Mech. Eng. Sci. J. Vol. No. pp. Skopje 26 1 1 38 2007 Ma{. in`. nau~. spis. God. Broj str. Skopje MA[INSKO IN@ENERSTVO NAU^NO SPISANIE MECHANICAL ENGINEERING SCIENTIFIC JOURNAL Izdava Ma{inski fakultet, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij, Skopje, R. Makedonija Published by Faculty of Mechanical Engineering, "SS. Cyril and Methodius" University, Skopje, R. Macedonia Izleguva dva pati godi{no Published twice yearly UREDUVA^KI ODBOR EDITORIAL BOARD Odgovoren urednik Editor in Chief Prof. d-r. Ivan Mickovski Prof. Ivan Mickovski, Ph.D. Zamenik odgovoren urednik Co-editor in Chief Von. prof. d-r Valentina Ge~evska Assoc. Prof. Valentina Gečevska, Ph.D. Urednici Editors Doc. d-r Nikola Tuneski, sekretar Ass. Prof. Nikola Tuneski, Ph.D., secretary Prof. d-r Dobre Run~ev Prof. Dobre Runčev, Ph.D. Prof. D-r Slave Armenski Prof. Slave Armenski, Ph.D. Prof. d-r Janko Jan~evski Prof. Janko Jančevski, Ph.D. Von. prof. d-r Jasmina ^alovska Assoc. Prof. Jasmina Čalovska, Ph.D. Asis. d-r Zoran Markov Ass. Zoran Markov, Ph.D. Tehni~ki urednik Blagoja Bogatinoski Lektura Ilinka Grubovi} (angliski) Georgi Georgievski (makedonski) Korektor Alena Georgievska Technical editor managing Blagoja Bogatinoski Lectors Ilinka Grubović (English) Georgi Georgievski (Macedonian) Proof-reader Alena Georgievska UDK: NUB Kliment Ohridski Skopje (Oqa Stojanova) Tira`: 300 Copies: 300 Cena: 520 denari Price: 520 denars UDC: "Sv. Kliment Ohridski" Library Skopje (Olja Stojanova) Adresa Address Ma{inski fakultet Faculty of Mechanical Engineering (Ma{insko in`enerstvo nau~no spisanie) (Mechanical Engineering Scientific Journal) Odgovoren urednik Editor in Chief po{t. fah 464 P.O.Box 464 MK-1001 Skopje, Republika Makedonija MK-1001 Skopje, Republic of Macedonia Mech. Eng. Sci. J. is indexed/abstracted in INIS (International Nuclear Information System) www.mf.ukim.edu.mk
MA[INSKO IN@ENERSTVO NAU^NO SPISANIE MA[INSKI FAKULTET, SKOPJE, REPUBLIKA MAKEDONIJA MECHANICAL ENGINEERING SCIENTIFIC JOURNAL FACULTY OF MECHANICAL ENGINEERING, SKOPJE, REPUBLIC OF MACEDONIA Mech. Eng. Sci. J. Vol. No. pp. Skopje 26 1 1 38 2007 Ma{. in`. nau~. spis. God. Broj str. Skopje S O D R @ I N A 377 Dame Korunoski, Ko~o An u{ev, Hristijan Mickoski Optimizaciona sinteza na ramni bregovi mehanizmi so oscilatorni ramni vodeni ~lenovi so pomo{ na MATLAB... 1 7 378 Marjan Gavriloski, Bekir Hamidi, Zoran Bogatinoski Analiza na stabilnosta na tenkoyidni konstrukcii... 9 15 379 Franc Čuš, Uroš Zuperl Proizvodstven menaxment vo malite i sredni pretprijatija... 17 23 380 Zoran Ani{i}, Valentina Ge~evska Konfiguratori na proizvod kako alat za podobruvawe na konkurentnosta na mali i sredni kompanii... 25 32 381 Marija Sejmenova-Gi~evska Ulogata na Nacionalniot centar na INIS vo prezentacijata na makedonskite nuklearni i nuklearno orientirani nauki... 33 37
MECHANICAL ENGINEERING SCIENTIFIC JOURNAL FACULTY OF MECHANICAL EGINEERING, SKOPJE, REPUBLIC OF MACEDONIA MA[INSKO IN@ENERSTVO NAU^NO SPISANIE MA[INSKI FAKULTET, SKOPJE, REPUBLIKA MAKEDONIJA Mech. Eng. Sci. J. Vol. No. pp. Skopje 26 1 1 38 2007 Ma{. in`. nau~. spis. God. Broj str. Skopje C O N T E N T S 377 Dame Korunoski, Kočo Angjušev, Hristijan Mickoski Cam design optimization of planar cam mechanisms with oscillating flat-face followers using MATLAB... 1 7 378 Marjan Gavriloski, Beqir Hamidi, Zoran Bogatinoski Stability analysis for thin-walled constructions... 9 15 379 Franc Čuš, Uroš Zuperl Produktionsmanagement in kleinen und mittleren Unternehmen... 17 23 380 Zoran Anišić, Valentina Gečevska Product configurators as a tool for increasing competitiveness of small and medium enterprises... 25 32 381 Marija Sejmenova-Gichevska The role of the National INIS Center in presenting Macedonian nuclear and nuclear related sciences... 33 37
