do ta realizojë (njësia mësimore merret nga planifikimi dymujor, përkatësisht planifikimin javor); Rezultatet e të nxënit të synuara për shkallë- kompetenca (të cilat i ka përcaktuar në planifikimin dymujor të temës mësimore); Rezultatet e të nxënit të synuara të fushës kurrikulare (mund të vendosen vetëm rezultatet e lëndës mësimore që korrespondojnë me rezultatet e të nxënit të fushës kurrikulare edhe këto merren nga planifikimi dymujor); Kriteret e suksesit, të cilat duhet të caktohen në bashkëpunim me nxënësit në fillim të orës. 8 Të gjitha rezultatet e kompetencave, të fushave kurrikulare dhe të lëndëve mësimore duhet të shënohen me numra rendorë të njëjtë, si janë në planifikimin vjetor, e më pas në planifikimin dymujor, në mënyrë që të kemi një pasqyrë të saktë të realizimit, përkatësisht arritshmërisë së tyre. Mbi bazën e rezultateve të kompetencave dhe të fushës kurrikulare, mësimdhënësi e elaboron orën mësimore, duke përcaktuar edhe elemente të tjera, të cilat i sheh të nevojshme. Mënyra organizative e orës mësimore metodologjia e mësimdhënies dhe e vlerësimit, metodat, teknikat, mjetet dhe burimet që shfrytëzohen për realizim të njësisë mësimore duhet të jenë në funksion të rezultateve të të nxënit, të planifikuara për arritje. Mësimdhënësi mund të përdorë formate të ndryshme të planifikimit të orës mësimore, por çdoherë duhet pasur parasysh rezultatet e të nxënit të kompetencave dhe të fushave kurrikulare. 8 Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës(për klasën parafillore dhe arsimin fillor, Prill 2015,fq.40-43 14

Fig.5 Plani i një ore mësimore 15

4. ANALIZA DHE INTERPRETIMI I REZULTATEVE PYETJA 1. Sa e vështirë është për ju hartimi i planit mësimor sipas Kurrikulës së re? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ ASPAK 16% 1 PAK 48% 43% MESATARISHT 24% 24% 25% MIRË 12% 12% 1 SHUMË 4% 3% TOTALI Graf.1 Nga përqindja e paraqitur në grafikonin 1 shihet se hartimi i planit mësimor sipas Kurikulës së re është pak më e vështirë tek mësimdhënësit që punojnë në shkollat e qytetit me 48% përkundër atyre që punojnë në shkollat e fshatit me. Sa i përket krahasimit të të dhënave për femra dhe meshkuj, nga përqindja shihet se hartimi i planit mësimor është pak më e vështirë nga gjinia mashkullore me përkundër asaj femërore me 43%. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE ASPAK 9% 21% 13% PAK 36% 43% 44% 33% MESATARISHT 45% 29% 19% MIRË 9% 7% 19% 17% SHUMË 6% TOTALI Graf.2 Në këtë grafikon është paraqitur përvoja apo vitet eksperiencë të mësimdhënësve ku në bazë të përqindjeve të nxjerra shihet se hartimi i planit mësimor sipas Kurikulës së re është më e vështirë nga mësimdhënësit që kanë mbi 40 vite eksperiencë me 16

PYETJA 2. Sa jeni të kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ ASPAK PAK 8% 5% MESATARISHT 28% 16% 25% 1 MIRË 56% 68% 63% SHUMË 8% 16% 8% TOTALI Graf.3 Nga përqindjet e paraqitura në grafikun 3, vërehet qartë se mësimdhënësit që punojnë në shkollat e fshatit janë më kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies me 68%, ndërsa ata në shkolla të qytetit janë përgjigjur me 56% në këtë pyetje. Ndërsa nga ana gjinore shihet që gjinia mashkullore janë më të kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies me, ndërsa gjinia femërore më pak me 63%. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE ASPAK PAK 9% 17% MESATARISHT 18% 14% 31% 33% MIRË 73% 7% 56% 17% SHUMË 79% 13% 33% TOTALI Graf.4 Sa i përket përvojës së punës shihet se mësimdhënësit me 10-20 vite eksperiencë janë shumë të kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies me 79%. 17

