Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn: Hướng dẫn cho chương trình REDD+ quốc gia

Transcription

1 Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn: Hướng dẫn cho chương trình REDD+ quốc gia Daniela Rey & Steve Swan Tháng 7, 2014

2

3 Mục lục Lời cảm ơn Lời tựa Các từ viết tắt Danh mục các hộp, hình và bảng Tóm tắt Giới thiệu 1 Cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế 1 Kỳ vọng của các cơ quan tài trợ hiện có và cơ quan tài trợ tiềm năng 3 Mục tiêu và cấu trúc của các hướng dẫn này 4 Đối tượng sử dụng hướng dẫn này 4 I. Lý do tại sao áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn? 5 II. Khái niệm cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn là gì? Khung pháp lý làm thế nào để đạt được các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn? Khung thể chế - cơ quan nào sẽ thực hiện các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn? Khung tuân thủ - làm thế nào để đảm bảo việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn? 16 III. Hướng dẫn làm thế nào để áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia? 22 Giai đoạn 1 thiết lập cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 28 Giai đoạn 2 thiết lập mục tiêu & phạm vi 32 Giai đoạn 3 xác định & đánh giá các khung 40 Giai đoạn 4 giải thích rõ ràng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 48 Tài liệu tham khảo 62 Phụ lục: từ điển thuật ngữ chính 63 ii iii iv v vii

4 Lời cảm ơn Tài liệu Hướng dẫn về Cách tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn (CSA) này là kết quả của dự án Cung cấp Đa Lợi ích từ REDD+ ở khu vực Đông Nam Á (MB-REDD). Dự án MB-REDD được thực hiện bởi Chương trình REDD+ của Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV và là một phần của Sáng kiến Khí hậu Quốc tế, Bộ Môi trường Bảo tồn Thiên nhiên và An toàn Hạt nhân CHLB Đức (BMU) hỗ trợ sáng kiến này trên cơ sở quyết định được thông qua bởi Bundestag Đức. Tài liệu hướng dẫn CSA phiên bản 1.0 này bao gồm rất nhiều thông tin phản hồi và ý kiến đóng góp vô giá từ các bản dự thảo, và các tác giả xin gửi lời cảm ơn đến một số cá nhân và tổ chức sau: Kennan Rapp và Mi Hyun Bae - Quỹ Đối tác Các-bon trong Lâm nghiệp (FCPF); Alicia López - Tổ chức Hợp tác Quốc tế CHLB Đức (GIZ); Ana Karla Perea Blazquez - Ủy ban Lâm nghiệp Quốc gia Mexico (CONAFOR); Joanna Durbin, Aurelie Lhumeau và Phil Franks - Sáng kiến Tiêu chuẩn Xã hội và Môi trường của REDD+ (REDD+ SES); Emelyne Cheney, Lera Miles và Kimberly Todd - Chương trình Hợp tác Liên hợp quốc về Giảm Phát thải từ Mất Rừng và Suy thoái Rừng tại các Nước đang Phát triển (UN-REDD). Các tác giả đặc biệt gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Florence Daviet, Cơ quan Luật & Chính sách Khí hậu, vì những đóng góp thiết thực để xây dựng hướng dẫn này. Tác giả: Daniela Rey là luật sư về môi trường, chuyên hỗ trợ các quốc gia về phản hồi chính sách về các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ quốc gia và là Giám đốc của Cơ quan Luật và Chính sách Khí hậu. Steve Swan là nhà bảo tồn đa dạng sinh học, chỉ đạo xây dựng các công việc về đa lợi ích từ REDD+ của SNV. Trích dẫn: Rey, D. & S.R. Swan (2014) Cách Tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn: Hướng dẫn các Chương trình REDD+ Quốc gia. Tổ chức Phát triển Hà Lan - SNV, Chương trình REDD+, Thành phố Hồ Chí Minh. ii

5 Lời tựa Một cách tiếp cận chỉ với mục đích về các-bon cho REDD+ sẽ không mang lại hiệu quả. Và các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính cuối cùng không thể đạt được nếu không thực hiện đầu tư với chính sách bền vững và công bằng xã hội kết hợp với các biện pháp nhằm giải quyết các động cơ gây mất rừng và suy thoái rừng. Sự thành công và tính hợp pháp của REDD+ không phụ thuộc nhiều vào năng lực của các đối tác thực hiện nhằm giảm thiểu các rủi ro tiêu cực về môi trường và xã hội, mà phụ thuộc nhiều vào tiềm năng cung cấp đa lợi ích về xã hội và môi trường, như bảo tồn đa dạng sinh học, duy trì các dịch vụ hệ sinh thái và lợi ích sinh kế cho các cộng đồng nghèo ở nông thôn. Việc duy trì khả năng của các khu rừng để cô lập các-bon trong dài hạn (và trong bối cảnh biến đổi khí hậu) sẽ phụ thuộc vào chức năng sinh thái ổn định của các khu rừng và liệu các bên liên quan, đặc biệt là cộng đồng địa phương, có nhiều biện pháp khuyến khích hơn để bảo vệ các khu rừng hay không hay chặt hạ chúng. Thông qua áp dụng các Biện pháp Đảm bảo An toàn Cancun, các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc (LHQ) về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC) nhận ra rằng cần phải đầu tư vào đa lợi ích từ REDD+ như một môi trường thuận lợi để đạt được (và được bồi thường) việc giảm phát thải bền vững. Các quốc gia tham gia REDD+ đang phải đối mặt với thách thức tìm kiếm một cách thức không chỉ đáp ứng hiệu quả các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ của UNFCCC mà còn những cam kết về sáng kiến hỗ trợ REDD+ quốc tế và song phương khác, và theo cách thức phù hợp với hoàn cảnh, bối cảnh riêng cũng như các ưu tiên của quốc gia đó. Phản hồi các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ theo định hướng quốc gia, và thông qua một quá trình phối hợp duy nhất cho đến nay đã được chứng minh là một nhiệm vụ khó khăn. Từ những hiểu biết sâu sắc của một số quốc gia tiên phong và bài học ban đầu ở Mexico và Việt Nam, những hướng dẫn này cung cấp một khung nhằm hỗ trợ cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA). Hướng dẫn CSA nhằm mục đích hỗ trợ các nước xác định cách thức phản hồi với UNFCCC và các yêu cầu của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ quốc tế khác, cũng như các ưu tiên phát triển bền vững quốc gia và tăng trưởng xanh ngoài việc giảm phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực lâm nghiệp và các lĩnh vực sử dụng đất khác. Hướng dẫn này đưa ra lời giải thích rõ ràng và hướng dẫn từng bước về mục tiêu, nguyên nhân và cách thức nhằm thiết kế và thực hiện hiệu quả việc phản hồi với các biện pháp đảm bảo an toàn của một quốc gia. Để làm được điều đó, CSA vận dụng các cuộc đối thoại về biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ từ thảo luận quốc tế cấp cao về các nguyên tắc thỏa thuận vào một trong những hành động thỏa thuận. CSA cũng cung cấp hướng dẫn để thiết lập hệ thống cung cấp thông tin về cách thức giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (và các biện pháp đảm bảo an toàn khác); tất nhiên, thông tin đó là một điều kiện tiên quyết để đạt được các khoản chi trả dựa trên kết quả theo cơ chế REDD+. Là cơ quan dẫn đầu về các biện pháp đảm bảo an toàn trong các cuộc đàm phán về REDD+ và là cơ quan áp dụng REDD+ tại Philippin, tôi không thể cường điệu hóa giá trị của những hướng dẫn này. Các hướng dẫn rõ ràng, thiết thực và dễ hiểu về CSA, như được trình bày ở đây chính xác là những gì mà các quốc gia REDD+ cần phải thực hiện để hướng tới giai đoạn vận hành tiếp theo của REDD+ theo Khung Warsaw. Nhưng cần lưu ý rằng giá trị đích thực của một cách tiếp cận quốc gia cho các biện pháp đảm bảo an toàn đối với các nước chính là cơ hội và phương tiện để tăng cường cơ cấu quản trị (và hoạt động) hiện có trong nước để mang lại kết quả tích cực lâu dài tiến xa hơn so với triển vọng trước mắt về tài chính cho cơ chế REDD+. Tony La Viña iii

6 Các từ viết tắt BeRT COP CSA ER-PIN ESMF FCPF FLEGT-VPA GRM IPCC MRV NFMS PES PLRs REDD+ REDD+ SES SESA SEPC UN UNFCCC UN-REDD Công cụ Lợi ích và Rủi ro Hội nghị Các Bên Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Tài liệu Ý tưởng Dự án Giảm Phát thải Khung Quản lý Môi trường và Xã hội Quỹ Đối tác Các-bon trong Lâm nghiệp Hiệp định Đối tác Tự nguyện (VPA) trong Chương trình Hành động Tăng cường Thực thi Lâm luật, Quản trị Rừng và Thương mại Lâm sản (FLEGT) Cơ chế giải quyết khiếu nại Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu Đo đạc, Báo cáo và Thẩm định Hệ thống Giám sát Rừng Quốc gia Chi trả Dịch vụ Hệ Sinh thái Pháp luật, chính sách và quy định Giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng; bảo tồn, quản lý rừng bền vững, và nâng cao trữ lượng các-bon rừng ở các nước đang phát triển Các tiêu chuẩn về Môi trường và Xã hội của REDD+ Phân tích Môi trường và Xã hội Chiến lược Nguyên tắc và Tiêu chuẩn Môi trường và Xã hội Liên hợp quốc Công ước khung của Liên Hợp quốc về Biến đổi Khí hậu Chương trình Hợp tác của Liên Hợp Quốc về Giảm Phát thải từ Mất rừng và Suy thoái rừng ở các Quốc gia Đang Phát triển iv

7 Danh mục các hộp, hình và bảng Hộp Trang Hộp 1: Các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 2 Hộp 2: Lợi ích của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA) 6 Hộp 3: Luật, chính sách, quy định, kế hoạch và các chương trình là gì? 12 Hộp 4: Thực tiễn quốc gia về việc thiết lập một cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 28 Hộp 5: Ví dụ về thực tiễn quốc gia trong việc xác định phạm vi của CSA 34 Hộp 6: Thực tiễn quốc gia trong việc xác định và xây dựng luật cho các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn: áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun theo pháp luật của Mexico 36 Hộp 7: Thực tiễn quốc gia trong việc xác định và đánh giá các khung pháp lý so với các mục tiêu đảm bảo an toàn Cancun 44 Hộp 8: Thực tiễn quốc gia trong việc xây dựng lộ trình về các biện pháp đảm bảo an toàn 52 Hộp 9: Thực tiễn của địa phương trong việc định rõ cách thức khung pháp lý và khung thể chế có thể thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào 54 Hộp 10: Kinh nghiệm của bang Acre thuộc Braxin trong việc xây dựng một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn 56 Hình Trang Hình 1: Các khung trong hệ thống quản trị hiện có của một quốc gia và mối quan hệ giữa các khung trong hệ thống 9 Hình 2: Vai trò của khung pháp lý, khung thể chế, và khung tuân thủ trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 10 Hình 3: Các giai đoạn của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 22 Hình 4: Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn được thông qua 23 Hình 5: Các bước thực hiện Giai đoạn 1 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 29 v

8 Hình 6: Các bước liên kết với nhau trong Giai đoạn 2 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 32 Hình 7: Các phạm vi tiềm năng khác nhau của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 33 Hình 8: Các bước thực hiện Giai đoạn 3 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 40 Hình 9: Trích dẫn ma trận phân tích lỗ hổng pháp lý được áp dụng tại Việt Nam 42 Hình 10: Các bước thực hiện Giai đoạn 4 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 48 Bảng Trang Bảng 1: Ví dụ về cách thức sử dụng khung pháp lý hiện có của một quốc gia như thế nào để đảm bảo tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua 13 Bảng 2: Ví dụ về cách thức khung thể chế hiện có của một quốc gia có thể được sử dụng như thế nào trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 15 Bảng 3: Ví dụ về cách thức sử dụng các hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có của một quốc gia trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 17 Bảng 4: Ví dụ về hoạt động báo cáo theo văn kiện quốc tế được lựa chọn có thể hỗ trợ cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 18 Bảng 5: Ví dụ về cách thức sử dụng GRMs hiện có của một quốc gia như thế nào trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 20 Bảng 6: Ví dụ về cách thức sử dụng các biện pháp và cơ chế không tuân thủ hiện có của một quốc gia trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 21 Bảng 7: Tổng quan về cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn - giai đoạn, bước, mục tiêu, và kết quả đầu ra 23 Table 8: Ví dụ về cách thức mà các hoạt động REDD+ được lựa chọn xác định phạm vi áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn cụ thể cho REDD+ như thế nào 38 vi

9 Tóm tắt Các quốc gia REDD+ đang nỗ lực không chỉ đáp ứng các yêu cầu của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ của UNFCCC mà còn đáp ứng các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn song phương theo hợp đồng mà các quốc gia này đã ký kết thông qua các cơ quan tài trợ đã cung cấp hỗ trợ cho họ. Những hướng dẫn này nhằm mục đích hỗ trợ các quốc gia xác định cách thức để phản hồi UNFCCC và các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ khác, bằng cách cung cấp một khung hỗ trợ quá trình thiết kế cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA) cho các chương trình REDD+ quốc gia. Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA) cho phép một quốc gia phản hồi lại các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia và quốc tế, bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện tại của một quốc gia (khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ) mà có thể kết hợp sử dụng để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn và cung cấp thông tin về cách thức giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào. Xem hình dưới đây về tổng quan các yếu tố của một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn đã được thông qua. Cần lưu ý rằng bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện có của một quốc gia, CSA thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ của quốc gia đó. CSA có thể hỗ Cách tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn được thông qua Xác định Khung pháp lý có liên quan mới/ hiện có Xác định Thực hiện Xác định Khung thể chế có liên quan mới/ hiện có Xác định Thực hiện Hệ thống thông tin các Biện pháp Đảm bảo An toàn (SIS) Hệ thống thông tin có liên quan mới/ hiện có Khung tuân thủ Cơ chế giải quyết khiếu nại có liên quan mới/ hiện có Cơ chế không tuân thủ có liên quan mới/ hiện có Xây dựng dựa trên vii

10 trợ những nỗ lực của các nước để đáp ứng các cam kết của biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế thích hợp, cũng như tận dụng cơ hội để cải thiện đáng kể hệ thống quản trị cho các mục đích chính sách trong nước không kể đến REDD+. Mặc dù không có cách tiếp cận tuyến tính cố định nào áp dụng để xây dựng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn, nhưng thông qua những kết luận rút ra từ sự hiểu biết sâu sắc và quá trình học hỏi của các quốc gia tiên phong 1, những hướng dẫn chung này có thể được sử dụng bởi các quốc gia đang tiến hành xem xét áp dụng một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Tài liệu này được chia thành ba phần: Phần I - cung cấp một lý do rõ ràng cho các nước để áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ (Tại sao áp dụng CSA lại mang đến lợi ích tốt nhất cho các quốc gia tham gia REDD+); Phần II - cung cấp một khung khái niệm toàn diện cho quá trình thiết kế (Những yếu tố nào cần được xem xét trong CSA); và Phần III - cung cấp một bộ gồm bốn giai đoạn chung mà tất cả các nước có thể xem xét trong quá trình thiết kế, và các bước cụ thể để thực hiện từng giai đoạn (Làm thế nào để thiết kế CSA). Xem bảng dưới đây về tổng quan các bước, mục tiêu và kết quả đầu ra theo từng giai đoạn. Tổng quan về quá trình xây dựng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn các giai đoạn, bước, mục tiêu, và kết quả đầu ra Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 1. Thiết lập một cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 1.1. Xác định các thành phần sẽ bao gồm trong cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Định rõ vai trò của cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Xây dựng năng lực của các thành viên của cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan. Đảm bảo việc thiết kế và thực hiện CSA mang tính toàn diện và minh bạch. Xác định được cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan với các thành viên có năng lực và trách nhiệm rõ ràng để hỗ trợ quá trình thiết kế và thực hiện CSA. viii 1. Các nước tiên phong bao gồm Mexico và Việt Nam

11 Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 2. Thiết lập mục tiêu & phạm vi 2.1. Quyết định về phạm vi của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định phạm vi áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn, bằng cách chỉ ra những hoạt động nào (hoạt động REDD+ và các hoạt động bổ sung khác) sẽ gắn với các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn thuộc CSA. Một quyết định ban đầu về phạm vi mà CSA sẽ tập trung vào. Các bước này có thể được thực hiện theo khung kỹ thuật, khung pháp lý hay khung chính sách (VD: chiến lược/chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia) Xác định xem mục tiêu nào của các biện pháp đảm bảo an toàn cần đạt được thông qua cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định những mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn nào (biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và các biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung khác) sẽ được áp dụng khi thực hiện các hoạt động liên quan đến CSA. Xác định rõ các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho hoạt động REDD+ (và có thể cho một tập hợp các hoạt động quy mô rộng hơn). Việc xác định các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn có thể áp dụng hình thức của các nguyên tắc cấp cao. Các bước này có thể được thực hiện theo khung pháp lý hay khung chính sách (VD: chiến lược/chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia) 2.3 Quyết định cách thức mà chiến lược REDD+ quốc gia đang trong tiến trình phát triển cung cấp thông tin như thế nào cho phạm vi và mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn. Lựa chọn các chính sách và biện pháp để giải quyết các nguyên nhân mất rừng và suy thoái rừng, trong đó bao gồm chiến lược REDD+ quốc gia, cung cấp thông tin cho việc thiết lập phạm vi của CSA, và ngược lại. Một chiến lược REDD+ quốc gia có xem xét đến phạm vi của các nguyên tắc của biện pháp đảm bảo an toàn trong thiết kế của mình. CSA có xem xét đến phạm vi của các chính sách và biện pháp REDD+, như được nêu trong chiến lược quốc gia, trong quá trình và các sản phẩm tổng hợp của CSA. ix

12 Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 3. Xác định & đánh giá các khung 3.1. Tiến hành phân tích lỗ hổng của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Áp dụng một cách tiếp cận để xác định và đánh giá mỗi khung. Thông qua vận dụng phương pháp, xác định và đánh giá xem có thể sử dụng các khía cạnh nào của các khung này để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA, và xác định các lỗ hổng và điểm yếu cần được giải quyết. Một tài liệu kỹ thuật xác định các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có thể được sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA, cũng như các lỗ hổng và điểm yếu cần được giải quyết Xác định và đánh giá các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn Xây dựng đề xuất để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Xác định các hành động thích hợp có thể áp dụng để giải quyết các lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Tài liệu kỹ thuật đưa ra các khuyến nghị có thể áp dụng nhằm giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. x

13 Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 4. Định rõ & thiết kế csa 4.1. Xác định các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn sẽ được thực hiện như thế nào bằng cách sử dụng khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ hiện có, đồng thời thừa nhận những lỗ hổng hiện tại. Sử dụng các kết quả đầu ra của Giai đoạn 3 để xác định chính thức các khía cạnh nào của khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ hiện có sẽ được quốc gia xem xét là một phần của CSA. Tài liệu chính sách/kỹ thuật nêu rõ cách thức mà khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện tại của một quốc gia sẽ thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện có Xác định các dòng hoạt động ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để giải quyết những lỗ hổng và yếu kém trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện tại Xác định trách nhiệm và khung thời gian để thực hiện các hành động sẽ giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Xác định và ưu tiên các hành động cần được thực hiện để đạt được CSA có hiệu lực. Một tài liệu lộ trình nêu rõ các hành động cần được thực hiện để đạt được CSA có hiệu lực, có nêu chi tiết về khung thời gian và các đối tác chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động của mình Xác định cách tổ chức thể chế cần thiết để giám sát hoạt động của CSA Làm rõ cách thức CSA sẽ hoạt động như thế nào ở cấp quốc gia và cấp địa phương Thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định cơ cấu thể chế và diễn đàn thông tin sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp, đánh giá và đóng gói thông tin để đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau, sử dụng các chỉ số hoặc các phương tiện khác. Một cơ cấu thể chế phục vụ để thu thập các thông tin liên quan ở một địa điểm, để tổng hợp và đóng gói nhằm đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau. Sự giải thích rõ ràng về những hệ thống thông tin mới/ hiện có nào (bao gồm giám sát và báo cáo) sẽ bao gồm hệ thống thông tin này. Một nền tảng thông tin (có thể xây dựng dựa trên nền tảng thông tin hiện có hoặc xây dựng mới) để chia sẻ thông tin (ví dụ: cổng web). xi

