COPYRIGHT AND CITATION CONSIDERATIONS FOR THIS THESIS/ DISSERTATION

Transcription

1 COPYRIGHT AND CITATION CONSIDERATIONS FOR THIS THESIS/ DISSERTATION o Attribution You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use. o NonCommercial You may not use the material for commercial purposes. o ShareAlike If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same license as the original. How to cite this thesis Surname, Initial(s). (2012) Title of the thesis or dissertation. PhD. (Chemistry)/ M.Sc. (Physics)/ M.A. (Philosophy)/M.Com. (Finance) etc. [Unpublished]: University of Johannesburg. Retrieved from: (Accessed: Date).

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 HOOFSTUK 1 ORIËNTASIE, NAVORSINGSONTWERP EN METODE RASIONAAL Emosionele en werksdruk in die bediening is nie 'n nuwe onderwerp nie. Die moontlikheid bestaan dat die intensiteit van druk in die 21ste eeu toegeneem het en dat dit een van die hoofredes is waarom pastore die voltydse bediening verlaat. Dit is ook moontlik n rede vir swak prestasie of selfs wangedrag wat later in beide gevalle tot afdanking kan lei. Eise van n voltydse gemeente plaas waarskynlik die meeste druk op pastore. Pastore vertolk verskeie rolle binne n plaaslike gemeente, waaronder prediker en administrateur (Kurt, 2004:98). Schaefer (2000:4) is weer van mening dat onvoldoende privaatheid, swak salarisse, onrealistiese verwagtinge en tegnologiese ontwikkeling wat produktiwiteit verhoog n paar redes vir toenemende druk is. Sewentig persent van pastore is van mening dat hulle as gevolg van swak salarisse addisionele werk moet doen om te oorleef (Murphy, 2002:2). Gevolglik is die gemiddelde dienstydperk so min as vyf jaar (Murphy, 2002:2). Ander knelpunte, byvoorbeeld onuitvoerbare take, n voortdurende drang na sukses, onsekerheid, negatiewe emosies en finansiële druk kom ook in die pastoraat voor (Langford, 1998:51, McBride, 1998:38). Sommige pastore verloor as gevolg hiervan perspektief op die lewe wat tot bedankings, wangedrag of afdanking lei. Die stygende egskeidingsyfer onder pastore, met n onafwendbare negatiewe effek op gemeentes, kan ook aan toenemende druk toegeskryf word (Armstrong, 2005:6). n Plaaslike gemeente bied dikwels hoop aan n gebroke wêreld waarvoor die pastoor in sekere opsigte as rolmodel optree. Dit word van n pastoor, meer as in enige ander beroep, verwag om voortdurend die voordele van Christenskap voor te hou (Mace, 1980:338). Indien dit wel die geval is, is dit belangrik dat die Kerk nie slegs ondersteuning aan pastore sal bied wat dit moeilik vind om 1

13 druk te hanteer nie, maar ook aan gedishonoreerde pastore ten einde hul roeping en bediening te herstel. Daar word met ondersteuning n holistiese stelsel bedoel wat pastore finansieel, emosioneel, psigies en pastoraal bystaan om die druk van die bediening, of in sekere gevalle afdanking, te hanteer. Wat die saak kompliseer, is die feit dat AGS-pastore as gevolg van die tradisionele siening, dat hulle nie terapie benodig nie, skepties oor kerklike ondersteuning is. Verder word verwerping gevrees wanneer erken word dat n bediening misluk het (McBurney, 1986:27). Die ervarings van gedishonoreerde pastore word bestudeer deur die kwaliteit van ondersteuning binne die Kerk te bepaal. Dit word naamlik binne die vakdissipline van Praktiese Teologie onderneem. Praktiese Teologie handel oor die gelowige en die Kerk binne n raamwerk van die Koninkryk van God (Heyns, 1986:25-26). Volgens Heitink (1993:151) fokus Praktiese Teologie op die gelowige en die Kerk. Dié studie fokus egter op die handelinge en ervarings van pastore binne Praktiese Teologie. 1.2 PROBLEEMSTELLING EN MOTIVERING Spanning, konflik en druk vorm deel van die alledaagse lewe. Navorsing dui daarop dat predikante en geestelike werkers, soos enige ander persoon, ook dikwels krisisse en konflik in hul lewens ervaar (Murphy, 2002:5). Die volgende statistieke (Murphy, 2002:1) is n aanduiding van redes waarom predikante die bediening verlaat: Vyftig persent voel onbekwaam vir die werk, tagtig persent meen dat die bediening hul gesinslewe negatief beïnvloed en sewentig persent kla oor swak salarisse. Slegs in die VSA verlaat gemiddeld 225 pastore maandeliks die bediening (Murphy, 2002:1). Die Fuller Instituut vir Kerkgroei (1991:2) het bevind dat pastore oorwerk en onderbetaal is, in n hoë konflik omgewing funksioneer en dikwels van die eensaamste mense is. Dié studie dui daarop dat negentig persent pastore meer as 46 ure per week werk. Die Fuller Instituut (1991:2) het verder bevind dat vyf-en-sewentig persent pastore intense druk en verwante krisisse in hul loopbaan ervaar, negentig persent voel dat hul kwalifikasies nie aan die eise van n bediening voldoen nie, sewentig 2

14 persent erken dat hulle sedert die begin van hul bediening n laer selfbeeld het, veertig persent het ten minste een keer per maand ernstige konflik met n raadslid en sewe-en-dertig persent het n buite-egtelike verhouding met n gemeentelid. Schwartz (2003:13-17) is van mening dat pastore en hul gesinne n groot behoefte aan ondersteuning het. Sommige geestelike leiers is selfs van mening dat hulle tussen die belange van hul gesinne en gemeentes moet kies, aldus McBurney (1986:118). Veelvuldige eise wat pastore se tyd, energie en toewyding verg (Lehman, 1993:15, 43), gee daartoe aanleiding dat probleme in n gemeente so ingewikkeld raak dat die druk op pastore naderhand onuithoudbaar raak. Dit kan in die lig van n gebrek aan behoorlike en konstruktiewe ondersteuning beskou word (MSF 1999:2). In die konteks van die AGS het drie-en-twintig persent pastore tussen die bediening verlaat en dertig persent tussen (AFM 2005:1). Uit voorlopige gesprekke met pastore blyk dit asof daar in die meeste gevalle minimale of geen ondersteuning was. Navorsing in die VSA het getoon dat gemeentes, asook die Kerk oor die algemeen min hulp aan pastore en hul gesinne verleen (Langford, 1998:51). Die kwessie van pastorale druk moet op twee wyses benader word. Eerstens moet die samestelling van die AGS van Suid- Afrika se kerkstruktuur van so aard wees dat dit begrip en ondersteuning aan pastore sal bied wat tans onder onuithoudbare druk en spanning verkeer. Tweedens behoort die stelsel van die AGS realistiese en effektiewe maatreëls toe te pas wat spanning en druk in die pastorale werkplek sal verminder. Die volgende vrae sal in die navorsing beantwoord word: 1. Wat ervaar gedishonoreerde pastore? 2. Wat word met ondersteuning aan AGS-pastore bedoel? 3. Waarom is ondersteuning aan AGS-pastore so belangrik? 3

