Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі «А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті» РМК Гуманитарлық-әлеуметтік факультет Бекітемін ОӘК төрағасы Ф. Майер 2018 ж. 2018 жылы қабылданған докторанттарға арналған ЭЛЕКТИВТІ ПӘНДЕР КАТАЛОГЫ Мамандығы 6D020500- Филология Бағыты - ғылыми және педагогикалық Қостанай, 2018
Құрастырушы: 1 Ахметова Б.З. - кафедрасының меңгерушісі, филология ғылымдарының кандидаты, доцент 2 Абубакирова Г.Н. - кафедрасының аға оқытушы 3 Дускенова Д.О. - кафедрасының аға оқытушы Элективті пәндер каталогы.- Қостанай: А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2018.- 14 б. Бұл каталог 6D020500- Филология мамандығына жасалған оқу бағдарламаларының қосымшасы болып табылады. Элективті пәндер каталогы қысқаша сипаттамасы, оқылу мақсаты, оқу мазмұны және күтілетін оқу нәтижесі көрсетілген таңдау компонентіне кіретін пәндер тізімін қамтиды. 2018-2021 жылдарындағы кредиттік технологиясы негізінде білім алатын магистранттарға арналған. Гуманитарлық-әлеуметтік факультетінің әдістемелік кеңес отырысында қарастырылды, 22.01. 2018 ж. 1 хаттама А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ-дың оқу-әдістемелік кеңес отырысында бекітілді, 30.04.2018 ж. 3 хаттама 2 А.Байтурсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті
Мазмұны Кіріспе 4 1 Оқытудың 1 жылына арналған оқу жоспары... 5 2 Мамандық модулі бойынша элективті пәндердің сипаттамасы... 6 3 «Когнитивтік лингвистика» білім беру бағдарламасының 9 элективті пәндер сипаттамасы... 4 «Қазақ әдебиеттануының өзекті мәселелері» білім беру бағдарламасының элективті пәндер сипаттамасы... 12 3
Кіріспе Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша элективті пәндер каталогы құрастырылады. Элективті пәндер каталогы таңдау бойынша компонент пәндерінің жүйелі тізімінен және оладың қысқаша мазмұнынан құралады. Каталогта пәндер бір циклға біріктіріледі: және кәсіптендіру пәндері циклы (КП). Базалық пәндер циклі болашақ маманның мамандығына сәйкес фундаменталдық білімінің қалыптасуына бағытталады. Кәсіптендіру пәндері циклы кәсіби қызметтің нақты саласында қолданылатын арнайы білім, іскерлік, дағдыны анықтайды. Мамандықтың Типтік оқу жоспарымен бекітілген міндетті компонент пәндерін оқумен қатар докторант таңдау бойынша компонет пәндерін де меңгеру мақсатында таңдауы қажет. Таңдау бойынша компонент пәндері екіге бөлінеді: білім беру бағдарламалары пәндері және ортақ элективті пәндер. 6D020500-Филология мамандығы аясында докторанттарға таңдауға екі білім беру бағдарламалары ұсынылады: «Когнитивтік лингвистика», «Қазақ/орыс әдебиеттануының өзекті мәселелері». Элективті пәндерді таңдау бойынша кеңесті эдвайзер береді. Онымен бірге докторант ЖОЖ (жеке оқу жоспары) құрастыру үшін пәндерге жазылу формасын толтырады. Құрметті докторанттар! Білім беру траекториясының біртұтастығының ойластырылып құрастырылуынан Сіздің болашақ маман ретіндегі кәсіби дайындығыңыздың деңгейінің қаншалықты тәуелді екенін есте сақтағаныңыз аса маңызды. 4