14

15 Giới thiệu Cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế Giảm Phát thải từ Mất rừng và Suy thoái Rừng (REDD+) là một cơ chế tài chính quốc tế về giảm thiểu biến đổi khí hậu được thông qua trong Công ước khung của LHQ về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC). REDD+ nhằm mục đích góp phần làm giảm khí nhà kính toàn cầu (GHG), và tăng cường hấp thụ khí nhà kính trong bầu khí quyển thông qua năm hoạt động mà các nước đang phát triển tham gia REDD+ có thể thực hiện để thu được khoản đền bù cho việc giảm phát thải/tăng khả năng dịch chuyển: 1. giảm phát thải từ mất rừng; 2. giảm phát thải từ suy thoái rừng; 3. quản lý rừng bền vững; 4. bảo tồn trữ lượng các-bon rừng; và 5. nâng cao trữ lượng các-bon rừng. Các rủi ro và lợi ích tiềm năng về môi trường của REDD+, đặc biệt là về quyền của người dân bản địa và cộng đồng địa phương, cũng như các dịch vụ đa dạng sinh học và hệ sinh thái, đã thu hút sự quan tâm ngày càng lớn đối với các biện pháp đảm bảo an toàn. REDD+, tối thiểu là, không làm tổn hại, nhưng phải tiến xa hơn để có ảnh hưởng tốt và đạt được đa lợi ích (các-bon và phi các-bon). Để đảm bảo giải quyết những rủi ro về xã hội và môi trường liên quan đến REDD+ và đạt được đa lợi ích, các bên tham gia UNFCCC đã nhất trí một bộ bao gồm bảy biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ tại Hội nghị lần thứ 16 các bên tham gia (COP16) (thường được gọi là Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun - Hộp 1). Thay vì xác định chi tiết một bộ quy định về các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+, các bên tham gia UNFCCC đã thống nhất một bộ các nguyên tắc rộng cần được thực hiện dưới sự chỉ đạo của quốc gia phù hợp với bối cảnh và hoàn cảnh riêng của các nước. 1

16 Hộp 1: Các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun Các biện pháp đảm bảo an toàn sau cần được khuyến khích và hỗ trợ khi thực hiện các hoạt động REDD+: (a) Các hoạt động REDD+ bổ sung hoặc nhất quán với các mục tiêu của các chương trình lâm nghiệp quốc gia và các công ước quốc tế liên quan; (b) Cơ cấu quản trị rừng quốc gia minh bạch và hiệu quả, xem xét đến pháp luật và chủ quyền quốc gia; (c) Tôn trọng kiến thức và quyền của các dân tộc bản địa và các thành viên của cộng đồng địa phương, thông qua xem xét các nghĩa vụ quốc tế có liên quan, bối cảnh và luật pháp quốc gia, và lưu ý rằng Đại hội đồng LHQ đã thông qua Công ước của Liên hợp quốc về quyền của người bản địa; (d) Đảm bảo sự tham gia đầy đủ và hiệu quả của các bên liên quan, đặc biệt là người dân bản địa và các cộng đồng địa phương trong các hành động đề cập trong điều 70 và 72 của quyết định này; (e) Các hoạt động REDD+ nhất quán với việc bảo tồn rừng tự nhiên và đa dạng sinh học, đảm bảo các hoạt động được đề cập trong điều 70 của quyết định này không được sử dụng để chuyển đổi rừng tự nhiên, mà thay vào đó là để khuyến khích việc bảo vệ và bảo tồn rừng tự nhiên và các dịch vụ hệ sinh thái, và để nâng cao lợi ích khác về xã hội và môi trường 2 ; (f ) Hành động để giải quyết các rủi ro về sự đảo nghịch; và (g) Hành động để giảm dịch chuyển phát thải. Nguồn: Quyết định 1/CP.16, phụ lục I, điều 2 2. Có tính đến nhu cầu sinh kế bền vững của người dân bản địa và cộng đồng địa phương và sự phụ thuộc của họ vào rừng tại hầu hết các nước được phản ánh trong Tuyên bố của Liên hợp quốc về Quyền của Người Dân Bản địa, cũng như Ngày Quốc tế Mẹ - Trái đất. 2

17 Thông qua Khung Warsaw cho REDD+ tại Hội nghị thứ 19 của các Bên (COP19) vào năm 2013, REDD+ đã trở thành một cơ chế thống nhất trong khung UNFCCC, khuyến khích các nước hướng tới phát triển và thực hiện các chương trình REDD+ quốc gia. Các nước tìm cách thực hiện chương trình REDD+ quốc gia trong khung UNFCCC phải đáp ứng ba yêu cầu sau về các biện pháp đảm bảo an toàn để tiếp cận nguồn tài chính dựa trên kết quả. Đó là: 1. Các quốc gia phải đảm bảo các hoạt động REDD+, bất kể có nguồn gốc và loại hình tài trợ nào, phải được thực hiện một cách thống nhất với các biện pháp đảm bảo an toàn được thông qua bởi COP16 3 ( các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun ); 4 2. Các quốc gia phải xây dựng một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun được giải quyết và tôn trọng như thế nào ; 5 và 3. Các quốc gia phải cung cấp một bản tóm tắt thông tin liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào trong suốt quá trình thực hiện các hoạt động REDD. 6 Kỳ vọng của các cơ quan tài trợ hiện có và cơ quan tài trợ tiềm năng Các cơ quan tài trợ và các nhà tài trợ REDD+ đã xây dựng các khung của các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ có thể áp dụng trong giai đoạn sẵn sàng thực thi REDD+ và các hoạt động trình diễn mà các cơ quan này hỗ trợ về tài chính. Các quốc gia tiếp nhận REDD+ đang chịu áp lực ngày càng tăng trong việc xây dựng các phản hồi về biện pháp đảm bảo an toàn không chỉ đáp ứng các yêu cầu của UNFCCC mà còn đáp ứng các cam kết về hợp đồng song phương mà các quốc gia này đã ký kết thông qua các cơ quan tài trợ cung cấp hỗ trợ cho các quốc gia này. Kỳ vọng này bao gồm các yêu cầu về biện pháp đảm bảo an toàn theo hợp đồng của các quỹ đa phương, như Quỹ Đối tác Các-bon trong Lâm nghiệp (FCPF) và nhiều nguồn tài trợ REDD+ song phương (như Na Uy, Úc và Đức). 7 Trong tương lai gần, các nguồn đa phương đề xuất khác như Quỹ Khí hậu Xanh sẽ thiết lập cơ chế về các biện pháp đảm bảo an toàn, và có các quy trình riêng cho các biện pháp đảm bảo an toàn. 8 Do sự đa dạng của các nguồn tài chính REDD+ và thực tế là việc thực hiện REDD+ thường yêu cầu sự tiếp cận tài chính từ nhiều nguồn khác nhau, nên các quốc gia phải đáp ứng nhiều khung đảm bảo an toàn. Tình trạng này có thể dẫn đến các hoạt động chồng chéo, tăng chi phí giao dịch và cuối cùng, cản trở các nỗ lực của quốc gia để bảo đảm tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn và tính bền vững của REDD+. 3. Quyết định 1/CP.16, điều 69 của UNFCCC 4. Quyết định 2/CP.17, điều 63 của UNFCCC 5. Quyết định 1/CP.16, điều 71 (d), Quyết định 9/CP.19, điều 3 của UNFCCC 6. Quyết định 12/CP.17, điều 3, Quyết định 9/CP.19, điều 4 của UNFCCC 7. Cần lưu ý rằng khung các biện pháp đảm bảo an toàn của FCPF cấu thành một điều kiện trong hợp đồng; trong khi chương trình UN-REDD cung cấp một khung hướng dẫn tự nguyện để hỗ trợ các nước trong việc phát triển một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. 8. Ghi chép tiến độ về Công nhận GCF và Khung các Biện pháp Đảm bảo An toàn, GCF/B/06/09, Guiding_Framework_for_Accreditation_fin_ pdf 3

18 Mục tiêu và cấu trúc của các hướng dẫn này Bằng cách cung cấp một khung hỗ trợ cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA), những hướng dẫn này nhằm mục đích hỗ trợ các nước trong việc xác định cách thức ứng phó với các yêu cầu của UNFCCC và các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ quốc tế khác, cũng như các ưu tiên quốc gia ngoài việc giảm phát thải khí nhà kính. Hướng dẫn này được chia thành ba phần: Phần I đưa ra lý do rõ ràng cho các nước để áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ (Tại sao áp dụng CSA mang lại lợi ích tốt nhất cho các nước tham gia REDD+); Phần II - cung cấp một khung khái niệm toàn diện cho quá trình thiết kế (Những yếu tố nào cần được xem xét trong CSA); và Phần III - cung cấp một bộ bốn giai đoạn chung mà tất cả các nước có thể xem xét trong quá trình thiết kế, và các bước cụ thể để thực hiện từng giai đoạn (Làm thế nào để thiết kế CSA). Đối tượng sử dụng hướng dẫn này Hướng dẫn này chủ yếu dành cho các bên liên quan trong nước tham gia trong quá trình sẵn sàng thực thi REDD+, và cụ thể là quy trình của các biện pháp đảm bảo an toàn, như các nhà hoạch định chính sách và cán bộ công chức nhà nước, cũng như các thành viên của các tổ chức xã hội dân sự tham gia các cuộc đối thoại chính sách của Chính phủ. Ngoài ra, đối tượng khác có thể sử dụng hướng dẫn này là đại diện của các đối tác phát triển đa phương hoặc song phương có vai trò cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các bên liên quan trong nước về các khía cạnh của các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+. 4

19 I. Lý do tại sao áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn? Một Cách Tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn (CSA) cho phép một quốc gia đáp ứng các cam kết đảm bảo an toàn quốc gia và quốc tế, bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện hành của một quốc gia (khung pháp lý, thể chế và tuân thủ) có thể được kết hợp sử dụng để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn và cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn hiện đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào. Điều quan trọng cần lưu ý đó là bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện tại của quốc gia, CSA thúc đẩy việc sử dụng có hiệu quả khung pháp lý, thể chế và tuân thủ của một quốc gia. CSA có thể hỗ trợ những nỗ lực của một quốc gia nhằm đáp ứng các cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế thích hợp, cũng như tận dụng cơ hội để cải thiện đáng kể công tác quản trị phục vụ các mục đích chính sách trong nước không kể đến REDD+. Có ba lý do chính tại sao một quốc gia tham gia REDD+ cần xem xét áp dụng CSA: 1. Cách Tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn cung cấp cho các quốc gia cơ hội để phản hồi hiệu quả với các yêu cầu của UNFCCC liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ một cách phù hợp với bối cảnh và hoàn cảnh riêng của quốc gia đó. 2. Ngoài ra, cách Tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn cung cấp cho các quốc gia một quá trình phối hợp duy nhất để phản hồi các cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn nhằm đáp ứng các yêu cầu khác nhau của các nhà tài trợ, nhà đầu tư và các chương trình, chứ không phải là một cách tiếp cận theo từng nhà tài trợ hoặc theo từng chương trình. 3. Cuối cùng và quan trọng nhất, cách Tiếp cận Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn có thể đóng góp có hiệu quả vào các ưu tiên quốc gia ngoài việc giảm phát thải khí nhà kính - như xóa đói giảm nghèo, bảo tồn đa dạng sinh học và các chiến lược tăng trưởng xanh một cách tiếp cận không hối tiếc mà qua đó REDD+ được sử dụng để xúc tác cho sự phát triển bền vững rộng lớn hơn. Những lợi ích lớn hơn của một CSA được xây dựng thêm trong Hộp 2 dưới đây. 5

20 Hộp 2: Lợi ích của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA) CSA có một số ưu điểm, bao gồm việc hỗ trợ các quốc gia: Đạt được quyền sở hữu của quốc gia và xác định các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn (biện pháp đảm bảo an toàn Cancun hoặc biện pháp đảm bảo an toàn khác) có thể đạt được trong nước, có xem xét đến chính sách quốc gia và quốc tế và các cam kết song phương và đa phương trong hợp đồng. Đạt được lợi ích quản trị dài hạn ngoài khoản chi trả dựa trên kết quả. CSA có thể đóng góp vào các ưu tiên quốc gia ngoài việc giảm lượng khí thải, như xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững và chiến lược tăng trưởng xanh. Điều này phù hợp với trọng tâm toàn cầu về quyền sở hữu quốc gia về quá trình phát triển như đã nêu trong Tuyên bố Paris về hiệu quả viện trợ và Chương trình Hành động Accra và thúc đẩy các tổ chức tài chính có liên quan, như Ngân hàng Thế giới và Quỹ Khí hậu Xanh mới thành lập theo UNFCCC. 9 Khả năng đáp ứng với từng bối cảnh quốc gia. Do CSA được thiết kế dựa trên khung pháp lý, thể chế và tuân thủ riêng của từng quốc gia, nên CSA phản ánh những cơ hội và thách thức trong việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn. Hiệu quả chi phí và sự gắn kết. Sau khi được thiết lập, CSA có thể là một cách tiếp cận hiệu quả về kinh tế để đáp ứng các yêu cầu của nhiều nhà đầu tư, các chương trình mới hoặc các sáng kiến mới, với sự khởi đầu và thực hiện các biện pháp can thiệp hiệu quả hơn, đồng thời đảm bảo tiêu chuẩn chặt chẽ khi áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn. Tính linh hoạt. CSA cung cấp cho quốc gia sự linh hoạt để vượt quá phạm vi của REDD+ và có hiệu quả kinh tế hơn trong việc xây dựng các hệ thống đảm bảo an toàn trên toàn ngành và thậm chí là liên ngành. Xây dựng niềm tin của các nhà đầu tư. Một CSA mạnh mẽ sẽ cung cấp một sự tự tin khẳng định với các nhà tài trợ quốc tế và nhà đầu tư rằng các rủi ro lớn về môi trường và xã hội của REDD+ sẽ được giải quyết và giảm nhẹ thông qua cơ cấu quản trị quốc gia chứ không phải là bị bỏ lại để thực hiện từng phần bởi các cơ quan thiết lập dự án riêng lẻ. Xây dựng lòng tin của các bên liên quan trong nước. CSA thể hiện cam kết của chính phủ trong việc giải quyết các biện pháp đảm bảo an toàn theo hướng thống nhất và hiệu quả cho các cơ quan trong nước, bao gồm các tổ chức xã hội dân sự, chủ sở hữu và người sử dụng đất đai và tài nguyên rừng, người dân bản địa và cộng đồng địa phương. 9. Quyết định 3/CP.17 của UNFCCC 6

21 Tuy nhiên, điều quan trọng là cần phải nhận thức được rằng CSA có thể không phải là phản hồi phù hợp đối với một số quốc gia, đặc biệt là khi xem xét bối cảnh và hoàn cảnh cụ thể của quốc gia đó. Khi đánh giá để thông qua một CSA, các nước nên xem xét những lợi ích nêu trên cũng như những thách thức sau đây mà họ có thể gặp phải khi áp dụng một CSA: Quá trình thực hiện dài. Áp dụng CSA có thể dẫn đến việc xác định những lỗ hổng đáng kể trong hệ thống quản trị hiện tại của quốc gia (khung pháp lý, thể chế và tuân thủ), hoạt động này có thể mất nhiều thời gian để giải quyết hơn so với việc áp dụng các khung biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế hiện có sẵn. Ý chí chính trị mạnh mẽ. Để đạt được mục tiêu, việc áp dụng CSA sẽ đòi hỏi ý chí chính trị mạnh mẽ và rộng khắp của các Bộ ngành và các tổ chức chính phủ khác nhau có liên quan. Chi phí thực hiện. CSA liên quan đến một chuỗi các hoạt động phân tích lỗ hổng và xây dựng năng lực mà cần có nguồn ngân sách đảm bảo (mặc dù không nhất thiết phải lớn hơn nhiều so với cách tiếp cận biện pháp đảm bảo an toàn thay thế). Đàm phán với các cơ quan tài trợ. Tùy thuộc vào phạm vi và sự mạnh mẽ của CSA, một số cơ quan tài trợ có thể yêu cầu những nỗ lực bổ sung để đảm bảo CSA có thể chứng minh tính tuân thủ phù hợp với các yêu cầu về biện pháp đảm bảo an toàn riêng của họ. 7

22 II. Khái niệm cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn là gì? Như đã đề cập trong Phần I, CSA xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện có của một quốc gia - khung pháp lý, thể chế và tuân thủ - có thể kết hợp sử dụng để phản hồi các cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia và quốc tế. Do đó, ba khung cấu thành CSA đã tồn tại ở các nước, bao gồm: 1. Khung pháp lý chủ yếu bao gồm luật, chính sách và các quy định (PLRs) của quốc gia, ngoài kế hoạch và các chương trình vận hành để thực hiện PLRs. 2. Khung thể chế bao gồm các thể chế, năng lực thể chế, và các thủ tục/quy trình thực hiện khung pháp lý. 3. Khung tuân thủ bao gồm ba yếu tố cần thiết để đảm bảo và chứng minh việc thực hiện có hiệu quả khung pháp lý: i) hệ thống thông tin (bao gồm cả giám sát và báo cáo) ii) cơ chế giải quyết khiếu nại, và iii) các biện pháp và cơ chế không tuân thủ. Ba khung này và mối quan hệ của chúng được thể hiện trong Hình 1, trong khi Hình 2 phác thảo vai trò của các khung trong quá trình thiết kế và vận hành CSA. Cần phải nhấn mạnh rằng: để giải thích tốt nhất các yếu tố bao gồm trong khung tuân thủ, thì các yếu tố này phải được trình bày riêng rẽ với khung pháp lý. Tuy nhiên, khung tuân thủ về bản chất liên kết với khung pháp lý và không nên được xem là riêng biệt hay tùy chọn. Điều này là do các yếu tố tạo nên khung tuân thủ phục vụ như là phương tiện để đảm bảo và chứng minh việc thực hiện có hiệu quả khung pháp lý của một quốc gia. Nếu không có các yếu tố này thì khung pháp lý không thể được thực hiện một cách có hiệu quả và việc thực hiện hiệu quả khung pháp lý cũng không thể chứng minh được. Trong bối cảnh của CSA, các khía cạnh liên quan được kêt hợp của ba khung này khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ - có thể hỗ trợ hiệu quả cho các nước trong việc phản hồi các cam kết của các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ của UNFCCC. Cần lưu ý rằng các quyết định REDD+ của UNFCCC về biện pháp đảm bảo an toàn yêu cầu các quốc gia phải đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn đang vận hành trong thời gian thực hiện REDD+ và thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đã và đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào cần được cung cấp (xem Giới thiệu - Cam kết của các Biện pháp Đảm bảo An toàn Quốc tế). 8

23 Hình 1: Các khung trong hệ thống quản trị hiện có của một quốc gia và mối quan hệ giữa các khung trong hệ thống Khung pháp lý Xác định Thực hiện Xác định Khung thể chế Thực hiện Xác định Các hệ thống thông tin Khung tuân thủ Cơ chế giải quyết khiếu nại Cơ chế không tuân thủ Cần lưu ý rằng UNFCCC không cung cấp bất kỳ hướng dẫn rõ ràng hoặc tài liệu tham khảo nào về việc sử dụng khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ của một quốc gia để đáp ứng các yêu cầu của biện pháp đảm bảo an toàn REDD+. Tuy nhiên, các tài liệu tham khảo phần nào ngầm thúc đẩy việc sử dụng ba khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ của quốc gia đã bao gồm hướng dẫn của UNFCCC để thiết kế hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn, trong đó khuyến khích các nước xây dựng dựa trên hệ thống hiện có 10 và thực tế là, cách diễn đạt các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đã tạo ra quyền thiết yếu mang tính thủ tục đã được khung pháp lý, thể chế và tuân thủ của hầu hết các nước công nhận, bảo vệ và thúc đẩy. Các tài liệu tham khảo này cho thấy rõ ý định của các Bên tham gia UNFCCC khuyến khích các quốc gia REDD+ phản hồi các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn thông qua hệ thống quản trị trong nước, bao gồm các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ của quốc gia. 10. Quyết định 12/CP.17, điều 2 (f ) của UNFCCC 9

