ДЕМИР КАПИЈА DEMIR KAPIJA. Културата и убавините во. Culture and beauties in

Transcription

1 Културата и убавините во ДЕМИР КАПИЈА Culture and beauties in DEMIR KAPIJA Ако прелистувајќи го минатото влеговте во динамиката и заморот на сегашноста, ве покануваме на голтка црвено кралско вино, во опкружување на мистичната природна убавина на планината Кожуф и жуборот на реката Вардар, збогатени со традицијата на гостопримливото население. Заморот ќе исчезне а вие ќе посакате да бидете повторно со нас! If grancing through, to past you entered into the dynamics and fatigue of the present day, you are welcomed to sip red royal wine, surrounded by the mystical natural beauty of the mauntain Kozuv and the bubbling of the river Vardar, enriched by the tradition of the population s hospitality. The fatique will disappear, and you will wish to be with us again!

2 2 Општина ДЕМИР КАПИЈА Во јужниот дел на Македонија, помеѓу жуборот на реките Вардар и Бошавица, сместен во недопрена природа во која одекнува цврцорот на птиците, каде што видикот го исполнува прекрасната Демиркаписка клисура се наоѓа градот Демир Капија. Општина Демир Капија лежи на координатите меѓу 22º 00 и 22º 30 ширина и 41º 15 i должина и надморска височина од 622 м. и зафака површина од 309 км². Таа спаѓа во пограничната тeриторија со република Грција со оддалеченост на општинскиот центар од 60км. од македонско грчката граница. Општина Демир Капија се граничи со соседните општини: Неготино, Кавадарци, Гевгелија, Валандово и Конче. Од Неготино до Демир Капија распослани кај речните далги се вкотлиле Прждево, Корешница и селото Бистренци. Зад клисурата крај стариот пат се нижат Челевец, Кошарка и Иберли кои водат кон Радовиш. А на спротивна страна на клисурата сместени многу повисоко, во ниските падини на кожув планина на чии сртови се чуствува солта на егејот, се наоѓаат селата Бесвица, Барово, Драчевица, Копришница и Страмашево. Во општина Демир Капија постојат разнообразни климатски карактеристики: медитеранска клима, континентална и планинска. Главно преовладуваат два правца Municipality of DEMIR KAPIJA In the southern part of Macedonia, between the churning waters of the Vardar and Bosavica Rivers, nestled within the pristine wilderness that echoes with birdsong, where these same rivers have carved a path through the mountains that form the Demir Kapija gorge lies the town of Demir Kapija. The Municipality of Demir Kapija lies between the coordinates 22 º 00 and 22 º 30 latitude and and longitude at an altitude of 622 m and occupies an area of 309 km². It belongs to the territory bordering the Republic of Greece with the center of the municipality only 60km. from the Macedonian - Greek border. The Municipality of Demir Kapija borders the neighboring municipalities of: Negotino, Kavadarci, Gevgelija, Valandovo and Konce. From Negotino to Demir Kapija spread along the flowing river stand the villages of Przdevo, Koreshnica and Bistrenci. Behind the mountains that form the gorger strung along the old path leading to Radovish lie Chelevec, Kosarka, and Iberli. On the opposite side of the gorge, perched on the lower slopes of Mt. Kozuv whose salt ridges feed the Aegean, are the villages Besvica, Barovo, Drachevica, Koprishnica, and Stramashevo. Within the municipality of Demir Kapija there are diverse climate characteristics: Mediterranean climate, continental and