Mechanical Engineering Scientific Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 1 7 (2007) CODEN: MINSC5 377 ISSN 1857 5293 Received: March 30, 2007 UDK: 531.8 : 621.01] : 004.942 Accepted: June 20, 2007 Original scientific paper CAM DESIGN OPTIMIZATION OF PLANAR CAM MECHANISMS WITH OSCILLATING FLAT-FACE FOLLOWERS USING MATLAB Dame Korunoski, Kočo Angjušev, Hristijan Mickoski Faculty of Mechanical Engineering, "SS. Cyril and Methodius" University, P.O Box 464, MK-1001 Skopje, Republic of Macedonia dame@mf.edu.mk / koco@mf.edu.mk / hristijanm@mf.edu.mk A b s t r a c t: The problem of cam-profile determination and its optimization, as pertaining to cam mechanisms with oscillating flat-face followers, is analyzed in this paper. For this type of followers the aim is minimization of the area of the cam profile by properly choosing the eccentricity of the follower face and the minimum value of the follower angle of rotation. This paper shows MATLAB program based on Symbolic Math Toolbox that provides unconstrained cam-size minimization and calculates an optimum design parameter β and nondimensional eccentricity e for cusps avoidance. The input program parameters are any function that describes a follower-displacement program, rise of a follower and four phases such as: lower dwell, rise phase, upper dwell, and return phase. So the output parameter is the optimum values of the design parameter β and nondimensional eccentricity e and synthesized cam-profile. The program provides a visual graphical presentation of a synthesized cam-profile, its animation and calculates its geometric properties. Key words: cam; cusp; eccentricity; MATLAB OPTIMIZACIONA SINTEZA NA RAMNI BREGOVI MEHANIZMI SO OSCILATORNI RAMNI VODENI ^LENOVI SO POMO[ NA MATLAB Dame Korunoski, Ko~o An u{ev, Hristijan Mickoski Ma{inski fakultet, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij p. fah 464, MK-1001 Skopje, Republika Makedonija dame@mf.edu.mk // koco@mf.edu.mk // hristijanm@mf.edu.mk Klu~ni zborovi: breg; vrv; ekscentricitet; matlab (MATLAB) Predmet na analiza vo ovoj trud e optimizaciona sinteza na ramni bregovi mehanizmi so oscilatorni ramni vodeni ~lenovi. Kaj ovie mehanizmi osnovno e da se minimizira povr{inata zatvorena so profilot na bregot, so adekvaten izbor na ekscentricitetot na vodeniot ~len i so minimalna vrednost na agolot na rotacija na vodeniot ~len. Vo trudot e napravena MATLAB-programa, bazirana na Symbolic Math Toolbox, koj presmetuva minimalni dimenzii na bregot, kako i optimalna vrednost na dizajn-parametarot β i bezdimenzionalniot ekscentricitet e, od aspekt na nepostoewe na singulariteti na profilot na bregot, t.e. to~ki vo koi bi se pojavile golemi kontaktni napregawa. Vleznite parametri se: koja i da bilo funkcija koja go opi{uva zakonot na dvi`ewe na vodeniot ~len, odot na vodeniot ~len i ~etiri fazi: fazata na dolno miruvawe, fazata na podigawe, fazata na gorno miruvawe i fazata na pribli`uvawe. Izleznite parametri se dizajn-parametarot β i bezdimenzionalniot ekscentricitet e, profilot na bregot, geometriskite karakteristiki na bregot, a mo`na e i animacija na rotacijata na bregot.
