Ávinningur Íslendinga af

Transcription

1 Ávinningur Íslendinga af sjávarútvegi

2 Efnisatriði Hagfræðin og tískan Fiskihagfræðin og tískan Yfirfjárbinding og vaxtagreiðslur Auðlindarentan eykst Afleiðing gjafakvótakerfisins Niðurstöður

3 HAGFRÆÐIN OG TÍSKAN

4 Fyrirkomulag gengismála Gull sem varasjóðsmynt Fljótandi gengi með gullakkeri Fast gengi (Bretton Woods) Dollari sem akkeri, ódýr styrjaldar Fljótandi gengi, akkerislaust Fljótandi gengi, verðbólgumarkmiðsakkeri

5 FISKIHAG- FRÆÐIN OG TÍSKAN

6 Hvernig á að leysa ofveiðivandann? Ofveiði => heildarkvóti leysir vandann? Heildarkvóti => ofurkapps => takmörkun á sóknargetu Takmörkun sóknargetu (lengd, hp) => ofurvöxt sóknargetunnar (aukin br., betri skrúfa) Ofurvöxtur sóknargetunnar => einstaklingskvóta Kvóti = fiskveiðistjórnunarnirvana?

7 Two 32 Bristol Bay Fishing Boats Photograph by Norm Van Vactor

8 This kind of fishery is not focused on efficiency Photograph by Bart Eaton

9 Framseljanlegur kvóti=nirvana?

10 Framseljanlegir kvótar Fiskihagfræðilegt Nirvana? Vandamál Brottkast, meðafli, tegunda flakk flakk Minna rætt: Vandi við að ákvarða heildarkvóta, deilur hagsmunaaðila Yfirfjárbinding í veiðunum

11 YFIRFJÁRBINDINGIN HIN ÍSLENSKA BIRTINGARMYND VANDANS VIÐ FRAMSELJANLEGA KVÓTA

12 Eignir útgerðarinnar 2007 og 2009, milljarðar króna Veltufjármunir Fastafjármunir --Áhættufjármunir Skip og búnaður Bókaðar veiðiheim Aðrar eignir 16 0 Bókfærðar eignir Óbókfærðar veiðiheim Rauneign (veðsetjanl?)

13 Skuldir útgerðarinnar 2007 og Skammtímaskuldir Langtímaskuldir Bókfært eigiðfé til 150 Bókfærð eign=bókf skuld Eigiðfé í raun til 0 Raunniðurstaða Óbókfært eigiðfé

14 Yfirfjárbinding Þarf <250 miljarða í birgðir og fastafjármuni Vegna endurfjármögnunar kvótans í gjafakvótakerfinu þarf 200 til 400 milljarða í viðbót skv. efnahagsreikn Aukavaxtagreiðslur þessa vegna um 30 til 100 milljarðar á ári Tekjur af fyrningu líklega á þessu bili þegar allur j y g g þ þ g kvóti hefur verið fyrntur

15 Fyrning og framseljanlegur kvóti Fyrning leysir hluta af vandanum í kringum núverandi gjafakvótakerfi: Dregur úr yfirfjárbindingu í veiðunum Lækkar vaxtagreiðslur L i kki d ð ák ö ð Leysir ekki vandann með ákvörðun heildarkvótans

16 REKSTRARREIKNINGURINN AUÐLINDARENTAN EYKST!

17 Auðlindarenta og Tekjur (án kvótaleigu) Gjöld (án kvótaleigu) ---Laun Olía Veiðarfæri Viðhald Annað EBITA Árgreiðsla + aðrir vextir 8 18 Hreinn hagnaður 10 33

18

19 Hagnaður á Þígildi Hreinn hagnaður á Þígildi Árið 2007: 33 krónur Árið 2009: 100 krónur EBITA á Þígildi Árið 2007: 56 krónur Árið 2009: 160 krónur

20 AFLEIÐING GJAFAKVÓTAKERFISINS

21 Afleiðing gjafakvótakerfisins Leysir offjárfestingarvanda í skipum Leysir ofsóknarvandann Skilar hagkvæmum flota til að sækja gefinn kvóta

22 Afleiðingar gjafakvótakerfisins Gefur mikið veðrými Gefur mikla fjárfestingargetu utan sjávarútvegs Gefur uppblásna efnahagsreikninga Kallar á gífurlegar vaxtagreiðslur af lánum og eiginfé

23 Gjafakvótakerfið og landsbyggðin Gjafakvótinn mun gera sjávarútvegsfyrirtækin mjög óstöðug vegna fjárfestinga utan greinarinnar akkúrat þegar búið var að búa til kerfi stöðugleika með kvótaúthlutunarkerfinu Gjafakvótinn er uppskrift að óstöðugleika vegna uppblásins efnahagsreiknings g

24 Gjafakvótakerfið og þjóðarhagur Verði gjafakvótinn framlengdur: Mun 100 kallinn per þorskígildi lenda hjá erlendum fjármagnseigendum g í gegnum g skuldir hinna tæknilega gjaldþrota sjávarútvegs Verði fyrningin upp tekin: Mun a m k hluti af 100 kallinum lenda hjá Mun a.m.k. hluti af 100 kallinum lenda hjá eiganda auðlindarinnar, íslensku þjóðinni

25 NIÐURSTAÐA

26 Niðurstaða Þrátt fyrir nokkur hundrað ára tilraunir er ekki búið að finna rétta peningamálastjórnunarkefið Tilraunin með fiskveiðistjórnun hefur staðið síðan eftir seinna stríð Örfáar undantekningar þar á..

27 Niðurstaða Gallar framseljalegra kvóta sumir þekktir Brottkast Meðafli Tegunda flakk (þorskur > ýsa/ufsi) Tók 20 ár að afhjúpa stóra galla gjafakvótakerfisins: Yfirfjárbinding Sífelldar endurfjármagnanir sjávarútvegsft.

28 Afleiðing offjárbindingar Vegna hrunsins þarf að endurfjármagna allan sjávarútveg á Íslandi Að óbreyttu: Auðlindarentan í sjávarútveginum rennur til fjármagnseigenda Fjármagnseigendur á Íslandi verða útlendingar næstu 2 áratugina hið skemmsta

29 Lausn á yfirfjárbindingarvandanum Gjaldtaka vegna kvóta Leigja kvóta í stað þess að gefa hann Leið út úr gjafakvótakerfi: Fyrningarleiðin Leiðir okkur yfir í leigukerfi og eðlilega stærð á efnahagsreikningum sjávarútvegsfyrirtækja

30 Fyrningarleiðin Aðferð til að koma auðlindarentunni (eða hluta hennar amk) til almennings (sveitarfélög meðtalin) Án fyrningar eða afgerandi gjaldtöku fyrir kvótann mun auðlindarentan renna til útlendinga í formi vaxta af eiginfé og lánsfé endurfjármagnaðra útgerðarfyrirtækja Án fyrningarleiðar munu mjög mörg sveitarfélög lenda í alvarlegum vanda vegna ónauðsynlegs flakks kvóta milli fyrirtækja og byggðarlaga