3 на ветрови северен (Вардарец) и јужен (медитеранскијуго). Северните ветрови се јаки и ладни поради што влијаат врз намалувањето на температурите. Јужните ветрови југо дуваат главно во текот на летото и носат големи горештини. Средната годишна температура измерена во 2011 година изнесува 13,8 º. Температурата на земјиштето ретко е пониска од 0ºC, што е од посебно значење на земјоделското стопанство. Годишната сума на сончеви часови изнесува 2322,6 часа. Просечната годишна количина на врнежи изнесуваат околу мм. Општина Демир капија има важна географска-сообраќајна поврзаност. Познато е дека по долината на реката Вардар уште во дамнешни времиња минувал значајниот Вардарски пат кој води од Солун и Пела на Југ минувал низ Демиркаписката клисура и ги поврзувал на север градовите Антигонеа (Неготино), Стоби, Била Зора (Велес) и Скупи ( Скопје). Овој пат не го изгубил своето значење ниту во средниот век. Сообраќајот се одвивал и по воден пат низ Вардар, низ кој со сплавови се извезувале најразлични земјоделско-сточарски производи. Со пуштањето на железничката линија Скопје- Солун во 1873 година пловниот сообраќај сосема исчезнал. По долината на реката Вардар денес води меѓународниот автопат Е-75, кој како и железничката линија има големо регионално значење. Овој пат, кој има мадитеранско протегање, преку Демиркаписката клисура на југ, ја поврзува Гевгелиско Валандовската котлина понатаму со Солун и со Земјите на Блискиот исток. На север овој пат ја поврзува Демир Капија со Скопје и други земји од Европа. mountain. There are two dominant winds in the area - north Vardarec and southern (Mediterranean-south). North winds are strong and cold due to the influence of low temperatures. The southern winds - south blowing are mainly in the summer and carry a large amount of heat. The average annual temperature measured in 2011 was 13.8 º. Soil temperature is rarely below 0 C, which is of particular importance to the agricultural economy. The annual amount of sunshine is 2,322.6 hours. The average annual amount of precipitation is about mm. The Municipality of Demir Kapija also has an important geographic-road connection. In ancient times, the Vardarski road which served as a vital trade route, ran from Thessalonica and Pella in the south through the Demir Kapija gorge and connected the northern cities of Antigonea (Negotino), Stobi, Vila Zora (Veles), and Skupi (Skopje ). This route did not lose its importance even in the Middle Ages. Merchants utilized both the road and Vardar River, using rafts to export various agricultural and livestock products. With the commissioning of the railway line Skopje-Thessaloniki in 1873, river traffic completely disappeared. Today international highway E-75 runs through the Vardar river valley, as well as the railway line. These both have great regional importance. To the south they stretch from the Mediterranean through the Demir Kapija gorge connecting the region to the Gevgelija - Valandovo valley, Thessaloniki and further on to the Middle East. To the north, this road connects Demir Kapija to Skopje and the countries of both Eastern and Western Europe. 3

4 Through THE AGES Низ ГОДИНИТЕ 4 Под оваа лулка на Историјата изработена од најискусниот копаничар, природата, се наоѓа градот кој е денес општински центар на петнаесет населени места. Просторот на Демир Капија отсекогаш бил место каде што живееле повеќе народи со различни култури. Траги од живот се откриени уште од праисторијата за што сведочат археолошките ископини на локалитетите Манастир и Маркови Кули, каде што се пронајдени керамички фрагменти, аморфни и груби кои нaјмногу одговараат на керамиката од енеолитско ранобронзанодопското време. Подетални податоци во праисторијата се најдени од железното време каде што во откриените гробови се пронајдени предмети од ова време, како очилеста фибула, масивни гриви и др. кои се доста оштетени, типично за железното време. Како најстари познати жители кои за време на антиката (од IV до крајот на I век пр.н.е.) ја населувале Демир Капија се споменуваат Пајонците и Македонците. Со сигурност не е познато како се викало населеното место за време на Пајонците. Прв посигурен помен за името на населбата среќаваме во Tabula Peutingeriana, којашто меѓу градовите по долината Вардар го наведува и Stenae (Scupis Stopis Antigonia Stenas Idomenio Tauniana), античкото име Стенае,кое во превод значи теснец, клисура, проод. Со доаѓањето на словените на овој простор уште името Стенае е изменето во Просек. Наоѓајќи се на просторот низ кој постојано минувале освојувачите, Просек но и целата клисура во наредните векови била арена на значајни историски збиднувања. Со доаѓањето на турците се стабилизирала населбата на Under this cradle of history, created by nature, the most experienced of carvers, is situated the city which today is the municipal center for fifteen different settlements. Demir Kapija has always been a place where many nations and cultures have lived. Traces of life have been discovered from prehistoric times. Archaeological excavations at a local monastery and several old fortresses uncovered amorphous and coarse ceramic fragments, that corresponds to pottery of the Eneolithic or Early Bronze Age. Other artifacts dating from the Iron Age have been discovered in tombs from this period, including a figurine and a large bracelet. The oldest known inhabitants of Demir Kapija were the Paeonian Macedonians who inhabited the area from the fourth to the end of the first century BC. It is not known with certainty how the settlement was named during the Paeonian period. The ancient name was Stenae, meaning gorge, or pass. With the arrival of the Slavs, the name Stenae was changed to Prosek. As a natural chokepoint and the primary gateway for invaders, Prosek and the gorge it guarded became an arena of significant historical events in the following centuries. The arrival of the Turks brought stability to area and the now non-existent village of Bath. After an earthquake in 1931, the population of the village relocated to the area around the present