24 Hình 2: Vai trò của khung pháp lý, khung thể chế, và khung tuân thủ trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Khung pháp lý Phục vụ để xác định các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng như thế nào khi thực hiện các hoạt động REDD+ Khung thể chế Phục vụ để xác định ai sẽ chịu trách nhiệm đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn phải được tôn trọng khi thực hiện các hoạt động REDD+ Khung tuân thủ Phục vụ để đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn phải được tôn trọng khi thực hiện các hoạt động REDD+ Hệ thống thông tin Cơ chế giải quyết khiếu nại Cơ chế không tuân thủ Phục vụ để cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn được giải quyết và tôn trọng như thế nào khi thực hiện các hoạt động REDD+ Phục vụ để giải quyết khiếu nại của các nhóm hay cá nhân mà quyền của họ (được thể hiện trong các biện pháp đảm bảo an toàn) có thể bị ảnh hưởng thông qua việc thực hiện các hoạt động REDD+ Phục vụ để đối phó với bất kỳ sự thất bại trong việc giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn khi thực hiện các hoạt động REDD+ 10

25 Mỗi khung (pháp lý, thể chế, và tuân thủ) được kiểm tra để chứng minh các khung này có thể đóng góp cho CSA như thế nào. Quy trình từng bước trong thực tiễn về cách áp dụng CSA (liên quan đến cách thức đánh giá và kết hợp các khía cạnh liên quan của ba khung này nhằm thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn được một quốc gia thông qua) sẽ được đề cập tại phần III của hướng dẫn này. 2.1 Khung pháp lý làm thế nào để đạt được các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn? Khung pháp lý của một quốc gia chủ yếu bao gồm luật, chính sách và quy định (PLRs), cũng như kế hoạch và các chương trình có thể hỗ trợ thực hiện các PLRs này 11 (xem Hộp 3). Các PLRs và kế hoạch/chương trình của một quốc gia xác định những vấn đề mà quốc gia đó cam kết thúc đẩy và bảo vệ. Do đó, khung pháp lý được coi là cơ sở của CSA vì nó phục vụ để xác định cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng như thế nào trong quốc gia khi thực hiện các hoạt động REDD+ (Xem Bảng 1 về các ví dụ). Khung pháp lý cũng cung cấp thông tin cho khung thể chế và khung tuân thủ và giải thích rõ các tổ chức nào chịu trách nhiệm thực hiện khung pháp lý, và hệ thống thông tin, cơ chế giải quyết khiếu nại và cơ chế không tuân thủ nào sẽ đảm bảo khung pháp lý được thực hiện một cách có hiệu quả (Xem hình 1 và 2). Điều quan trọng cần nhấn mạnh đó là do khung pháp lý được sử dụng để xác định xem các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng như thế nào và khung tuân thủ có liên quan phải đảm bảo rằng khung pháp lý được thực hiện có hiệu quả trong quốc gia. Nói cách khác, khung tuân thủ sẽ chứng minh các biện pháp đảm bảo an toàn mà được công nhận, bảo vệ và thúc đẩy bởi khung pháp lý sẽ được giải quyết và tôn trọng một cách có hiệu quả như thế nào (Xem phần 2.3. để biết thêm chi tiết). 11 Cần lưu ý rằng ở nhiều quốc gia, thuật ngữ kế hoạch hoặc chương trình được sử dụng thay thế cho nhau trong nhiều trường hợp. 11

26 Hộp 3: Luật, chính sách, quy định, kế hoạch và các chương trình là gì? Chính sách cung cấp định hướng chính trị cho việc áp dụng, thực hiện và diễn giải pháp luật. Ví dụ, một Chính sách Lâm nghiệp Quốc gia đặt ra các mục tiêu và định hướng lâu dài cho công tác bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng quốc gia mà không nhất thiết phải quy định cách thức đạt được mục tiêu này như thế nào. Pháp luật xác định và điều chỉnh quyền và nghĩa vụ đó phải được đảm bảo và đảm bảo như thế nào, không bao gồm các khía cạnh hoạt động. Ví dụ, Luật Lâm nghiệp sẽ thực hiện Chính sách Lâm nghiệp Quốc gia thông qua xác định các quyền và nghĩa vụ cụ thể phải được công nhận và thực hiện, ví dụ: công nhận sự tham gia của người dân bản địa trong quy trình ra quyết định về lâm nghiệp. Quy định được ban hành bởi các bộ ngành chính phủ khác nhau, các phòng ban và các cơ quan để thực hiện mục đích của pháp luật. Ví dụ, Tổng Cục Lâm nghiệp có thể ban hành quy định hướng dẫn kỹ thuật và biện pháp khuyến khích kinh tế để trồng cây, và quy định đó tìm cách thực hiện một điều khoản cụ thể về phục hồi cảnh quan rừng trong Luật Lâm nghiệp. Kế hoạch thường cung cấp hướng dẫn chỉ tiêu định lượng và các nguyên tắc về chất lượng cho các chương trình và dự án. Ví dụ, một kế hoạch quốc gia về bảo vệ rừng ngập mặn có thể đặt mục tiêu bảo vệ 50% diện tích rừng ngập mặn hiện có. Chương trình thực hiện các mục tiêu và mục đích của các kế hoạch. Các chương trình đều rõ ràng về không gian, thời gian và kỹ thuật liên quan đến những hành động hoặc hoạt động cũng như nguồn lực (ngân sách) cần thiết để đạt được mục tiêu của kế hoạch. Ví dụ, một chương trình nâng cao nhận thức quốc gia về bảo vệ rừng ngập mặn trong khu vực pháp lý ưu tiên nơi có trên 50% rừng ngập mặn. Điều quan trọng cần lưu ý: Các thỏa thuận và công ước quốc tế phù hợp có liên quan về môi trường, nhân quyền và người dân bản địa được thông qua bởi một quốc gia (khi ký kết, phê chuẩn, hoặc nói cách khác là đồng ý), cũng được coi là một phần của khung pháp lý của một quốc gia. Theo đó, điều ước quốc tế có thể: i) được áp dụng trực tiếp 12 toàn bộ hoặc một phần; ii) được thực hiện thông qua ban hành PLRs mới; hoặc iii) được thực hiện bằng cách sửa đổi PLRs hiện hành. Trong một số trường hợp khi PLRs, các kế hoạch và chương trình hiện tại có thể không đủ để cung cấp cơ sở cho các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia áp dụng. Cách thức để tiếp cận vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. 12. Sẽ phụ thuộc hoặc thay đổi tùy theo các phương pháp mà quốc gia sử dụng để kết hợp luật pháp quốc tế vào luật pháp trong nước. 12

27 Bảng 1: Ví dụ về cách thức sử dụng khung pháp lý hiện có của một quốc gia như thế nào để đảm bảo tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 13 (b) - Cơ cấu quản trị minh bạch và hiệu quả (c) - Quyền của người dân bản địa và cộng đồng địa phương (d) - Sự Tham gia Đầy đủ và có Hiệu quả của các bên liên quan (e) - Bảo vệ rừng tự nhiên và đa dạng sinh học Ví dụ về khung pháp lý Luật Tiếp cận Thông tin có thể đóng góp cho biện pháp đảm bảo an toàn này bằng cách nêu rõ trong trường hợp nào thì quyền này phải được bảo vệ, và cách thức đảm bảo quyền này như thế nào, ví dụ: hình thức và nội dung thông tin được công bố. Luật về Quyền của Người dân Bản địa có thể cung cấp cơ sở cho biện pháp đảm bảo an toàn này bằng cách xác định và điều chỉnh các quyền mà người dân bản địa trong nước được hưởng và cách thức thúc đẩy và bảo vệ các quyền này như thế nào. Một Quy định về Đánh giá Tác động Môi trường có thể cung cấp cơ sở cho các biện pháp đảm bảo an toàn này bằng cách yêu cầu và quy định rằng một quá trình tham gia có ý nghĩa được thực hiện với các bên liên quan, tuân theo một số yêu cầu, thủ tục và khung thời gian cụ thể. Luật Lâm nghiệp hoặc Đạo Luật về Lâm nghiệp có thể cung cấp cơ sở cho biện pháp đảm bảo an toàn này bằng cách yêu cầu và quy định rõ việc xác định các khu rừng tự nhiên và đưa ra những vấn đề nào cần được bảo tồn. 13. Quyết định 1/CP.16, Phụ lục 1, điều 2 của UNFCCC 13

28 2.2 Khung thể chế - cơ quan nào sẽ thực hiện các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn? Khung thể chế của một quốc gia liên quan đến các thể chế và thu xếp thể chế được giao trách nhiệm giám sát việc thực hiện khung pháp lý và khung tuân thủ, bao gồm các tổ chức và thể chế chịu trách nhiệm về các hệ thống thông tin (bao gồm cả việc giám sát và báo cáo), cơ chế giải quyết khiếu nại, và cơ chế không tuân thủ. Điều quan trọng cần lưu ý: Khung pháp lý cung cấp thông tin cho khung thể chế (ví dụ: giải thích rõ những tổ chức nào chịu trách nhiệm thực hiện khung pháp lý). Xem Hình 1. Khung thể chế chịu trách nhiệm thực hiện khung pháp lý và khung tuân thủ. Xem Hình 1. Các tổ chức và thể chế trong khung thể chế của một quốc gia thường được chỉ đạo và kết hợp bởi các đối tác thuộc chính phủ, nhưng trong một số trường hợp cụ thể có thể bao gồm các tổ chức phi chính phủ. Khung thể chế có thể hoạt động ở mức độ khác nhau theo ngành ngang (giữa các bộ ngành) và ngành dọc (thông qua các đơn vị hành chính quốc gia, khu vực và địa phương), và một hoặc nhiều cấp độ có thể được xem xét để góp phần vào việc thiết kế CSA. Đánh giá điều này như thế nào sẽ được xem xét trong Phần III của hướng dẫn này. Khung thể chế cần phải được đi kèm với năng lực mạnh mẽ và nhiệm vụ rõ ràng, các quy trình và thủ tục pháp lý được nêu rõ, thông qua đó các tổ chức có thể hoạt động và phối hợp hiệu quả. Các quy trình và thủ tục được đặt ra bởi các tổ chức phục vụ như là các phương tiện và phương pháp mà qua đó các tổ chức tìm kiếm để thực hiện PLRs và đảm bảo sự phù hợp với khung pháp lý. Trong một số trường hợp, các tổ chức và thể chế hiện có có thể không đủ để giám sát việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Cách thức để tiếp cận vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. 14

29 Khi áp dụng CSA, khung thể chế của một quốc gia phục vụ để xác định tổ chức nào chịu trách nhiệm thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn được công nhận, bảo vệ và thúc đẩy bởi khung pháp lý có liên quan. Xem Bảng 2 về các ví dụ. Các tổ chức có liên quan tạo nên khung này sẽ đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng khi thực hiện các hoạt động REDD+, và thu thập thông tin về việc thực hiện. Bảng 2: Ví dụ về cách thức khung thể chế hiện có của một quốc gia có thể được sử dụng như thế nào trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 14 Khung thể chế Biện pháp Đảm bảo An toàn C - Quyền của người dân bản địa và cộng đồng địa phương Biện pháp Đảm bảo An toàn E - Bảo vệ rừng tự nhiên và đa dạng sinh học Luật về quyền của Người dân Bản địa tạo ra một cơ quan chuyên môn của chính phủ có trách nhiệm đảm bảo rằng các quyền mà người dân bản địa được hưởng được tăng cường và bảo vệ. Thể chế này có thể phục vụ để giám sát việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun C. Luật Lâm nghiệp tạo ra một tổ chức lâm nghiệp chuyên môn có trách nhiệm giám sát các nghĩa vụ và yêu cầu đặt ra của pháp luật (VD: để bảo vệ và phát triển rừng tự nhiên) được thực hiện có hiệu quả. Thể chế này có thể phục vụ để giám sát việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun E. 14. Quyết định 1/CP.16 phụ lục 1, điều 2 của UNFCCC 15

30 2.3 Khung tuân thủ - Làm thế nào để đảm bảo việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn? Khung tuân thủ của một quốc gia bao gồm ba yếu tố cần thiết để đảm bảo và chứng minh việc thực hiện có hiệu quả khung pháp lý: i) hệ thống thông tin (bao gồm cả giám sát và báo cáo); ii) cơ chế giải quyết khiếu nại, và iii) cơ chế không tuân thủ. Mỗi yếu tố phụ của khung tuân thủ được nêu rõ và giải thích ở phần sau. Điều quan trọng cần nhấn mạnh đó là để chứng minh các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào khi thực hiện các hoạt động REDD+, các nước cần phải chứng minh việc thực hiện có hiệu quả khung pháp lý có liên quan (giải thích rõ về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng như thế nào trong quốc gia đó khi thực hiện các hoạt động REDD+). Việc chứng minh việc thực hiện có hiệu quả khung pháp lý được thông qua khung tuân thủ. Điều này không có nghĩa hay cũng không suy ra rằng các quốc gia dự định tuân thủ với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, mà dự kiến sẽ đảm bảo các hoạt động REDD+ phù hợp với luật, chính sách, và quy định của quốc gia, mà lần lượt sẽ đảm bảo tính nhất quán với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, và các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đang được giải quyết và tôn trọng. Do đó, khi áp dụng CSA, khung tuân thủ phục vụ như là phương tiện để đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng khi thực hiện các hoạt động REDD+. Cụ thể là, các yếu tố của khung tuân thủ phục vụ nhằm: a. Cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào ; b. Giải quyết bất cứ khiếu nại nào phát sinh liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn; và c. Giải quyết sự thiếu hụt, hoặc tuân thủ không đầy đủ với các biện pháp đảm bảo an toàn. Điều quan trọng cần lưu ý: Khung pháp lý cung cấp thông tin cho khung tuân thủ (như giải thích rõ đâu là những hệ thống thông tin; cơ chế giải quyết khiếu nại, và cơ chế không tuân thủ liên quan đến việc đảm bảo quá trình thực hiện khung pháp lý), trong khi khung thể chế có trách nhiệm thực hiện khung tuân thủ (Xem Hình 1). Khung thể chế phải đảm bảo việc thực hiện khung tuân thủ, và các yếu tố cấu thành khung tuân thủ được xác định là có liên quan đến các các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Cách thức để đánh giá vấn đề này sẽ được xem xét trong Phần III của hướng dẫn này. 16

31 2.3.1 Hệ thống thông tin Các hệ thống thông tin hiện có (bao gồm giám sát và báo cáo) của một quốc gia cung cấp thông tin về cách thức khung pháp lý đang được thực hiện như thế nào. Khi áp dụng CSA, cần sử dụng hệ thống thông tin hiện có của một quốc gia để cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn (được công nhận, bảo vệ và thúc đẩy bởi khung pháp lý có liên quan) đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào. Quốc gia đó có thể lựa chọn sử dụng hệ thống giám sát và báo cáo hiện có. Cần lưu ý rằng UNFCCC yêu cầu cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và được tôn trọng như thế nào, nhưng không có yêu cầu rõ ràng về giám sát hoặc báo cáo. Xem Bảng 3 ví dụ về cách sử dụng các hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có của một quốc gia trong CSA. Bảng 3: Ví dụ về cách thức sử dụng các hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có của một quốc gia trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 15 (e): Bảo vệ rừng tự nhiên và đa dạng sinh học Ví dụ về hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có Luật pháp yêu cầu sự giám sát và phân phối thông tin về phân loại đất đai và sử dụng đất đai, bao gồm cả dữ liệu về độ bao phủ rừng, thông qua việc xây dựng công tác kiểm kê rừng và một cơ sở dữ liệu sẽ được cập nhật định kỳ. Hệ thống thông tin hiện có này có thể góp phần chứng minh sự tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (e). Các quốc gia cần phải xem xét các quy trình thông tin và báo cáo theo pháp luật quốc tế phù hợp có liên quan mà nhiều quốc gia là các Bên tham gia. Những yêu cầu về thông tin và báo cáo này cũng có thể phục vụ để cung cấp thêm thông tin và báo cáo về các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Xem Bảng 4 ví dụ về cách thức sử dụng các quy trình báo cáo của điều ước quốc tế có liên quan như thế nào. 15. Quyết định 1/CP.16, Phụ lục 1, điều 2 của UNFCCC 17

32 Bảng 4: Ví dụ về hoạt động báo cáo theo văn kiện quốc tế được lựa chọn có thể hỗ trợ cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun Văn kiện quốc tế Công ước Quốc tế về các Quyền Kinh tế, Xã hội và Văn hóa (ICESCR) Công ước về Đa dạng Sinh học (CBD) Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun có liên quan 16 (c) và (d) (e) Thông tin chung được yêu cầu thông qua văn kiện góp phần cho báo cáo về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun ICESCR yêu cầu các bên thuộc cơ quan Nhà nước chỉ ra cách thức và phương tiện mà các bên thuộc cơ quan Nhà nước công nhận và bảo vệ quyền của cộng đồng bản địa, nếu có, đối với việc sở hữu các vùng đất và vùng lãnh thổ mà họ chiếm giữ theo truyền thống hoặc sử dụng như là nguồn sinh kế truyền thống của họ. Đồng thời cũng cho thấy mức độ tham vấn hợp lệ với cộng đồng bản địa và người dân địa phương cũng như liệu có tìm kiếm sự đồng ý trước của người dân hay không trong bất kỳ quy trình ra quyết định nào có ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của họ theo Công ước, và cung cấp các ví dụ." 17 CBD yêu cầu các bên thuộc cơ quan Nhà nước cung cấp thông tin về Chiến lược Đa dạng Sinh học Quốc gia và Kế hoạch Hành động (NBSAP) của mình, quá trình thực hiện, và lồng ghép đa dạng sinh học. Điều này bao gồm việc trả lời các câu hỏi sau đây: mục tiêu đa dạng sinh học nào có thể đo lường được mà quốc gia đó đã thiết lập phù hợp với Mục tiêu Đa dạng Sinh học Aichi; Cách thức mà NBSAP đã được cập nhật để kết hợp các mục tiêu này; Những hành động nào mà quốc gia báo cáo đã triển khai để thực hiện Công ước kể từ báo cáo thứ tư (pháp luật có liên quan, chính sách, cơ chế tổ chức và hợp tác, và tài trợ) cũng như các kết quả của những hành động này; Mức độ hiệu quả của đa dạng sinh học khi được lồng ghép vào các chiến lược, kế hoạch và chương trình của ngành liên quan và liên ngành; và mức độ mà NBSAP đã được thực hiện. 16. Quyết định 1/CP.16, Phụ lục 1, Điều 2 của UNFCCC 17. Phần B của hướng dẫn về văn bản điều ước quốc tế cụ thể được các bên thuộc cơ quan nhà nước trình nộp theo điều 16 và 17 của ICESCR. 18

