Staðlaráð Íslands. Ársskýrsla 2016

Transcription

1 Staðlaráð Íslands Ársskýrsla 2016

2 Aðilar að Staðlaráði Íslands 2016 Admon ehf. Advania Alcoa Fjarðaál Arion banki hf. Arkitektafélag Íslands Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneyti Auðkenni ehf. Ábyrgar fiskveiðar ses Byggingafræðingafélag Íslands Deloitte ehf. Efla hf. Elkem Ísland Félag raftækjaheildsala Fjármála- og efnahagsráðuneyti Forsætisráðuneyti Framkvæmdasvið Reykjavíkurborgar Framkvæmdasýsla ríkisins Gagnaveita Reykjavíkur ehf Geislavarnir ríkisins Greiðsluveitan ehf. Hagar Hagstofa Íslands Háskólinn í Reykjavík HS Orka HS Veitur Húsasmiðjan ICEPRO IÐAN fræðslusetur InExchange Innanríkisráðuneyti Íbúðalánasjóður Íslandsbanki Íslandsstofa Landmælingar Íslands Landsbankinn Landsnet Landspítali Háskólasjúkrahús Landssamband fiskeldisstöðva Landssamband smábátaeigenda Landsvirkjun Límtré Vírnet Lota ehf Mannvirkjastofnun Mannvit hf. Marel hf. Markus Lifenet ehf. MATÍS ohf Mennta- og menningarmálaráðuneyti Neytendasamtökin Neytendastofa Norðurorka Nýherji hf. Nýsköpunarmiðstöð Íslands Orka náttúrunnar Orkufjarskipti hf Orkusalan Orkuveita Reykjavíkur Orkuvirki ehf Póst- og fjarskiptastofnun Rafiðnaðarsamband Íslands Rafiðnaðarskólinn Raftákn ehf. RARIK ohf Reiknistofa bankanna hf Reiknistofnun Háskólans Ríkiskaup Ræstingaþjónustan ehf Samband íslenskra sveitarfélaga Samorka Samtök atvinnulífsins 2 STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

3 Samtök fjármálafyrirtækja Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi Samtök iðnaðarins SART Samtök rafverktaka Seðlabanki Íslands Síminn Skipulags- og byggingasvið Reykjavíkurborgar Skipulagsstofnun Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum Sæplast Iceland Tæknifræðingafélag Íslands Umhverfis- og auðlindaráðuneyti Upplýsingatæknimiðstöð Reykjavíkurborgar Utanríkisráðuneyti Vegagerðin Velferðarráðuneyti Verkfræðingafélag Íslands Verkhönnun ehf Verkís hf Vinnueftirlit ríkisins Þjóðskrá Íslands Þorbjörn hf. Össur ehf Stjórn Staðlaráðs Íslands 2016 Davíð Lúðvíksson, formaður, Kristján G. Sveinsson, varaformaður Andri Sveinsson, Emil Sigursveinsson, Jón Sigurjónsson, Margeir Gissurarson, Sigurbjörg Sæmundsdóttir, Sigurður Másson, Þorvarður Kári Ólafsson STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 3

4 Efnisyfirlit: INNGANGUR 5 Starfsmannamál 6 STARFIÐ INNANLANDS 7 Útgáfa 7 Staðfesting staðla 7 Kynningar- og markaðsstarf 7 Sala staðla og annarra gagna 8 EVRÓPUSTÖÐLUN 9 CEN 9 CENELEC 9 ETSI 9 ALÞJÓÐLEG STÖÐLUN 10 ISO 10 IEC 10 NORRÆNT SAMSTARF INSTA OG NOREK 11 REKSTUR STAÐLARÁÐS 12 ÁRSREIKNINGUR 4 STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