5 просторот на сега веќе непостоечкото село Бања. По катастрофалниот земјотрес во 1931 година населението од с. Бања било иселено на просторот кај железничката станица во Демир Капија. Овде започнал нов живот каде биле отворени неколку трговски и занаетчиски објекти, а подоцна било отворено и училиште како и неколку стопански објекти. Освојувачките походи на турците не ја одминуваат ни тврдината Просек, според наодите во еден од романите на Стале Попов каде е призната директната власт на турскиот султан во кое време клисурата добила ново име Демир Капија што во превод значи железна порта. По тоа име во сите официјални документи и карти и натписи се препознава се до денес. По ослободувањето Демир Капија бележи подем особено во времето додека населбата била седиште на истоимената општина. Меѓутоа по укинувањето на општината и претварањето на Демир Капија во обично седиште на Месна канцеларија растот бележи стагнација кој оставил негативни траги во севкупниот живот. Во 1996 година Демир Капија повторно го добива статусот на општината со изборот на првиот градоначалник и повеќепартискиот општински совет, пулсот на животот повторно се вратил во овој град и покрај извонредно тешката економска ситуација настаната во 1990 година. Денес градот и целата општина, полека но сигурно економски заживуваат и се развиваат. day train station in Demir Kapija. Here they started a new life where they opened several trade and craft buildings and later built a school and several commercial buildings. According to one of the novels by Stale Popov, the Turks conquered the fortress and forced the inhabitants to recognize the Ottoman Sultan as their direct ruler. Following this defeat, the gorge was renamed Demir Kapija which means Iron Gate. The gorge was known by that name in all official documents and maps and articles from that date forward. After liberation in 1944, Demir Kapija flourished, especially when the settlement was the seat of the municipality. However, after the abolition of the municipality, stagnation set in that and the lives of the people were negatively impacted. In 1996, Demir Kapija once again received the status of municipality with the election of the first mayor and municipal council, the pulse of life again returned to this city despite the extremely difficult economic situation that occurred in Today, the community is being economically revived slowly but surely. 5

6 Значајни археолошки локалитети ВО ДЕМИР КАПИЈА Significant archaeological sites IN DEMIR KAPIJA 6 Околината на Демир Капија е мошне богата со бројни археолошки наоѓалишта. Посетата на секоe од нив ќе ве однесе на едно поинакво место полно со приказни за минатото. Меѓу нив од поголемо културно, археолошко и историско значење се: Бандера представува храм и некропола од римско време. Автопат, представува храм од раноантичко и римско време кој според наодите датира од ІV век пр.н.е. до ІІ век од н.е.; Будур Чифлик, населба и некропола од доцнo античко време; Болница, на околу 200 метри источно од десниот брег на реката Бошава, во болничкиот круг во Демир Капија, откриени се римски гробови, керамика, накит и монети, кои имаат временски распон од І ІV век; Горна ергела, на 2,5 км. југозападно од Демир Капија, а, рурална агломерација од доцнoантички период; Колиба, југозападно од Демир Капија на оддалеченост од 1 км; Кула, високо над десниот брег на реката Вардар; The area of Demir Kapija is very rich with numerous archaeological sites. Visiting each of them will take you to a different place full of stories about the past. The following is a list of just a few of these sites and their cultural, archeological, and historical significance: Bandera a site containing a temple and necropolis dates from Roman times. Highway was discovered during construction of the modern highway and represents an early antique temple from Roman times, which, according to the findings, dates from the 4th century B.C. to the 2nd century A.D. Budur Chiflik settlement and necropolis date from the late antique period. Hospital was discovered during construction of the modern hospital. It is located roughly 200 meters east of the right bank of the Bosavica River in Demir Kapija. The site contains several Roman tombs, pottery, jewelry and coins that range in age from the 1st - 4th century A.D. Upper Stable is 2.5km southwest of Demir Kapija and dates from the late antique period. Hut, is roughly 1km southwest of Demir Kapija. Tower, sits high above the right