33 Điều quan trọng cần lưu ý: Hệ thống thông tin đóng một vai trò quan trọng trong việc đáp ứng các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ của UNFCCC về thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào. 18 Điều này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Trong một số trường hợp, hệ thống thông tin hiện tại có thể không đủ để cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn. Cách thức để tiếp cận vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Hệ thống thông tin hiện có (và nếu lựa chọn, bao gồm giám sát và báo cáo) có thể hoạt động ở nhiều quy mô khác nhau (cấp quốc gia và địa phương), và một hoặc nhiều hệ thống thông tin đó có thể được xem xét để đóng góp vào CSA. Cách thức để đánh giá vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Hệ thống giám sát rừng toàn quốc (NFMS) có thể được xem xét một cách thích hợp, như một phương tiện để thu thập thông tin, giám sát và báo cáo về các biện pháp đảm bảo an toàn đã được quốc gia thông qua Cơ chế giải quyết khiếu nại (GRMs) Cơ chế giải quyết khiếu nại (GRMs) hiện diện trong khung tuân thủ hiện có của một quốc gia để giải quyết tranh chấp giữa các đối tác nếu và khi quyền lợi của họ (được xác định bởi khung pháp lý) không được tôn trọng hoặc công nhận một cách hợp lệ. Quy trình có xu hướng đi theo hình thức thương lượng, hòa giải, trọng tài, hoặc thông qua sử dụng hệ thống tư pháp hoặc hành chính. Khi áp dụng CSA, GRMs hiện có của một quốc gia có thể được sử dụng để giải quyết các khiếu nại của các nhóm hay cá nhân mà quyền lợi của họ (được thể hiện trong các biện pháp đảm bảo an toàn) có thể bị ảnh hưởng thông qua việc thực hiện các hoạt động REDD+. Ví dụ được trình bày trong Bảng 5. Tuy nhiên, trong bối cảnh của REDD+, điều quan trọng cần phải nhận ra rằng cơ chế giải quyết khiếu nại (GRMs) dành riêng cho REDD+ mới được xây dựng có thể đóng vai trò quan trọng trong CSA. Cần cân nhắc các bên liên quan REDD+ có thể không có khả năng tiếp cận trực tiếp với GRMs thuộc về tư pháp và hành chính hiện có, cơ chế phản hồi và khiếu nại (FGRMs) hoặc cơ chế giải quyết khiếu nại (GRMs) có thể phục vụ nhằm thu thập các khiếu nại, giải quyết tranh chấp nhỏ và chỉ đạo cũng như hỗ trợ các bên liên quan tiếp cận được cơ chế tư pháp và hành chính hiện có trong nước. Cách thức xem xét vấn đề này như thế nào sẽ được kiểm tra tại phần III của hướng dẫn này. 18. Quyết định 1/CP.16 điều 71 (d), Quyết định 9/CP.19 điều 3 của UNFCCC 19. Quyết định 11/CP.19 điều 5 của UNFCCC 19

34 Điều quan trọng cần lưu ý: Trong một số trường hợp, GRMs hiện có thể không đủ để giải quyết tranh chấp giữa các đối tác liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Cách thức để tiếp cận vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Các nước cần cân nhắc GRMs có thể hoạt động ở nhiều quy mô (như cấp khu vực, quốc gia, địa phương) với các GRMs khác nhau áp dụng cho các nước khác nhau, và vai trò của GRMs phải được xác định rõ khi thiết kế CSA. Cách thức để đánh giá vấn đề này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Bảng 5: Ví dụ về cách thức sử dụng GRMs hiện có của một quốc gia như thế nào trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 20 (c) - Quyền của các dân tộc bản địa (d) - Sự tham gia của các bên liên quan Ví dụ về cơ chế giải quyết khiếu nại (GRMs) hiện có Nếu một nhóm người dân bản địa bị trục xuất khỏi đất đai của họ thì rõ ràng đã vi phạm nghĩa vụ pháp lý trong việc tôn trọng quyền của người dân bản địa đối với đất đai, thì sẽ cần có một GRM tư pháp để kiểm tra tình hình và cung cấp một giải pháp hiệu quả. Trong trường hợp của REDD+, GRM này có thể góp phần vào việc đảm bảo tôn trọng quyền của người dân bản địa đối với đất đai của họ. Nếu một cơ quan lập dự án không tôn trọng các yêu cầu pháp lý khi thực hiện tham vấn các bên liên quan có ý nghĩa với cộng đồng địa phương có liên quan, thì sẽ cần có một GRM hành chính nhằm kiểm tra tình hình và cung cấp biện pháp khắc phục hiệu quả (VD: yêu cầu thực hiện tham vấn). Đây là trường hợp thường được liên kết với kích hoạt bổ sung các biện pháp không tuân thủ (xem Bảng 6.) Các biện pháp và cơ chế không tuân thủ Các biện pháp và cơ chế không tuân thủ nhằm giải quyết hoặc khắc phục bất kỳ sự thất bại nào trọng việc thực hiện các yêu cầu hoặc không tôn trọng các quyền được quy định trong khung pháp lý. Những biện pháp và cơ chế không tuân thủ về bản chất có thể mang tính hành chính hoặc tư pháp, nhưng trong cả hai trường hợp sẽ nhằm mục đích cung cấp một cơ chế mang tính pháp lý để giải quyết những phát hiện về sự không tuân thủ (ví dụ: thông qua việc áp dụng các hình phạt hoặc biện pháp khắc phục). 20. Quyết định 1/CP.16 Phụ lục 1, điều 2 của UNFCCC 20

35 Khi áp dụng CSA, các biện pháp và cơ chế không tuân thủ có thể được sử dụng để đối phó với bất kỳ sự thất bại nào trong việc giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Xem Bảng 6 về các ví dụ. Điều quan trọng cần lưu ý: Các biện pháp và cơ chế không tuân thủ không tương đương với GRMs, nhưng trong một số trường hợp, cả hai có thể hoạt động song song và/hoặc bổ sung cho nhau. Trong một số trường hợp, các biện pháp và cơ chế không tuân thủ hiện tại có thể không đủ để giải quyết bất kỳ sự không tôn trọng nào đối với các biện pháp đảm bảo an toàn được quốc gia thông qua. Cách thức để tiếp cận tình trạng này sẽ được xem xét trong phần III của hướng dẫn này. Bảng 6: Ví dụ về cách thức sử dụng các biện pháp và cơ chế không tuân thủ hiện có của một quốc gia trong cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 21 (d) - Sự tham gia của các bên liên quan (e) - Không chuyển đổi rừng tự nhiên Ví dụ về các biện pháp và cơ chế không tuân thủ hiện có Nếu một cơ quan lập dự án không tôn trọng các yêu cầu pháp lý khi thực hiện tham vấn các bên liên quan có ý nghĩa, thì hoạt động này có thể kích hoạt một cơ chế không tuân thủ nhằm giải quyết thất bại đó bằng cách khẳng định việc thực hiện tham vấn, và/hoặc dự án sẽ thất bại. Trong trường hợp của REDD+, các biện pháp không tuân thủ bổ sung có thể là dự án không được đăng ký vào Chương trình REDD+ quốc gia. Xem Bảng 5 về ví dụ khi cơ chế không tuân thủ có thể hoạt động theo hướng song song và theo hướng bổ sung với GRMs. Khung pháp lý của một quốc gia có thể cấm chuyển đổi rừng tự nhiên mà không có kế hoạch và các biện pháp không tuân thủ liên quan đến việc vi phạm quy định này có thể lĩnh án tù từ 5-10 năm, cộng với các chi phí để trồng số lượng X héc-ta rừng. Trong trường hợp của REDD+, loại biện pháp này sẽ góp phần đảm bảo rằng không xảy ra việc chuyển đổi rừng tự nhiên khi thực hiện các hoạt động REDD Quyết định 1/CP.16 Phụ lục 1, điều 2 của UNFCCC 21

36 III. Hướng dẫn Làm thế nào để áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia? Hướng dẫn về cách thức áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn được tổ chức thực hiện trong bốn giai đoạn chung: Hình 3: Các giai đoạn của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Bước 1 Thiết lập cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Bước 2 Thiết lập mục tiêu và phạm vi Bước 3 Xác định và đánh giá các khung Bước 4 Định rõ và thiết kế CSA Không có phương pháp cố định và tuyến tính nào để xây dựng một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn, vì nó sẽ phụ thuộc đáng kể vào bối cảnh và hoàn cảnh của quốc gia. Tuy nhiên, dựa trên những hiểu biết và quá trình học hỏi từ các nước tiên phong CSA 22, hướng dẫn chung này có thể được sử dụng bởi tất cả các nước xem xét xây dựng một hệ thống các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia. Các quốc gia đã thực hiện các bước nhất định (như xây dựng các chỉ số) cũng có thể sử dụng hướng dẫn này để xác định các bước bổ sung và phù hợp nhằm đáp ứng các bối cảnh và mục tiêu của các quốc gia đó. Hình 3 tóm tắt các giai đoạn chính cho việc áp dụng một CSA 23, trong khi Bảng 7 trình bày một cái nhìn tổng quan chi tiết hơn về bốn giai đoạn, các bước cấu thành từng giai đoạn và các mục tiêu tương ứng cũng như các kết quả đầu ra. Hình 4 cung cấp một cái nhìn tổng quan về cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn sẽ như thế nào sau khi thực hiện các giai đoạn này và bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị của một quốc gia (VD: sẽ dẫn đến việc xác định các khía cạnh liên quan của mỗi khung được sử dụng để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn và cung cấp thông tin về cách thức mà các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào). 22. Các nước tiên phong bao gồm Mexico và Việt Nam 23. Lưu ý rằng mặc dù các giai đoạn được đánh số nhưng có thể thực hiện song song các giai đoạn. 22

37 Hình 4: Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn được thông qua Legal Framework Khung pháp lý có liên quan mới/ hiện có Xác định Xác định Thực hiện Xác định Khung thể chế có liên quan mới/ hiện có Thực hiện Xác định Hệ thống Thông tin các Biện pháp Đảm bảo An toàn (SIS) Hệ thống tin có liên quan mới/ hiện có Khung tuân thủ Cơ chế giải quyết khiếu nại có liên quan mới/ hiện có Cơ chế không tuân thủ có liên quan mới/ hiện có Xây dựng dựa trên Bảng 7: Tổng quan về cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn các giai đoạn, bước, mục tiêu, và kết quả đầu ra Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 1. Thiết lập một cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 1.1. Xác định các thành phần sẽ bao gồm trong cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Định rõ vai trò của cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Xây dựng năng lực của các thành viên của cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan. Đảm bảo việc thiết kế và thực hiện CSA mang tính toàn diện và minh bạch. Xác định được cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan với các thành viên có năng lực và trách nhiệm rõ ràng để hỗ trợ quá trình thiết kế và thực hiện CSA. 23

38 Bảng 7: Tổng quan về cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn các giai đoạn, bước, mục tiêu, và kết quả đầu ra Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 2. Thiết lập mục tiêu & phạm vi 2.1. Quyết định về phạm vi của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định phạm vi áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn, bằng cách chỉ ra những hoạt động nào (hoạt động REDD+ và các hoạt động bổ sung khác) sẽ gắn với các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn thuộc CSA. Một quyết định ban đầu về phạm vi mà CSA sẽ tập trung vào. Các bước này có thể được thực hiện theo khung kỹ thuật, khung pháp lý hay khung chính sách (VD: chiến lược/chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia) Xác định xem mục tiêu nào của các biện pháp đảm bảo an toàn cần đạt được thông qua cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định những mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn nào (biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và các biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung khác) sẽ được áp dụng khi thực hiện các hoạt động liên quan đến CSA. Xác định rõ các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho hoạt động REDD+ (và có thể cho một tập hợp các hoạt động quy mô rộng hơn). Việc xác định các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn có thể áp dụng hình thức của các nguyên tắc cấp cao. Các bước này có thể được thực hiện theo khung pháp lý hay khung chính sách (VD: chiến lược/ chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia) 2.3 Quyết định cách thức mà chiến lược REDD+ quốc gia đang trong tiến trình phát triển cung cấp thông tin như thế nào cho phạm vi và mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn. Lựa chọn các chính sách và biện pháp để giải quyết các nguyên nhân mất rừng và suy thoái rừng, trong đó bao gồm chiến lược REDD+ quốc gia, cung cấp thông tin cho việc thiết lập phạm vi của CSA, và ngược lại. Một chiến lược REDD+ quốc gia có xem xét đến phạm vi của các nguyên tắc của biện pháp đảm bảo an toàn trong thiết kế của mình. CSA có xem xét đến phạm vi của các chính sách và biện pháp REDD+, như được nêu trong chiến lược quốc gia, trong quá trình và các sản phẩm tổng hợp của CSA. 24

39 Bảng 7: Tổng quan về cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn các giai đoạn, bước, mục tiêu, và kết quả đầu ra Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 3. Xác định & đánh giá các khung 3.1. Tiến hành phân tích lỗ hổng của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Áp dụng một cách tiếp cận để xác định và đánh giá mỗi khung. Thông qua vận dụng phương pháp, xác định và đánh giá xem có thể sử dụng các khía cạnh nào của các khung này để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA, và xác định các lỗ hổng và điểm yếu cần được giải quyết. Một tài liệu kỹ thuật xác định các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có thể được sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA, cũng như các lỗ hổng và điểm yếu cần được giải quyết Xác định và đánh giá các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn Xây dựng đề xuất để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Xác định các hành động thích hợp có thể áp dụng để giải quyết các lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Tài liệu kỹ thuật đưa ra các khuyến nghị có thể áp dụng nhằm giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. 25

40 Giai đoạn Bước Mục tiêu Đầu ra 4. Định rõ & thiết kế csa 4.1. Xác định các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn sẽ được thực hiện như thế nào bằng cách sử dụng khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ hiện có, đồng thời thừa nhận những lỗ hổng hiện tại. Sử dụng các kết quả đầu ra của Giai đoạn 3 để xác định chính thức các khía cạnh nào của khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ hiện có sẽ được quốc gia xem xét là một phần của CSA. Tài liệu chính sách/kỹ thuật nêu rõ cách thức mà khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện tại của một quốc gia sẽ thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện có Xác định các dòng hoạt động ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để giải quyết những lỗ hổng và yếu kém trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện tại. Xác định và ưu tiên các hành động cần được thực hiện để đạt được CSA có hiệu lực. Một tài liệu lộ trình nêu rõ các hành động cần được thực hiện để đạt được CSA có hiệu lực, có nêu chi tiết về khung thời gian và các đối tác chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động của mình Xác định trách nhiệm và khung thời gian để thực hiện các hành động sẽ giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Xác định cách tổ chức thể chế cần thiết để giám sát hoạt động của CSA Làm rõ cách thức CSA sẽ hoạt động như thế nào ở cấp quốc gia và cấp địa phương Thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xác định cơ cấu thể chế và diễn đàn thông tin sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp, đánh giá và đóng gói thông tin để đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau, sử dụng các chỉ số hoặc các phương tiện khác. Một cơ cấu thể chế phục vụ để thu thập các thông tin liên quan ở một địa điểm, để tổng hợp và đóng gói nhằm đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau. Sự giải thích rõ ràng về những hệ thống thông tin mới/ hiện có nào (bao gồm giám sát và báo cáo) sẽ bao gồm hệ thống thông tin này. Một nền tảng thông tin (có thể xây dựng dựa trên nền tảng thông tin hiện có hoặc xây dựng mới) để chia sẻ thông tin (ví dụ: cổng web). 26

41 Hướng dẫn về từng giai đoạn bao gồm: Mục tiêu và kết quả đầu ra: được cung cấp trong một bảng tóm tắt, nhắc nhở người đọc về mục đích và những kết quả chính dự kiến sau mỗi bước. Các bước: là một tập hợp hướng dẫn ngắn gọn về cách thức hoàn thành từng giai đoạn như thế nào. Thực tiễn quốc gia: được cung cấp trong hộp văn bản, phản ánh ví dụ thực tế về cách thức mà một số quốc gia tiên phong đã tiếp cận và thực hiện các bước này như thế nào. Công cụ: được cung cấp theo định dạng bảng liệt kê danh sách các công cụ đảm bảo an toàn khác nhau hiện có cho các nước để xem xét khi thực hiện từng giai đoạn. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng Công cụ về Cách tiếp cận các Biện pháp Đảm bảo An toàn Quốc gia của Chương trình UN-REDD (CAST) sẽ cung cấp phân tích chi tiết hơn về các công cụ và tài nguyên sẵn có. 24 Quá trình thiết kế một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn phải được đi kèm với hoạt động nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cho tất cả các bên liên quan tham gia. Các hoạt động nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cần được tiến hành liên tục ở tất cả các giai đoạn và lặp đi lặp lại trong suốt quá trình xây dựng CSA

42 Giai đoạn 1 thiết lập cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Mục tiêu Đảm bảo việc thiết kế và thực hiện CSA toàn diện và minh bạch Đầu ra Xác định được cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan với các thành viên có năng lực và trách nhiệm rõ ràng để tạo thuận lợi cho việc thiết kế và thực hiện CSA. Quy trình thiết lập, điều khoản tham chiếu, và quy tắc nội bộ của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan được bao gồm trong một quy định. Một quá trình có sự tham gia là rất cần thiết trong việc xây dựng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn toàn diện và minh bạch. Các nước nên xem xét việc thiết lập một cơ quan đa bên liên quan, ví dụ: nhóm công tác kỹ thuật, để hỗ trợ thiết kế và thực hiện cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn. Xem Hộp 4 về ví dụ thực tiễn quốc gia. Hộp 4: Thực tiễn quốc gia về việc thiết lập một cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Với sự hỗ trợ của REDD+ SES, Guatemala đã thiết lập Ủy ban Quốc gia về các Biện pháp Đảm bảo An toàn Xã hội và Môi trường (CNSAS). Các đại diện của chính phủ, xã hội dân sự, các nhóm dân tộc bản địa, cộng đồng địa phương, khu vực tư nhân và các học viện tham gia CNSAS. Mặc dù ban đầu CNSAS được thiết lập để hỗ trợ việc sử dụng REDD+ SES và xây dựng một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia, nhưng các thành viên đã nhất trí mở rộng vai trò của Ủy ban để có thể hỗ trợ việc thiết kế và thực hiện một hệ thống các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia. Trong năm 2013, các thành viên của ủy ban đã được hưởng lợi từ một số hoạt động tập huấn và xây dựng năng lực đã được tổ chức để đảm bảo rằng tất cả các thành viên của ủy ban có thể tham gia một cách có hiệu quả. 28

43 Hình 5 đưa ra các bước để thực hiện Giai đoạn 1. Trong khi sẽ là tốt hơn nếu thiết lập và sử dụng cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan càng sớm càng tốt, thì trong thực tế cơ quan này có thể được thiết lập song song với bất kỳ giai đoạn nào của quá trình CSA. Hình 5: Các bước thực hiện Giai đoạn 1 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 1.1. Xác định các thành phần sẽ bao gồm trong cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 1.2. Định rõ vai trò của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan 1.3. Xây dựng năng lực của các thành viên của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Trong trường hợp đã tồn tại cơ quan có sự tham gia của các bên liên quan thích hợp, cần tránh trùng lặp các cơ cấu không cần thiết, và thay vì thiết lập cơ quan mới, cần tiến hành lồng ghép với các diễn đàn REDD+ hiện có hoặc các quy trình quản lý môi trường/lâm nghiệp khác, như Hiệp định Đối tác Tự nguyện về Thực thi Lâm luật, Quản trị rừng và Thương mại Lâm sản VPA/FLEGT Xác định các thành phần sẽ bao gồm trong cơ quan chuyên trách về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Trong quá trình thiết lập một cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan, các nước cần phải xác định ai sẽ là thành viên của cơ quan này. Tối thiểu là, các quốc gia phải đảm bảo sự cân bằng về tính đại diện giữa các bên liên quan quan tâm và các bên liên quan thích hợp có khả năng bị ảnh hưởng bởi các hoạt động REDD+. Các bên liên quan chính cần xem xét tính đại diện bao gồm: Cơ quan chính phủ, Các tổ chức phi chính phủ, Học viện và các tổ chức nghiên cứu, Nhóm dân tộc bản địa, Cộng đồng địa phương, và Khu vực tư nhân. 29

