Starfshættir í grunnskólum: Námsumhverfisstoð Fyrstu niðurstöður Námsumhverfi 21. aldar byggingar og tæki Anna Kristín Sigurðardóttir, aks@hi.is Menntavísindasvið
Með námsumhverfi er átt við húsnæði og nánasta umhverfi þess, búnað og tæki. Rannsóknarhópur: Anna Kristín Sigurðardóttir, lektor HÍ Árný Inga Pálsdóttir, skólastjóri Egill Guðmundsson, arkitekt, Arkís Helgi Grímsson, skólastjóri Torfi Hjartarson, lektor HÍ Menntavísindasvið Hugmyndir nemenda í þátttökuskóla
Tengsl við árangur skiptir umhverfið máli? Skólinn Stjórnun og forysta Faglegt námssamfélag? Kennarinn Árangur nemanda Umhverfi Bakgrunnur
Rannsóknarspurningar Hvernig er umhorfs í grunnskólum um þessar mundir? Hvernig hefur umhverfið verið aðlagað breyttum kröfum samfélagsins m.a. með hliðsjón af áherslum um námsumhverfi 21. aldar? Er munur á milli skóla sem kenna í s.k. opnu rými og lokuðu hvað varðar t.d. árangur eða líðan nemenda, ábyrgð á eigin námi, kennsluhætti, samstarf eða starfsánægju kennara? Hver eru viðhorf kennara, skólastjórnenda og nemenda til ytra umhverfis og hvaða tillögur hafa þau til umbóta? Hvaða hlutverki gegnir upplýsingatækni í skólastarfi og hvernig hefur það þróast á síðustu áratugum?
Niðurstöður: Skólabyggingar á 21. öld Samtals 14 nýjar byggingar teknar í notkun frá árinu 2000 (5 nýbyggingar og 9 viðbyggingar). Fimm viðbyggingar innihalda kennslurými. Menntavísindasvið
Augljós áhersla á skólastarf með nýju sniði Opnir og sveigjanlegir kennsluhættir Teymisvinna og hópastarf
Hefðbundnar kennslustofur í röðum meðfram göngum. Tilbúið dæmi byggt á úrtaki íslenskra grunnskólabygginga. Aðalinngangur Kennslustofur Gangur Almenn rými, sérgreinar og stjórnun
Klasar kennslutofa ásamt miðrými og minni hópherbergjum. Tilbúið dæmi byggt á úrtaki íslenskra grunnskólabygginga. Minni kennslurými Kennslustofa Kennslustofa Kennslustofa Sameiginleg rými Vinnurými kennara Almenn rými, sérgreinar og stjórnun
Opið kennslurými fyrir nemendahópa ásamt opnum sameiginlegum svæðum og rýmum til sérstakra nota. Tilbúið dæmi byggt á úrtaki íslenskra grunnskólabygginga. Minni kennslurými Snyrting Heimasvæði Sérgreinar Sérgreinar Opið kennslurými Heimasvæði Opin sameiginleg svæði Minni kennslurými Vinnurými kennara
Sama áhersla birtist í viðtölum við skólastjóra og með því að opna kennslurýmið þá getum við unnið með nemendurna í smærri hópum og þar af leiðandi teljum við okkur vera að sinna þeim betur allur andi innan árgangsins hann breyttist. ekki rígur milli bekkja og kennarinn er ekki svona einn eins og venjulega. samvinnan á milli kennaranna er nánari og meiri heldur en þar sem að við erum í kössunum. (Skólastjóri í skóla þar sem opið kennslurými var byggt við hefðbundið form) Menntavísindasvið
Þeir [kennsluhættirnir] hafa breyst alveg gríðarlega við vorum eins og allflestir skólar á landinu bara með hefðbundna bekki og bekkjarkennslu, yfir í það að menn líta á árganginn sem heild [í 2. 7. bekk]. Það er bara verkefni viðkomandi starfsmannahóps að taka þennan árgang og sjá um hann þannig að það er mikið flæði og meiri hópaskipting. Það er reynt að leita lausna til að koma til móts við áhugasvið. Notkun á tölvutækni er gríðarlega mikil það er líka á unglingastiginu þó að það sé örlítið meira bekkjarform þar. (Skólastjóri í skóla þar sem byggt var hálfopið kennslurými við hefðbundið) Menntavísindasvið
Skólabygging framtíðar draumsýn skólastjóra ég eiginlega gæti hugsað mér skóla sem eins konar krossfisk, þannig að það væri miðkjarni og síðan kæmu útfrá því stigin Þar sem hægt er að opna á milli kennslustofa barnamiðstöð í hverfinu sem sagt grunnskólinn, íþróttafélagið, tónlistarskólinn, bókasafnið. Þetta er allt saman undir sama þaki svona eins og verslunarmiðstöð. bara svona klasi undir samhæfðri stjórn. Menntavísindasvið
Skólastofur í upphafi 21. aldar?