5 Inngangur Staðlaráð Íslands gegnir því hlutverki að vera hlutlaus og óháður vettvangur stöðlunar með góð tengsl við evrópskt og alþjóðlegt staðlastarf. Starfsemi ráðsins byggir á lögum nr. 36/2003, en í þeim lögum var einnig staðfest samkomulag sem gert var milli atvinnulífsins og stjórnvalda til að tryggja grunnfjármögnun á rekstri staðlastarfs á Íslandi með fastri tekjutengingu við gjaldstofn tryggingagjalds. Staðlar gegna mikilvægu hlutverki við að koma á og viðhalda hindrunarlausum viðskiptum á milli landa. Staðlar og tilskipanir um öryggi vöru gegna lykilhlutverki í þróun innri markaðar Evrópu með því að draga úr tæknilegum viðskiptahindrunum sem áður einkenndu markaðinn. Notkun staðla er í mörgum tilfellum forsenda aukinnar framleiðni og nýsköpunar í öllum greinum atvinnulífs. Í dag eru staðlar sem samþykktir hafa verið sem Evrópustaðlar, og jafnframt staðfestir sem íslenskir staðlar, vel á þriðja tug þúsunda talsins. Notkun staðla er jafnan valfrjáls. Með EES-samningnum hafa íslensk fyrirtæki hins vegar ótvírætt hagræði af því að fara að evrópskum stöðlum hvort sem þau selja vörur sínar og þjónustu eingöngu á Íslandi eða annars staðar á Evrópumarkaði. Krafa um CE-merkingu vara sem settar eru á markað á Evrópska efnahagssvæðinu er víðtæk og nær til fjölmargra vöru flokka. Staðlar gegna í þessu sambandi stóru hlutverki við að tryggja að grunnkröfur á markaðnum um öryggi, heilbrigði og umhverfisvernd séu uppfylltar. Þarfir íslenskra fyrirtækja, stjórnvalda og neytenda í tengslum við staðlastarf eru fjölbreyttar, allt frá einfaldri upplýsingaþjónustu og útvegun staðla til virkrar þátttöku í alþjóðlegri staðlagerð þar sem hagsmuna íslenskra fyrirtækja og neytenda er gætt. Staðlar gegna lykilhlutverki í fjarskiptum, rafrænum viðskiptum og samskiptum í upplýsingatækni, að ógleymdri rafrænni stjórnsýslu. Stöðlunarstarf byggist á framlagi sérfræðinga til samvinnuverkefna sem miða að því að finna góðar lausnir á vandamálum sem margir þurfa að glíma við, þ.e. að leysa málin í sameiningu í stað þess að hver og einn sé að búa til sína lausn með þeim afleiðingum að lausnir passa ekki saman. Slíkt veldur kostnaði fyrir neytendur og samfélagið kostnaði sem komast má hjá ef menn bera gæfu til að vinna saman og búa til staðla sem allir geta notað. Þátttaka í stöðlun er valfrjáls, og notkun staðla er það alla jafna líka. Til að stöðlunarstarf geti borið tilætlaðan árangur þarf að vera til staðar vettvangur þar sem hagsmunaaðilar geta komið saman og unnið að stöðlun vettvangur þar sem tryggt er að unnið sé eftir grundvallarreglum stöðlunar, sem tryggja gagnsæi, að tekið sé tillit til allra mikilvægra hagsmuna, að allir sem þess óska geti haft aðkomu að starfinu og að lausnir séu fengnar fram með sammæli. Staðlaráð Íslands er þessi vettvangur hér á landi. Auk þess að sjá hagsmunaaðilum fyrir þeim innviðum sem þarf til að búa til séríslenska staðla, halda skrá yfir og hafa til sölu alla íslenska staðla, og að útvega aðra þá staðla sem fyrirtæki og stofnanir kunna að þurfa á að halda, er Staðlaráð aðili að evrópskum og alþjóðlegum staðlasamtökum og þar með farvegur fyrir þau fyrirtæki sem vilja taka þátt í staðlastarfi á evrópskum eða alþjóðlegum vettvangi og hafa áhrif á þá staðla sem varða þeirra framleiðslu eða starfsumhverfi. Það vill oft gleymast í umræðum um fjármögnun staðlastarfs að rekstur Staðlaráðs sjálfs er einungis hluti af umfangi staðlastarfs á Íslandi. Fyrirtæki og stofnanir sem leggja fram vinnu- STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 5