PYETJA 3. Kurikula e re e Kosovës e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më funksional duke i përgatitur nxënësit për të zgjidhur situata të jetës së përditshme. 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM DISI PAJTOHEM 44% 12% 28% PAJTOHEM 68% 58% PAJTOHEM PLOTËSISHT 16% 15% TOTALI Graf.5 Në pohimin se Kurikula e re e bën të nxënit më funksional duke i përgatitur nxënësit për të zgjidhur problemet e tyre janë pajtuar më shumë mësimdhënësit të cilët punojnë në fshat me 68% ndërsa ata të qytetit prej tyre janë pajtuar. Ndërsa kur është fjala për gjini vërejmë se gjinia femërore është pajtuar me këtë pohim më shumë se gjinia mashkullore me 58%. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM DISI PAJTOHEM 29% 38% 33% 67% PAJTOHEM 82% 57% 31% 67% 33% PAJTOHEM PLOTËSISHT 18% 14% 31% TOTALI Graf.6 Nga përqindjet e fituara në grafikun 6, kuptojmë se mësimdhënësit me 0-10 vite eksperiencë pune e mbështesin më tepër këtë fakt me 82%. 18

PYETJA 4. A keni mbajtur trajnime lidhur me Kurikulen e re? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ PO 64% 88% 78% JO 36% 12% 23% TOTALI Graf.7 Sa i përket pyetjes se a kanë mbajtur trajnime lidhur me Kurikulën e re, vërejmë se shumica e mësimdhënësve qoftë ata të cilët punojnë në fshat, qytet dhe pavarësisht gjinisë së tyre e kanë ndjekur trajnimin pasi që si çdo gjë e re duhet mësuar dhe përshtatur. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE PO 73% 79% 75% 33% JO 27% 21% 25% 67% TOTALI Graf.8 Poashtu edhe sa i përket mësimdhënësve në bazë të përvojës së punës e kanë ndjekur trajnimin lidhur me Kurikulën e re. Një përqindje e konsiderushme e atyre mësimdhënësve me mbi 40 vite eksperiencë pune nuk e kanë ndjekur këtë trajnim ku dhe tregon përqindja e nxjerrur 67%. 19

PYETJA 5. Sa jeni bashkëpunues në planifikimin e planit vjetor? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ ASPAK PAK 4% 3% MESATARISHT 12% 8% 13% MIRË 36% 44% 43% SHUMË 52% 44% 43% TOTALI Graf.9 Në pyetjen se sa janë bashkëpunues mësimdhënësit mes veti për planifikimin e planit vjetor, nga grafiku vërehet se mësimdhënësit që punojnë në shkollat në qytet janë më bashkëpunues në këtë aspekt me 52% se shkollat në fshat me 44%. Ndërsa sa i përket bashkëpunimit gjinia mashkullore ka arritur ndërsa gjinia femërore 43%. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE ESKPERIENCË 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE ASPAK PAK 7% MESATARISHT 27% 13% MIRË 64% 36% 38% 33% SHUMË 9% 57% 67% TOTALI Graf.10 Grupi i mësimdhënësve me mbi 40 vite eksperiencë, sipas rezultateve janë treguar shumë bashkëpunues sa i përket planifikimit të planit vjetor. 20