15 4. Watter riglyne of voorstelle is ten gunste van die ontwikkeling van n ondersteuningsmodel? Die probleemstelling fokus gevolglik op die vraag oor reeds gedishonoreerde pastore en watter ondersteuning die Kerk hulle gebied het, aldan nie. n Oplossing is opgesluit in begrip vir pastore se werksomstandighede en trauma, asook n Bybelgefundeerde ondersteuningsprogram wat die AGS se unieke identiteit en spiritualiteit weerspieël. Dit blyk uit bogenoemde asof ondersteuningsmodelle vir AGS-pastore n belangrike komponent van die taak van die Kerk is. Verder blyk dit dat daar nie altyd duidelikheid oor toepaslike ondersteuning aan pastore is nie. n Belangrike oogmerk van die studie is dus om duidelikheid in verband met ondersteuning aan pastore in die praktyk te kry. Die navorsing handel oor die vorming van n nuwe praktykteorie ten opsigte van ondersteuning aan AGS-pastore. Sodanige teorie sal altyd binne die wisselwerking van teologie en geloofspraktyk oop wees vir verdere navorsing, besinning, aanpassing en herformulering. Dié empiries-analitiese studie sal poog om n bydrae tot die ontwikkeling van n nuwe praktykteorie vir die ondersteuning aan gedishonoreerde AGS-pastore te lewer. 1.3 ALGEMENE DOELSTELLINGS VAN NAVORSING In die lig van bogenoemde probleemstelling en motivering is die primêre doel van dié studie om die belangrikheid van ondersteuning aan gedishonoreerde pastore vas te stel, asook die bepalings waarvolgens dit suksesvol toegepas kan word. 4

16 1.4 KWALITATIEWE NAVORSING Kwalitatiewe navorsing is op dié studie van toepassing. Volgens Strauss en Corbin (1990:19) kan kwalitatiewe navorsing gebruik word om n onbekende verskynsel beter te verstaan, asook om perspektief te verkry (De Vos, 1998:80). n Kwalitatiewe studie kan deur woorde soos verstaanbaarheid, ontdekking en betekenis beskryf word (De Vos, 1998:46). Verder is die doel van kwalitatiewe navorsing om sosiale fenomene of verskynsels te begryp (Hancock, 1998:6). Die navorser ontleed dus 'n verskynsel of probleem en probeer om die kern daarvan te verwoord (Smith, 1993:2). Die ontwerp in die studie stel die navorser instaat om ervarings vanuit n pastorale oogpunt te benader om as t ware deur n pastoor se oë te kyk (Du Toit, 1985:89). Die navorser word dus 'n subjektiewe interpreteerder van gebeure en fokus op menslike gedrag. Verder verseker kwalitatiewe navorsing 'n beter begrip van 'n sekere persoon, probleem of gebeurtenis. Die data is uitdrukkings van deelnemers (Grinnell, 2001:89). Kwalitatiewe navorsing is induktief van aard aangesien die mens van n gedeeltelike na n volledige, en van n spesifieke gebeurtenis na 'n algemene afleiding geneem word. Cresswell (1994:145), meen dat kwalitatiewe navorsing die mens se belewenis probeer verstaan hoe n mens die sin van die lewe beleef, sy ervarings en wêreldbeskouing. Volgens Creswell (1994:145) het kwalitatiewe navorsing ses kenmerke: 1. Kwalitatiewe navorsing fokus eerder op die proses as op die uitslag. Daar mag nie vanaf n vooraf opgestelde raamwerk vertrek word nie. Data word uit onderhoude, veldnotas en ervarings van persone ingesamel. 2. Kwalitatiewe navorsing fokus op betekenisvolle en belangrike inligting hoe n mens die lewe in n sekere stelsel of groep ervaar. Data kan uit verskeie bronne versamel word, maar die vernaamste bronne is onderhoude en observasie (Strauss & Corbin, 1990:20). Ervarings van gedishonoreerde pastore is belangrike inligting vir dié navorsing. Daarom word hulle in 5

17 totaliteit en in konteks bestudeer. Die algehele situasie waarin pastore hulself bevind, word bestudeer. 3. n Kwalitatiewe navorser is hoofsaaklik n instrument vir data-analise. Data word uit die ontleding van n persoon se omstandighede versamel. Observasie, onderhoude, dokumente en visuele beelde word as instrumente vir dataversameling gebruik (De Vos, 1998:48). Persoonlike kontak met gedishonoreerde pastore was noodsaaklik vir die betrokke navorsing. 4. Kwalitatiewe navorsing behels veldwerk. Die navorser besoek mense fisies in hul omgewing, observeer en doen vanuit die omgewing verslag oor bepaalde optredes. Gedishonoreerde pastore is in hul omgewing bestudeer. Hul ervaring van die AGS-Kerk se ondersteuning is deur observasie vasgestel. 5. Kwalitatiewe navorsing is beskrywend van aard aangesien n holistiese begrip van patrone, betekenisse en eienskappe in n situasie gevorm word. Deeglike aandag aan die analise van onderhoude en veldnotas is belangrik aangesien temas en kategorieë daarvolgens ingedeel word (De Vos, 1998:48). Herhaalde patrone in analitiese inligting word vasgestel en in kategorieë opgedeel om n breë raamwerk of beeld te vorm (Creswell, 1994: ). Instrumente vir klankopnames word ook vir die insameling van data gebruik (De Vos, 1998:48). 6. Kwalitatiewe navorsing is induktief van aard. Versamelde inligting en samevattende temas met betrekking tot n ondersteuningstelsel aan AGSpastore word in voorstelle gebruik. Daar word deur middel van dié navorsing gepoog om kennis en insig te kry aangaande gedishonoreerde pastore se ervarings binne die AGS-Kerk sowel as ondersteuningstrukture wat deur die Kerk daargestel is. Die verkennende aard van kwalitatiewe navorsing word vervolgens bespreek Verkennend van aard Geen navorsing in verband met n ondersteuningstelsel binne die AGS-Kerk vir gedishonoreerde pastore is tot dusver gedoen nie. Inligting oor n relatiewe on- 6