7 Манастир, на источната периферија на селото, над железничката пруга и стариот пат Скопје- Гевгелија; Рамниште, на 1 км. Југоисточно од Демир Капија, во подножјето на Кожув, се наоѓаат остатоци од утврдена населба; Црквиште, на југоисточната периферија од Демир Капија каде се гледаат остатоци од ранохристијанска базиликa. bank of the Vardar River. Monastery, is on the eastern outskirts of the village, over the railway line and the old road running from Skopje to Gevgelija. Ramniste, is 1 km southeast of Demir Kapija at the foot of Mt. Kozuv. It consists of the remnants of an established settlement. Church is on the southeastern periphery of Demir Kapija where the remains of an early Christian basilica were found. 7

8 Денови на ТРАДИЦИЈАТА 8 Долгата и богата традиција во нашите простори започнува уште со Античките македонци кои со голема љубов ја одгледувале виновата лоза. Богот на грозјето и виното Дионис бил многу сакан и почитуван, така да во негова чест секоја година по два пати во годината се одржувале т.н. Дионисови денови, на кои целото население се веселело јадело и пиело до безсознание. Во подоцнежниот период ваквите прослави доведувале до несакани последици ( масовни тепачки и травијалности), поради што императорот Проб во 186 година н.е. ги забранил. Во времето на владеењето на римјаните со овие простори се одржувале Баханалии денови на грозјето и виното во чест на богот на виното, грозјето, плодноста Бахус. Days of TRADITION The long and rich tradition in our area begins with the ancient Macedonians who, with great love cultivated grapes. The god of grapes and wine, Dionysus was much loved and respected. Thus, in his honor, twice a year the so-called Dionysus days were held. The entire population participated in the celebration which included large amounts of food and drink. In the later period, such celebrations, which often lead to unwanted consequences such as massive fights, prompted the emperor Prob to ban it in 186 A.D. During the time of the Romans, this area held similar Bacchanalia days in honor of the god of wine, grapes, fertility Bacchus.

9 Традицијата и прославувањето на патроните на лозарството и винарството продолжува и до ден денес со славењето на христијанскиот патрон на лозарството Св. Трифун. Во негова чест во Општина Демир Капија се одржува Недела на традицијата,,св.трифун,, посветена на зачувување на традиционалните вредности и зачувување на нашето движно културно наследство. Дел од настаните кои се одржуваат во текот на оваа недела се: натпревари за најдобро вино и ракија, најдобро подготвена традиционална храна, се организираат трибини поврзани со лозарството, изложби и аукции на архивски вина како и разни културно уметнички програми. The tradition of celebrating the patrons of grape growing and wine production continues to this day with the celebration of the Christian patron of viticulture St. Trifun. In his honor, the Municipality of Demir Kapija hosts a Saint Trifun s Day celebration, dedicated to traditional values and the preservation of our cultural heritage. Some of the events that are held during this week include: competitions for the best wine and spirits as well as the best traditional food, organized panel discussions related to viticulture, exhibitions and auctions of archived wines, and various cultural and artistic programs. 9

10 Винарска визба ЕЛЕНОВИ ELENOV Winery 10 Крај ј најубавата клисура на Вардар, низ железната врата внесена е специфичноста на тиквешкото виногорје и истата е преточена во чаша вино. Некогаш кралски имот а сега винаријата Еленови и кралската капија нудат прекрасна приказна со комплетна винска прошетка и дегустација. Тука едноставно ќе го почувствувате духот на минатото во еден модерен објект и пријатен амбиент. Во винарската визба Еленови се произведува црвени и бели вина, од кои еден дел се чуваат во барик, додека остатокот во цистерни. Од 2003 година имотот е ставен под заштита на управата за заштита на културното наследство, а пред две години е посетен од комисијата на UNESCO, која ја стави вилата под закрила на оваа институција. Винарска визба КАПИА Винарската визба Капиа започнува со работа во 2005 година. Богатство на вкусови и мириси слеани во една чаша, комплексноста на факторите кои влијаат на карактеристиките на виното и други причинители го прават виното да биде единствено. На овој начин винаријата Капиа ги произведува своите врвни вина. KAPIJA Winery The winery Kapija opened for business in A wealth of flavors and aromas join in the glass, displaying the complex characteristics of Kapija s wines. Kapija focuses on producing small batches of five different varieties of premium wine. At the end of the most beautiful gorge on the Vardar River, through the Iron Door one enters the Tikves wine region a special area in Macedonia where life centers around a glass of wine. Once the royal winery for the King of Yugoslavia, the current Elenov Winery offers a wonderful story with a complete wine tour through the 100 year-old facility and ends with an excellent wine tasting. Here you will feel the spirit of the past in the pleasant ambience of a modern facility. Elenov Winery produces both red and white wines, part of which are stored in barrels. From 2003 the property has been placed under the care of the Administration for the Protection of Cultural Heritage, and two years ago was visited by a UNESCO Commission, which subsequently placed Villa Marija under its protection.