6 tíma starfsmanna sinna til þátttöku í staðlastarfi leggja til drjúgan skerf á móti opinberum framlögum, framlögum einkaaðila, sölutekjum og öðrum tekjum sem Staðlaráð fær til rekstrar. Þessi skerfur hefur verið falinn, þar sem hann kemur hvergi fram í rekstrarreikningi Staðlaráðs, og þau fyrirtæki og stofnanir sem leggja vinnuna fram greina heldur ekki sérstaklega frá þeim kostnaði í reikningum sínum. Starfsemi Staðlaráðs og verkefni voru með svipuðu móti árið 2016 og áður, flest verkefni eru í föstum skorðum. Starfsemi og verkefnum fagstaðlaráða Staðlaráðs eru gerð skil í sérstökum skýrslum þeirra. Rekstrarafkoma Staðlaráðs varð neikvæð, fimmta árið í röð. Heildartekjur urðu tæplega 114,5 milljónir króna en heildarútgjöld 121,3 milljónir og rekstrarhallinn því um 6,85 milljónir. Fjallað er nánar um fjármál síðar í skýrslunni. Starfsmannamál Breytingar urðu á starfsmannahaldi Staðlaráðs árið Bryndís Björk Karlsdóttir bókari lét af störfum. Anna Þóra Bragadóttir sölustjóri tók við verkefnum hennar og fór starfshlutfall hennar við það úr 80% upp í 100% starf. Sigurður Sigurðarson lét einnig af störfum eftir nærfellt 15 ára starf. Í stað hans kom Guðmundur Valsson verkfræðingur sem er í 80% starfi. Þeim Sigurði og Bryndísi eru þökkuð störf þeirra fyrir Staðlaráð. Starfsmenn Staðlaráðs um liðin áramót voru því:: Anna Þóra Bragadóttir, verkefnisstjóri í sölu og fjármálum Arngrímur Blöndahl, verkefnisstjóri í byggingar- og gæðamálum, ritari BSTR Arnhildur Arnaldsdóttir, verkefnisstjóri Guðmundur Valsson, verkefnisstjóri í raftækni og upplýsingatækni, ritari RST og FUT Guðrún Rögnvaldardóttir, framkvæmdastjóri Hjörtur Hjartarson, kynningar- og markaðsstjóri Kristbjörg Richter, móttökuritari og skjalavörður 6 STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