18 bekende navorsingsprobleem word verkennend versamel om nuwe data daaroor beskikbaar te stel (Mouton, 2001:102, Marshall & Rossman, 1989:78). Die navorser moet bereid wees om nuwe idees en voorstelle te bestudeer. Verder moet die navorser nie vooropgestelde hipoteses rig nie, maar eerder aannames uit verkennende navorsing volg (Mouton & Marais, 1992:45). Elke belangrike gebeurtenis, gewaarwording, gesprek en indruk is aangeteken. Inligting wat deur veldwerk ingesamel word, behoort beter insig aangaande die navorsingsprobleem te bied. Dié navorsing verken gedishonoreerde pastore se ervarings van n ondersteuningstelsel binne die AGS deur middel van informele onderhoude Beskrywend van aard Inligting uit onderhoude, observasie, dokumentasie, visuele beelde en omstandighede is geanaliseer en geïnterpreteer om n geheelbeeld van die probleem te vorm (De Wet; Monteith, Steyn & Venter, 1981:12). Die doel daarvan is om die navorser te help om n begrip van n persoon of n groep te vorm. Smith (1993:35) en Denzin et al. (1994:120), is van mening dat n beskrywende werkswyse n sistematiese, feitlike en akkurate omskrywing van n situasie gee. Beskrywende navorsing is verhalend van aard. Dit is meer toepaslik waar n hoogsgestruktureerde vorm van statistiese opsommings nie vereis word nie (Mouton & Marais, 1992:46). Die navorser sal die studie en resultate duidelik en met interessante besonderhede beskryf, asook inligting op 'n logiese manier verwerk en uiteensit (Conradie, 2002:3). Daar sal gepoog word om die subjektiewe ervarings van pastore so goed en akkuraat as moontlik te begryp en te beskryf. 7

19 1.4.3 Kontekstueel Volgens Smith (1993:4) moet elke studie altyd binne 'n gegewe konteks of gesitueerdheid geplaas word om die bepaalde omstandighede en tydstip van n saak, fenomeen of probleem weer te gee. Die ruimtelike konteks waarin die navorsing plaasvind, is die bediening van AGS-pastore. Versamelde inligting word gebruik om 'n konseptuele raamwerk en strategie te ontwikkel waarvolgens gedishonoreerde pastore hul bediening veilig en effektief kan uitleef. 1.5 DATA-INSAMELING Onderhoude is aangewend om gedishonoreerde pastore se persepsies en ervarings van n ondersteuningstelsel binne die AGS van Suid-Afrika te begryp. Alle onderhoude is met die nodige toestemming van die betrokke persone op oudioband opgeneem en daarna verbatim getranskribeer. Data van al die getranskribeerde onderhoude is verwerk om inligting in n tabel te integreer ten einde n akkurate weergawe van die navorsing te verseker. Data-insamelingstappe behels eerstens die afbakening van grense; tweedens die insameling van inligting deur observasie, onderhoude, dokumente en visuele materiaal en derdens, die daarstel van n protokol vir die aantekening van inligting (Creswell, 1994:148). Potensiële deelnemers wat aan sekere vereistes van die navorsing voldoen het, is deur middel van 'n steekproef gekies. Verteenwoordigers in die studie vorm deel van die teikenpopulasie. Die teikenpopulasie is gewese AGSpastore vir wie skorsing, afdanking of vrywillige bedanking n traumatiese ervaring was. Onderhoude was gevoer totdat n dataversadigingspunt bereik is. Daarna is 8

20 twee addisionele onderhoude gevoer om te verseker dat dataversadiging wel bereik is. Deelnemers moes aan die volgende vereistes voldoen: Deelnemers moes hulself behoorlik uitdruk en hul ervarings duidelik weergee Deelnemers moes pastore met n bediening in die AGS wees. Deelnemers is uit verskillende agtergronde, ouderdomsgroepe en gemeentes gekies ten einde volledige data te verseker. Daar is vier belangrike aspekte waaraan aandag tydens n onderhoud gegee behoort te word, naamlik die plek, die rolspeler, die gebeure en die proses (De Vos, 1998:46). Eerstens, navorsing is onder gedishonoreerde pastore binne die AGS gedoen. Tweedens behels dit die waarneming van deelnemers met wie onderhoude gevoer is. Teikenpersone behoort aan die navorsingsvraag te voldoen (Creswell, 1994:148). Derdens gaan dit oor die gebeure. Gebeure hou verband met onderhoude wat met deelnemers gevoer word. Kvale (1983:175) maak daarvan melding dat die navorser moet poog om te verstaan wat deelnemers se ervarings ten opsigte van die navorsingsprobleem is. Sodoende word die betekenis van gesprekke duidelik. Die navorsingsvraag is: Vertel my van die Kerk se ondersteuning tydens jou krisis in jou gemeente, bediening of lewe? Vierdens word daar na die verloop van die onderhoud verwys. Die onderhoud fokus op die gevoelens, ervarings en lewensbeskouings van gedishonoreerde pastore (Kvale, 1983:175). Onderhoude is op oudioband opgeneem sodat die navorser se indrukke later in veldnotas omskryf kon word. Onder data-analise word die ontleding en interpretasie van versamelde data verstaan. Dit is belangrik om die inligting eerder te verstaan as om die sosiale aksies daarvan te verduidelik. Daar moet gepoog word om by die ware ervarings van deelnemers te bly (Mouton, 1996:168). Dit is tydens dié proses dat data in temas en kategorieë opgedeel word (De Vos, 1998:48). 9

21 Die volgende is op die data-analise van toepassing: Ongestruktureerde data word geïnterpreteer en tot sekere temas en subtemas afgeskaal. Daar word op moontlike verhoudings tussen die verskillende temas gelet. Verskeie temas wat in die data voorkom, word beskryf (Creswell, 1994:153 & 154). n Onafhanklike kodeerder was met die analise van temas en subtemas behulpsaam. 1.6 ROL VAN DIE NAVORSER Vanweë die navorser se belangrike rol tydens onderhoude, moet aandag daaraan geskenk word. Dit is belangrik om te onthou dat die navorser deel van die navorsingsproses is. Die navorser se reaksies en emosies speel 'n rol gedurende die navorsingsonderhoud (Crabtree & Miller, 1999:349). Daarom moet daar rekening gehou word met die subjektiewe betrokkenheid tydens datainsameling. Die navorser is nie bloot n toeskouer nie, maar is aktief by die onderhoud betrokke en vervul n tweeledige rol: (a) Aktiewe en subjektiewe deelnemer (b) Objektiewe waarnemer Volgens Grinnell (2001:282) moet die navorser gedurig poog om objektief te bly en om nie emosioneel betrokke te raak nie. Deurdat die navorser as onderhoudfasiliteerder opgetree het, het sy verseker dat die inligting betroubaar en korrek is. Dit is soos volg gedoen: Refleksie van inhoud Deelnemers is vooraf behoorlik ingelig. Die proses sowel as die verwerking en vertolking van data is voor, tydens en aan die einde van onderhoude met deelnemers bespreek. Deelnemers het dus geleentheid gehad om verkeerde ver- 10

