Byggðastefna ESB. Ragnheiður Elfa Þorsteinsdóttir, formaður samningahóps um byggða- og sveitarstjórnarmál

Transcription

1 Byggðastefna ESB Ragnheiður Elfa Þorsteinsdóttir, formaður samningahóps um byggða- og sveitarstjórnarmál Nóvember, 2011

2 Byggðastefna ESB Hvað er byggðastefna ESB? Hvers vegna byggðastefna ESB? Hvað kostar hún? Í hvað er peningunum varið?

3 Hvað er byggðastefna ESB? Regional policy - helsta markmið að jafna aðstöðu ólíkra svæða ESB til að auka samleitni og samkeppnishæfni sambandsins í heild Tæki til að veita svæðisbundna aðstoð fjármagnar þúsundir verkefna á ári hverju í ESB. Sérstakar greinar í Lissabonsáttmála í kaflanum Economic, social and territorial cohesion. Fjárhagstímabil: núverandi fjárhagstímabil sjö ár. Framlög ESB 347 milljarðar alls á árunum

4 Sáttmálar ESB - Lissabonsáttmálinn TITLE XVIII ECONOMIC, SOCIAL AND TERRITORIAL COHESION Article 174 (ex Article 158 TEC) In order to promote its overall harmonious development, the Union shall develop and pursue its actions leading to the strengthening of its economic, social and territorial cohesion. In particular, the Union shall aim at reducing disparities between the levels of development of the various regions and the backwardness of the least favoured regions. Among the regions concerned, particular attention shall be paid to rural areas, areas affected by industrial transition, and regions which suffer from severe and permanent natural or demographic handicaps such as the northernmost regions with very low population density and island, cross-border and mountain regions.

5 Markmið og sjóðir Þrjú markmið Auka samleitni (convergence), 81,5%, (282.8 milljarðar evra) Tryggja samkeppnishæfni og atvinnu, 16%. (55 milljarðar evra) Auka samvinnu milli svæða, 2,5%. (8.7 milljarðar evra) Þrír sjóðir Byggðaþróunarsjóður (European Regional Development Fund), um 200 milljarðar evra. Félagsmálasjóður (European Social Fund), 75 milljarðar evra. Samstöðusjóður (Cohesion Fund), 70 milljarðar evra.

6 Þrjú markmið og þrír sjóðir

7 Sjóðirnir Byggðaþróunarsjóðurinn fjármagnar fyrst og fremst verkefni á sviði nýsköpunar og atvinnuþróunar sem hafa það markmið að skapa ný störf og efla samkeppnishæfni fyrirtækja. Auk þess er áhersla á styrkingu innviða sem tengjast rannsóknum og þróun, eflingu og útbreiðslu upplýsingatækni og uppbyggingu fjarskipta. Umhverfismál og sjálfbær þróun eru veigamikil, einkum þróun umhverfisvænnar tæki og orkusparandi aðgerðir. Lögð er áhersla á aukna notkun endurnýjanlegra orkugjafa og samgöngubætur. Sérstök áhersla er á aðgerðir til að styðja svæðisbundna og staðbundna þróun og aðgerðir sem hvetja til samvinnu milli bæja og svæða og tæknilega aðstoð. Evrópski félagsmálasjóðurinn styður einkum aðgerðir sem stuðla að aukinni aðlögunarhæfni verkafólks og fyrirtækja, símenntun, bættu aðgengi og þátttöku á vinnumarkaði, stuðningi við konur og innflytjendur, aukinni félagslegri aðlögun fatlaðra og aðgerðum gegn mismunun.

8 Viðmið um landsframleiðslu, 75% af meðaltalslandsframleiðslu Ísland ESB, ESB, Noregur Danmörk Finnland Svíþjóð

9 Svæðaskiptingin

10 Höfuðmarkmið Evrópu 2020 Evrópa 2020 fylgja 5 höfuðmarkmið (headline targets) sem eru hlutlægir mælikvarðar fyrir markmið sem á að vera búið að ná árið Þessi markmið eru; a) 75% atvinnuhlutfall á aldursbilinu ára, b) 3% fjárfesting í rannsóknum og þróun, c) 20/20/20 markmiðum í orku og loftslagsmálum verði náð, sem mun hafa í för með sér samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda og aukinn hlut endurnýjanlegra orkugjafa sem og meiri orkuskilvirkni, d) Færri en 10% nemenda hætti í skóla og a.m.k. 40% í aldurshópnum ára hafi lokið háskólanámi, e) fækkun þeirra sem búa við fátæktarmörk um 20 milljón íbúa Evrópu (sem er 25% færri en nú).

11 Stefnumótun - áætlanagerð Evrópa2020 Stefnumörkun (strategía) um hugvitssaman og sjálfbæran hagvöxt fyrir alla (e. EU European strategy for smart, sustainable and inclusive growth) Leiðarvísir ESB um samheldnisstefnumið (e. Community Strategic Guidelines on Cohesion) Samþætt viðmið framkvæmdastjórnarinnar (e. Commission Integrated Guidelines) Umbótaáætlun aðildarríkja (e. National Reform Programme) Sóknaráætlun 2020 Landsáætlun Íslands (rammaáætlun) (e. National Strategic Reform Framework) Framkvæmdaáætlanir, ein fyrir hvern sjóð (e. operational programmes)

12 Stefnumótun - áætlanagerð Ein landsáætlun, National Strategic Reference Framework, NSRF Framkvæmdaáætlanir, Operational Programmes, OP Mótframlag

13 Uppbygging áætlana Helstu atriði: Efnahagsleg og félagsleg greining, (fyrirframmat). Styrkleika- og veikleikagreining, markmið og ástæður. Lýsing á forgangsmálum (t.d. örva nýsköpun, stuðla að fyrirtækjarekstri). Markmið. Fjárhagsáætlun, eftir árum. Styrkhæf svæði. Stjórnsýsla.