7 Starfið innanlands Útgáfa Ef frá er talin reglubundin útgáfa íslenskra staðla og annarra normskjala frá CEN, CENELEC og ETSI, þá voru eftirtaldir staðlar gefnir út á vegum Staðlaráðs á árinu: ÍST 16 Steypustyrktarstál Bendistál og bendinet ÍST 45 Hljóðvist Flokkun íbúðar- og atvinnuhúsnæðis ÍST 66 Varmatap húsa Útreikningar ÍST 69 Umreikningur á varmagjöf ofna ÍST 110 Matvælaker ÍST 151 Fjarskiptalagnir í íbúðarhúsnæði Loftnetskerfi Netkerfi Símkerfi Hússtjórnarkerfi ÍST INSTA 800 Gæði ræstinga Kerfi fyrir mat og flokkun á gæðum ræstinga ÍST ISO Environmental monitoring of the impacts from marine finfish farms on soft bottom Á árinu var unnið áfram að íslenskum þýðingum staðlanna ISO/IEC 27000, ISO/IEC og ISO/IEC Einnig að þýðingum staðlanna ÍST EN ISO 9000 og ÍST EN ISO Fagstaðlaráð skila sérstökum skýrslum um starfsemi sína þar sem nánar er greint frá útgáfuverkefnum. Staðfesting staðla Staðfestingarnefnd starfar á vegum stjórnar og sér um að staðfesta staðla. Í nefndinni sitja Davíð Lúðvíksson, formaður Staðlaráðs, og Hafsteinn Pálsson frá umhverfis- og auðlindaráðuneyti. Varamaður er Þorvarður Kári Ólafsson frá Þjóðskrá Íslands. Á árinu voru staðfestir 1671 íslenskur staðall og 924 staðlar voru felldir úr gildi frumvörp voru auglýst til umsagnar. Í lok ársins 2016 voru staðlar í gildi á Íslandi. Kynningar- og markaðsstarf Rafrænt fréttabréf Staðlaráðs er sent út þegar þurfa þykir, en fjöldi áskrifenda óx um nær þriðjung á árinu og var um 2800 í lok ársins. Fréttabréfið er notað til þess að senda út fréttir, stuttar tilkynningar um námskeið og viðburði. Eitt tölublað Staðlamála, fréttabréfs Staðlaráðs, kom út á árinu. Meginefni þess var umfjöllun um hljóðvistarstaðalinn ÍST 45. Nýútgefið efni var kynnt markhópum sem og almennum áskrifendum að fréttabréfum Staðlaráðs, auk þess sem vakin var athygli á nýjum verkefnum á vegum Staðlaráðs og því sem hæst bar í staðlaheiminum. Á vef Staðlaráðs eru birtar fréttir. Starfsfólk Staðlaráðs tekur þátt í ráðstefnum eftir efnum og aðstæðum og heldur erindi og kynningar á margvíslegum vettvangi, svo sem fyrir faghópa og nemendur í háskólum. Þessir atburðir voru helstir á árinu 2016: Kynning í Marel um CE-merkingu véla; erindi um stjórnunarkerfi samkvæmt ISO-stöðlum á ráðstefnu Dokkunnar og erindi um ISO 26000, staðal um samfélagslega ábyrgð, á fundi hjá Stjórnvísi. Eitt öflugasta kynningartæki Staðlaráðs eru námkeið á þess vegum. Átta almenn námskeið voru haldin á vegum Staðlaráðs á árinu: Þrjú námskeið um innri úttektir samkvæmt ISO 19011, STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 7

8 þar af eitt sérnámskeið fyrir byggingarfulltrúa; eitt námskeið um ISO 9000 gæðastjórnunarstaðlana, eitt um stjórnun upplýsingaöryggis samkvæmt ISO og tvö námskeið um CEmerkingu véla. Eitt nýtt námskeið var þróað og haldið á árinu um áhættustjórnun samkvæmt ISO Fjöldi þátttakenda á námskeiðum Staðlaráðs var venju fremur lítill árið 2016, eða samtals 60. Staðlaráð leitast við að útbreiða og auðvelda notkun staðla í skólum. Í því skyni er nemendum almennt veittur 40% afsláttur af verði staðla og eins er samið við kennara einstakra námskeiða um tímabundin frían aðgang nemenda að tilteknum stöðlum. Námskeiðahaldarar fá almennt 33% afslátt af verði staðla. Fagstaðlaráð skila sérstökum skýrslum um starfsemi sína þar sem nánar er greint frá kynningarverkefnum. Sala staðla og annarra gagna Ný þjónusta var tekin í notkun í lok ársins, sérstaklega ætluð stórum notendum séríslenskra og þýddra staðla. Árgjald er greitt fyrir þjónustuna, en hún felst í því að veita aðgang að séríslenskum og þýddum stöðlum í gegnum Netið. Viðbrögð við þessari nýjung voru góð. Af einstökum gögnum voru þessi söluhæst, miðað við fjölda eintaka: ÍST 30 Almennir útboðs- og samningsskilmálar um verkframkvæmdir ÍST 51 Byggingarstig húsa ÍST 200 Raflagnir bygginga Af einstökum staðlaflokkum voru mestar tekjur af ÍST EN stöðlum annars vegar og þýddum og séríslenskum stöðlum hins vegar. Síðan koma tekjur af endursölu staðla frá ISO og IEC. 8 STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