1 Оқытудың 1 жылына арналған оқу жоспары Цикл БП Код KFGB 7201 Пән атауы Кредит саны. 1 семестр 16 Міндетті компонент 3 ХХ ғ. екінші жартысы - ХХІ ғ. басындағы қазақ филологиясының ғылыми басымдықтары 3 Кафедра КП ТК ТК ТК ТК ТК ТК GZA 7301 Nar 7301 Etn 7301 DTDT AKT 7302 GL 7303 TKTK 7304 AZUA 7302 AKAF 7303 KADU AS 7304 Таңдау бойынша компоненті 3 Ғылыми зерттеулердің әдіснамасы Нарратология 3 Этнопоэтика «Когнитивтік лингвистика» білім 9 беру бағдарламасы Дискурс : дискурсивтік талдаудың әдістері және контентталдау 3 Гендерлік лингвистика 3 Тілдік контакт және тілдік қақтығыс 3 «Қазақ әдебиеттануының өзекті мәселелері» білім беру бағдарламасы 9 Әдеби зерттеу ұстанымдары мен 3 әдістері Әлем көркем әдебиетінің 3 философиясы Қазақ әдебиетінің даму үрдістері және әдеби сын 3 ОҚТ ДҒЗЖ 1 ОҚТ 2 семестр 10 ДҒЗЖ 5 Докторлық диссертацияның орындалуы 5 5
2 Мамандық модулі бойынша элективті пәндердің сипаттамасы Ғылыми зерттеулердің әдіснамасы/ Методология научных исследований/ Мethodology of scientific research Оқу мақсаты: докторанттарды ғылыми зерттеулер әдіснамаларының негізгі түсініктерімен, маңызды теориялық бағыттармен, мектептермен, тұжырымдамалармен және олардың өкілдерімен таныстыру. Оқыту нәтижесі Курсты оқу барысында докторанттар міндетті: білуі керек: ғылыми әдіснама саласындағы теориялық зерттеулердің пайда болуы мен олардың ерекшеліктерін, ғылыми зерттеулер әдіснамасының ғылыми категориялық аппаратын; игеруі керек: ғылыми әдістерді қолдану, тәжірибелерді пайдалану, ғылыми болжамдар қалыптастыру, ғылыми пікірталас жүргізу, нақты ғылыми заңдылықтарды анықтау, жалпылама ережелердің жиынтығын көрсетуді; меңгеруі керек: өз бетінше негізгі ойды көрсете білу, оқиғалар мен фактілердің өзара байланысын қадағалау; құзыретті болуы керек: ғылыми зерттеулер әдістерін таңдау және қолдануда, ғылыми зерттеулерді анықтау қабілетіне, ғылыми нәтижелерге қол жеткізу үшін сыналған әдіснамалық тәсілдерді қолдана білуде. Курстың қысқаша мазмұны: Тарихы және даму ерекшелігі. Ғылыми түсініктер. Ғылыми зерттеулердегі негізгі қазіргі әдіснамалық тұжырымдар. Ғылыми ақпаратты іздеу, жинақтау және өңдеу. Теориялық және тәжірибелік зерттеулер. Бағдарлама жетекшісі: Досова А.Т. 6
Нарратология / Нарратология/ Narratology Оқу мақсаты: әртүрлі нарративтердің дағдыларын қалыптастыруға. Оқыту нәтижесі Курсты оқу барысында докторанттар міндетті: білуі керек: Қазақ және әлем әдебиеті контекстінде заманауи Қазақстандағы әдеби үрдістің даму заңдылықтары, жанрлық және стильдік дамудың негізгі тенденциялары; игеруі керек: текстті талдаудағы әр түрлі тәсілдер мен әдістерді пайдаланып, Қазақстанның заманауи әдебиет шығармаларының пішіні мен мазмұнының ерекшеліктерін ашу; меңгеруі керек: XX-XXI ғғ әдебиет аясындағы зерттеушілік және практикалық жұмыстардың негізгі тәсілдері, әдебиет құбылыстарын талдау дағы салыстырмалы әдістер; құзыретті болуы керек: Қазақстандағы заманауи әдеби үрдістің негізгі әдеби үрдістер мен тенденцияларда. Курстың қысқаша мазмұны: Қазақстандағы әдеби үрдіс. Қазақстанның орыс тілді прозасы мен поэзиясы. Заманауи қазақстандық әдеби үрдістің негізгі өкілдері. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазастан әдебиеті. Қазақстандық ақынжазушылр шығармаларының көркем ерекшеліктері. Әлемдік классиканы қазақ тіліне аудару. Бағдарлама жетекшісі: Әбсадықов А. 7