22 tolkings reg te stel en die navorser kon data insamel wat nie vroeër genoem is nie. Parafraseer Die navorser kon vrae en stellings herfraseer om duidelikheid te verseker. Bykomende vrae Indien stellings nie duidelik of bevredigend was nie, kon bykomende vrae gestel word om meer inligting te verkry. Die gebruik van assosiasies, prente of indrukke Dié tegniek kan gebruik word om ervarings, interpretasies en gebeurtenisse op 'n eenvoudige, dog effektiewe wyse te verbaliseer. Die navorser het te alle tye verseker dat elke persoon op sy gemak voel sodat die maksimum data ingesamel kon word aangesien data-insameling ten koste van die gemak van n deelnemer die hele proses kan kelder. 1.7 ETIESE MAATREËLS Etiese maatreëls in kwalitatiewe navorsing is belangrik omdat deelnemers voortdurend beskerm moet word (Denzin & Lincoln, 1994:22). Die etiese aspekte van navorsing verwys dus direk na reëls en verantwoordelikhede van die navorser teenoor die betrokke partye in n bepaalde situasie (Kimmel, 1988:56). Die volgende etiese beginsels is toegepas om deelnemers te beskerm: Deelnemer as persoon Die outonomie van deelnemers word gerespekteer. Deelnemers het die reg gehad om enige tyd gedurende die navorsing te onttrek. Die etiek van reg, regverdigheid en objektiwiteit Die navorsing het voortdurend die waardigheid van die betrokke persone beskerm. 11

23 Integriteit Eerlikheid en regverdigheid is bevorder. Vertroulikheid Vertroulikheid is verseker deur identifiserende besonderhede te verander of onder alle omstandighede te beskerm. Die navorser het dit onmoontlik gemaak om data met n spesifieke persoon te verbind (Burns & Grove, 987:103, Miles & Huyberman, 1994:293). Kommunikasie Deelnemers is skriftelik versoek om aan die navorsing deel te neem (sien Bylaag A). Die doelwit van die navorser, asook die wyse waarop die inligting gebruik is, is skriftelik aan deelnemers gerig. 1.8 LITERATUURKONTROLE Nadat die data verwerk en elemente geïdentifiseer is, is die resultate aan die hand van relevante literatuur getoets. Volgens Creswell (1994:20-21) het literatuurkontrole verskeie doelwitte: (a) Die leser word by die studie betrek deur die resultate met hom/haar te deel. (b) Die studie word in die literatuur aan meer dialoog blootgestel deurdat die onderwerp en leemtes as verlengstuk vir soortgelyke studies dien. (c) Dit bied n noodsaaklike raamwerk vir die studie. Literatuurkontrole bepaal ook of die temas in die literatuur deur verdere omskrywing bevestig word en wys, indien nodig, nuwe temas sowel as unieke bydraes uit (Creswell, 1994:22, Fouche & De Vos, 1998:64). Literatuurkontrole in dié studie is tematies toegepas. Die bydrae van literatuurkontrole is om meer insig oor die bepaalde navorsingonderwerp te verkry. Sekere aanbevelings rakende die bevindinge sal gemaak word. This process, conventionally conceived, implements a set of analytic procedures that produ- 12

24 ces interpretations, which are then integrated into a theory, or put forward as a set of policy recommendations (Denzin & Lincoln, 1994:479). Die studie sou waardeloos wees indien versamelde inligting nie getrou weergegee is nie. 1.9 DEFINISIES VAN TERME Ondersteuning Dit verwys na finansiële, emosionele, psigiese en pastorale ondersteuning tydens n pastoor se bediening. Gedishonoreerde pastore Dit is n persoon wie as gevolg van wangedrag of bepaalde oortredings nie toegelaat word om langer sy roeping in n gemeente uit te leef nie BEPERKINGE Die navorsing fokus op gedishonoreerde pastore en ondersteuning deur die AGS-Kerk in krisistye. Die studie is op beskikbare inligting van hul persoonlike ervarings gebaseer. Die volgende beperkinge kom in die studie voor: Pastore se ervarings van die AGS se ondersteuning in krisistye is subjektief. Die klein teikengroep verteenwoordig nie noodwendig al die pastore wat as gevolg van wangedrag uit die AGS bedank het, afgedank of geskors is nie. Bogenoemde het tot gevolg dat ander leiers se bydraes nie bestudeer word nie BETEKENIS Geen formele navorsing met betrekking tot ondersteuning aan gedishonoreerde AGS-pastore is al voorheen gedoen nie. Dié studie kan in die volgende opsigte n waardevolle bydrae lewer: 13

25 Lesers kan n redelike idee kry van die behoefte aan n Bybelgebaseerde ondersteuningsmodel wat die uniekheid van die AGS se spiritualiteit en identiteit weerspieël. Die studie poog om riglyne vir n ondersteuningsmodel daar te stel wat n positiewe bydrae tot die welvaart van AGS-pastore sal lewer RAAMWERK VAN HOOFSTUKKE Hoofstuk Een word die oriëntasie van die navorsing, die navorsingsontwerp en die navorsingsmetode bespreek. In Hoofstuk Twee word kwalitatiewe navorsing en die resultate bespreek. In Hoofstuk Drie word literatuurkontrole uitgevoer om n vergelyking tussen dié studie en bestaande literatuur te tref, asook om nuwe temas te identifiseer. Hoofstuk Vier is n samevatting van gevolgtrekkings oor die belangrikheid van ondersteuning vir gedishonoreerde pastore. Dit bevat verder aanbevelings vir riglyne waarvolgens n ondersteuningsbeleid vir AGS-pastore suksesvol ontwikkel kan word. 14

26 HOOFSTUK 2 BESPREKING VAN RESULTATE 2.1 INLEIDING In die eerste hoofstuk is die oriëntasie, navorsingsontwerp en navorsingsmetode, asook die belangrikheid van die studie bespreek. Dié hoofstuk begin met die basisteorie, waarna die bevindinge van die onderhoude met deelnemers volledig bespreek word. 2.2 DIE BASISTEORIE Daar is gepoog om n basisteorie, gegrond op die Woord van God, te ontwikkel. Bybelse perspektiewe is op n eksegetiese studie gebaseer Enkele Nuwe Testamentiese teksgedeeltes Inleiding Twee teksgedeeltes wat met behulp van kommentare en woordeboeke bestudeer is, is op gedishonoreerde pastore toegepas. Gevolgtrekkings is na aanleiding daarvan gemaak Eksegetiese bestudering van bepaalde teksgedeeltes ten opsigte van gedishonoreerde pastore 15