9 Evrópustöðlun Þátttaka í evrópsku staðlastarfi er veigamesti hlutinn af verkefnum Staðlaráðs. Með aðild að evrópsku staðlasamtökunum CEN og CENELEC og aukaaðild að ETSI er Staðlaráð skuldbundið til að gera Evrópustaðla (EN) að íslenskum stöðlum og auglýsa frumvörp og nýja staðla samkvæmt reglum samtakanna. Auglýsingarnar eru birtar í Staðlatíðindum sem eru öllum aðgengileg á heimasíðu Staðlaráðs, Vel á þriðja hundrað aðilar fá tilkynningu með tölvupósti þegar ný Staðlatíðindi koma út á vef Staðlaráðs. CEN Yfir 300 tækninefndir störfuðu á vegum CEN í byrjun árs Heildarfjöldi staðla og annarra normskjala frá CEN var í lok ársins. Staðlaráð er ekki í stakk búið til að fylgjast með öllum verkefnum á vegum CEN. Á sviðum þar sem íslenskir faghópar eru starfandi er fylgst með verkefnum sem mest þykja snerta íslenska hagsmuni og virk þátttaka er fyrst og fremst á sviðum byggingariðnaðar og upplýsingatækni. Einnig er fylgst með störfum nokkurra nefnda CEN af einstökum aðilum sem eiga hagsmuna að gæta. Með þessu er verið að halda uppi lágmarks hagsmunagæslu með sem minnstum tilkostnaði. Starfsmenn Staðlaráðs sóttu aðal fund og fundi í framkvæmdastjórn og tækniráði CEN til að gæta heildarhagsmuna Íslendinga. Framkvæmdastjóri Staðlaráðs gegnir embætti varaforseta CEN og formanns tækni ráðs CEN tímabilið og sótti ýmsa fundi sem því tengjast. Kynningar- og markaðsstjóri sótti fundi um sölu- og kynningarmál sem CEN og CENELEC halda tvisvar á ári. CENELEC Árið 2016 voru 79 tækninefndir starfandi á vegum CENELEC. Fjöldi gildra staðla og annarra normskjala frá CENELEC var í árslok Staðlaráð, í samvinnu við Rafstaðlaráð, gætir íslenskra hagsmuna á raftæknisviðinu. Aðilar innan Rafstaðlaráðs fylgjast sérstaklega með störfum u.þ.b. þrjátíu nefnda CENELEC og fá send til sín nefndagögn þeirra, en ekki hefur enn verið um virka þátttöku í tækninefndastarfi að ræða. Starfsmenn Staðlaráðs sóttu þrjá fundi hjá tækniráði CENELEC, sem og aðalfund samtakanna. ETSI Staðlafrumvörp frá ETSI eru auglýst til umsagnar jafnóðum og þau berast og Evrópustaðlar frá ETSI eru staðfestir sem íslenskir staðlar. Að öðru leyti tekur Staðlaráð ekki þátt í störfum ETSI. Í árslok 2016 voru íslenskir staðlar frá ETSI um STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 9