11 Винарска визба ПОПОВА КУЛА Винарската визба Попова Кула и лозовите насади се лоцирани на јужната падина на Велико Брдо, западно од општината Демир Капија во близина на патот Е-75. Изградена е со цел за производство на врвно македонско вино и развој на квалитетен вински туризам. Попова Кула е производител на повеќе од 20 различни видови вино од 11 различни сорти на грозје. Богатата палета на врвни вина овозможува различна винска дегустација. Располагаат со хотел од 11 соби, ресторан, сала за винска дегустација и конференциска сала. Активности кои што влегуваат во нивната програма се и пешачки, ловен и риболовен туризам. Winery POPOVA KULA Popova Kula winery and vineyards are located on the southern slope of Veliko Brdo, west of the municipality of Demir Kapija near the road E-75. It was built in order to produce superior Macedonian wine and a quality experience for wine tourists. Popova Kula is a manufacturer of more than 20 different types of wine from 11 different grape varieties. The rich range of premium wines allows various wine tasting. Their facilities include 11 hotel rooms, a restaurant, a wine tasting room and a conference room. The winery provides a number of activities for its clients such as guided hiking, hunting and fishing trips. They also host special events such as weddings and often have live music and specials on holidays. Винарска визба ТИКВЕШКО СОНЦЕ Во падините на прекрасната идила во доменот на Демиркаписката ата клисура се нижи уште една приказна за виното а за тоа сведочи винаријата Тиквешко сонце која започнува со работа во 2008 година. Денес во винаријата ата Тиквешко сонце се произведува 50 тони литри вино годишно, преточено во Vranec, Merlot, Cabarnet Souviqnon, Rizling. 11 Winery TIKVES SUN Tikves Sun Winery began operating in The winery produces over 50 tones of its four wines which include Vranec, Merlot, Cabernet Sauvignon and Reisling.

12 Музеј ДЕМИР КАПИЈА 12 Музејот во Демир Капија со својата ексклузивност е мета на странските те туристи. За неполни две години, овој музеј го посетија над 4000 туристи. Со импозантна бројка на артефакти, современа презентација и ентериерски високо обликуван, музејот на виното се повеќе станува неодминлива дестинација за домашните и странските туристи. Во својата понатамошна о стратегија музејот и понатаму настојува на проширување надејностите и збогатување на содржината. Овде ќе најдете културна урна ризница на многу сочувани артефакти кои сведочат за минатото. Музејот на Демир Капија е основан во 2010 година и располага со три поставки : Винска поставка; Археолошка; Галерија и центар за презентација.

13 Museum DEMIR KAPIJA The h Museum Demir Kapija, is a unique destination i that tourists will enjoy. In less than two years, the museum has been visited by more than 4,000 tourists. With the imposing number of artifacts, a modern interior and the highly stylized wine exhibition, the museum has become an increasingly popular destination for domestic and foreign tourists. Its future strategy includes further expansion of activities ties and enriching the content. The Museum Demir Kapija was founded in 2010 and has three exhibitions: Wine Archaeology; Art Gallery and Centre for presentation; 13

14 Ослободување на ДЕМИР КАПИЈА Liberation Day of DEMIR KAPIJA 7 Ноември е голем ден, ден кога во 1944 година беше ослободена Демир Капија. По овој повод секоја година се огранизира свечена седница на Советот на Општина Демир Капија и во чест на паднатите борци се положува свежо цвеќе на споменикот во центарот на градот. Исто така секоја година се доделуваат награди и признанија на поедини лица кои дале допринос за афирмација на општината. 14 November 7th is a very important holidy in Demir Kapija. It is the day when, in 1944, Demir Kapija was liberated from the Germans. On this occasion every year a ceremony is organized by the Municipal Council and in honor of fallen soldiers fresh flowers are laid at the memorial in the center of the city. In addition to the laying of the flowers, awards and honors are given to individual people who have made a contribution to the promotion of the municipality during the past year.