44 Trong các trường hợp đã có sự tồn tại của cơ quan có sự tham gia của đa bên liên quan (ví dụ: các nhóm công tác kỹ thuật REDD+ được thành lập trong FCPF hoặc SES REDD+), các nước sẽ cần phải đánh giá xem liệu cơ quan hiện tại có thể được sử dụng cho mục đích đảm bảo sự tham gia vào CSA hay không. Nếu các quốc gia xác định phù hợp và có lợi khi thiết lập một cơ quan chuyên môn về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan, thì các quốc gia đó nên tìm cách thiết lập cơ quan chuyên môn phối hợp với cơ quan có sự tham gia của các bên liên quan hiện có. Đặc biệt là, các nước cần xác định các bên liên quan nào đã từng tham gia vào các diễn đàn có liên quan hiện có sẽ là một phần của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Xác định vai trò của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Các nước cần phải xác định vai trò và trách nhiệm của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan. Hai vai trò chính và bổ sung mà cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan cần phải có là: Cung cấp đầu vào kỹ thuật để xây dựng và thực hiện CSA (được chỉ đạo bởi chính phủ), và Hỗ trợ tạo điều kiện và giám sát quá trình CSA. Khi vai trò tổng thể của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan được xác định, cần xác định trách nhiệm cụ thể và thống nhất với các thành viên. Ngoài ra, các thành viên cũng cần phải xác định các điều khoản tham chiếu và các quy tắc điều hành nội bộ của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan. Cuối cùng, điều quan trọng là phải xem xét tất cả các tài liệu liên quan đến việc thiết lập và vận hành cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan phải được công bố công khai và dễ tiếp cận cho tất cả các đối tượng quan tâm. Các nước có thể muốn xem xét việc tạo ra một website chuyên dụng hoặc một trang web (trong một website có sẵn liên quan đến REDD+) để chia sẻ thông tin này Xây dựng năng lực của các thành viên của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan Để đảm bảo tính hiệu quả của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan, điều quan trọng là ban đầu phải cung cấp hoạt động xây dựng năng lực 30

45 cho các thành viên về REDD+ và các biện pháp đảm bảo an toàn. Đầu tư ban đầu về năng lực thể chế này nên tìm cách đạt được mức độ thống nhất về kiến thức và sự hiểu biết của các thành viên khác nhau của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan giữa đại diện của cơ quan chính phủ, tổ chức xã hội dân sự và khu vực tư nhân. Về vấn đề này, các nước cần phải xem xét hỗ trợ các hoạt động nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực (như hội thảo tập huấn và các cuộc họp) cho các thành viên của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của đa bên liên quan và cho các bên liên quan mà họ đại diện. Trong khi bước quan trọng ban đầu là quy trình xây dựng năng lực cho các thành viên của cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan, thì việc xây dựng năng lực và nâng cao nhận thức cần được tiến hành khi cần thiết ở tất cả các giai đoạn của quá trình thiết kế CSA. Điều quan trọng cần lưu ý đó là các vấn đề được bao gồm trong hoạt động xây dựng năng lực và nâng cao nhận thức có thể thay đổi theo từng giai đoạn (ví dụ: Giai đoạn 3 có thể yêu cầu thực hiện các hoạt động nâng cao năng lực liên quan đến mối liên kết giữa khung pháp lý của một quốc gia với việc vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn). Công cụ hữu ích cho Giai đoạn 1 Công cụ/tài nguyên Hướng dẫn thực hiện SES REDD+ Nhận xét Cung cấp hướng dẫn chi tiết xác nhận của các cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan (Nhóm Hỗ trợ và Uỷ ban Tiêu chuẩn) Hướng dẫn Sự Tham gia của các Bên Liên quan UN-REDD/ FCPF Cung cấp hướng dẫn về cách thức tham gia của các bên liên quan có thể được đảm bảo như thế nào trong cơ chế REDD+. 31

46 Giai đoạn 2 thiết lập mục tiêu & phạm vi Giai đoạn 2 của CSA có ba bước liên kết với nhau (xem Hình 6); mỗi bước có kèm theo từng mục tiêu và kết quả đầu ra cụ thể. Hình 6: Các bước liên kết với nhau trong Giai đoạn 2 của một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 2.1 Quyết định phạm vi áp dụng biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia - cho REDD+; toàn ngành; đa ngành? 2.2 Quyết định những mục tiêu nào của các biện pháp đảm bảo an toàn cần phải đạt được - Cancum hay mục tiêu khác...? 2.3 Quyết định cách thức chiến lược REDD+ quốc gia đang phát triển cung cấp thông tin cho phạm vi và mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào - và ngược lại 2.1 quyết định về phạm vi ứng dụng các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia Mục tiêu Xác định phạm vi áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn, bằng cách đề ra những hoạt động nào (hoạt động REDD+ và các hoạt động bổ sung khác) sẽ gắn với các yêu cầu đảm bảo an toàn theo CSA. Đầu ra Một quyết định ban đầu về phạm vi của CSA. Các bước này có thể được thực hiện theo khung kỹ thuật, pháp lý hay chính sách (VD: chiến lược/chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia). Phạm vi của CSA có thể khác nhau tùy thuộc vào các hoạt động và các lĩnh vực mà một quốc gia lựa chọn để điều chỉnh thông qua cách tiếp cận này. Ba lựa chọn quy mô rộng đó là: a) một cách tiếp cận cụ thể cho REDD+; b) một cách tiếp cận trên toàn ngành; hoặc c) một cách tiếp cận liên ngành; tất cả các cách tiếp cận này được mô tả dưới đây. Xem Hình 7 về đại diện của các phạm vi khác nhau cho CSA. 32

47 Cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ tìm cách áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn chỉ dành cho những hoạt động 25 được tài trợ theo chương trình REDD+ quốc gia. Cách tiếp cận này thường sẽ yêu cầu áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn liên ngành, do các hoạt động REDD+ ở hầu hết các nước sẽ bao gồm các can thiệp trong nhiều ngành, như ngành lâm nghiệp, nông nghiệp, năng lượng, v.v. Cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn trong toàn ngành tìm cách áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn cho các hoạt động đã được xác định của một ngành cụ thể (như ngành lâm nghiệp). Sự khác biệt giữa cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn cho REDD+ và cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn trên toàn ngành đó là cách tiếp cận trên toàn ngành áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn cho tất cả các hoạt động trong một lĩnh vực nhất định (tiến xa hơn so với hoạt động của REDD+ được thực hiện bởi quốc gia). Cuối cùng, một cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn liên ngành bao gồm nhiều lĩnh vực nhằm tìm cách áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn thông qua các hoạt động và vận hành của ngành, hơn nữa, bất kể các hoạt động đó được tài trợ như thế nào. Sự khác biệt giữa cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn cho REDD+ và cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn liên ngành là cách tiếp cận liên ngành áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn cho một tập hợp các hoạt động rộng lớn hơn và toàn diện hơn nhiều trong các ngành được lựa chọn. Phạm vi này tiến xa hơn việc đảm bảo rằng các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho các hoạt động REDD+ được thiết kế để giải quyết nguyên nhân mất rừng và suy thoái rừng, và ví dụ có thể bao gồm việc áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn xã hội và môi trường cho tất cả các hoạt động trên đất liền (nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng, khai thác mỏ, v.v.) trong một quốc gia. Hình 7: Các phạm vi tiềm năng khác nhau của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Các ngành khác Ngành lâm nghiệp Ngành nông nghiệp Hoạt động cụ thể về REDD+ Cách tiếp cận QG về các Biện pháp ĐBAT REDD+ Hoạt động cụ thể phi REDD+ Cách tiếp cận QG về các Biện pháp ĐBAT đa ngành ngành Cách tiếp cận QG về các Biện pháp ĐBAT cho từng ngành Nguồn: trích từ Rey và cộng sự (2013b). 25. Các hoạt động được liệt kê trong Quyết định 1/CP.16 điều 70: (a) Giảm phát thải từ phá rừng; (b) giảm phát thải từ suy thoái rừng; (c) bảo tồn trữ lượng các-bon rừng; (d) quản lý rừng bền vững; (e) nâng cao trữ lượng các-bon rừng. 33

48 Một quốc gia có thể xác định khởi đầu với một phạm vi phù hợp với bối cảnh và sự tiến bộ của mình thông qua một cách tiếp cận từng giai đoạn để xây dựng một cách tiếp cận quốc gia toàn diện về các biện pháp đảm bảo an toàn cho các hoạt động kinh tế trên đất liền, xúc tác bởi REDD+, VD: bắt đầu với một CSA cụ thể cho REDD+, và sau đó phát triển để bao gồm toàn ngành, lâm nghiệp hoặc nông nghiệp, và cuối cùng là phấn đấu hướng tới một CSA liên ngành. Điều này được hiểu rằng cả hệ thống trên toàn ngành và cách tiếp cận liên ngành sẽ kết hợp các hoạt động REDD+. Vì vậy, cho dù một quốc gia có lựa chọn quy mô nào thì sẽ cần phải xác định các hoạt động REDD+ nào sẽ được thực hiện trong nước và thực hiện như thế nào (Xem Phần 2.3). Các quốc gia lựa chọn để có một phạm vi CSA rộng hơn (một cách tiếp cận cụ thể trong ngành và một cách tiếp cận liên ngành) sẽ cần phải tiến xa hơn phạm vi của các hoạt động REDD+ về việc xác định các hoạt động sử dụng đất bổ sung và các hoạt động này phải phù hợp với các biện pháp đảm bảo an toàn mà được quốc gia đó thông qua. Xem ví dụ về thực tiễn quốc gia trong Hộp 5. Hộp 5: Ví dụ về thực tiễn quốc gia trong việc xác định phạm vi của CSA Trong năm 2012, Mexico cải cách Luật Phát triển Rừng Bền vững (LGDFS), điều khoản số 134 Bis, thiết lập các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và một tập hợp các biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung sẽ được áp dụng cho các chính sách và hoạt động liên quan đến dịch vụ môi trường (bao gồm REDD+). Do đó, Mexico xác định rằng một bộ các hoạt động có quy mô lớn hơn (tiến xa hơn các hoạt động REDD+) sẽ phụ thuộc vào việc áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia, lựa chọn một hệ thống toàn ngành kết hợp REDD+. Theo hướng toàn diện nhất, một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn sẽ phục vụ như một khung liên ngành cho hoạt động môi trường và xã hội cho tất cả các ngành trên đất liền - lâm nghiệp, nông nghiệp, năng lượng, v.v. - phù hợp với Diễn đàn Cấp cao về Hiệu quả Viện trợ (đặc biệt là Diễn đàn được tổ chức tại Paris và Accra) đã nhấn mạnh đáng kể về sự cần thiết của các nước phải xây dựng các hệ thống quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn liên ngành. Quá trình ban đầu và lặp đi lặp lại để lựa chọn phạm vi chủ yếu sẽ phụ thuộc vào tính khả thi về mặt chính trị để bảo đảm các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho các hoạt động và các ngành được lựa chọn. 34

49 2.2. Xác định các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn nào cần đạt được thông qua cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Mục tiêu Xác định những mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn nào (biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung) sẽ được áp dụng khi thực hiện các hoạt động liên quan đến CSA. Đầu ra Xác định rõ các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho các hoạt động REDD+ (và có thể dẫn đến một bộ các hoạt động quy mô rộng hơn). Việc xác định các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn có thể dưới hình thức các nguyên tắc cấp cao. Các bước này có thể được thực hiện theo khung pháp lý hay khung chính sách (VD: chiến lược/chương trình/ kế hoạch hành động REDD+ quốc gia). Bước thứ hai có liên quan chặt chẽ với nhau trong Giai đoạn 2 đó là xác định những mục tiêu của của các biện pháp đảm bảo an toàn nào cần phải đạt được thông qua CSA. Việc xác định các hoạt động của quốc gia sẽ phải gắn với các biện pháp đảm bảo an toàn, và việc lựa chọn các biện pháp đảm bảo an toàn để áp dụng cho các hoạt động này phải hỗ trợ lẫn nhau và được xác định thông qua một quá trình cung cấp thông tin cho nhau một cách lặp đi lặp lại. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp các hệ thống cụ thể cho REDD+, do các chiến lược hoặc chương trình REDD+ quốc gia dự kiến sẽ xác định những hoạt động REDD+ nào sẽ được thực hiện ở trong nước và tập hợp những biện pháp đảm bảo an toàn nào sẽ được áp dụng. Cần lưu ý rằng nếu các quốc gia tìm cách tham gia vào cơ chế REDD+ của UNFCCC và tiếp cận các khoản chi trả dựa trên kết quả, thì họ phải đảm bảo rằng các hoạt động REDD+ phù hợp với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun 26. Vì vậy, sự lựa chọn của một quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (bất kể phạm vi hệ thống nào mà họ lựa chọn) có thể dao động tối thiểu từ việc nhất quán với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun cho tới phạm vi của các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung phù hợp với nhu cầu và ưu tiên của riêng quốc gia đó. Khi vượt ra ngoài biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, các quốc gia có thể đáp ứng các yêu cầu trong nước và quốc tế hiện hành khác. Việc xác định mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn có thể áp dụng hình thức nguyên tắc cấp cao và trong một số trường hợp các quốc gia có thể lựa chọn xây dựng các tiêu chí để hỗ trợ sự hiểu biết của họ. Bước này phải tạo ra cam kết về pháp lý hay chính trị của chính 26. Quyết định 12/CP.17 điều 63 của UNFCCC 35

50 phủ. Hộp 6 cung cấp ví dụ về một quốc gia, Mexico, đã xác định và luật hóa việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và một số mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn bổ sung. Trong một số trường hợp, các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn chồng Hộp 6: Thực tiễn quốc gia trong việc xác định và xây dựng luật cho các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn: áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun theo pháp luật của Mexico Trong năm 2012, Mexico đã cải cách sửa đổi điều 134 Bis của Luật Phát triển Rừng Bền vững (LGDFS) nhằm công nhận về mặt pháp lý các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun như là một bộ các biện pháp đảm bảo an toàn thống nhất và thiết lập thêm một bộ các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng trong các chính sách và các hoạt động liên quan đến dịch vụ môi trường (bao gồm REDD+). Hơn nữa, dự thảo Chiến lược REDD+ Quốc gia (ENAREDD+) cụ thể đặt ra rằng các hoạt động REDD+ sẽ phù hợp với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn ở Mexico tiến xa hơn các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun như quy định trong điều 134 Bis của LGDFS. 1. Sự đồng thuận tự nguyên, tham vấn trước và được cung cấp thông tin cho ejidos (đất đai của xã), cộng đồng và người dân bản địa; 2. Phân phối lợi ích công bằng; 3. Sự chắc chắn và tôn trọng quyền sở hữu tài sản hợp pháp. Chủ sở hữu đất đai hợp pháp được tiếp cận nguồn tài nguyên thiên nhiên; 4. Toàn diện và công bằng về lãnh thổ, văn hóa, xã hội và giới; 5. Sự tham gia của số đông trong xã hội; 6. Minh bạch, tiếp cận thông tin và trách nhiệm giải trình; 7. Công nhận và tôn trọng các hình thức tổ chức nội bộ; 8. Lồng ghép, tính toàn diện, phối hợp và bổ sung giữa các chính sách và công cụ của ba ngành thuộc chính phủ. 36

51 chéo với các yêu cầu của biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (VD: sự phù hợp với các điều ước quốc tế). Khi tiến hành xác định những mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn nào cần đạt được thông qua CSA, điều quan trọng đối với các nước đó là cần xem xét tập hợp các biện pháp đảm bảo an toàn xuất phát từ luật pháp quốc gia và quốc tế của quốc gia đó (VD: các hiệp định nhân quyền quốc tế), và các cam kết hợp đồng song phương và đa phương (VD: FCPF và/ hoặc các sáng kiến REDD+ song phương) không được bao gồm trong các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Bằng cách đảm bảo các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia mang tính toàn diện, các nước có thể đảm bảo rằng CSA của họ có thể được sử dụng để đáp ứng tất cả các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn được áp dụng cho quốc gia. 2.3 Quyết định cách thức chiến lược redd+ quốc gia đang được xây dựng cung cấp thông tin cho phạm vi và mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn Mục tiêu Lựa chọn các chính sách và biện pháp để giải quyết nguyên nhân mất rừng và suy thoái rừng, trong đó bao gồm chiến lược REDD+ quốc gia, và cung cấp thông tin cho việc thiết lập phạm vi của CSA, và ngược lại. Đầu ra Một chiến lược REDD+ quốc gia có xem xét đến phạm vi của các nguyên tắc đảm bảo an toàn trong quá trình thiết kế. CSA có tính đến phạm vi của các chính sách và biện pháp REDD+, như được nêu trong chiến lược quốc gia, trong quá trình và các sản phẩm tổng hợp của CSA. Do các hoạt động REDD+ ở hầu hết các nước sẽ bao gồm nhiều ngành (như lâm nghiệp, nông nghiệp, năng lượng, v.v.), và cần tìm cách giải quyết nguyên nhân gây mất rừng và suy thoái rừng, nên phạm vi áp dụng CSA cụ thể cho REDD+ sẽ được xác định bằng cách lựa chọn các chính sách và biện pháp trong chiến lược REDD+ quốc gia để giải quyết các nguyên nhân này. Bảng 8 trình bày ví dụ về các hoạt động REDD+ quốc gia được lựa chọn và các hoạt động này sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến phạm vi của CSA cụ thể cho REDD+. Vì vậy, khi đánh giá phạm vi áp dụng CSA cụ thể cho REDD+, các nước cần tìm cách kiểm tra bộ hoạt động REDD+ nào sẽ được thực hiện tại quốc gia đó và thực hiện như thế nào. 37

52 Bảng 8: Ví dụ về các hoạt động REDD+ được lựa chọn xác định phạm vi áp dụng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn cụ thể cho REDD+ như thế nào Quốc gia Các hoạt động REDD+ Quy mô áp dụng CSA cụ thể cho REDD+ Costa Rica 27 Cộng hòa Dân chủ Congo 30 Các hoạt động REDD+ được liên kết với chương trình quốc gia về Chi trả Dịch vụ Hệ Sinh thái (PES). Các hoạt động REDD+ được xác định liên quan đến việc phá rừng có thể tránh được 28 và nâng cao trữ lượng các-bon 29 bao gồm: Mở rộng mức độ bao phủ PES để giảm hơn nữa tỷ lệ phá rừng trong rừng tái sinh và rừng cây lâu năm. Cung cấp PES để cải tạo và trồng rừng. Thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ gỗ bền vững từ rừng nguyên sinh và thứ sinh tự nhiên và tái sinh. Các hoạt động REDD+ trực tiếp tìm cách giải quyết nguyên nhân gây mất rừng và suy thoái rừng trong cả nước. Các hoạt động REDD+ được xác định bao gồm: Khai thác gỗ giảm tác động (thông qua tăng cường giám sát và thực thi pháp luật); Trồng rừng thông qua việc cung cấp các ưu đãi; Nông lâm kết hợp và thâm canh nông nghiệp; Kiểm soát cháy rừng để bảo vệ tái sinh tự nhiên; Thiết lập và quản lý các nhượng bộ bảo tồn và các khu bảo tồn; Quản lý rừng cộng đồng; Cải thiện hiệu quả năng lượng Trong trường hợp này, các hoạt động REDD+ sẽ được thực hiện thông qua các chính sách mà không yêu cầu sự tham gia của các ngành khác. Do đó, phạm vi áp dụng CSA cụ thể cho REDD+ được giới hạn trong ngành chịu trách nhiệm thực hiện. Trong trường hợp này, quốc gia đang tìm cách thực hiện các hoạt động REDD+ mà có thể giải quyết được nguyên nhân gây mất rừng và suy thoái rừng, đòi hỏi sự tham gia của các ngành khác. Do đó, phạm vi ứng dụng của CSA cụ thể cho REDD+ sẽ được xác định bởi các ngành cần tham gia vào việc thực hiện các hoạt động REDD ER-PIN 15/2/2013, có sẵn tại Các hoạt động được liệt kê trong Quyết định 1/CP.16, điều 70: (a) Giảm phát thải từ phá rừng 29. Các hoạt động được liệt kê trong Quyết định 1/CP.16 điều 70: (e) nâng cao trữ lượng các-bon rừng 30. ER-PIN tháng 4/2014, có sẵn tại: 38