Этнопоэтика / Этнопоэтика / Ethnopoetics Оқу мақсаты: әлем халықтары мәдениеттерінің этнографиялық және этнопоэтикалық ерекшеліктерін зерттеу. Оқытудың нәтижесі: Курсты оқу барысында докторанттар міндетті: білуі керек: Жер шарындағы этникалық мәдениет пен аймақтық өркениеттердің алуан түрлілігін. Әлем және Қазақстан халықтары дәстүрлі және заманауи этникалық мәдениеттерінің негізгі кезеңдері мен даму заңдылықтарын; игеруі керек: әлемнің этникалық бейнесін мәдениет ескерткіштерінде бейнеленген халықтың рухани тәжірибесі ретінде түсіну және түсіндіру. Әлемдік және отандық мәдениеттің қалыптасуы мен дамуында этникалық фактордың рөлін бағалау; меңгеруі керек: Жер шарындағы этникалық мәдениеттер мен аймақтық өркениеттерді талдау әдістері мен тәсілдерін; құзыретті болуы керек: этностардың рухани және материалды мәдениетінің ерекшеліктерінде, олардың өнер мен әдебиетте көрініс табуында; Курстың қысқаша мазмұны: Этнопоэтика этнологияның, оның ерекшелігінің бөлігі ретінде. Этнологиялық ой тарихы. «Этнос» және «этникаға сәйкестілік» түсініктері. Этностың құрылымы. Отандық этнологиядағы этнос теориялары. Әлемнің этникалық бейнесі. Этностар классификациясы. Этнос психологиясының құрылымы. Этникалық мәдениет. Дәстүрлі ойлау және мәдениет. Әлем халықтарының этникалық образдары. Этносаралық қарымқатынас. Заманауи әлемдегі этникалық үрдістер. Қазақстан халықтарының этнографиялық сипаттамасы. Этникалық кикілжіңдердің табиғаты және оларды шешу жолдары. Қазақстан ұлттық әдебиеттерінің этнопоэтикасы. Қостілді жазушының феномені. Орыс тілді жазушының ұлттық әдебиеттегі феномені. Мифология мен фольклор ұлттық әдебиеттердің негізі ретінде. Бағдарламаның жетекшісі: Әбсадықов А.А. 8
3 «Когнитивтік лингвистика» білім беру бағдарламасының элективті пәндер сипаттамасы Дискурс : дискурсивтік талдаудың әдістері және контент-талдау / Теория дискурса: методы дискурсивного анализа и контент-анализ/the theory of discourse: the methods of discourse analysis and content analysis Оқу мақсаты: докторанттарда қазіргі замандағы дискурс мен дискурсты талдау қызметін атқаруының ерекшеліктері туралы кешенді білім қалыптастыру Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы докторанттар міндетті: білуі керек: ақпараттық дәуірде дискурс мәселесінің негізгі принциптері; ғылыми және іскерлік байланыстағы мінез-құлық және сөйлеу этикетінің ережелері; іскерлік келіссөздер мен ғылыми пікірталасты жүргізудегі негізгі тактикалар мен стратегиялар. игеруі керек: ғылыми және іскерлік байланыстағы әр түрлі жанрлардағы тексттерді дайындау үшін ақпаратты жалпылау мен жүйелендіру; ғылыми және іскерлік байланыста өз көзқарасын анық, дәлелді, логикалық түрде дұрыс баяндау. меңгеруі керек: ғылыми және іскерлік байланыстағы әр түрлі жанрлардағы тексттерді дайындау үшін ақпаратты