15 Турнир во МАЛ ФУДБАЛ Football TOURNAMENT Секоја година почнувајќи од 10 Август па се до традиционалниот панаѓур се одржува турнир во мал фудбал Голема света Богородица. Финалната вечер на овој турнир е на 27 Август во пресрет на самиот празник. На овој турнир учевство земаат повеќе екипи од тиквешкиот регион при што се доделуваат и награди. Every year starting from August 10th until the traditional fair, a football tournament called Great Holy Mother is hosted by the municipality. The final game of this tournament falls on August 27th the day before the fair. Teams from throughout the Tikves region compete for prizes. Панаѓур во ДЕМИР КАПИЈА На 27 и 28 август секоја година се одржува традиционалниот Демиркаписки панаѓур посветен на верскиот празник Голема Света Богородица. Панаѓурот секоја година е посетуван од голем број посетители. Traditional fair DEMIR KAPIJA On the 27th and 28th of August every year is the traditional Demir Kapija fair dedicated to the religious holiday Great St. Mary s. Many people from all over the Tikves region visit for the holiday. 15

16 За културната ТРАДЦИЈА For Cultural 16 Домот на културата Мирка Гинова е установа која представува центар на сите активности и настани од културен карактер, а воедно како таква институција е надлежна за презентација и промоција на етнолошкото и културното наследство во Македонија и надвор од неа. Домот на културата како центар на културата во градот дава печат на современо културно живеење со своите културни содржини преку фолклорот, пеачката група и драмската секција кои што имаат земено учество на многу фестивали. The House of Culture Mirka Ginova is the center of all cultural activities and events in the Municipality. The mission of the House of Culture is the presentation and promotion of the Ethnological and Cultural Heritage of Demir Kapija in Macedonia and abroad. Over fifty events are held annually at the House of Culture and include folk singing, drama, and traditional dancing. The members of these groups have taken part in many festivals.

17 The Church of Saint Mary DEMIR KAPIJA Situated on the highest point in Demir Kapija, The Church of St. Mary, was constructed in Each year, on August 28th the church becomes the center of the celebration known as Greater St. Mary s day. Св.Богородица ДЕМИР КАПИЈА Сместен на највисоката точка во Демир Капија се наоѓа храмот Св. Богородица, изграден во 1935 година кој ќе ве одведи на духовно трагање на вашиот мир. Црквата света Богородица својот празник го слави на 28 Август по повод верскиот празник Голема Света Богородица. Св.Никола СЕЛО КЛИСУРА The Church of Saint Nikola VILLAGE KLISURA 17 Недалеку од Демир Капија на оддалеченост од само 7 км. се наоѓа селото Клисура, до кое се пристигнува по стариот пат 103 за Гевгелија. Заштитена во прекрасната идила на мир и спокојство, се наоѓа црквата Св. Никола, која е една од најстарите во регионот и е каректеристична по прекрасните иконостаси и приказните испишани по ѕидовите внатре во црквата. Овде на 22 Мај се слави празникот летен Свети Никола. Not far from Demir Kapija, a mere 7 km away, is the village Klisura. The village is reached by traveling the old road 103 towards Gevgelija. Nestled in this idyllic and tranquil village, is The Church of Saint Nicholas, which is one of the oldest in the region. Inside the walls are covered in fresco and a beautiful iconostasis. Here on May 22, descendents of the villages original settlers descend on the church to celebrate the summer holiday of Saint Nicholas.

18 Природните убавини на ДЕМИР КАПИЈА Natural beauties of DEMIR KAPIJA 18 Непосредниот релјеф околу Демир Капија има посебно место во развојот на туризмот. Релјефните особености на овој крај од тиквешијата се инзворедни елементи за туристичка атрактивност, како што е Демиркаписката клисура, ретко убавите стени, кањоните на Иберлиската река која се влива во реката Вардар во самата клисура, потоа отворот на тунелот кој што создава кањонот на Иберлиската река. Убавините на клисурата представуваат посебна атракција за туристите и минувачите кои се восхитуваат во творештвото на природата. Клисурата е долга околу 19 км и се наоѓа помеѓу Тиквешката котлина на северозапад и Бојмија на југоисток. Страните и се изградени од модри шкрилци, преку кои лежат слоеви на модра крупна вар со мезозојска старост. Високи се до 1000 m и се многу стрмни. Најстрмни се во камениот дел при влезот на Вардар во клисурата. The immediate landscape around Demir Kapija is an excellent place for the development of tourism. The characteristics of the Tikves region include several tourist attractions, such as the Demir Kapija gorge. Carved through rare and beautiful rocks, the canyon includes two branches. The main branch consists of the Vardar river. The second consists of the Iberli river that meets the Vardar inside the gorge creating a second, perpendicular gorge. Tourists and passers-by alike, marvel at this work of nature. The gorge is 19 km long and is located between the Tikvesh valley in the northwest and Bojmija to the southeast. The sides are made of blue shale, through which lie layers of a massive dark blue lime from the Mesozoic age. The steepest parts of the gorge reach as high as 100 meters.