53 Công cụ hữu ích cho Giai đoạn 2 Công cụ/tài nguyên Đánh giá Môi trường và Xã hội Chiến lược (SESA) thuộc Quỹ Đối tác Cácbon ngành Lâm nghiệp (FCPF) Đánh giá Quản trị lâm nghiệp có sự tham gia của Chương trình UN- REDD (PGA) Nhận xét SESA là một quá trình đánh giá kết hợp các công cụ phân tích và phương pháp tiếp cận có sự tham gia đóng góp vào việc thiết kế các chiến lược REDD+ quốc gia. SESA dự kiến sẽ cung cấp thông tin cho quá trình thiết kế chiến lược/chương trình REDD+ quốc gia về những hoạt động nào sẽ phụ thuộc vào các biện pháp đảm bảo an toàn, trong những vấn đề khác. Do đó, SESA có thể phục vụ như một cơ hội để đánh giá phạm vi của CSA. Cung cấp một quá trình nhiều bên liên quan cho phép các bên liên quan xác định các vấn đề quản trị ưu tiên liên quan đến REDD+ tại quốc gia đó. Do quá trình thiết kế CSA dựa trên hệ thống quản trị quốc gia, nên đây có thể là một cơ hội để đánh giá phạm vi của CSA. Dự thảo UN-REDD về Tiêu chí và Nguyên tắc Môi trường và Xã hội (UN-REDD SEPC) Tiêu chuẩn Môi trường và Xã hội REDD+ (REDD+ SES) Cung cấp các tiêu chí chi tiết có thể được sử dụng để giải quyết các yếu tố chuyên đề của các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và thiết lập các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia. Cung cấp các nguyên tắc, tiêu chí và chỉ số có thể được sử dụng tham chiếu để thiết lập các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia. 39

54 Giai đoạn 3 xác định & đánh giá các khung Trong khi các mục tiêu bổ sung sau đó có thể kết hợp vào CSA và phạm vi của CSA cũng có thể được mở rộng, ở giai đoạn này các quốc gia cần phải có một ý tưởng ban đầu nhưng phải rõ ràng về các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn cần phải đạt được thông qua CSA. Giai đoạn tiếp theo (giai đoạn 3) nhằm giúp các nước đánh giá hệ thống quản trị hiện có của quốc gia đó (tức là khung pháp lý, thể chế và tuân thủ) có thể được sử dụng để thực thi các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào. Hình 8 thiết lập các bước để thực hiện Giai đoạn 3. Mỗi bước được đi kèm với các mục tiêu và kết quả đầu ra cụ thể. Hình 8: Các bước thực hiện Giai đoạn 3 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 3.1. Tiến hành phân tích lỗ hổng của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Áp dụng một cách tiếp cận để xác định và đánh giá mỗi khung Xác định và đánh giá các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn Xây dựng đề xuất để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. 40

55 3.1. Tiến hành phân tích lỗ hổng của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Mục tiêu Thông qua vận dụng phương pháp, xác định và đánh giá xem các khía cạnh nào của các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có thể được sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA và xác định các lỗ hổng và điểm yếu cần phải được giải quyết. Đầu ra Một tài liệu kỹ thuật xác định các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có thể được sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn và thiết kế CSA, cũng như các lỗ hổng và điểm yếu cần được giải quyết Áp dụng một cách tiếp cận phương pháp luận để xác định và đánh giá mỗi khung Để xác định và đánh giá khung pháp lý, khung thể chế và khung tuân thủ hiện tại so với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, các nước cần phải áp dụng một cách tiếp cận để xác định và đánh giá các khung này, bao gồm việc xác định bất kỳ lỗ hổng và điểm yếu nào. Các quốc gia cần xem xét tiến hành phân tích lỗ hổng trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ cả về lý thuyết (xác định và đánh giá xem những vấn đề nào được nêu trong các văn bản chính thức của chính phủ) và trong thực tiễn (xác định và đánh giá những khía cạnh liên quan của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ thực sự hoạt động như thế nào trong thực tế). Các nước cũng nên lưu ý rằng việc phân tích lỗ hổng của mỗi khung có thể sử dụng đáng kể các nguồn lực (đặc biệt là thời gian), và phải được thực hiện theo cách tiếp cận từng giai đoạn (bắt đầu với việc phân tích lỗ hổng pháp lý), dựa trên quá trình phân tích từng lỗ hổng trong khi thực hiện. Cuối cùng, và quan trọng nhất, đó là các quốc gia cần phải xác định các thông số rõ ràng mà dựa vào đó các khung hiện có sẽ được xác định và đánh giá. Khi sự nỗ lực tối thiểu của các quốc gia là vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, các thông số mà dựa vào đó các khung hiện có sẽ xác định và đánh giá phải là những nguyên tắc được thể hiện trong các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Tuy nhiên, do các nguyên tắc đảm bảo an toàn Cancun có quy mô rộng và không cung cấp đủ hướng dẫn về những thành tố chủ đề bao gồm trong quá trình phân tích lỗ hổng, nên cần phải áp dụng diễn giải các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun ở cấp quốc gia và quốc tế. 41

56 Những lợi thế của việc áp dụng diễn giải độc lập mang tính quốc tế về các biện pháp đảm bảo an toàn đó là: Phân tích các nguyên tắc quy mô rộng của các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun một cách có hệ thống thành các tiêu chí, và có thể là các chỉ số, cung cấp một chỉ dẫn rõ ràng về các thành tố chủ đề nào cần phải được xác định và đánh giá. Tuy nhiên, các nguyên tắc này vẫn có mức độ tổng quát phù hợp để cho phép các nước áp dụng biện pháp đảm bảo an toàn Cancun vào bối cảnh và hoàn cảnh khác nhau của các quốc gia. Tạo sự tự tin cho tất cả các bên liên quan đảm bảo các thành tố chủ đề phải được xác định và đánh giá trong quá trình phân tích lỗ hổng Xác định và đánh giá các khía cạnh của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn Sau khi quốc gia đã xác định cách tiếp cận rõ ràng bao gồm các thông số mà dựa vào đó để xác định và đánh giá các khung hiện tại (VD: diễn giải các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun ở cấp độ quốc gia và quốc tế), cách tiếp cận này phải được áp dụng để hướng dẫn xác định và đánh giá mỗi khung. Bằng cách sử dụng diễn giải cấp độ quốc tế hoặc quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun làm cơ sở, các nước nên tìm cách xây dựng một ma trận phân tích phù hợp với câu hỏi chẩn đoán và các chỉ số để hướng dẫn đánh giá từng khung. Hình 9 cung cấp một đoạn trích về ma trận được sử dụng để phân tích lỗ hổng pháp lý của Việt Nam. 31 Hình 9: Trích dẫn ma trận phân tích lỗ hổng pháp lý được áp dụng tại Việt Nam Các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun B Tiêu chí B.1. Tính minh bạch Tiêu chí phụ B.1.1 Quyền tiếp cận thông tin Các câu hỏi chẩn đoán mức độ quy định pháp lý đảm bảo quyền tiếp cận thông tin Các tiêu chí Đánh dấu Giải thích (xác định điều khoản) lỗ hổng/đã xác định Các quy định pháp lý công nhận quyền tiếp cận thông tin Các định nghĩa về thông tin Các quy định pháp lý yêu cầu tích cực truyền bá thông tin Các quy định pháp lý yêu cầu/đảm bảo tiếp cận thông tin thụ động 31. Chi tiết về ma trận, vui lòng truy cập đường dẫn sau: 42

57 Khi hoàn thành ma trận, các nước cần xác định xem có thể sử dụng khung phân tích ở mức độ nào để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn, và xác định bất kỳ lỗ hổng hoặc điểm yếu nào. Ví dụ, bằng cách xác định và đánh giá liệu có một cơ quan chuyên môn nào của chính phủ đảm bảo tôn trọng quyền và lợi ích của người dân bản địa hay không, hay có đủ năng lực và nguồn lực để thực thi pháp luật có liên quan hay không. Cần lưu ý đến các trường hợp thực hiện phân tích quy mô rộng hơn (như phân tích sự sẵn sàng về pháp lý cho REDD+, phân tích các bên liên quan và phân tích thể chế), các nước phải tìm cách sử dụng các phân tích này như là nguồn thông tin đầu vào cho các phân tích lỗ hổng cụ thể Xây dựng đề xuất để giải quyết những lỗ hổng đã được xác định trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Mục tiêu Xác định các hành động thích hợp có thể được thực hiện để giải quyết các lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Đầu ra Một tài liệu kỹ thuật đưa ra các khuyến nghị có thể được thực hiện để giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ. Khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có của một quốc gia có khả năng được sử dụng để thực thi CSA có hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có khả năng sẽ có những lỗ hổng và/hoặc những điểm yếu nhất định trong một khung hoặc trong tất cả các khung. Trong bước này, các nước cần phải xây dựng khuyến nghị nhằm giải quyết các lỗ hổng và điểm yếu đã được xác định. Hộp 7 cung cấp các ví dụ thực tiễn của các nước trong việc xác định và đánh giá các khung pháp lý so với các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Các khuyến nghị cần tìm cách: 1. Xác định liệu các lỗ hổng/điểm yếu có thể được giải quyết bằng cách tăng cường các khía cạnh liên quan của các khung hay không (ví dụ: tăng cường nhiệm vụ của một thể chế hiện có hoặc cải cách luật hiện hành), hoặc liệu có cần thiết lập các khía cạnh mới hay không (ví dụ: luật mới, thể chế mới, GRMs mới). 2. Xác định cách thức đạt được các vấn đề trên như thế nào (ví dụ: điều khoản nào trong luật cần phải được tăng cường) và ai chỉ đạo việc này (ví dụ: một Bộ cụ thể). Khi soạn thảo các kiến nghị trên, các nước cần xem xét những vấn đề nào khả thi, cả về mặt chính trị và thời gian. Ví dụ, trong một số trường hợp tiến hành cải cách luật hiện hành áp dụng rộng rãi trong cả nước (ví dụ: luật về tiếp cận thông tin) có thể khả thi, nhưng trong trường hợp khác, có thể dễ dàng hơn khi tạo ra một pháp lệnh mới và cụ thể được áp dụng trong bối cảnh của REDD+. 43

58 Hộp 7: Thực tiễn quốc gia trong việc xác định và đánh giá các khung pháp lý so với các mục tiêu đảm bảo an toàn Cancun Mexico Vào năm 2013, CONAFOR (Ủy ban Lâm nghiệp Quốc gia Mexico) với sự hỗ trợ kỹ thuật từ các dự án M-REDD+ đã tiến hành phân tích chi tiết và toàn diện các lỗ hổng trong khung pháp lý của Mexico. CONAFOR quyết định khởi xướng cách tiếp cận quốc gia của Mexico cho các biện pháp đảm bảo an toàn thông qua phân tích lỗ hổng trong luật pháp, chính sách và quy định để phản hồi hiệu quả với các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn của UNFCCC, và đáp ứng thêm các khung biện pháp đảm bảo an toàn của các nhà tài trợ và các cơ quan tài chính hoạt động trong cả nước. Mục tiêu chính của phân tích lỗ hổng về pháp lý là nhằm xác định cụ thể các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh của đất nước và xác định những khía cạnh của khung pháp lý có thể được sử dụng để hỗ trợ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Ngoài ra, phân tích lỗ hổng pháp lý cũng tìm cách xác định khung pháp lý có thể được sử dụng như thế nào để đáp ứng và thể hiện sự phù hợp với khung các biện pháp đảm bảo an toàn khác có liên quan. Để thực hiện phân tích lỗ hổng pháp lý và xác định những yếu tố chuyên đề nào trong khung pháp lý đã được xác định và đánh giá, một phương pháp chi tiết và một ma trận phân tích phù hợp đã được chuẩn bị, sử dụng diễn giải về khung quốc tế cho các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (Rey và cộng sự, 2013a). Cách tiếp cận bao gồm xây dựng một ma trận phân tích lỗ hổng pháp lý để xác định và đánh giá luật pháp, chính sách và quy định (PLRs), kế hoạch, chương trình và các văn kiện quốc tế phù hợp liên quan (ràng buộc và không ràng buộc). Phân tích lỗ hổng pháp lý đã được thực hiện cho hơn 65 PLRs, kế hoạch, chương trình và các cam kết pháp lý quốc tế, và được thực hiện trên văn bản và áp dụng trong thực tế (thông qua các cuộc phỏng vấn với các bên liên quan). Phân tích đã chứng minh rằng khung pháp lý hiện tại của Mexico bao gồm các nguyên tắc của các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và có thể được sử dụng để hỗ trợ việc thực hiện hiệu quả các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. 32 Một số lỗ hổng trong khung pháp lý đã được xác định và khuyến nghị đã được cung cấp để giải quyết những lỗ hổng này. Mexico cũng có kế hoạch thực hiện đánh giá các khung thể chế và tuân thủ. Mexico có kế hoạch thực hiện đánh giá về các khung thể chế và tuân thủ 32. Báo cáo có thể tìm thấy tại đường dẫn sau: 44

59 Việt Nam Trong năm 2013, Văn phòng REDD+ Việt Nam (VRO), với sự hỗ trợ kỹ thuật của Dự án Đa Lợi ích REDD+ của SNV (MB-REDD) cũng đã tiến hành phân tích chi tiết và toàn diện những lỗ hổng pháp lý. Sau khi xem xét các lựa chọn khác nhau để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, cùng với các sáng kiến sẵn sàng REDD+ hiện tại và khung các biện pháp đảm bảo an toàn đang vận hành trong nước - như ứng dụng các biện pháp đảm bảo an toàn của Ngân hàng Thế giới thuộc FCPF - VRO đã được lựa chọn để áp dụng cách tiếp cận quốc gia của Việt Nam về các biện pháp đảm bảo an toàn thông qua phân tích lỗ hổng PLR. Mục tiêu của phân tích lỗ hổng pháp lý là nhằm xác định những yếu tố của khung pháp luật hiện hành của Việt Nam, thể hiện sự nhất quán với các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun, nhưng cũng có thể được sử dụng để đáp ứng các khung biện pháp đảm bảo an toàn quốc tế khác. Để thực hiện phân tích lỗ hổng pháp lý, một phương pháp chi tiết và ma trận phân tích phù hợp được xây dựng sử dụng một khung diễn giải quốc tế về các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (Rey và cộng sự, 2013a.). Phân tích pháp lý đã thực hiện cho hơn 60 PLRs, kế hoạch, chương trình và các cam kết pháp lý quốc tế. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý đó là đánh giá chỉ được thực hiện trên văn bản tài liệu và không đòi hỏi đánh giá việc thực hiện khung pháp lý trong thực tiễn. Nói chung, phân tích lỗ hổng pháp lý chứng minh rằng khung pháp lý hiện hành của Việt Nam bao gồm các nguyên tắc của biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và có thể được sử dụng để hỗ trợ thực hiện có hiệu quả. 33 Phân tích lỗ hổng pháp lý đã xác định một số lỗ hổng trong khung pháp lý và cung cấp các khuyến nghị để giải quyết các lỗ hổng này. Các kết quả phân tích lỗ hổng pháp lý đã được chia sẻ và thảo luận với nhóm công tác kỹ thuật về các biện pháp đảm bảo an toàn của Việt Nam. Các kết quả phân tích lỗ hổng pháp lý đang được sử dụng như một nguồn thông tin kỹ thuật đầu vào để xây dựng và giải thích rõ hệ thống của Việt Nam (xem Giai đoạn 4). 33. Báo cáo có thể tìm thấy ở đường dẫn sau: 45

60 Công cụ hữu ích cho giai đoạn 3 Công cụ/tài nguyên Nhận xét Bước 3.1 Tiến hành phân tích lỗ hổng của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ liên quan đến diễn giải quốc tế về các biện pháp đảm bảo ant toàn Cancun. ClientEarth Cung cấp kiến thức và Hướng dẫn Thực hiện các Biện pháp Đảm bảo An toàn REDD+ của UNFCCC Tiêu chuẩn Xã hội và môi trường REDD+ (REDD+ SES) Cung cấp diễn giải quốc tế về ngôn ngữ của các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun (thông qua các nguyên tắc, tiêu chuẩn, tiêu chí phụ). Khung này đã được xây dựng sau khi phân tích về ngôn ngữ của biện pháp đảm bảo an toàn Cancun trong mối quan hệ với các công cụ luật pháp quốc tế phù hợp có liên quan đến REDD+ được lựa chọn, cung cấp diễn giải pháp lý về các yếu tố chuyên đề nào được bao gồm trong các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Các nước có thể mong muốn sử dụng diễn giải quốc tế này để xác định và giải quyết các thành tố chủ đề cần gắn với việc phân tích lỗ hổng của họ. Cung cấp các nguyên tắc, tiêu chí và chỉ số có thể được sử dụng để giải quyết các thành tố chủ đề của biện pháp đảm bảo an toàn Cancun. Các nước có thể sử dụng tiêu chuẩn này để giải quyết các thành tố chủ đề gắn với việc phân tích lỗ hổng của mình. Đánh giá Môi trường và Xã hội Chiến lược (SESA) thuộc Quỹ Đối tác Các-bon ngành Lâm nghiệp (FCPF) Công cụ về Lợi ích và Rủi ro của UN- REDD (UN-REDD BeRT) Bộ Chỉ số về Sáng kiến Quản trị Rừng (GFI) của Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) Mục tiêu chính của SESA là tiến hành đánh giá các rủi ro và cơ hội tiềm năng cho REDD+. Vì điều này liên quan đến phân tích lỗ hổng, nên các nước đã thực hiện quá trình này cũng có thể sử dụng SESA để hỗ trợ phân tích lỗ hổng của họ cho CSA. Ví dụ, SESA có thể cung cấp thông tin cho quá trình đánh giá việc thực hiện của mỗi khung khung pháp lý, thể chế và tuân thủ - trong thực tiễn. Phiên bản sửa đổi sắp tới của BeRT được thiết kế để hỗ trợ các nước trong việc phân tích lỗ hổng pháp lý của mình thông qua các môđun giải quyết các hoạt động REDD+ có thể được thực hiện; những lợi ích và rủi ro liên quan đến những hành động này; và luật, chính sách, và quy định hiện hành có liên quan cho mỗi lợi ích và rủi ro (hoặc cho những lợi ích và rủi ro có ưu tiên cao). Cung cấp một khuôn khổ cho việc chẩn đoán toàn diện về sự toàn vẹn của các tổ chức và quy trình quản trị rừng ở các quốc gia của họ. Các nước có thể muốn sử dụng khuôn khổ này để cung cấp thông tin cho cách tiếp cận phương pháp phân tích lỗ hổng của khung thể chế. 46

61 Công cụ/tài nguyên Nhận xét Bước 3.2 Xây dựng các khuyến nghị để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Hướng dẫn của UN- REDD và FCPF về việc tăng cường/ thiết lập cơ chế khiếu nại cấp quốc gia (sắp xuất bản) LEG-REDD+ Cung cấp hướng dẫn làm thế nào để tăng cường GRMs hiện có (thông qua các khung pháp lý và thể chế) để giải quyết khiếu nại liên quan đến REDD+. Các quốc gia có thể sử dụng các hướng dẫn này trong trường hợp họ xác định GRMs hiện tại cần phải được tăng cường hoặc GRMs mới cần được xây dựng cho REDD+. Cung cấp một cách tiếp cận có sự tham gia để xây dựng và cải cách PLRs để đáp ứng với REDD+. Các nước có thể mong muốn sử dụng cách tiếp cận này để thực hiện bước liên quan đến khung pháp lý. Khung Quản lý Môi trường và Xã hội của FCPF (ESMF) ESMF là kết quả của SESA phục vụ cho công tác lập kế hoạch, thực hiện và giám sát các hoạt động giảm thiểu và quản lý cần thiết trong việc thực hiện chiến lược REDD+ của một quốc gia. Các nước có thể mong muốn sử dụng quá trình xây dựng công cụ này để xác định những hành động nào được thực hiện nhằm giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ. 47

62 Giai đoạn 4 giải thích rõ ràng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Với kết quả đầu ra từ Giai đoạn 3, ở giai đoạn các nước có một ý tưởng rõ ràng về mức độ sử dung khung pháp lý, thể chế và tuân thủ để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn, và những thiếu sót/điểm yếu nào cần phải được giải quyết. Giai đoạn 4 tìm cách giúp các quốc gia sử dụng các yếu tố đầu vào từ Giai đoạn 3 để giải thích rõ CSA của họ. Hình 10 nêu các bước để thực hiện Giai đoạn 4. Mỗi bước được đi kèm với các mục tiêu và kết quả đầu ra cụ thể. Các nước có thể bắt đầu Giai đoạn 4 song song với Giai đoạn 3, miễn là quốc gia đó có ít nhất một kết quả đầu ra từ giai đoạn trước đã được hoàn thành (như phân tích lỗ hổng của khung pháp lý). Sau đó các quốc gia có thể kết hợp các nguồn đầu vào khác và tiếp tục sàng lọc để giải thích rõ ràng CSA khi xây dựng ở Giai đoạn 3. Hình 10: Các bước thực hiện Giai đoạn 4 của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn 4.1 Xác định các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn sẽ được thực hiện như thế nào bằng cách sử dụng khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện tại. 4.2 Xác định các dòng hoạt động ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cần thiết để đạt được một hệ thống các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia có hiệu lực Xác định trách nhiệm và khung thời gian để thực hiện các hành động sẽ giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Xác định các tổ chức thể chế cần thiết để giám sát hoạt động của CSA Làm rõ cách thức CSA sẽ hoạt động như thế nào giữa cấp quốc gia và địa phương 4.3 Thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn 48