жалпылау мен жүйелендіру; ғылыми және іскерлік байланыста өз көзқарасын анық, дәлелді, логикалық түрде дұрыс баяндау. құзыретті болуы керек: Білім алушы тұлғаның шығармашылық дамуына бағытталған іскерлік қатынастың әр алуан түрлері мен жанрларында Курстың қысқаша мазмұны: Текст. Ақпарат - жаһандану дәуіріндегі бірегей ресурс ретінде. Текст аяқталған ақпараттық және құрылымдық бүтін ретінде. Текст стилінде аторлық даралықтың көрінуі. Тексттің ақпараттылығы мен оны көтеру тәсілдері. Тексттегі ақпаратты компрессиялауда коммуникативті тәсілдер. Бағдарлама жетекшісі: Досова А.Т. 9
Гендерлік лингвистика / Гендерная лингвистика/gender linguistics Оқу мақсаты: гендер мәселесінің жалпы түсініктерімен, гендерлік лингвистика туралы зерттеулердің әдістерімен таныстыру; Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы докторанттар міндетті: білуі керек: гендерлік саясат пен гендерлік тіл білімінің принциптерін; игеруі керек: әр түрлі тілдердің салыстырмалы сипаттау тәжірибесінде жалпытеоретикалық және әдістемелік білімдерді пайдалану; меңгеруі керек: әр түрлі тілдердегі гендер мәселесін сипаттаудағы ғылыми тұжырымдарды; құзыретті болуы керек: негізгі ережелердегі гендерлік лингвистиканың негізгі концепциялары және олардың лингвистикалық мәселелерді құрастыруға қосқан үлесі. Курстың қысқаша мазмұны: Лингвистикалық типология тәлдердің гендерлік талдау негізі ретінде. Тілдердің типологиясы жайында жалпы түсінік. Тілдерді сипаттаудағы салыстырмалы-типологиялық тәсіл қатарында контрастивті талдау. Жеке тілдік қосалқы жүйелердің гендерлі сипаттау принципері. Қазақ ұлттық дүниетанымындағы «әйел» концептісі. Бағдарлама жетекшісі: Досова А.Т. 10
Тілдік контакт және тілдік қақтығыс / Языковой контакт и языковой конфликт / Language Contact and Language Conflict Оқу мақсаты: тілдік контакт және тілдік қақтығыс мәселесімен танысу. Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы докторанттар міндетті: білуі керек: тілдік контакт және тілдік қақтығыс н; игеруі керек: тілдің тарихи-әлеуметтік қабатын анықтау; меңгеруі керек: әлемнің басқа да халықтарының тілдерінің дамуы туралы мәліметтерді; құзыретті болуы керек: тіл білімі саласының заманауи ғылыми парадигмасының мәелелерінде және оның даму динамикасында әдіснамалық принциптер жүйесі және филологиялық зерттеулердің әдістемелік тәсілдеріне. Курстың қысқаша мазмұны: Тіл туралы ғылымның шығуы және дамуы. Қазіргі тіл біліміндегі тілдердің жайы. Батыс пен шығыс тілдері. Сөздік пен грамматика. Универсализм. Компаративистика. Неолингвистика және лингвистикалық география. Бағдарлама жетекшісі: Қайыпбаева А. 11