14 Skipulag byggðastefnu Meginreglan um shared management. Eftirlit og stjórnun í höndum aðildarríkja. Samfjármögnun. Reynsla af þátttöku í samstarfsáætlunum ESB og INTERREG. Samvinna, samráð á öllum stigum Partnership

15 Framlög ( ) Framlög á hvern íbúa á ári Danmörk 15,9 Holland 16,55 Bretland 24,54 Svíþjóð 29,5 Finnland 45,8 Tékkland 363 Eistland 373

16 Endurskoðun Nýtt skipulagstímabil Aukin samhæfing. Einfaldari stjórnsýsla. Byggir á Evrópa Samningahópurinn fylgist vel með þróuninni.

17 Guggenheim í Bilbao

18 Nýsköpun og hönnun uppbygging þekkingar og tengslanets

19 One stop shop fyrir fyrirtæki Slóvenskt verkefni. Vefgátt sem veitir ókeypis aðstoð til fyrirtækja, þar á meðal skráningu þeirra í gegnum vefinn Hefur verið í gangi síðan 1. febrúar 2008 og meira en 50% fyrirtækja sem skráð eru hafa notað hann og yfir 90% af litlum fyrirtækjum. Skráning fyrirtækis er án endurgjalds og tekur 3 daga. Helsti tilgangurinn að veita auðveldan aðgang og þjónustu til fyrirtækja og gera stofnun fyrirtækja auðveldari.

20 ERDF í Svíþjóð Cooperation to strengthen sports and tourist events Framlag Byggðaþróunarsjóðs: 959,000 (SEK) Samvinnuverkefni milli þriggja sveitarfélaga, ásamt ferðaþjónustu og íþróttasamtaka. Verkefnið miðar að því að auka ferðaþjónustu utan hins hefðbundna júní-ágúst tímabili sem og að auka svæðisbundna getu til að standa fyrir slíkum viðburðum, skipuleggja og markaðsetja.

21 ERDF í Finnlandi Lapp culture on its way out into the world Framlag Byggðaþróunarsjóðs: (SEK) Aðstoða smá og staðbundin fyrirtæki við að ná inn á nýja markaði. Miðar að því að veita aðstoð við mótun viðskiptaáætlana, hjálpa fyrirtækjum að mynda tengslanet og að bæta samskipti við viðskiptavini, fjárfesta og samstarfsfyrirtæki

22 ERDF í Finnlandi New methods with IT will provide better healthcare Framlag Byggðaþróunarsjóðs:15.2 milljón (SEK) Samstarfsverkefni á milli sveitafélags og háskóla sem miðar að því að auka og bæta heilsuþjónustu á afskekktum svæðum með aukinni notkun internets.

23 Sjóðir sem tengjast byggðamálum Dreifbýlisþróunarsjóðurinn. Sjávarútvegssjóðurinn. Hamfarasjóðurinn. TEN-áætlunin. Samstarfsáætlanir, t.d. - rannsóknir og vísindi.

24 Starf samningahópsins 25 fulltrúar. Fulltrúar ráðuneyta og stofnana, sveitarfélaga, kjörnir sveitarstjórnarmenn, aðilar vinnumarkaðarins. 25 fundir. Vinnan fyrst og fremst verið tæknilegs eðlis. Ráðstefna í Salnum og málfundir. Vinnuhópar: Svæðaskipting Stjórnsýsla Samningsafstaða Stefna ESB varðandi næsta fjárhagstímabil

25 Rýnivinna Hvað er rýnivinna? Um 380 gerðir. Um 7 sem skipta máli. Rammalöggjöf í formi reglugerða. Fyrri rýnifundur, jan./feb. Seinni rýnifundur, mars.

26 Samningsmarkmið Vegvísirinn er álit utanríkismálanefndar. Að auki verður að horfa til þróunar hjá ESB sjá til dæmis Lissabonsáttmálann. Northernmost regions Small islands Outermost regions Mikilvægt að semja um viðmið, sbr. Finna og Svía.

27 Finnar og Svíar Bókun við aðildarsamninginn, bókun nr. 6. Sérstakt tillit tekið til strjálbýlla svæða. Minna en 8 íbúar pr. Ferkílómetra 35 Evrur pr. Íbúa á núverandi fjárhagstímabili Reynsla Finna. Fjármagn vs. aðferðarfræði (áætlanagerð o.fl.)

28 Byggðastefna á Íslandi Snýst um eflingu byggðar og atvinnulífs á landsbyggðinni. Ekki eins víðtæk og byggðastefna ESB. Þingsályktun til 4 ára í senn, Byggðastofnun sér um framkvæmd. Talsverð samsvörun varðandi áherslur og markmið. Margir aðilar á Íslandi sinna verkefnum og stefnumótun á þeim sviðum sem byggðastefna ESB tekur til. Ísland 2020 ný nálgun sem mun gagnast við undirbúning og mögulega þátttöku í byggðastefnu ESB.

29 Áhrif af þátttöku í byggðastefnu ESB Lagabreytingar? Stjórnsýsla. Endurskipulagning á byggðastefnu? Áætlanagerð heildstæð með mælanlegum markmiðum til langs tíma. Viðbót við það stuðningskerfi sem fyrir er. Breytt aðferðafræði ný hugsun. Markvissari nýting fjármuna?