63 4.1. Xác định các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn sẽ được thực hiện như thế nào thông qua sử dụng khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện tại Mục tiêu Sử dụng các kết quả đầu ra của giai đoạn 3 để xác định chính thức các khía cạnh nào của khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ hiện có sẽ được quốc gia xem xét là một phần của CSA. Đầu ra Một tài liệu chính sách/kỹ thuật nêu rõ cách thức mà khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện tại của một quốc gia sẽ triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện có. Bằng cách sử dụng các kết quả đầu ra của giai đoạn 3 như nguồn thông tin kỹ thuật đầu vào chính, các quốc gia phải tìm cách nêu bật cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn của mình. Sự giải thích rõ ràng cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn có thể được bao gồm trong một chính sách hoặc tài liệu kỹ thuật, nhưng trong cả hai trường hợp phải có sự xác nhận của chính phủ. Cần cân nhắc các quốc gia có khả năng sẽ thực hiện phân tích lỗ hổng của từng khung riêng và trong một quá trình theo từng pha trong Giai đoạn 3, các nước có thể xem xét xây dựng tài liệu riêng (cho mỗi khung) mà giải thích rõ cách thức các phân tích đó sẽ được sử dụng như thế nào để hỗ trợ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn. Điều quan trọng cần xem xét đó là các tài liệu này phải giải thích rõ ràng và cụ thể các vấn đề sau đây: a. Các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng như thế nào khi thực hiện các hoạt động REDD+ (các khía cạnh liên quan của khung pháp lý sẽ được sử dụng như thế nào để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn); b. Các tổ chức/thể chế hiện có nào sẽ được sử dụng để giám sát và đảm bảo việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào khi thực hiện các hoạt động REDD+ (các khía cạnh liên quan của khung thể chế sẽ được sử dụng như thế nào để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn); c. Các hệ thống thông tin hiện có nào (bao gồm giám sát và báo cáo nếu quốc gia lựa chọn để kết hợp) sẽ được sử dụng như thế nào để thu thập thông tin về việc thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn khi thực hiện các hoạt động REDD+. Việc giải thích rõ ràng này sẽ rất cần thiết cho việc thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (SIS) đang được giải quyết theo bước 4.3; 49

64 d. GRMs hiện có nào sẽ được sử dụng như thế nào để giải quyết các khiếu nại liên quan đến việc thực thi (hoặc không thực thi) các biện pháp đảm bảo an toàn khi tiến hành các hoạt động REDD+; và e. Khía cạnh/cơ chế không tuân thủ hiện hành nào sẽ được sử dụng và giải quyết bất kỳ sự thất bại như thế nào để giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn khi thực hiện các hoạt động REDD+. Cần lưu ý các tài liệu này cũng có thể phục vụ để cung cấp thông tin ban đầu về cách thức mà quốc gia đó được chuẩn bị như thế nào để giải quyết và tôn trọng các biện pháp đảm bảo an toàn khi thực hiện các hoạt động REDD+ (xem bước 4.3 dưới đây để biết thêm chi tiết về việc xây dựng các chỉ số về cơ cấu và chính sách ). Trong trường hợp các khung pháp lý, thể chế hoặc tuân thủ được phát hiện có những lỗ hổng/điểm yếu, thì vấn đề này cần được công nhận trong các tài liệu/sách kỹ thuật cùng với các hành động sẽ được thực hiện để giải quyết những lỗ hổng/điểm yếu này. Ví dụ, trong trường hợp GRMs hiện có được xác định là không phù hợp để áp dụng cho các biện pháp đảm bảo an toàn, thì các nước có thể quyết định và cam kết tạo ra một GRM chuyên sử dụng cho REDD Xác định các dòng hoạt động ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn, và dài hạn để giải quyết những lỗ hổng và yếu kém trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có Mục tiêu Xác định và ưu tiên các hành động cần được thực hiện cho một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn có hiệu lực Đầu ra Một tài liệu lộ trình định rõ các hành động cần được thực hiện để đạt được cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn có hiệu lực, nêu chi tiết khung thời gian và các đối tác chịu trách nhiệm về việc thực hiện các hoạt động của mình. Khi một quốc gia đã xác định những khía cạnh nào của khung pháp lý, thể chế và tuân thủ sẽ được sử dụng để hỗ trợ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn và những hành động nào sẽ được thực hiện để giải quyết bất kỳ lỗ hổng và điểm yếu nào, thì các quốc gia này cần cân nhắc xác định các dòng hoạt động ưu tiên thực hiện trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để đạt được một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn có hiệu lực. Để xác định và ưu tiên những dòng hành động này, các quốc gia có thể xem xét việc xây dựng một tài liệu lộ trình có sự xác nhận của chính phủ (xem Hộp 8 về ví dụ thực tiễn quốc gia). Tài liệu lộ trình này 50

65 sẽ có thể xác định một hướng đi và tập hợp các hành động ưu tiên cho các khung thời gian khác nhau để mang lại một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn, và bao gồm những vấn đề sau đây: Xác định trách nhiệm và khung thời gian để thực hiện hành động nhằm giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu trong các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ; Xác định các thu xếp thể chế cần thiết để giám sát hoạt động của CSA; và Nêu rõ các biện pháp đảm bảo an toàn sẽ hoạt động như thế nào giữa các cấp độ, quốc gia và địa phương (VD: cấp quốc gia, cấp tỉnh, vùng lãnh thổ, và/hoặc cấp địa phương, nếu thích hợp). Điều quan trọng cần lưu ý đó là các quốc gia có thể mong muốn thực hiện bước 4.1 đồng thời với bước 4.2 mà có thể tạo ra một hoặc nhiều tài liệu như là kết quả đầu ra Xác định trách nhiệm và khung thời gian để thực hiện các hành động sẽ giải quyết những lỗ hổng và điểm yếu trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ Khi quốc gia có thể đã xác định một số hành động cần phải được thực hiện để giải quyết những thiếu sót và yếu kém trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có, điều quan trọng là quốc gia đó phải xác định xem ai sẽ chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động này và khung thời gian dự kiến để thực hiện các hành động này Xác định các tổ chức thể chế cần thiết để giám sát hoạt động của csa Để giám sát toàn bộ hoạt động của cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn, cần tìm kiếm và cung cấp các thu xếp về thể chế có liên quan. Các thể chế tham gia vào việc giám sát CSA có thể là các thể chế chính thức (VD: các cơ quan chính phủ) hoặc phi chính thức (VD: đơn vị quản lý rừng cộng đồng theo tập quán). Việc xác định các thể chế này có thể được rút ra từ khung thể chế được xác định trong bước 4.1. Lộ trình nên tìm cách xác định rõ các thể chế và/hoặc sự tổ chức thể chế nào là cần thiết hoặc ít nhất là đặt ra các hành động cụ thể ngắn hạn và trung hạn để xác định và thiết lập các thể chế này. Các nước cần xem xét các tổ chức thể chế để giám sát các hoạt động của CSA phải vận hành theo ngành ngang (thông qua các Bộ, ngành) và theo ngành dọc (thông qua các đơn vị hành chính cấp địa phương và cấp quốc gia) khác nhau, phù hợp với bối cảnh của từng quốc gia. Việc xác định mức độ hoạt động thích hợp có thể được rút ra từ các khung thể chế ở bước

66 Các nước có thể phải thực hiện các cuộc đối thoại với các cơ quan có liên quan xác định để quyết định và phân bổ trách nhiệm, có tính đến nhiệm vụ cá nhân, nguồn lực và năng lực của họ. Hộp 8 : Thực tiễn quốc gia trong việc xây dựng một lộ trình về các biện pháp đảm bảo an toàn Tìm cách thực hiện một hệ thống quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn, trong năm 2013, Văn phòng REDD+ của Việt Nam (VRO), với sự hỗ trợ kỹ thuật từ dự án Đa Lợi ích REDD+ của SNV (MB-REDD), đã xây dựng một lộ trình cho các biện pháp đảm bảo an toàn cho Việt Nam. Mục tiêu của lộ trình là nhằm cung cấp thông tin cho các lựa chọn ban đầu, ưu tiên, mốc quan trọng và khuyến nghị về tất cả các khía cạnh liên quan đến REDD+ tại Việt Nam, phù hợp với quy định, năng lực và hoàn cảnh quốc gia, cũng như các quy trình REDD+ quốc tế. Một dự thảo lộ trình hiện có sẵn, và cung cấp: Việc xác định và phân tích chi tiết khung pháp lý của Việt Nam có thể được sử dụng để hỗ trợ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun; Việc xác định các lựa chọn và khuyến nghị để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý nhằm để vận hành đầy đủ các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun và các công ước và điều ước quốc tế phù hợp có liên quan; Các lựa chọn và đề xuất về tiếp tục triển khai nghiên cứu phân tích theo yêu cầu để đẩy mạnh cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn của Việt Nam và xây dựng dựa trên dự thảo lộ trình ban đầu này; Phục vụ như một công cụ truyền thông để chứng minh rằng Việt Nam hiện đang thúc đẩy và hỗ trợ các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun trong giai đoạn sẵn sàng, thông qua khung pháp lý hiện tại của mình. 52

67 4.2.3.Làm rõ cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn sẽ vận hành như thế nào giữa cấp quốc gia và cấp địa phương Ở một số nước (VD: các quốc gia có hệ thống phân cấp), quá trình thiết kế CSA cần cho phép thực hiện linh hoạt trong bối cảnh cụ thể ở các cấp địa phương (VD: cấp quốc gia, cấp tỉnh, vùng lãnh thổ, và/hoặc cấp địa phương, nếu thích hợp). Lộ trình trong trường hợp này sẽ cần phải làm rõ cách tiếp cận sẽ vận hành như thế nào giữa các cấp độ, cấp quốc gia và cấp địa phương, để đảm bảo sự phù hợp giữa các cấp độ hoạt động khác nhau của CSA. Điều này có thể bao gồm ba lựa chọn duy nhất cho các biện pháp đảm bảo an toàn không ảnh hưởng tới nhau ở cấp địa phương: a. Nêu chi tiết cách thức các khung của CSA sẽ được sử dụng như thế nào ở cấp địa phương. Điều này đề cập đến việc định rõ khung pháp lý, thể chế và tuân thủ của hệ thống các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia vận hành ở cấp quốc gia sẽ được áp dụng như thế nào để phản hồi với bối cảnh cụ thể của địa phương. b. Định rõ cách thức khung pháp lý, thể chế và tuân thủ ở cấp địa phương sẽ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào. Lĩnh vực pháp lý ở các nước lớn (VD: các quốc gia trong liên đoàn) có thể định rõ khung pháp lý, thể chế và tuân thủ phù hợp với thẩm quyền của mình, sẽ được sử dụng như thế nào để hỗ trợ vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn. Như thảo luận theo bước 4.1, điều này có thể áp dụng hình thức các chỉ số của địa phương, trong khung các chỉ số của khung quốc gia. c. Lồng ghép các mục tiêu đảm bảo an toàn CSA vào quá trình lập kế hoạch của địa phương. Đối với các nước nhỏ hơn, đây có thể là một phương tiện có hiệu quả về chi phí để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn (Rey và cộng sự, 2013b), nhưng cần phải đi kèm với việc thực hiện các khung CSA cấp quốc gia. 53

68 Hộp 9 trình bày ví dụ về vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn của địa phương trong thực tế. Hộp 9: Thực tiễn của địa phương giải thích rõ cách thức khung pháp lý và thể chế có thể thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn như thế nào Từ năm 2010, Bang Acre của Braxin (dưới dự lãnh đạo của Cơ quan Biến đổi khí hậu (IMC) của Nhà nước và giám sát bởi Ủy ban Đánh giá và Giám sát Nhà nước) đã xây dựng một cách tiếp cận các biện pháp đảm bảo an toàn bao gồm việc xây dựng một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (SIS) cho Hệ thống các Khuyến khích Dịch vụ Môi trường (SISA). SISA bao gồm một chương trình các-bon (REDD+). SIS đã được xây dựng sử dụng REDD+ SES và thông qua một tiến trình nhiều bên tham gia, bao gồm việc xây dựng các chỉ số quốc gia cụ thể thông qua một loạt các cuộc tham vấn trong năm 2011 và năm Dự thảo báo cáo đánh giá tiến độ thực hiện so với các chỉ tiêu đã được chuẩn bị vào năm 2013 và giải thích rõ cách thức mà luật, chính sách, quy định, và các thể chế đóng góp như thế nào vào việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn Thiết lập một hệ thống cung cấp thông tin về vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn Mục tiêu Xác định cơ cấu thể chế và diễn đàn thông tin sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp, đánh giá và đóng gói thông tin để đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau, sử dụng các chỉ số hoặc các phương tiện khác. Đầu ra Một cơ cấu thể chế phục vụ để thu thập các thông tin liên quan ở một địa điểm, để tổng hợp và đóng gói bởi cơ quan chuyên môn của chính phủ nhằm đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau. Định rõ những hệ thống thông tin mới hiện có nào (bao gồm giám sát và báo cáo, nếu phù hợp) sẽ bao gồm hệ thống thông tin này. Một diễn đàn thông tin (có thể xây dựng dựa trên diễn đàn thông tin hiện có hoặc xây dựng mới) để chia sẻ thông tin (ví dụ: cổng web). 54

69 Điều quan trọng cần lưu ý đó là việc xây dựng một hệ thống cung cấp thông tin về CSA là một công việc quan trọng theo đúng nghĩa của nó, và các bước chỉ đơn thuần là cung cấp một cái nhìn tổng quan ngắn gọn về những cân nhắc quan trọng cho sự phát triển của hệ thống đó. Để giúp một quốc gia chứng minh cho cử tri trong nước và quốc tế về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào, cần cân nhắc xác định một hệ thống cung cấp thông tin về việc vận hành trong thực tế. Điều này không nhất thiết đòi hỏi phải thiết lập các hệ thống thông tin mới, phù hợp, mà là quyết định làm thế nào để sử dụng hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có (xác định theo bước 4.1). Khía cạnh mới quan trọng cần phải được đưa ra đó là một cấu trúc thể chế chịu trách nhiệm thu thập, đối chiếu và đóng gói các thông tin có liên quan để đáp ứng các nhu cầu báo cáo khác nhau của các bên liên quan trong nước và quốc tế. Nói cách khác, điều này đòi hỏi xác định một diễn đàn và khung thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn bằng cách xây dựng dựa trên các hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có. Điều quan trọng là phải xem xét rằng UNFCCC yêu cầu các nước phải đưa ra một hệ thống cung cấp thông tin về cách thức mà các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và được tôn trọng như thế nào, 34 thường được gọi là hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (SIS). Các nước cần phải nhận thức rằng yêu cầu này dự kiến sẽ được thực hiện theo hướng dẫn của UNFCCC, mà cụ thể là SIS phải có định hướng quốc gia và được thực hiện ở cấp quốc gia 35 và phải xây dựng dựa trên hệ thống hiện có. 36 Đưa ra hệ thống thông tin SIS tương đương với việc xây dựng một hệ thống cung cấp thông tin về CSA. Tuy nhiên, nếu các nước lựa chọn để có một phạm vi rộng hơn cho CSA (VD: bao gồm một tập hợp các biện pháp đảm bảo an toàn có phạm vi lớn hơn hoặc liên kết với các hoạt động ngoài REDD+), các quốc gia nên lưu ý rằng sẽ cần phải thiết kế để có thể cung cấp thông tin đáp ứng phạm vi rộng lớn hơn của CSA. Lưu ý là các nước cần xem xét hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn hoặc SIS không chỉ được sử dụng cho các mục đích thông tin, mà còn để liên tục đánh giá và cải thiện CSA (VD: xác định PLRs có liên quan được thực hiện ở mức độ nào, hay xác định sự cần thiết phải cải cách một số PLRs mà không được triển khai thực hiện có hiệu quả các biện pháp đảm bảo an toàn, v.v). Xem Hộp 10 về kinh nghiệm của quốc gia trong việc xây dựng một SIS. 34. Quyết định 1/CP.16 điều 71 (d) của UNFCCC và Quyết định 9/CP.19 điều 3 của UNFCCC 35. Quyết định 1/CP.16, Phụ lục I, điều 1 (c) của UNFCCC; Quyết định 12/CP.17, điều 2 (e) của UNFCCC 36. Quyết định 12/CP.17 điều 2 (f ) của UNFCCC 55

70 Hộp 10: Kinh nghiệm của bang Acre ở Braxin trong việc xây dựng một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn Như đã thấy trong Hộp 9, chính phủ của Bang Acre ở Braxin đang xây dựng một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (SIS) cho Hệ thống Khuyến khích Dịch vụ Môi trường (SISA). SIS trong Acre dựa vào REDD+ SES sử dụng một quá trình có sự tham gia của nhiều bên liên quan, thông qua đó họ đã xây dựng các chỉ số để báo cáo về các biện pháp đảm bảo an toàn cho chương trình SISA của họ. Những chỉ số này đã được xem xét và chấp thuận bởi Ủy ban Đa phương Phê chuẩn và Giám sát của SISA (Comissão de Validação e Acompanhamento do SISA - CEVA) vào năm 2012, và kế hoạch giám sát được phát triển vào năm 2013 xác định vai trò và trách nhiệm thể chế cũng như tần suất của quá trình giám sát. Một báo cáo đánh giá dự thảo đã được chuẩn bị vào năm 2013 và hiện đang được xem xét bởi xã hội dân sự để đảm bảo tính chính xác và toàn diện của thông tin trước khi CEVA chấp thuận và công bố. Những phát hiện này sẽ được sử dụng để phát triển và thực hiện một kế hoạch hành động để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong quá trình đánh giá, bao gồm cả những lỗ hổng và điểm yếu trong khung pháp lý và thể chế cũng sẽ được xem xét bởi các bên liên quan và được phê duyệt bởi CEVA. Sự phát triển và thực hiện SIS thông qua cách tiếp cận có sự tham gia của nhiều bên liên quan này đã góp phần đảm bảo SIS không chỉ được sử dụng cho các mục đích thông tin, mà còn để liên tục đánh giá và tăng cường phản hồi các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia của họ. Khi xác định một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn hoặc SIS, các nước nên xem xét những vấn đề sau đây: 1. Những hệ thống thông tin, giám sát, và báo cáo hiện có nào sẽ được sử dụng và sử dụng ở mức độ nào; 2. Những thông tin nào được thu thập và thu thập ở phạm vi nào (VD: ở cấp quốc gia, cấp địa phương, cấp dự án) và theo định dạng nào; 3. Phương pháp thu thập và tổng hợp thông tin; 4. Sử dụng những kênh nào và tần suất báo cáo như thế nào; và 5. Ai sẽ tham gia và chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp, xem xét và đánh giá tiềm năng của các thông tin. 37. Quyết định 1/CP.16 điều 71 (d) của UNFCCC và Quyết định 9/CP.19 điều 3 của UNFCCC 38. Quyết định 12/CP.17 điều 2 (f ) của UNFCCC 39. Quyết định 11/CP.19 điều 5 của UNFCCC 56