Mechanical Engineering Scientific Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 9 15 (2007) CODEN: MINSC5 378 ISSN 1857 5293 Received: October 15, 2007 UDK: 539.3 : 624.014.7 Accepted: October 30, 2007 Original scientific paper STABILITY ANALYSIS FOR THIN-WALLED CONSTRUCTIONS Marjan Gavriloski 1, Beqir Hamidi 2, Zoran Bogatinoski 1 1 Faculty of Mechanical Engineering, "SS. Cyril and Methodius" University, P.O Box 464, MK-1001 Skopje, Republic of Macedonia 2 Faculty of Mechanical Engineering, University of Priština marjan@mf.ukim.edu.mk A b s t r a c t: Stability of light constructions problem for a general scalar discrete stochastic system is considered in this paper. Some elements of the structure, in practice, are exposed to the axial dynamic pressure forces periodical. These loads, in some conditions, can cause the loss of elastic or dynamic stability (resonance), which depends on the load character, cross sectional geometry and the beam length. In this paper, the light constructions with open cross section with a single symmetry axis, the conditions when the loss of elastic and dynamic stability can be caused by simple resonance, as one of parameter have been analyzed. Key words: elastic and dynamic stability; parameter resonance; excitation frequency light constructions; critical bucking force ANALIZA NA STABILNOSTA NA TENKOYIDNI KONSTRUKCII Marjan Gavriloski 1, Be}ir Hamidi 2, Zoran Bogatinoski 1 1 Ma{inski fakultet, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij, p. fah 464, MK-1001 Skopje, Republika Makedonija 2 Ma{inski fakultet, Univerzitet vo Pri{tina marjan@mf.ukim.edu.mk Klu~ni zborovi: elasti~na i dinami~ka stabilnost; parametar na rezonancija; sopstvena fleksibilnost na lesni konstrukcii; kriti~na sila na izvivawe Vo trudot e analiziran problemot na stabilnosta na elasti~nite sistemi kako diskreten stohasti~ki sistem. Vo praktikata nekoi elementi od konstrukcijata se izlo`eni na aksijalni dinami~ki sili na pritisok. Ovie optovaruvawa vo dadeni uslovi mo`at da predizvikaat gubewe na elasti~nite osobini, odnosno na dinami~kata stabilnost, koja zavisi od karakterot na optovaruvaweto, geometrijata na napre~niot presek i dol`inata na elementot. Vo trudot se analizirani lesni konstrukcii so otvoren napre~en presek so edna oska na simetrija vo uslovi na rezonancija kako eden od parametrite koj mo`e da predizvikuva gubewe na elasti~nosta i dinami~kata stabilnost.