Skipulag kennslurýma Kennarar unnu í teymum í þriðjungi athugaðra kennslustunda N = 355 1. - 4. bekkur 5. - 7. bekkur 8. - 10. bekkur samtals Opið rými / teymiskennsla 29 12 8 49 Uppstokkun nemendahóps í hefðbundnu rými og teymisvinna kennara 27 24 12 63 Samtals 112
Möguleiki á opnun milli kennslustofa samtals Möguleiki á opnun milli stofa með hurð eða rennivegg. 94 Ekki möguleiki á opnun 174 Á ekki við / opin rými 77
Möguleikar á opnun milli kennslustofa 8. - 10. bekkur 7 2 Möguleiki á opnun milli stofa með hurð eða rennivegg, ekki nýtt Opið á milli kennslurýma 5. - 7. bekkur 23 9 1. - 4. bekkur 26 27 0 10 20 30 40 50 60 Samtals 94 kennslustundir (af 355) fara fram í kennslustofum þar sem möguleiki er að opna á milli stofa. Í 38 kennslustundum er þessi möguleiki nýttur (opin kennslurými ekki með).
Uppröðun borða í skólastofum hefðbundið fyrirkomulag lífseigt 17% 7% 45% Borð í röðum, nemendur horfa fram Nemendur sitja í hópum Borðum raðað í U 32% Annað eða blandað
Uppröðun borða í skólastofum N = 355 8.-10. bekkur 70 15 2 13 Borð í röðum, nemendur snúa allir fram Nemendur sitja í hópum 5.- 7. bekkkur 38 40 10 13 Borðum raðað í U 1.- 4. bekkur 33 37 8 23 Annað - blandað 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Tæki og búnaður í kennslustofu Gögn úr vettvangsathugunum í 355 kennslustundum Fjöldi kennslustunda 350 300 310 280 Er til staðar í kennslustofu Er notað í kennslustund 250 200 150 147 162 151 135 100 50 0 75 37 51 14 70 45 8 3 9 1
Samantekt Skólabyggingar 21. aldar eru hannaðar út frá hugmyndum um teymiskennslu, sameiginlega ábyrgð kennara og opna starfshætti. Hefðbundnar gangabyggingar sem voru einkennandi á 20. öld virðast vera að víkja, þótt meirihluti skólabygginga sé með því sniði ennþá. Teymiskennsla og uppbrot á bekkjarkerfi er staðreynd í um þriðjungi athugaðra kennslustunda. Menntavísindasvið
Umræðuefni í málstofum Tölvur og upplýsingatækni í skólastarfi Viðhorf nemenda Hönnun skólabygginga hvað ræður för? Nokkur einkenni á nýjum skólabyggingum Menntavísindasvið
Anna Kristín Sigurðardóttir og Torfi Hjartarson (2011). School buildings for the 21st century. Some features of new school buildings in Iceland. CEPS Journal, 1(2), 25-43. Torfi Hjartarson og Anna Kristín Sigurðardóttir. [í prentun]. Hönnun skólabygginga í deiglu nýrra kennsluhátta. Tímarit um menntamál. Torfi Hjartarson og Anna Kristín Sigurðardóttir. (2010). Skólabyggingar á nýrri öld. Nokkrir lykilþættir í hönnun bygginga. Ráðstefnurit Netlu veftímarit um uppeldi og menntun. Menntakvika 2010. Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Aðgengileg hér: http://netla.khi.is/menntakvika2010/023.pdf Menntavísindasvið
Takk fyrir