PYETJA 6. Sa mendoni që arrihen rezultatet e kompetencave sipas Kurikulës së re? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ ASPAK 4% 3% PAK MESATARISHT 32% 35% MIRË 64% 52% 6 SHUMË 8% 3% 1 TOTALI Graf.11 Sa i përket pyetjes se sa mendoni që arrihen rezultatet e kompetencave sipas Kurikulës së re, qyteti ka dhënë përgjigje më pozitive në krahasim me fshatin. Ndërsa në krahasimin e meshkujve dhe femrave, janë femrat që me një përqindje pak më të madhe se meshkujt janë përgjigjur se rezultatet e kompetencave arrihen në masë më të madhe. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 4O VITE ASPAK 17% PAK MESATARISHT 45% 64% 44% 17% MIRË 55% 29% 56% SHUMË 7% 17% TOTALI Graf.12 Se sa mendojnë që arrihen rezultatet e kompetencave të Kurikulës së re, mësimdhënësit me mbi 40 vite eksperiencë pune janë përgjigjur me. 21

PYETJA 7. A ju merr shumë kohë hartimi i një plani ditor? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ PO 6 68% 73% JO 32% 28% 6 TOTALI Graf.13 Si duket nga përqindjet e fituara të grafikut 13, hartimi i planit ditor ju merr kohë më shumë mësimdhënësve sipas Kurikulës së re. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE PO 82% 64% 56% 83% 33% JO 18% 36% 44% 17% 67% TOTALI Graf.14 Në përgjithësi pothuajse të gjithë mësimdhënësit kanë thënë që hartimi i planit ditor merr më shumë kohë, sipas grafikut 14 janë ata mësimdhënës me 0-10 vite eksperiencë pune të cilëve iu merr kohë më së shumti kjo gjë. Shihet edhe përqindja e konsiderueshme e tyre- 82%. 22

PYETJA 8. A mendoni që Kurikula e re ka sjell lehtësim të ngarkesës mësimore të nxënësve? 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ PO 16% 76% 45% JO 84% 24% 55% TOTALI Graf.15 Nga përqindja e paraqitur në grafikun 15, vërejmë një situatë mjaft shqetësuese për faktin se shumica prej mësimdhënësve në qytet janë përgjigjur se Kurikula e re nuk ka sjell lehtësim të ngarkesës mësimore të nxënësve. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE PO 73% 25% 33% JO 27% 75% 67% TOTALI Graf.16 Grupi i mësimdhënësve me 0-10 vite eksperiencë pune janë përgjigjur pozitivisht sa i përket lehtësimit të ngarkesës mësimore të nxënësve me 73%. Ndërsa me një përqindje të konsiderueshme prej 75% janë mësimdhënësit me 20-30 vite eskperiencë pune që mendojnë se Kurikula e re nuk ka sjell kurrfarë lehtësimi të ngarkesës mësimore të nxënësve. 23

PYETJA 9. Ndryshimet e bëra në arsim e kanë bërë shkollën më gjithëpërfshirëse. 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM 4% 8% 5% 1 DISI PAJTOHEM 44% 16% 35% 1 PAJTOHEM 32% 48% 43% PAJTOHEM PLOTËSISHT 28% 18% TOTALI Graf.17 Ndryshimet e bëra së fundi në arsim e kanë bërë shkollën më gjithëpërfshirëse, e kanë dëshmuar edhe mësimdhënësit me përgjigjet e tyre. Shumica prej tyre janë pajtuar me këtë pohim, por ka pasur edhe të tillë që nuk janë pajtuar. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM 9% 17% DISI PAJTOHEM 9% 36% 25% 17% PAJTOHEM 73% 36% 38% 33% 33% PAJTOHEM PLOTËSISHT 9% 29% 38% 33% 67% TOTALI Graf.18 Te mësimdhënësit me mbi 40 vite eksperiencë pune është vërejtur një përqindje më e madhe e pajtimit prej 67% të këtij pohimi se këto ndryshime në arsim e kanë bërë shkollën më gjithëpërfshirëse. 24