27 Korintiërs Agtergrond: Volgens MacArthur (2005:1561), dien 1 Korintiërs as n pastorale brief omdat dit geskryf is om leerstellinge en praktiese probleme binne n plaaslike gemeente op te los. Die feit dat Paulus die outeur is, beteken dat die brief as apostoliese lering vir alle ander gemeentes van God geld (1 Kor 11:16). Inhoud: Volgens Van der Watt (2003:722) reageer Paulus in die brief op agt afsonderlike kwessies: n gees van verdeeldheid, seksuele losbandigheid, die huwelik en egskeiding, voedsel wat aan afgode geoffer is, die vereiste om n sluier te dra, die Nagmaal, die gawes van die Gees en die opstanding van die liggaam. Toepassing: Hayford et al. (2007:1454) is van mening dat die Kerk in die eerste eeu nêrens anders so duidelik uitgebeeld word soos in 1 Korintiërs nie. Hierin verskaf Paulus duidelike riglyne oor morele en teologiese kwessies, soos verdeeldheid, geestelike onvolwassenheid, kerklike tug, verskille oor etiese vraagstukke, die posisie van mans en vroue en die toepassing van geestelike gawes. Dié brief stel alle tradisionele kerke voor die uitdaging om uit die Gees se ryk hulpbronne die vrug en gawes van die Gees te put om die gemeenskap in eensgesindheid en liefde op te bou. 1 Korintiërs 12: Korintiërs 12:14-27 bied riglyne vir die Goddelike funksionering van die Kerk as een liggaam. Afgesien van n mens se afkoms Jood of Griek, is dit een Gees wat een liggaam deurdrenk (Van der Watt, 2003:731). Dit is n diverse eenheid. Die Heilige Gees bekwaam elke lid van die liggaam om spesifieke opdragte tot voordeel van almal uit te voer (Horton,1985:43). Dié aspekte word soos volg deur beeldspraak uitgedruk: Vers 28 verklaar dat al die lede as gevolg van een lid ly (πα?ζτω). Louw en Nida (1988:285) vertaal "ly" soos volg: to suffer pain, pain, suffering, to suffer, 16

28 to be in pain. Louw en Nida se verklaring vir die woord is, to undergo an experience, usually difficult, and normally with the implication of physical or psy- chological suffering to experience, to suffer. Die definisie van "ly" is dat dieselfde sensasie, verwerping en verlies wat een persoon ervaar ook by die hele liggaam voorkom. Pop (1974:288) ondersteun dië stelling so: Hij heefft het lichaam juist zo samengesteld, dat alle leden elkaar dezelfde goede verzorging zouden geven om de eenvoudige rede, dat in een perfect funkctionerend lichaam geen enkel lid gemist kan worden. 1Korintiërs 12:25 lees, sodat daar geen verdeeldheid in die liggaam mag wees nie, maar dat die lede gelyke sorg vir mekaar mag dra. Die woord "sorg" (μεριμνα?ω) impliseer dat daar binne die liggaam in mekaar se behoeftes voorsien moet word en dat die lede mekaar moet toerus en ondersteun (Louw & Nida, 1988:313). Paulus gebruik die woord ook in Filippense 2:20: Want ek het niemand van dieselfde gesindheid wat julle belange opreg sal behartig nie. Louw en Nida (1988:313) beskryf sorg as to have an anxious concern, based on apprehension about possible danger or misfortune to be worried about, to be anxious about. Dié definisie skep werklik n gevoel van angs en kommer wat gelowiges ten opsigte van teruggevalle Christene behoort te ervaar. Dit is net sowel van toepassing op gedishonoreerde pastore. 1 Korintiërs 12:25 & 26 lees: And so there is no division in the body but all its different parts have the same concern for one another. If one part of the body suffers, all the parts suffer with it; if one part is praised, all the other parts share its happiness (Today's English Version (TEV)). Die woord concern in dié konteks word deur Ellingworth (1973:252), as care beskryf: many exist for the good of all (parts) or may have love and concern for each other. Hy verduidelik verder: God did this so that the parts of the body may not quarrel with each other, but that they should have the same care (concern) for each other. 17

29 Volgens dié gedeelte in Korintiërs is lyding n fisiese en psigologiese ervaring. Dit impliseer gesamentlike, in plaas van geïsoleerde lyding Galasiërs Agtergrond: Volgens MacArthur (2005:1655) het wettiese kerklidmate, wat aanhangers van Joodse leerstellings was, verkondig dat die Ou Testamentiese wette ook op Christene van toepassing was. Hulle siening was dat God se beloftes slegs vir Jode bedoel was en dat nie-jode besny moes word om ten vollle verlos te wees (MacArthur, 2005:1655). MacArthur (2005:1655) is van mening dat bogenoemde leerstelling teenstrydig is met die boodskap wat Paulus verkondig het, dat verlossing alleenlik uit genade deur geloof in Jesus Christus verkry word. Die wettiese faksie het Paulus se lering dus onder verdenking geplaas deur sy gesag uit te daag. Hulle het hom as n tweederangse apostel Petrus en Jakobus se mindere beskou. Volgens hulle het Paulus die evangelie vir heidene aantrekliker gemaak deur wetvereistes tersyde te stel. Paulus het heftig daarop gereageer deur sy apostoliese gesag te bevestig en te verduidelik hoe die evangelie van genade deur geloof werk (MacArthur, 2005:1655). Inhoud: Galasiërs bevat drie afdelings van twee hoofstukke elk en word as biografies, leerstellig en prakties onderskei: 1. In hoofstuk 1-2 verdedig Paulus sy outonomie as apostel nie in n gees van persoonlike verontwaardiging nie, maar eerder met die gesindheid dat sy boodskap van God afkomstig is. 2. In hoofstuk 3-4 bied Paulus n reeks meesterlike argumente en beelde om te bewys dat die evangelie belangriker as die wet is, asook om die ware betekenis van die wet te verduidelik. 18

30 3. MacArthur (2005:1656) verduidelik dat Paulus die Galasiërs in hoofstuk 5 en 6 vermaan om nie hul vryheid in Christus te misbruik nie. Die evangelie stel die mens instaat om vry, dog onberispelik te leef. Paulus herhaal die vermaning van gepaste vryheid in hoofstuk 6 deur te verduidelik dat onvanpaste vryheid maklik tot sonde lei. Galasiërs 6:1-2 Aangesien Galasiërs 6:1 deel uitmaak van die hoofstukke wat bespreek word, is dit belangrik om dié hoofstuk tesame met hoofstuk 5 in konteks te begryp. Die konteks is naamlik dat die liggaam tot vryheid geroep is en dat vryheid nie slegs tot voordeel van die vlees moet strek nie, maar dat gelowiges mekaar met liefde moet dien. Indien 'n persoon wel op een of ander gebied oortree, moet die liggaam, oftewel gelowiges, hom/haar met sagmoedigheid reghelp sonder om self in versoeking te kom. Die wet van Christus word dus vervul deur mekaar se laste te dra. Vervolgens word sekere aspekte in die teksgedeeltes bespreek: (a) Galasiërs 6:1 verwys na n persoon wat sondig of in sonde vasgevang is, as oorval deur die sonde. Sonde in dié geval dui waarskynlik nie op n klein misstappie nie, maar eerder op n oortreding met ernstige gevolge. Dieselfde Griekse grondwoord παραπι?πηω wat hier gebruik word, kom ook in Hebreërs 6:6 voor. Volgens Bagster et al. (s.a.:304) kan dit moontlik die volgende beteken: to abandon one's religious faith, oftewel om van geloof te verval. Hebreërs 6:6 impliseer vir sommige lesers dat geloof weens die ernstige aard van so 'n oortreding nie herstel kan word nie. In Galasiërs 6.bewys Paulus egter die teendeel, dat herstel wel moontlik is. Die Analytical Greek Lexicon vertaal παραπι?πηω: as 19