10 Alþjóðleg stöðlun ISO Aðild Staðlaráðs að Alþjóðlegu staðlasamtökunum ISO felur ekki í sér skuldbindingu um að ISO-staðlar séu gerðir að íslenskum stöðlum. Af þeim sökum og vegna takmarkaðra starfskrafta og fjárráða tekur Staðlaráð lítinn þátt í tækninefndum ISO. Fagstaðlaráð í fiskimálum, FIF, tekur þó virkan þátt í tækninefnd ISO á sviði fiskveiða og fiskeldis. Tveir af aðilum Staðlaráðs, Markus Lifenet ehf og Össur hf, eru einnig virkir í störfum tækninefnda ISO, hvor á sínu sviði. og Markus Lifenet stóð fyrir og skipulagði ársfund ISO/TC 8/SC1 á Íslandi í maí. Að auki hýsti Staðlaráð sameiginlegan fund ISO/TC 138 og CEN/TC 155 í október. Framkvæmdastjóri sækir jafnan aðalfund ISO. Aðildarlönd ISO voru í árslok 163 talsins í lok ársins. Á vegum samtakanna störfuðu 3555 tækninefndir, undirnefndir og vinnuhópar. Fjöldi ISO-staðla og normskjala var 21478, þar af voru 1381 gefin út árið IEC Staðlaráð Íslands er aukaaðili að Alþjóða raftækniráðinu IEC og sóttu framkvæmdastjóri Staðlaráðs og ritari Rafstaðlaráðs aðalfund þess. Aukaaðilum er heimil takmörkuð þátttaka í störfum tækninefnda samtakanna og er Staðlaráð skráð sem þátttakandi í einni nefnd. Samkvæmt sérstöku samkomulagi IEC og CENELEC eru mjög margir IEC-staðlar gefnir út samtímis sem Evrópu- staðlar og eru því gerðir að íslenskum stöðlum. Aðildarlönd að IEC eru samtals 83. Að auki eru tæplega 90 þróunarlönd nokkurs konar áheyrnar aðilar. Á vegum IEC starfa 203 tækninefndir og undirnefndir auk mikils fjölda vinnuhópa. Heildarfjöldi útgefinna IEC-staðla og annarra normskjala var 7148 í árslok, þar af voru 592 gefin út á árinu Staðlaráð hýsti fund IEC/TC 9/MT í júlí. 10 STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

11 Norrænt samstarf INSTA og NOREK Staðlastofnanir Norðurlandanna hafa með sér töluvert samstarf, sem er þó að mestu leyti óformlegt og felst aðallega í gagnkvæmri upplýsingagjöf og samræmingu afstöðu til ýmissa mála innan evrópsku og alþjóðlegu staðlasamtakanna, eftir því sem tilefni er til. Íslendingar hafa notið góðs af þessu. Samstarf norrænu rafstaðlastofnananna kallast NOREK en almennu staðlastofnananna INSTA. Framkvæmdastjórar og stjórnarformenn almennu staðlastofnananna funda annað hvert ár, en enginn slíkur fundur var haldinn árið Á milli þessara funda hittast framkvæmdastjórar staðlastofnananna á óformlegri fundum eftir þörfum. NOREK-fundir eru venjulega haldnir árlega. Að þessu sinni var NOREK-fundur haldinn í Kaupmannahöfn í apríl og sótti framkvæmdastjóri Staðlaráðs hann. Verkefni styrkt af Nordic Innovation Landsstaðlastofnanir Íslands, Danmerkur og Noregs unnu frá árinu 2011 sameiginlega að nokkrum verkefnum sem styrkt voru af Nordic Innovation (Norræna nýsköpunarsjóðnum). Tveim verkefnum sem tengjast litlum og meðalstórum fyrirtækjum og staðlastarfi lauk á árunum 2014 og 2015, en lokauppgjör verkefnanna fór fram árið Þriðja verkefnið sem styrkt er af Nordic Innovation hófst á árinu 2014 og beinist að þróun staðla sem tryggja að tekið sé tillit til hreinlætis við hönnun vélbúnaðar í kjöt- og fiskiðnaði. Matís tekur einnig þátt í verkefninu. Hafinn var undirbúningur að samnorrænu verkefni sem felst í að kanna efnahagsleg áhrif staðla á Norðurlöndunum, með samanburði milli landanna innbyrðis og við önnur lönd. Nordic Innovation styrkir verkefnið. STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 11