19 Алпинизам ДЕМИР КАПИЈА Alpinism DEMIR KAPIJA Aлпинистичкиот локалитет ДЕМИР КАПИЈА се наоѓа во централниот дел од Македонија, 100км од Скопје по течението на реката Вардар каде се издигнуват карпите кои се најквалитетни според својот состав карпи во Македонија. Сочинети се од чист варовник со одлична компактност. Се приоѓа од самиот автопат Скопје Солун кај двата маркантни тунели од каде што има неколку алпинистички насоки и можност за голем број интересни спортско качувачки стази. Должината на алпинистичките насоки изнесува од 20 до 60 метри. Најдобар период за качување е Март - Јуни и Септември Ноември. The alpine site DEMIR KAPIJA is located in the central part of Macedonia, 100 km from Skopje along the Vardar river where the rocks of the Demir Kapija gorge rise from the Tikves valley. These rocks are composed of highly compact, pure limestone, making them some of the best rocks for climbing in Macedonia. The site can be approached from the international highway E75 which runs from Skopje to Thessaloniki. Parking is available between the two tunnels. There are over 160 bolted sport climbing routes inside the gorge as well as limitless opportunities for trad climbing. Routes are between 20 and 60 meters tall. The best time for climbing is from March to June and September to November. 19

20 Кајак на диви води ДЕМИР КАПИЈА Kajaking on wild water DEMIR KAPIJA Брзите води на реката Вардар на влезот во клисурата во Демир Kапија нудат исклучително поволни услови за кајак на диви води. Во минатото во водите на Вардар се организираа домашни и меѓународни натпревари. Овој спорт во Демир Капија започнува да се развива од седумдесетите години, но со текот на времето исчезнува. Терените за кајак на диви води се едни од подобрите во нашата држава и само чекаат повторно да бидат активирани за овој спорт повторно да заживее. The fast waters of the Vardar River at the entrance to the gorge in Demir Kapija offer extremely favorable conditions for white water kayaking. In the past, both national and international competitions have been held there. In Demir Kapija, this sport began to develop in the 1970 s, but over time has faded in popularity. The rapids in the gorge are some of the best in Macedonia. 20

21 Река Бошава ДЕМИР КАПИЈА Крајбрежјето на река Бошава претставува еден прекрасен екосистем. Изобилува со богата флора и фауна во кој преовладува автохтониот дрвен вид Јавор Платан. Почнувајќи од Демир Капија по крајбрежјето на река Бошава до локалитет Дошница е прекрасно место за рекреација, каде што посетителите може да уживаат во автохтоните природни убавини. River Bosava DEMIR KAPIJA The shoreline of the river Bosava is a magnificent ecosystem. It abounds with rich flora and fauna specifically the prevailing indigenous Maple trees. Just southwest of Demir Kapija, nestled along the shoreline of the river Bosavica is the area known as Doshnica. A wonderful place for recreation, visitors can enjoy the natural beauty of the area through short hikes or by swimming in the Bosavica. Големиот интерес за риболов најмногу ја развива страста на бројните риболовци пред се поради извонредно богатиот и квалитетен фонд на риба во Демиркапискиот регион. Застапен е сомот, крапот, мрената, бојникот, јагулата, кленот, ракот во р. Вардар, поточната пастрмка во р. Дошница и разни топловодни риби по р. Бошавица. Рибникот Дошница има долга традиција на одгледување на пастрмка (калифорниска и речна пастрмка). Рибникот се наоѓа на само 5 км оддалеченост од автопатот Скопје - Гевгелија. Рибникот има околу 2000 м2 корисно земјиште и има на располагање 100 тони риба за консумирање годишно. Покрај овој рибник во околината на Демир Капија работи и рибникот Акватика. Во овој рибник постои мрестилиште за крап и простор за негово одгледување. Рибник АКВАТИКА Рибник ДОШНИЦА Fish farm AKVATIKA Fish farm DOSNICA There is great interest and a developing passion in Demir Kapija for fishing among many anglers, due to the exceptionally rich and high quality fish stock in the Demir Kapija region. Here contains catfish, carp, eel, dace, crab, and many other types of fish. The river Dosnica contains numerous trout, and the war waters of the river Bosava provide the perfect habitat for other species The fish farm at Doshnica has a long tradition of producing trout (rainbow trout and river trout Salmo trutta fario). The farm is located in the municipality Demir Kapija, only 5 km away from the main highway E75. The farm has about 2000 m2 of land and customers purchase over 100 tons of fish each year. Besides this fish farm in the surroundings of Demir Kapija is working the fish farm Akvatika. In this fish farm there is a hatchery for carp and space for its cultivation. 21