Mechanical Engineering Scientific Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 25 32 (2007) CODEN: MINSC5 380 ISSN 1857 5293 Received: November 28, 2007 UDK: 621.65 : 621.757 Accepted: December 11, 2007 Professional paper PRODUCT CONFIGURATORS AS A TOOL FOR INCREASING COMPETITIVENESS OF SMALL AND MEDIUM ENTERPRISES Zoran Anišić 1, Valentina Gečevska 2 1 Faculty of Technical Sciences, Department for Industrial Engineering and Management Department, University of Novi Sad, Trg Dositeja Obradovića 6, Serbia 2 Faculty of Mechanical Engineering, "SS. Cyril and Methodius" University, P.O Box 464, MK-1001 Skopje, Republic of Macedonia azoran@vts.su.ac.yu // url: www.ftn.ns.ac.yu, A b s t r a c t: The paper will show some practical results of the implementation of mass customization in small companies. Two production programs will be presented, suitable for involving customization in the particular market segments. The first industry solution deals with a furniture production program for shops and boutiques where strategy enables a variation of available modules, dimensions, colors and shapes, while the second industry solution offers a possibility to design and personalize gates, fences, balcony rails and stair rails made of wrought iron. In both cases, modules used for customization are prefabricated in mass production. The paper will focus on the developed product configurators for the above mentioned production programs concerning the product structure, choosing relevant product features, programming language and some early results of their implementation. Key words: mass customization; product configurators; group technology KONFIGURATORI NA PROIZVOD KAKO ALAT ZA PODOBRUVAWE NA KONKURENTNOSTA NA MALI I SREDNI KOMPANII Zoran Ani{i} 1, Valentina Ge~evska 2 1 Fakultet tehni~kih nauka, Otsek za industrijsko in`ewerstvo i menaxment, Univerzitet u Novom Sadu, Trg Dositeja Obradovi a 6, Srbija 2 Ma{inski fakultet, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij, p. fah 464, MK-1001 Skopje, Republika Makedonija azoran@vts.su.ac.yu / url: www.ftn.ns.ac.yu, Klu~ni zborovi: strategija mass customization; proizvodni konfiguratori; grupna tehnologija Vo ovoj trud e daden prikaz na prakti~nin rezultati od implementacija na strategijata mass customization (proizvodi za {iroka potro{uva~ka spored barawata na kupuva~ite) vo mali kompanii. Prika`ani se dve razli~ni proizvodni programi pogodni za voveduvawe na strategijata mass customization vo pazarnite segmenti koi tie gi pokrivaat. Prvata proizvodna programa se odnesuva na proizvodstvoto na mebel, kade primenlivosta na strategijata mass customization se bazira na varijabilnosta i modularnosta na proizvodite konfigurirani preku dimenzii, boi, formi, a vtorata proizvodna programa ja prika`uva primenlivosta na istata strategija kaj proizvodi od kovano `elezo. Vo dvata slu~aja modularnosta e osnova za masovno proizvodtsvo. Trudot ja prika`uva implementacijata na strategijata mass customization preku razvoj na proizvodni konfiguratori za dvete analizirani proizvodni programi, konfiguratori koi se generirani vo soglasnost so strukturata i formite na proizvodite.
Mechanical Engineering Scientific Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 25 32 (2007) CODEN: MINSC5 380 ISSN 1857 5293 Received: November 28, 2007 UDK: 621.65 : 621.757 Accepted: December 11, 2007 Professional paper PRODUCT CONFIGURATORS AS A TOOL FOR INCREASING COMPETITIVENESS OF SMALL AND MEDIUM ENTERPRISES Zoran Anišić 1, Valentina Gečevska 2 1 Faculty of Technical Sciences, Department for Industrial Engineering and Management Department, University of Novi Sad, Trg Dositeja Obradovića 6, Serbia 2 Faculty of Mechanical Engineering, "SS. Cyril and Methodius" University, P.O Box 464, MK-1001 Skopje, Republic of Macedonia azoran@vts.su.ac.yu // url: www.ftn.ns.ac.yu, A b s t r a c t: The paper will show some practical results of the implementation of mass customization in small companies. Two production programs will be presented, suitable for involving customization in the particular market segments. The first industry solution deals with a furniture production program for shops and boutiques where strategy enables a variation of available