31 a trespass, fault, offence, transgression. (Matt 6:14) a fall, defalcation in faith (Rom 2) Bagster en Sons (jaar onbekend:304), verklaar dieselfde woord as make defection from. Louw en Nida (1988:449) definieer dit soos volg: to abandon a former relationship or association, or to dissociate (a type of reversal of beginning to associate) to fall away, to forsake, to turn away. (b) In Galasiërs 6:2 vermaan Paulus dat die gemeente mekaar se laste moet dra om die wet van Christus te vervul Geesvervuldes moet n ernstige oortreder (παραπι?πηω) reghelp (καηαρηι?ζω) en na wedergeboorte lei. Louw en Nida (1988:680) se verklaring vir reghelp (καηαρηι?ζω) is die volgende: make someone completely adequate or sufficient for something to make adequate, to furnish completely, to cause to be fully qualified, adequacy en completely qualified for every good deed (2 Tim 3:17). Everyone who is thoroughly qualified (καηαρηι?ζω) will be like his teacher (Luk 6:40). Dié betekenisse van herstel dui dus op die opleiding en toerusting van persone om uiteindelik n doelgerigte leefwyse te verseker. Bogenoemde is ook op gedishonoreerde pastore van toepassing. Die herstelproses moet hulle eerder instaat stel om God se werk weer met trots en eer te verrig as wat die struktuur van die AGS hulle geheel en al van hul bediening ontneem. Hattingh (1984:125) gee die volgende betekenis vir καηαρηι?ζω: heelmaak, herstel, toerus en volmaak maak, asook om te verenig of om aan te heg. In 1 Korintiërs 12:25 vermaan Paulus die gemeente om n eenheid te wees. (c) Die herstelproses van n teruggevalle persoon moet volgens Galasiërs 6:1 met sagmoedigheid (πρα?ο?ηη) benader word: Broeders, as iemand 20

32 ewenwel deur een of ander misdaad oorval word, moet julle wat geestelik is, so een reghelp met die gees van sagmoedigheid. Louw en Nida (1998:749) gee die volgende definisies vir "sagmoedigheid": gentleness of attitude and behaviour, in contrast with harshness in one s dealings with others gentleness, meekness, mildness. Hulle verduideliking vir die woord in 1Timotheüs 6.11 is strive for. endurance and gentleness. Hulle beweer verder dat dié woord in verskeie tale die teenoorgestelde betekenis van ongevoelig en hard het. In konteks beteken dit dus om nie hard en ongevoelig teenoor mense op te tree nie; om mense altyd sagkens te behandel, sonder om die stem te verhef Opsomming Dit blyk uit Korintiërs dat lyding n fisiese en psigologiese ervaring is. Die teksgedeelte impliseer dat lede nie in isolasie moet ly nie, aangesien die hele liggaam daardeur geraak word. Die betekenis van die woord "sorg" is in die konteks van 1 Korintiërs 12:25 en 26 bespreek. Dié woord dui op intense bekommernis oor die gevaar waarin n lydende persoon verkeer. Volgens Galasiërs 5 en 6 word die liggaam tot vryheid geroep. Vryheid mag egter nie tot voordeel van die vlees strek nie, maar gelowiges moet mekaar met liefde dien. Die liggaam (geestelikes) moet sagmoedig teenoor diegene optree wat wel oortree, sonder om self versoek te word Gevolgtrekking Die eenheid van die Kerk as liggaam van Christus, asook die belangrikheid van elke lid het in die eksegetiese bespreking duidelik na vore gekom. Sommige 21

33 lede ervaar soms teëspoed of verval selfs in sonde, wat veroorsaak dat die hele liggaam daaronder ly. In so n geval is dit belangrik dat geestelikes dit ook sal beleef ten einde die slagoffer met deernis na herstel te begelei. Sekere perspektiewe is van toepassing op gedishonoreerde pastore, asook die ondersteuning wat die AGS in sulke gevalle behoort te verleen. Indien dit wel die geval is, word die wet van Christus vervul deurdat lede mekaar se laste dra. 2.3 KWALITATIEWE RESULTATE Dataversameling uit onderhoude met tien gedishonoreerde pastore oor hul ervarings is gestaak toe dit duidelik was dat n versadigingspunt bereik is. Alhoewel temas herhaal is, is geen nuwe inligting verkry nie. Deelnemers is soos volg geselekteer om ewewig te verseker: Deelnemers verteenwoordig n breë spektrum van Suid-Afrika: Wes-Kaap, Natal, Vrystaat, Noordwes en Gauteng Ouderdomme wissel tussen 28 en 55 jaar Alle deelnemers was langer as vyf jaar in die bediening Alle deelnemers was AGS-pastore 2.4 DATA-ANALISE EN BESPREKING VAN RESULTATE Dit was moontlik om met behulp van data-analise en interpretering van inligting n geheelbeeld van gedishonoreerde pastore se omstandighede te kry. Temas wat individuele ervarings van persoonlike ondersteuning aan gedishonoreerde AGS-pastore verteenwoordig, is met behulp van data-analise geïdentifiseer. Die volgende tabel dui die hoof- en subtemas van persoonlike ervarings aan: 22

34 HOOFTEMAS Negatiewe ervarings ten opsigte van kerklike ondersteuning Positiewe ondersteuning ten opsigte van informele strukture Emosionele ervarings as gevolg van gebrek aan ondersteuning SUBTEMAS Eksterne faktore Konteks ten opsigte van ligging (stede vs. platteland, afstand) Groot uitbreiding van die kerk Mentorskap Teologiese uitgangspunt ten opsigte van die kerk en heiligheid Reaktiewe strafmatige bestuur Veroordelende houding van die gedishonoreerde pastoor Beskerming van die kerk is n hoë prioriteit Onvoldoende kennis en vaardighede Interne faktore Gebrek aan vertroue Gebrek aan vrymoedigheid Skending van emosionele veiligheid Informele ondersteuning deur kollegas Kollegas Teleurstelling en ontnugtering verydelde verwagtinge Verwerping Isolasie en vereensaming Woede 23

35 2.4.1 Negatiewe ervarings ten opsigte van kerklike ondersteuning Volgens inligting uit onderhoude met gedishonoreerde pastore het eksterne sowel as interne faktore hulle negatief beïnvloed. Deelnemers was deurgaans van mening dat die AGS-Kerk in krisistye nie voldoende ondersteuning verleen het nie Eksterne faktore Eksterne faktore verwys na institusionele strukture waaroor gedishonoreerde pastore geen beheer het nie. Die volgende eksterne faktore is geïdentifiseer. Onvoldoende ondersteuningstrukture Deelnemers het oor die algemeen gekla dat die Kerk nie oor voldoende strukture beskik om gedishonoreerde pastore te ondersteun, of instaat te stel om te herstel en hul bediening te hervat nie. Volgens hulle was daar ook nie 'n raamwerk of riglyne waarvolgens gedishonoreerde pastore hul bediening of roeping kon uitleef nie. Mede-pastore en beheerliggame was nie alleenlik veroordelend nie, maar het hulle ook geensins beskerm nie. Deelnemers het onder andere die volgende kommentaar gelewer: niemand het my gekontak nie..., maar in daardie hele tyd was niemand van die kerk beskikbaar gewees wat n hand van ondersteuning uitgereik het of n mens gehelp het of ondersteun het nie, en moes ek maar my toevlug na die Here neem... Ek is teleurgesteld in die kerk daar was nie n ondersteuningsbasis gewees wat jou bygestaan het nie. Op n stadium voel jy net soos n rolbos in die woestyn, you roll by and then you roll by, en die volgende keer as die wind kom, is jy weg, het n ander 24