22 Пештера Змејовец ДЕМИР КАПИЈА Cave Zmejovec DEMIR KAPIJA Пештерата та Змејовец ец е составена од два дела: едниот дел е поголем со должина од 150 м. и има тркалезна форма а другиот е помал и има 40 м. Пештерата ерат а е богата со украсни предмети: драпери, сталактити и сталагмити, со што може да се споредува со Постоинската Јама во Словенија. Отворот от на Змејовец е голем, но затоа два и пол километри треба да се оди пеш. The h cave Zmejovec e consists of two parts: a larger, round part with a length of 150 meters, and a smaller section of 40 meters. The cave is rich with decorative objects, such as stalactites and stalagmites, which can be compared to the Postoinskata Jama cave in Slovenia. The opening to Zmejovec is large, but to reach it you must hike approximately 2.5 kilometers from Demir Kapija. 22 Постојат уште две пештери Горни и Долни Змејовец. Долни Змејовец е долга 40 м. и има религиозно значење за мештаните, додека Горни Змејовец е со должина од 150 м. и се наоѓа на 701 м. надморска височина. Пештерата е богата со драпери, сталагмити и сталактити, со што мопже да се споредува со Постоинската Јама во Словенија. There are two caves Upper and Underscores Zmejovec. Lower Zmejovec is 40 m long. and has religious significance ce for the locals, while Upper Zmejovec has a length of 150 meters. and is located 701 m. altitude. The cave is rich with hangings, stalagmites and stalactites, which mopzhe compares to Postoinskata Jama in Slovenia.

23 Пештера Бела Вода ДЕМИР КАПИЈА Демиркапијската клисура е еден од нај богатите орнитолошки резервати во Европа. Таа е вклучена во EMERALD мрежата за заштита на подрачјата. Тука се застапени птици грабливки каде што можат да се сретнат бел и египетски мршојадец, златен орел, орел змијар, глувчар како и најразлични и други ретки видови птици. Белоглавиот орел кој спаѓа во родот на Falconiformes- птици грабливки исто така е присутен во подрачјето на Демир Капија и е заштитен со закон. ТHE EAGLES White water cave DEMIR KAPIJA Пештерата Бела Вода е расположена покрај стариот пат за Гевгелија. Вкупната должина на пештерските канали изнесува 955 м. Дното на долниот канал постепено се издига, на места се проширува во галерии, а некаде има урнати карпи од таванот, кој го одделува од горниот канал. Горниот канал на некои места има пештерски накит. Долниот канал е млад по својот постанок и по дното има песоци, што укажува на повремен водотек низ пештерата. На крајот на каналот се наоѓа Маргаритно Езеро со пречник од 8 x 12 метри и различна длабочина од 4 до 8м. Among the many natural wonders of the Demir Kapija area are two large speleological formations. The first, White Water cave, is located along the old road to Gevgelija. With a total length of 955 meters, it is the longest cave in the Republic of Macedonia. The bottom of the cave rises gradually, and expands into galleries until a section of collapsed rocks, which separates the upper channel from the lower. The upper channel has instances of cave jewelry with stalactites and stalagmites. The lower channel is young in its formation, and has a sand bottom, indicating water flow through the cave. At the end of the channel is Marguerite Lake, approximately 8 X 12 meters with a depth varying from 4 to 8 meters. ОРЛИ The Demir Kapija gorge is one of the richest ornithological reserves in Europe. It is included in the EMERALD network of protected areas. Among the multiple birds of prey that call the gorge home are: the white Egyptian vulture, the golden eagle, greater spotted eagle, eastern imperial eagle and various other rare bird species. The white-headed eagle, which belongs to the genus Falconiformes-birds of prey is also present around Demir Kapija and is protected by law. 23

24 24 Финансирано од / Financed by: Општина Демир Капија / Municipaliti of Demir Kapija Имплементирано од / Implemented by: Општина Демир Капија, Одделение за Локален Економски Развој/ Municipaliti of Demir Kapija, Department of Local Economic Development 2012 година