PYETJA 10. Nxitja e integrimit të TIK-ut në mësimdhënie dhe nxënie ka rritur cilësinë e procesit mësimor. 6 1 QYTET FSHAT FEMRA MESHKUJ NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM PAJTOHEM DISI 16% 1 PAJTOHEM 44% 56% 58% PAJTOHEM PLOTËSISHT 36% 28% 23% TOTALI Graf.19 Sa i përket integrimit të TIK-ut në mësimdhënie dhe nxënie pothuajse të gjithë mësimdhënësit pajtohen me këtë pohim dhe kanë treguar se me të vërtetë është një përparësi dhe lehtësim për fëmijët. 6 1 0-10 VITE 10-20 VITE 20-30 VITE 30-40 VITE MBI 40 VITE NUK PAJTOHEM FARE NUK PAJTOHEM PAJTOHEM DISI 36% 25% PAJTOHEM 18% 36% 38% 67% 33% PAJTOHEM PLOTËSISHT 82% 29% 38% 33% 67% TOTALI Graf.20 Sa i përket integrimit të TIK-ut në mësimdhënie dhe nxënie pothuajse të gjithë mësimdhënësit pajtohen me këtë pohim dhe kanë treguar se me të vërtetë është një përparësi dhe lehtësim për fëmijët 25

Diskutim i rezultateve Zbatueshmëria e kurikulës së re në mësim paraqet diçka komplekse dhe po gjen zbatim të vështirë në praktikë për disa mësimdhënës në shkollat fillore. Gjatë nxjerrjes dhe përpunimit të të dhënave, kam bërë një ndarje apo krahasim të përceptimeve të mësimdhënësve të cilët punojnë në shkollat në qytet dhe atyre në fshat, krahasimin në bazë të gjinisë së mësimdhënësve si dhe nga përvoja e tyre e punës. Sa i përket vështirësisë së hartimit të planit mësimor sipas kurikulës së re, mësimdhënësit të cilët punojnë në qytet nuk e kanë aq të vështirë në krahasim me mësimdhënësit në fshat. Ndërsa mësimdhënësit mbi 40 vite eksperiencë pune hasin më shumë vështirësi gjatë hartimit të planit. Kam vërejtur që mësimdhënësit në përgjithësi janë shumë të kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies në veqanti mësimdhënësit me 10-20 vite përvojë pune. Pasi që të gjithë mësimdhënësit kanë mbajtur trajnime lidhur me kurikulën e re, ata janë shumë bashkëpunues në planifikimin e planit vjetor. Këtu vërehet një bashkëpunim efektiv dhe mirëkuptim reciprok mes tyre. Mirëpo hartimi i planit ditor thonë që iu merr kohë më shumë dhe në këtë aspekt nuk janë edhe aq të kënaqur sidomos mësimdhënësit me 0-10 vite përvojë. Ndryshimet e bëra së fundi në arsim e kanë bërë shkollën më gjithëpërfshirëse, këtë e kanë dëshmuar edhe mësimdhënësit me përgjigjet e tyre. Shumica prej tyre janë pajtuar me këtë pohim. Sa i përket integrimit të TIK-ut në mësimdhënie dhe nxënie, mësimdhënësit janë shumë të kënaqur dhe kanë pohuar se me të vërtetë është një përparësi dhe lehtësim për nxënësit. 26