71 1. Hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có nào sẽ được sử dụng? Xét rằng một hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và được tôn trọng như thế nào, 37 phải được xây dựng dựa trên hệ thống hiện có 38 các nước nên tìm cách sử dụng các hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo hiện có (được xác định theo bước 4.1) để cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn. Điều này có thể bao gồm các hệ thống thông tin (bao gồm cả giám sát và báo cáo) hoặc các cơ chế hoạt động ở nhiều quy mô khác nhau và (cấp quốc gia, khu vực, và địa phương), và đặc biệt quan tâm đến việc tìm kiếm sự phối hợp với các hệ thống giám sát rừng quốc gia hiện có (NFMS). 39 Các hệ thống thông tin hiện có (bao gồm cả giám sát và báo cáo) có khả năng cung cấp thông tin về việc vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn, bao gồm cả mức độ vận hành có hiệu quả của các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ có liên quan. Tuy nhiên, nếu việc phân tích lỗ hổng của các hệ thống thông tin hiện có xác định rằng các hệ thống thông tin hiện có vẫn tồn tại những lỗ hổng hoặc những điểm yếu lớn mà cần phải được giải quyết, thì cần phải xem xét các hành động đã được xác định để giải quyết những lỗ hổng này (xem bước 4.2.1) và lồng ghép vào hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn. 2. Thông tin nào cần được thu thập và báo cáo và thu thập và báo cáo ở mức độ nào và theo định dạng nào? Do hệ thống thông tin hiện có (bao gồm cả giám sát và báo cáo) có khả năng sẽ cung cấp thông tin về việc vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn, nên các nước sẽ cần phải xác định những loại thông tin nào mà họ chú trọng tìm cách thu thập và báo cáo thông qua các hệ thống này. Có thể cần xây dựng một số hình thức chỉ số hoặc các phương tiện khác. Những chỉ số này có thể bao gồm một hoặc nhiều các loại chỉ số sau đây: Chỉ số cấu trúc hoặc chính sách: sẽ tìm cách xác định những khía cạnh liên quan của các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ được sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn. Ví dụ, các nước có thể lựa chọn báo cáo về sự tồn tại và/hoặc thực hiện chương trình, pháp luật, chính sách quốc gia liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn. Chỉ số quy trình: sẽ tìm cách xác định liệu và làm thế nào một quy trình/thủ tục cụ thể liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn đã được thực hiện. Ví dụ, các nước có thể lựa chọn báo cáo về cách thức quá trình tham vấn đã được thực hiện như thế nào. Chỉ số kết quả: sẽ tìm cách minh họa cho những thay đổi về môi trường và xã hội thực tế bị ảnh hưởng trên mặt đất như là kết quả của việc thực hiện chương trình REDD+ quốc gia. Ví dụ, các nước có thể lựa chọn báo cáo những lợi ích sinh kế đạt được thông qua việc thực hiện các chương trình, luật pháp, chính sách quốc gia có liên quan. 57

72 Các loại chỉ số này cần được xem như là cách tiếp cận hai tầng (chỉ số kết quả cung cấp thông tin được sàng lọc và chính xác hơn so với chỉ số về quy trình hoặc các chỉ số cấu trúc/chính sách) và cách tiếp cận theo từng giai đoạn (các chỉ số cấu trúc/chính sách sẽ dễ dàng áp dụng hơn trong các giai đoạn đầu tiên; các chỉ số kết quả là một lý tưởng đầy thách thức để hướng tới) để cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào. Ví dụ, trong một số trường hợp các nước có thể bắt đầu bằng cách chứng minh khung pháp lý/plrs có liên quan đảm bảo các biện pháp đảm bảo an toàn được tôn trọng ở mức độ nào, mà không cần phải cung cấp các kết quả về đa lợi ích đã đạt được hoặc rủi ro đã được giảm thiểu thông qua áp dụng các chỉ số kết quả. Do mỗi khung của CSA liên kết với nhau và không thể thiếu được trong việc vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn, các nước nên tìm cách cung cấp thông tin về từng khung, thông qua các chỉ số hoặc các phương tiện khác. Ngoài ra, điều quan trọng là các nước cần đánh giá loại chỉ số nào cần được xây dựng ở các cấp hành chính khác nhau (VD: cấp quốc gia, khu vực, tỉnh, địa phương, v.v) trong các giai đoạn khác nhau để đảm bảo hiệu quả và tính linh hoạt về khía cạnh có thể áp dụng cho các bối cảnh đôi khi khác nhau trong cùng một quốc gia. 3. Phương pháp thu thập và tổng hợp thông tin nào sẽ được áp dụng? Do các nước sẽ sử dụng hệ thống thông tin hiện có của mình, cần lưu ý rằng phương pháp thu thập và đánh giá thông tin sẽ được xác định trước trong phạm vi nhất định của các hệ thống hiện có này. Ví dụ, sáng kiến kiểm kê và lập bản đồ rừng hiện có hay các hoạt động điều tra dân số kinh tế xã hội thường xuyên của cơ quan thống kê quốc gia được thực hiện thông qua phương pháp cụ thể và các cơ quan chính phủ cụ thể. Xem xét những vấn đề nêu trên, các nước có thể lựa chọn: Sử dụng các quy trình và phương pháp thu thập và đánh giá thông tin của hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo liên quan hiện có của mình; hoặc Lựa chọn để mở rộng hoặc sửa đổi quy trình thu thập và đánh giá thông tin. Ví dụ một nước có thể đảm bảo rằng các thông tin được thu thập và đánh giá theo hướng có sự tham gia thông qua một cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan. Do thông tin sẽ được thu thập từ nhiều hệ thống thông tin, các nước sẽ cần phải xác định một cách tiếp cận và phương pháp luận để tổng hợp các thông tin liên quan đến mỗi biện pháp đảm bảo an toàn. 58

73 4. Kênh báo cáo và tần suất báo cáo nào sẽ được sử dụng? Các nước sẽ cần phải xác định các kênh báo cáo và tần suất báo cáo thông qua đó thông tin được chia sẻ ở cấp quốc tế, cấp quốc gia và cấp địa phương. Cần xem xét rằng để đáp ứng các yêu cầu của các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ của UNFCCC, các nước phải cung cấp một bản tóm tắt các thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào, dự kiến sẽ được trình lên UNFCCC thông qua thông báo quốc gia 40 (trung bình bốn năm một lần). Thêm vào đó, và trên cơ sở tự nguyện, các nước có thể cung cấp một bản tóm tắt thông tin thông qua trung tâm thông tin REDD+ mới được thành lập 41 trên trang web của UNFCCC. 42 Tuy nhiên, khi các nước sử dụng hệ thống thông tin hiện có của mình thì các quốc gia này phải xem xét tần suất thu thập và báo cáo thông tin sẽ được xác định trước trong phạm vi nhất định của các hệ thống hiện có. Xem xét những vấn đề nêu trên, các nước có thể lựa chọn: Áp dụng cùng một tần suất cho việc thu thập và báo cáo thông tin của hệ thống thông tin, giám sát và báo cáo phù hợp hiện có của họ; hoặc Lựa chọn để thay đổi tần suất thu thập, tổng hợp và báo cáo thông tin. Quyết định này sẽ cần phải đáp ứng theo tần suất cần thiết được quốc gia xác định mà thông qua đó những thông tin nào cần được chia sẻ cả ở cấp quốc tế, cấp quốc gia và cấp địa phương. 5. Ai sẽ tham gia và chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp, xem xét và đánh giá tiềm năng của thông tin? Để đảm bảo tính hiệu quả và trách nhiệm giải trình, hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn phải phục vụ tất cả các nhu cầu thông tin một cách tổng hợp và phối hợp, và có thể đóng gói thông tin phù hợp để đáp ứng nhu cầu của họ (VD: định dạng và mức độ chi tiết). Điều quan trọng là cũng phải cân nhắc vấn đề chất lượng, độ chính xác và độ tin cậy của các thông tin sẽ được tăng cường nếu được rà soát và đánh giá bởi một cơ quan có sự tham gia của nhiều bên liên quan (như cơ quan về các biện pháp đảm bảo an toàn có sự tham gia của các bên liên quan ). Các nước sẽ cần phải xác định ai (ví dụ: cơ quan chính phủ cụ thể và/hoặc tổ chức thể chế giữa các đối tác chính phủ và phi chính phủ) sẽ chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp, xem xét và trong một số trường hợp đánh giá các thông tin liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn, và đóng gói thông tin theo các nhu cầu báo cáo khác nhau. Điều quan trọng đối với các quốc gia đó là xem xét và tìm hiểu các thỏa thuận chia sẻ thông tin để đảm bảo thông tin có thể được cung cấp và chia sẻ với những người chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp và đánh giá thông tin. 40. Quyết định 12/CP.17 điều 3 và 4 của UNFCCC, và Quyết định 12/CP.19 điều 2 của UNFCCC 41. Quyết định 9/CP.19 điều

74 Công cụ hữu ích cho giai đoạn 4 Công cụ/tài nguyên Nhận xét 4.1 Xác định các mục tiêu đảm bảo an toàn sẽ được thực hiện như thế nào bằng cách sử dụng khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có, đồng thời công nhận những lỗ hổng hiện tại. Khung Quản lý Môi trường và Xã hội (ESMF) của FCPF ESMF là kết quả của SESA phục vụ cho việc lập kế hoạch, thực hiện và giám sát các hoạt động giảm thiểu và quản lý cần thiết trong việc thực hiện chiến lược REDD+ của một quốc gia. Các nước có thể mong muốn sử dụng quá trình xây dựng tài liệu này để xác định cách thức các mục tiêu của biện pháp đảm bảo an toàn sẽ được vận hành như thế nào, bao gồm cả những hành động sẽ được thực hiện để giải quyết những lỗ hổng được xác định trong khung pháp lý, thể chế, và tuân thủ. 4.2 Xác định các dòng hoạt động ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn trong khung pháp lý, thể chế và tuân thủ hiện có Khung Quản lý Môi trường và Xã hội (ESMF) của FCPF ESMF là kết quả của SESA phục vụ cho việc lập kế hoạch, thực hiện và giám sát các hoạt động giảm thiểu và quản lý cần thiết trong việc thực hiện chiến lược REDD+ của một quốc gia. Các nước có thể mong muốn sử dụng quá trình xây dựng tài liệu này để xác định và ưu tiên các hành động cần phải được thực hiện để đạt được CSA có hiệu lực. 60

75 Công cụ hữu ích cho giai đoạn 4 Công cụ/tài nguyên Nhận xét 4.3 Thiết lập hệ thống cung cấp thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn REDD+ SES REDD+ SES cung cấp hỗ trợ toàn diện cho sự phát triển của một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn quốc gia có sự tham gia của các bên liên quan. Cung cấp hướng dẫn chi tiết để hỗ trợ việc thành lập một hệ thống cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn đang được giải quyết và tôn trọng như thế nào, bao gồm việc xây dựng các chỉ số và thu thập cũng như đánh giá thông tin. Các nước có thể mong muốn sử dụng REDD+ SES: Để có được hướng dẫn thực hành tốt, sử dụng các phần của nội dung và quy trình REDD+ SES để tăng cường cách tiếp cận nhằm phát triển một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (không áp dụng cho REDD+ SES). Để cung cấp một khung báo cáo về hiệu quả sử dụng hầu hết các nội dung và quy trình REDD+ SES - áp dụng REDD+ SES như là cơ sở của một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn (không áp dụng toàn bộ REDD+ SES). Để cung cấp một cơ chế toàn diện để báo cáo về hoạt động theo những hướng dẫn này - áp dụng đầy đủ REDD+ SES cho một hệ thống thông tin về các biện pháp đảm bảo an toàn theo một cách phù hợp giữa các quốc gia. Khung Đánh giá và Giám sát Quản trị của FAO/PROFOR Dự thảo Hướng dẫn của UN- REDD để giám sát các tác động của REDD+ đối với các dịch vụ đa dạng sinh học và hệ sinh thái Một công cụ để thiết kế một bộ chỉ số về quản trị một cách mạnh mẽ và toàn diện. Các nước có thể mong muốn sử dụng công cụ này để xác định các chỉ số liên quan đến việc quản trị các mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn. Cung cấp hướng dẫn giám sát các tác động của REDD+ đối với các dịch vụ đa dạng sinh học và hệ sinh thái. Các nước có thể mong muốn sử dụng hướng dẫn này để lựa chọn các khía cạnh của một hệ thống cung cấp thông tin về biện pháp đảm bảo an toàn liên quan đến đa dạng sinh học. 61

76 Tài liệu tham khảo Dickson, B., và cộng sự (2012), Các-bon ngoài cơ chế REDD+: Hỗ trợ Quyết định về các Biện pháp Đảm bảo An toàn và Đa Lợi ích. Tóm tắt chính sách của Chương trình UN-REDD. Có sẵn tại: docman&task=doc_download&gid=8533&itemid=53 Larsen, G. và Daviet, F. (2012). Các Biện pháp Đảm bảo An toàn Rừng và Con người. Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), Washington, Mỹ. Có sẵn tại: Larsen, G. (2013). Tìm lại sự cân bằng: Quyền sở hữu và Trách nhiệm Giải trình trong các Biện pháp Đảm bảo An toàn Xã hội và Môi trường. Tài liệu. Viện Tài nguyên thế giới (WRI), Washington, DC. Có sẵn tại: environmental_safeguards.pdf Mackenzie, C. (2012). Đánh giá Tiêu chuẩn và Các Biện pháp Đảm bảo An toàn Xã hội REDD+. Chương trình Thị trường Các-bon Rừng và Cộng đồng (FCMC), Arlington. VA. Có sẵn tại: Murphy, D. (2011). Biện pháp Đảm bảo An toàn và Đa Lợi ích trong Cơ chế REDD+. Viện Quốc tế về Phát triển bền vững (IISD), Winnipeg. Có sẵn tại: Peskett, L. & Todd, K. (2013), Đưa Biện pháp Đảm bảo An toàn và Hệ thống Thông tin về các Biện pháp Đảm bảo An toàn vào Thực tiễn. Giới thiệu Tóm tắt Chính sách Chương trình UN-REDD số 3. Có sẵn tại: docman&task=doc_download&gid=9167&itemid=53 REDD+ SES. (2012a). Tiêu chuẩn Môi trường & Xã hội của REDD+, Phiên bản 2. Có sẵn tại: REDD+ SES. (2012b). Hướng dẫn sử dụng SES của REDD+ ở cấp quốc gia, Phiên bản 2 (ngày 16 tháng 11 năm 2012). Có sẵn tại: Rey, D., Roberts, J., Korwin, S., Rivera L., & Ribet, U. (2013a). Cung cấp kiến thức và Hướng dẫn thực hiện UNFCCC. ClientEarth, London. Anh. Có sẵn tại: Rey, D., Swan, S., & Enright, A. (2013b. Một cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn và đa lợi ích. SNV - Tổ chức Phát triển Hà Lan, Thành phố Hồ Chí Minh. Việt Nam. Có sẵn tại: Chương trình UN-REDD. (2012). Nguyên tắc và Tiêu chuẩn Xã hội và Môi trường. Có sẵn tại: Rey, D. & Rivera L. (2013). Phân tích khung pháp lý của Mê-hi-cô liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Liên minh của Mê-hi-cô về Giảm Phát thải Các-bon từ Mất rừng và Suy thoái Rừng (MREDD+), Mê-hi-cô, Distrito Federal. Có sẵn tại: SIS_FINAL_feb2014.pdf Rey, D., Rivera, L., Ribet, U., & Korwin, S. (2013). Khuyến nghị cho việc Thiết kế Hệ thống các Biện pháp Đảm bảo An toàn Quốc gia ở Mê-hi-cô. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Liên minh của Mê-hi-cô về Giảm Phát thải Các-bon từ Mất rừng và Suy thoái Rừng (MREDD+), Mê-hi-cô, Distrito Federal. Có sẵn tại: Marco%20Legal%20Salvaguardas_FINAL_feb2014(1).pdf 62

77 Phụ lục: Từ điển thuật ngữ chính Các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun Thuật ngữ Các biện pháp đảm bảo an toàn Cancun đề cập đến các biện pháp đảm bảo an toàn được xây dựng trong khung UNFCCC tại điều 2, Phụ lục I của Quyết định 1/CP.16 (Thỏa thuận Cancun). Khung tuân thủ Khung tuân thủ của một quốc gia bao gồm ba yếu tố cần thiết để đảm bảo và chứng minh việc thực hiện có hiệu quả các khung pháp lý: i) các hệ thống thông tin (bao gồm giám sát và báo cáo); ii) các cơ chế giải quyết khiếu nại, và iii) các cơ chế không tuân thủ. Phản hồi của quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn Đề cập đến những nỗ lực rộng lớn của một quốc gia để đáp ứng các cam kết/mục tiêu của các biện pháp đảm bảo an toàn mà không nhất thiết đòi hỏi việc áp dụng mô hình CSA. Cách tiếp cận quốc gia về các biện pháp đảm bảo an toàn (CSA) Cho phép một quốc gia phản hồi các cam kết quốc gia và quốc tế về các biện pháp đảm bảo an toàn phù hợp có liên quan theo định hướng quốc gia, bằng cách xây dựng dựa trên hệ thống quản trị hiện tại của quốc gia (khung pháp lý, thể chế và tuân thủ) mà có thể kết hợp, sử dụng để vận hành các biện pháp đảm bảo an toàn và cung cấp thông tin về cách thức các biện pháp đảm bảo an toàn được giải quyết và tôn trọng như thế nào. Cơ chế giải quyết khiếu nại (GRM) Các cơ chế giải quyết khiếu nại là những cơ chế hoạt động ở cấp quốc gia hay địa phương khi có nhu cầu giải quyết tranh chấp giữa các đối tác. Quá trình như vậy có xu hướng theo hình thức thương lượng, hòa giải, trọng tài, hoặc thông qua việc sử dụng hệ thống tư pháp hoặc hành chính. Hệ thống thông tin Các hệ thống thông tin (bao gồm giám sát và báo cáo) của một quốc gia cung cấp thông tin về cách thức khung pháp lý đang được thực hiện như thế nào. Khung thể chế Khung thể chế của một quốc gia đề cập đến các thể chế và tổ chức thể chế bắt buộc với trách nhiệm giám sát việc thực hiện các khung pháp lý và tuân thủ. Khung pháp lý Khung pháp lý chủ yếu bao gồm luật pháp, chính sách, và các quy định (PLRs) của quốc gia để xác định biện pháp đảm bảo an toàn nào sẽ được áp dụng, và điều chỉnh việc thực hiện và tuân thủ một cách hiệu quả. Các chương trình và kế hoạch đóng góp vào việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn, nhưng dựa trên sự thừa nhận và tuân thủ PLRs. Cơ chế không tuân thủ Các khía cạnh hoặc cơ chế không tuân thủ là những cơ chế giải quyết bất kỳ sự thất bại trong việc thực hiện các yêu cầu đặt ra trong khung pháp lý. Điều này khác với cơ chế giải quyết khiếu nại do cơ chế không tuân thủ nhằm giải quyết bất kỳ sự thất bại nào trong việc thực hiện các yêu cầu đặt ra trong các biện pháp đảm bảo an toàn. Cơ chế không tuân thủ về bản chất có thể mang tính chất hành chính hoặc tư pháp, nhưng phải nhằm mục đích cung cấp một con đường pháp lý để giải quyết các vấn đề không tuân thủ. Các hoạt động REDD+ Thuật ngữ các hoạt động REDD+ đề cập đến những hoạt động được bao gồm trong điều 70 của quyết định 1/CP.16. Các quốc gia REDD+ Không có danh sách chính thức về các quốc gia REDD+. Thuật ngữ các quốc gia REDD+ được sử dụng để đề cập đến các quốc gia hợp lệ, và/hoặc đang hoạt động hướng tới sự tham gia vào REDD+ theo khung UNFCCC. Chỉ số cấu trúc hoặc chính sách Được sử dụng để xác định các khía cạnh liên quan của các khung pháp lý, thể chế và tuân thủ sử dụng để thực thi các biện pháp đảm bảo an toàn. Chỉ số quy trình Được sử dụng để xác định liệu và làm thế nào một quá trình/thủ tục cụ thể liên quan đến các biện pháp đảm bảo an toàn đã được thực hiện. Chỉ số kết quả Được sử dụng để minh họa cho các kết quả về mặt thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn hoặc không thực hiện/ thực hiện không đầy đủ các biện pháp đảm bảo an toàn. 63

78 Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV Chương trình REDD+ Tầng 5, Tòa nhà Văn phòng Thiên Sơn Số 5, Nguyễn Gia Thiều, Quận 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam Tel/Fax: sswan@snvworld.org