36 deelnemer opgemerk en vervolg: daar is nie n fisiese body wat na hierdie goed kyk nie. n Ander persoon se opmerking was die volgende: Uhm... u weet, dit lyk vir my asof uh...mense van die hoofkantoor wat ek baie groot respek, agting en waardering voor gehad het terwyl alles goed gegaan het maar toe die probleem kom was dit asof n mens uhm...met melaatsheid aangesteek is en jy uitgewerp word en daar niemand is om jou te akkommodeer van enige aard nie...ek dink die kerk het nie genoeg ondervinding nie, daar s te veel heel mense in die kerk, daar s nie plek vir stukkende mense nie. Deelnemers het oor die algemeen saamgestem dat daar nie voldoende ondersteuning of n akkommerende struktuur gedurende krisistye was. Dit het tot gevolg gehad het dat gedishonoreerde pastore eensaam en verstote gevoel het. Stede vs platteland Dit blyk uit die studie dat pastore in stede meer hulp as hul plattelanse kollegas ontvang. Een deelnemer het opgemerk: n Ou op die platteland wil nie altyd stad toe gaan om sy storie daar te gaan vertel, en dis net onmoontlik, want daar is gewoonlik nie uh...kos uhm...bronne om, om hierdie goeters te ondersteun. n Ander deelnemer se opmerking was: Ek dink formeel (verwysende na ondersteuning) was dit nog altyd moeilik vir n kerk of selfs vir n distrik om ondersteuning te gee omdat dit baie keer baie ver en wyd uit mekaar is en uhm...mense maar in isolasie leef. 25

37 Dit wil voorkom asof veral gedishonoreerde pastore op die platteland nie deur bestaande AGS-strukture ondersteun word nie. Kerkuitbreiding Die AGS-Kerk het met eenwording n groot en diverse instansie geword. Diversiteit het tot gevolg dat die intimiteit van die onderlinge verhouding in die kleingroep verlore gaan. n Ander leemte wat deur kerkuitbreiding veroorsaak word, is die behoefte aan emosionele ondersteuning in tye van nood. n Deelnemer het opgemerk: Ek dink partykeer het die kerk te groot geraak, dis net te wyd, dis net te ver, met te veel pastore...as jy in die stroom bly is alles reg, maar die Here help jou as jy op die kant beland..." Mentorskap Mentorskap verwys na die verhouding tussen n ervare en onervare persoon. Dit het n kwessie in die AGS-Kerk geraak deurdat eersgenoemde nie hulp en leiding ontvang om sy volle potensiaal te bereik nie. Een van die deelnemers se mening hieroor was die volgende: Die buzz woord vandag is vaderskap, hoe het jy n vader, ons almal praat daaroor, maar niemand vader nie. Op die huidige stadium in die AGS-Kerk uh uh uh is daar n gebrek aan vaderskap. Uhm, vroeër jare was ons baie meer, die streekvoorsitters was baie meer op hoogte van wat in elke pastorie aangaan en kon hulle baie meer enige probleem voor die tyd uh uh uh raaksien en hanteer. Op hierdie stadium bestaan dit glad nie. n Ander persoon het soos volg gereageer: 26

38 Die feit is daar behoort n vaderverhouding met elke pastoor, elke pastoor behoort in n vaderverhouding te staan waar hierdie goed mee bespreek kan word en wat op hoogte is van wat in n pastorie aangaan en wat in n pastoor se hart aangaan. Dit, dit bestaan nie. Dis, dis my klag op hierdie stadium en ek glo die Here gaan die dinge regstel vorentoe. n Bejaarde deelnemer het opgemerk: In 25 jaar wat ek in bediening is, het ek die voorreg gehad omdat ek goeie vaders in my eie lewe gehad het, want as dit nie vir hulle was nie, sou ek in elk geval ten gronde gewees het. En as dit nie vir vaders was wat bereid was om met my tyd te spandeer nie, en in my lewe uh...insette te lewer, en my te encourage en vir my te sê maar God het n roeping op jou lewe. Die meeste deelnemers was van mening dat hulle nie n mentor tydens hul bediening gehad het nie, terwyl n minderheid van mening was dat hulle in die verlede wel ondersteun was Teologiese standpunt ten opsigte van Kerk en heiligheid Reaktiewe strafmatige bestuur, kerklike veroordeling van gedishonoreerde pastore, beskerming van die Kerk as instelling ten koste van individuele pastore en onvoldoende toepaslike kennis en vaardighede is belangrike vraagstukke wat deur die navorser bestudeer is Reaktiewe strafmatige bestuur Dit blyk uit die studie dat die Bestuur van die AGS-Kerk strafmatig optree teen pastore wat oortree. n Deelnemer het ondermeer die volgende opgemerk: 27

39 Daar is definitief n komitee wat kyk as jy uit n plek gestap het, dan is hulle daar om jou te help, jy weet op hulle manier om vir jou reg te sien, en jou uit te sort, en jou in lyn te bring... n Ander deelnemer het die volgende stelling gemaak: Die eerste gebeure was n tugkomitee wat my kom ondersoek het." Nog een het die volgende beweer:...die probleem van n pastoor word eers, kom eers aan die lig wanneer dit klaar te laat is en dan is hoofkantoor verplig om n houding in te neem van reg moet geskied, daar moet n ondersoek wees, daar moet n hofsaak wees en daar s n wet wat dan toegepas moet word Kerklike veroordeling Verskeie deelnemers het van kollegas se vooroordeel melding gemaak:...maar, maar as n mens dink aan n breë struktuur wat daar is om jou te onderskraag en te ondersteun, dis asof daar net n oordeel gefel word. Hy het voortgegaan: Maar eh, ek dink, ek dink, ek dink daar was n groot mate van oordeel gewees van leierskap van die kerk teenoor my, wat gedink het ek gaan dit nie maak nie, en het myself nou eintlik die teendeel bewys. Daar was n tyd gewees wat ek uh, regtig gevoel het ek is die enigste mens op hierdie aardbodem. n Ander deelnemer het soos volg gereageer: Uhm, om n voorbeeld te vat, uhm, kom ons, kom ons vat maar die voorbeeld van n pastoor wat deur n egskeiding gaan. Jy weet, as n ou deur so ding gaan, word hy afgesit van bediening vir n x-periode tydperk en die ou word, word nie regtig, of...of hy nou skuldig is of nie, kom ons sê die ou is onskuldig, 28