Perfundime dhe rekomandime Pas përfundimit të hulumtimit përmes pyetësorëve për mësimdhënës dhe bisedës së shkurtër që bëra me ta, u informova dhe kuptova që ndryshimet e bëra në arsim nuk kanë qenë aq të mirëpritura nga mësimdhënësit. Në bazë të hulumtimit kuptova që mësimdhënësit janë adaptuar sado pak me frymën e re, falë kjo organizimit të trajnime që kanë mbajtur, mirëpo iu nevojitet më shumë kohë, përkushtim dhe angazhim maksimal që të arrijnë sukseset e pritura. Në bazë të rezultateve mund të themi se hipoteza themelore e ngritur është e saktë: H1: Mësimdhënësit e arsimit fillor të komunës së Gjakovës përceptojnë më pozitivisht planifikimin e punës mësimore në Kurikulën e re në krahasim me planifikimin paraprak. Pra siç e thamë në fillim kanë hasur në shumë vështirësi mirëpo dita ditës me punë dhe angazhim po arrijnë suksese. Ndërsa ngritja e hipotezës ndihmëse mund të themi që nuk ka arritur të jetë e saktë pasi që të gjithë mësimdhënësit pavarësisht ata që punojnë në qytet e të tjerët në fshat, e shohin dobiprurëse planifikimin e mësimit sipas kurikulës së re. Kjo pasi që ajo mbështet në rradhë të parë nxënësit në zhvillimin e kompetencave kryesore të nxënies në mënyrë që ata ti përballojnë sa më lehtë sfidat e jetës. Poashtu mbështet edhe mësimdhënësit në planifikimin dhe realizimin e suksesshëm të punës me nxënës si dhe prindërve iu mundëson përcjelljen e saktë të nivelit të arritjeve të kompetencave të fëmijëve të tyre në periudha të caktuara. 27

Pyetësor për mësimdhënës SHTOJCA Shkolla: Gjinia: Mashkull Femër Vitet eksperiencë të punës: 1. Sa e veshtirë është per ju hartimi i planit mësimor sipas Kurikulës së re? Aspak Pak Mesatarisht Mirë Shumë 2. Sa jeni të kënaqur me organizimin dhe format e avancuara të mësimdhënies? Aspak Pak Mesatarisht Mirë Shumë 3. Kurikula e re e Kosovës e bazuar në kompetenca e bën të nxënit më funksional duke i përgatitur nxënësit për të zgjidhur situata të jetës së përditshme. Nuk pajtohem fare Nuk pajtohem Disi pajtohem Pajtohem Pajtohem plotësisht 4. A keni mbajtur trajnime lidhur me Kurikulen e re? PO JO 5. Sa jeni bashkëpunues në planifikimin e planit vjetor? Aspak Pak Mesatarisht Mirë Shumë 28

6. Sa mendoni që arrihen rezultatet e kompetencave sipas Kurikulës së re? Aspak Pak Mesatarisht Mirë Shumë 7. A ju merr shumë kohë hartimi i një plani ditor? PO JO 8. A mendoni qe Kurikula e re ka sjell lehtësim të ngarkesës mësimore të nxënësve? PO JO 9. Ndryshimet e bëra në arsim e kanë bërë shkollën më gjithëpërfshirëse. Nuk pajtohem fare Nuk pajtohem Disi pajtohem Pajtohem Pajtohem plotësisht 10. Nxitja e integrimit të TIK-ut në mësimdhënie dhe nxënie ka rritur cilësinë e procesit mësimor. Nuk pajtohem fare Nuk pajtohem Disi pajtohem Pajtohem Pajtohem plotësisht Ju falenderojmë për bashkëpunimin, të dhënat e grumbulluara do të shërbejnë vetëm për arsye studimi dhe asnjëherë nuk do të përdoren për të penguar mbarëvajtjen tuaj në këtë shkollë. 29

Bibliografia 1. Udhëzues praktik për zbatimin e Kurrikulës (për klasën parafillore dhe arsimin fillor) Prill 2015. Përgatitur nga: Shqipe Gashi, zyrtare për kurrikula në MASHT Diana Qarkaxhija, mësimdhënëse- bashkëpunëtore për kurrikula Edi Puka, mësimdhënëse- bashkëpunëtore për kurrikula Indira Huruglica, mësimdhënëse- bashkëpunëtore për kurrikula 2. Instituti pedagogjik i Kosovës, Udhëzues për udhëheqjen e zbatimit të Kurrikulës në shkollë. Webliografia http://masht.rks-gov.net/uploads/2017/02/kurrikula-berthame-1-finale-2.pdf http://masht.rks-gov.net/korniza-e-kurrikules-e-arsimit-parauniversitar 30