4 «Қазақ әдебиеттануының өзекті мәселелері» білім беру бағдарламасының элективті пәндер сипаттамасы Әдеби зерттеу ұстанымдары мен әдістері / Позиции и методы литературного исследования / Positions and methods of literary research Оқу мақсаты: әдеби шығарманы талдаудың тәсілдері мен негізгі принциптерін қайталау, әдебиеттану ғылымының талдауының заманауи тәсілдерін меңгеру; Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы докторанттар міндетті: білуі керек: көркем шағарманы талдаудағы негізгі және заманауи принциптер; игеруі керек: текстті талдаудағы әр түрлі тәсілдер мен әдістерді пайдалана отырып, шығармалардың пішінін және мазмұнының ерекшеліктерін ашу, әдебиет бойынша әдеби-сындық жұмыстарды талдау; меңгеруі керек: әдебиеттану ғылымының негізгі талдау тәсілдерін; құзыретті болуы керек: методологиялық аясында әдебиеттану ғылымының зерттелуі; Курстың қысқаша мазмұны: Көркем шығарманы талдаудың мәселелері. Әдебиеттану ғылымының талдауының бүтіндік принциптері. Әдебиеттану ғылымының талдау аясындағы заманауи методологиялық көзқарас. Текстті интерпритациялау. Әдебиеттану ғылымының компаративистикасы. Бағдарлама жетекшісі: Әбсадықов А.А. 12
Әлем көркем әдебиетінің философиясы / Философия мировой художественной литературы / Phylosophy of world fiction Оқу мақсаты: Қазақстандағы заманауи әдеби үрдістің ерекшелігі жайында түсінік қалыптастыру. Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы магистранттар міндетті: білуі керек: Қазақ және әлем әдебиеті контекстінде заманауи Қазақстандағы әдеби үрдістің даму заңдылықтары, жанрлық және стильдік дамудың негізгі тенденциялары; игеруі керек: текстті талдаудағы әр түрлі тәсілдер мен әдістерді пайдаланып, Қазақстанның заманауи әдебиет шығармаларының пішіні мен мазмұнының ерекшеліктерін ашу; меңгеруі керек: XX-XXI ғғ әдебиет аясындағы зерттеушілік және практикалық жұмыстардың негізгі тәсілдері, әдебиет құбылыстарын талдау дағы салыстырмалы әдістер; құзыретті болуы керек: Қазақстандағы заманауи әдеби үрдістің негізгі әдеби үрдістер мен тенденцияларда. Курстың қысқаша мазмұны: Қазақстандағы әдеби үрдіс. Қазақстанның орыс тілді прозасы мен поэзиясы. Заманауи қазақстандық әдеби үрдістің негізгі өкілдері. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазастан әдебиеті. Қазақстандық ақынжазушылр шығармаларының көркем ерекшеліктері. Әлемдік классиканы қазақ тіліне аудару. Бағдарлама жетекшісі: Әбсадықов А.А. 13
Қазақ/орыс әдебиетінің даму үрдістері және әдеби сын / Процессы развития казахской/русской литературы и литературная критика / Processes of Kazakh and Russian literature development literary criticism Оқу мақсаты: әр түрлі тарихи дәуірлердегі әдебиет және сынның әрекеттесу мәселесін зерттеу. Оқытудың нәтижелері: курсты оқу арқылы докторанттар міндетті: білуі керек: әдебиет және сынның әрекеттесу заңдылықтары; игеруі керек: қазақ әдебиеті шығармаларын әлемдік көркем әдебиет шығармаларымен саыстыру; меңгеруі керек: әдеби құбылыстарды талдау дағдылары; тәжірибелі кәсіби салада білімдерді қолдана білу қасиеті; құзыретті болуы керек: әдебиетке жасалатын сынды ғылыми талдауға. Курстың қысқаша мазмұны: Қазақ әдебиеті тарихы тәні, категориялар мен түсініктер. Кезеңдері (ежелгі қазақ әдебиеті, 18 ғасыр қазақ әдебиетінің тарихы, 19 ғасырдың 1 және 2 жартысы. Әр кезеңнің әдеби даму ерекшелектері. Әдеби бағыт және стиль. Әдеби шығармалардың жанрлық табиғаты. Танымалы қазақ жазушыларының шығармашылығы. Әдеби сын. Бағдарлама жетекшісі: Оразбаева А.С. 14