40 dan word hy maar redelik gehanteer in die sin dat hy wel skuldig is, en, en dat die situasie hom maar net n swart naam gaan gee Die beskerming van die Kerk ten koste van die individu Dit blyk uit deelnemers se ervarings asof die Kerk die naam van die instelling ten alle koste wou beskerm. Pastore wat oortree het, was n verleentheid vir die Kerk. Situasies waarin gedishonoreerde pastore hulself soms bevind, is ontken om die goeie naam van die Kerk te beskerm. In sulke gevalle is pastore dissiplinêr gestraf of gedwing om te bedank. Die feit dat die beskerming van die Kerk belangriker as ondersteuning aan veroordeelde pastore was, het tot uiteenlopende reaksies aanleiding gegee: Een deelnemer het gesê:...dit is, glo ek, is omdat dit vir die kerk n verleentheid is as pastore probleme optel en hulle nie met die verleentheid geassosieer wil wees nie, en uh...hulle dan so vinnig as moontlik die probleem ontken of misken en uiteindelik daardie pastoor half dwing om te bedank om sy heil op n ander plek te soek. n Ander deelnemer se siening was die volgende: Daar is geen hulp wat aangebied word aan enige pastoor en sy gesin wat in nood verkeer nie. Inteendeel, hulle word as uitgeworpenes beskou, hulle word as n verleentheid beskou en hulle word so vinnig as moontlik onder n kombers toegemaak dat die wêreld hulle nie sien nie. n Deelnemer se reaksie ten gunste van die Kerk se optrede was die volgende: Uhm, ek dink as n ou in sonde verval, was my ervaring altyd en was, was amper so gekondisioneer om te sê ons hanteer die sonde en beskerm die Kerk. So, uhm...my uitgangspunt was altyd uhm...werk met ouens so hard as moont- 29

41 lik, hulle moet uit, hulle is, hulle is skuldig, en hulle maak die naam van die Kerk sleg... Die afleiding wat uit bogenoemde aanhalings gemaak kan word, is dat die Kerk as heilige instelling ten koste van feilbare mense beskerm word Onvoldoende toepaslike kennis en vaardighede Die onderhoude het aan die lig gebring dat beheerliggame binne die AGS nie oor kennis of die nodige vaardighede beskik om pastore in krisistye te ondersteun nie. Daar word eerder veronderstel dat hulle geestelik sterk genoeg is om oplossings vir persoonlike probleme te bied. Dié siening sowel as die beskerming van die Kerk is n aanduiding van ontbrekende riglyne wat veronderstel is om leiding aan gedishonoreerde pastore te bied. Deelnemers het soos volg hierop gereageer: n Deelnemer wat lank in die kerk is, het opgemerk: Uhm, my siening, en ek dink dit was n redelike volwasse siening gewees, was juis gewees dat ek dink die Kerk het nie genoeg ondervinding nie, daar s te veel heel mense in die kerk, daar s nie plek vir stukkende mense nie, en sou n mens stukkend raak, word daar nie vir jou geleentheid gegee om stukkende mense te bedien nie. n Senior pastoor het gesê: Ek praat vanuit persoonlike ervaring en persoonlike ondervinding omdat die kerkleiers nie daarop gefokus is, glo ek, om pastore regtigwaar by te staan en nie die vermoë het om pastore regtigwaar by te staan wat in krisis verkeer nie. Die gebrek aan kennis en vaardighede is dus n teologiese standpunt omdat dit uit die resultate blyk asof die AGS dit nie nodig ag om riglyne te formuleer om gedishonoreerde pastore te ondersteun nie. Derhalwe word daar eerder op 30

42 heel mense in die Kerk gefokus as om aandag aan "stukkende mense" te skenk Interne faktore Dit is faktore binne die Kerk wat veral tot n gevoel van ongeborgenheid aanleiding gee en die volgende behels: Gebrek aan vertroue Wedersydse vertroue stel pastore in staat om kollegas in krisistye te raadpleeg. Dit blyk egter uit die onderhoude asof so n verhouding nie bestaan of tot sy reg kom nie. Deelnemers het dit soms as n groot waagstuk beskou om met n mede-pastoor oor persoonlike dilemas te praat. Een deelnemer het die volgende in verband met vertroue gesê: Daar is nie n vertrouensverhouding binne hierdie raamwerk van wat binne die pastoraat gebeur nie. As jy met iemand gaan praat, en jy sê vir hulle ek het n probleem, ek het hierdie probleem met n suster, ek het hierdie probleem met finansies, ek het n probleem met hierdie gewoonte in my lewe, kan jy maar ikabod oor jou verhouding en baie keer oor jou bediening skryf, want daar is nie noodwendig daardie vertrouensverhouding oor die jare gebou binne die raamwerk van die pastoraat dat ons mekaar met ons geheime kan vertrou nie. Uiteindelik kom jy in n situasie waar jy voel ek praat dan eerder met niemand nie, maar as ek versorging sou kry, sal dit nie versorging binne die raamwerk van die pastoraat wees nie en twee, as ek versorging sou kry, sal dit in elk geval dalk in die Beeld opeindig. Dis die realiteit daarvan. Die volgende is in n ander onderhoud gehoor: Ek het regtig ervaar uhm...dat jy, jy soek net...jy soek net uh, die ondersteuning van die Kerk, dis my persoonlike belewenis gewees, daai tipe ondersteun- 31

43 ing wat ek gesoek het van man hoor hier, ons vertrou jou. Nou, ek is lank genoeg in die kerk om te weet dat daar al ouens is wat vir vertroue gevra het en wat vertroue geknak het Gebrek aan vrymoedigheid Dit blyk uit die volgende deelnemers se ervarings asof daar as gevolg van skuldgevoelens en verwerping n gebrek aan vrymoedigheid tussen kollegas bestaan. n Deelnemer het soos volg gereageer:...ek dink uhm pastore is bang, pastore is onvrymoedig om enigsins, of hy nou n finansiële krisis ervaar, of hy nou n versoekingskrisis ervaar, om dit enigsins wyer te vat, uhm ek dink die rumour loop dat uhm...jy praat met niemand oor jou foute nie, want as hulle eers vir jou aan die hande gekry het... n Ander deelnemer se mening:...die aantygings teen jou maak dat jy jouself verwyt en verder het jy nie die vrymoedigheid of moed om met enige iemand daaroor te praat nie Skending van emosionele stabiliteit Die emosionele ervarings van gedishonoreerde pastore het n invloed op hul huwelike, gesinne, gesondheid, vrede, geloof, aftrede en lewensideale. Deelnemers het soos volg hierop gereageer: Hoe kan ek dit nou vir jou stel. Die verwerping van die Kerk kon nog gegaan het, maar die verwerping van my vrou kon ek nie hanteer nie. Ek het gevoel ek gaan crack...uhm, uhm, ek het so skuldig gevoel. 32