modules, dimensions, colors and shapes, while the second industry solution offers a possibility to design and personalize gates, fences, balcony rails and stair rails made of wrought iron. In both cases, modules used for customization are prefabricated in mass production. The paper will focus on the developed product configurators for the above mentioned production programs concerning the product structure, choosing relevant product features, programming language and some early results of their implementation. Key words: mass customization; product configurators; group technology KONFIGURATORI NA PROIZVOD KAKO ALAT ZA PODOBRUVAWE NA KONKURENTNOSTA NA MALI I SREDNI KOMPANII Zoran Ani{i} 1, Valentina Ge~evska 2 1 Fakultet tehni~kih nauka, Otsek za industrijsko in`ewerstvo i menaxment, Univerzitet u Novom Sadu, Trg Dositeja Obradovi a 6, Srbija 2 Ma{inski fakultet, Univerzitet Sv. Kiril i Metodij, p. fah 464, MK-1001 Skopje, Republika Makedonija azoran@vts.su.ac.yu / url: www.ftn.ns.ac.yu, Klu~ni zborovi: strategija mass customization; proizvodni konfiguratori; grupna tehnologija Vo ovoj trud e daden prikaz na prakti~nin rezultati od implementacija na strategijata mass customization (proizvodi za {iroka potro{uva~ka spored barawata na kupuva~ite) vo mali kompanii. Prika`ani se dve razli~ni proizvodni programi pogodni za voveduvawe na strategijata mass customization vo pazarnite segmenti koi tie gi pokrivaat. Prvata proizvodna programa se odnesuva na proizvodstvoto na mebel, kade primenlivosta na strategijata mass customization se bazira na varijabilnosta i modularnosta na proizvodite konfigurirani preku dimenzii, boi, formi, a vtorata proizvodna programa ja prika- `uva primenlivosta na istata strategija kaj proizvodi od kovano `elezo. Vo dvata slu~aja modularnosta e osnova za masovno proizvodtsvo. Trudot ja prika`uva implementacijata na strategijata mass customization preku razvoj na proizvodni konfiguratori za dvete analizirani proizvodni programi, konfiguratori koi se generirani vo soglasnost so strukturata i formite na proizvodite.
Mechanical Engineering Scientific Journal, Vol. 26, No. 1, pp. 33 37 (2007) CODEN: MINSC5 381 ISSN 1857 5293 Received: November 5, 2007 UDK: 621.039 : 004.6 (497.7) Accepted: November 6, 2007 Professional paper THE ROLE OF THE NATIONAL INIS CENTER IN PRESENTING MACEDONIAN NUCLEAR AND NUCLEAR RELATED SCIENCES Marija Sejmenova-Gichevska National and University Library St. Kliment Ohridski, MK-1000 Skopje, Republic of Macedonia sejmenova@yahoo.com A b s t r a c t: The Republic of Macedonia is 95th Member State of INIS and its participation in this cooperative decentralized system started in 1996 when the Macedonian INIS Center was established to be operated by the National and University Library Kliment Ohridski in Skopje. The main objective of this study is to give an overview of the Macedonian nuclear and nuclear related scientific thought presented in the INIS Database. A statistical analysis of the Macedonian INIS Center s contribution to the INIS Database for the period of its constitution to 2006, by quantifying and reviewing the language, publication type and INIS subject categories of the submitted records is presented. Key words: INIS; Macedonian INIS Center; INIS Database ULOGATA NA NACIONALNIOT CENTAR NA INIS VO PREZENTACIJATA NA MAKEDONSKITE NUKLEARNI I NUKLEARNO ORIENTIRANI NAUKI Marija Sejmenova-Gi~evska Nacionalna i univerzitetska biblioteka Sv. Kliment Ohridski, MK-1000 Skopje, Republika Makedonija sejmenova@yahoo.com Klu~ni zborovi: INIS; makedonski centar na INIS; baza na podatoci na INIS Република Македонија е 95-та членка на INIS i нејзиното учество во овој децентрализиран систем започна во 1996 година кога беше формиран Македонскиот центар na INIS во рамките на НУБ Климент Охридски Скопје. Основната цел на оваа студија е да даде преглед на македонските нуклеарни науки и нуклеарно ориентирани науки дадени во базата на податоци na INIS. Презентирана е статистичка анализа на придонесот на Македонскиот центар за базата на податоци на INIS од неговото формирање до 2006 година преку давање преглед на податоците за јазиците, типот на публикациите и категориите според INIS и нивните нумерички karakteristiki.