12 Rekstur Staðlaráðs Frá og með fjárlögum ársins 2012 ákváðu stjórvöld einhliða að aftengja ákvæði laga sem tryggðu Staðlaráði hlutdeild í tryggingagjaldi (án þess að lögunum um Staðlaráð væri breytt) og hafa síðan staðið fyrir stöðugum niðurskurði á raunfjármögnun starfseminnar þannig að í óefni stefnir. Með niðurskurði framlaga á fjárlögum er innviðum staðlastarfs á Íslandi stefnt í hættu. Fari svo illa að Staðlaráð verði ekki í stakk búið að sinna grundvallarhlutverkum sínum er fyrirsjáanlegt að fyrirtæki og stofnanir hætta að leggja sitt af mörkum til stöðlunarstarfsemi sem ekki stendur undir nafni. Stjórn og starfsmenn Staðlaráðs hafa þrátt fyrir þetta reynt eftir megni að halda uppi faglegu stöðlunarstarfi hér á landi á undanförnum árum og reynt að verja þann mannauð og þekkingu sem staðlastarfið byggir á. Með niðurskurði stjórnvalda hefur gengið hratt á eigið fé þannig að ekki verður lengur við unað. Sífellt meiri tími og orka fer í að ræða fjármál og fjármögnun starfseminnar í stað þess að einbeita sér að faglegu starfi. Rekstur Staðlaráðs gekk verr á árinu 2016 en árið áður. Heildartekjur lækkuðu um 3,4% milli ára. Heildargjöld hækkuðu á hinn bóginn um rúm 2% og tap af rekstrinum varð um 6,85 milljónir króna, á móti 340 þúsund króna tapi árið áður. Sölutekjur, þ.m.t. tekjur af námskeiðahaldi, lækkuðu um 7,2% milli ára. Framlag á fjárlögum hækkaði um 4,4 milljónir frá fyrra ári og var 61,5 milljónir króna, en hefði Staðlaráð áfram notið hlutdeildar í tryggingagjaldi eins og árin þá hefði sú upphæð numið um 77,8 milljónum króna. Þrátt fyrir þessa miklu lækkun á framlögum ríkisins undanfarin ár þá eru skyldubundin verkefni Staðlaráðs enn þau sömu og fyrr. Niðurskurði hefur verið mætt með hagræðingu, en einnig hefur verið gengið á eigið fé Staðlaráðs. Framlög til fagvinnu og aðrar tekjur lækkuðu um 14% milli ára. Tekjur erlendis frá vegna norrænna samstarfsverkefna voru aðeins um 430 þúsund, en kostnaður vegna þeirra hafði verið eignfærður árið 2013 og hluti hans færðist til gjalda á móti við lokauppgjör verkefnanna á árinu Styrking krónunnar kom einnig illa við Staðlaráð og bókfært gengistap varð um þúsund krónur. Skrifstofu- og stjórnunarkostnaður og annar rekstrarkostnaður hækkaði um 8,4% milli ára, einkum vegna endurnýjunar á tölvubúnaði, en verkefnakostnaður lækkaði um rúm 9% (að teknu tilliti til gjaldfærslu kostnaðar á móti fyrri eignfærslu vegna norrænu verkefnanna). Launakostnaður hækkaði um 3%, minna en kjarasamningsbundnar launahækkanir hefðu gefið tilefni til, enda fækkaði meðalstöðugildum úr 6,85 í 6,71 milli ára. Staðlaráð gerði þjónustusamning við atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið árið 2014, til að afmarka og skýra umfang þess starfs sem unnið er fyrir almannafé í staðlamálum. Samningurinn var til þriggja ára, , en umfang starfsins réðst þó af framlagi á fjárlögum hvers árs. Eins og fram kemur í ársreikningi eru nú rúmar 8,6 milljónir í varasjóði. Mjög hefur gengið á óráðstafað eigið fé Staðlaráðs og er það nú orðið neikvætt um 8,1 milljón. Eigið fé fagstaðlaráðanna er hins vegar jákvætt um samtals 19,5 milljónir. Það þarf að vera forgangsverkefni stjórnar að koma traustari fótum undir starfsemina og byggja eigið fé og varasjóðinn upp að nýju. Þrátt fyrir niðurskurð og samdrátt í framlögum stjórnvalda og annarra aðila hefur tekist að halda nokkurn veginn í horfinu hvað varðar skyldubundin verkefni Staðlaráðs, en fagvinnan hefur liðið fyrir minnkandi framlög. Þannig fækkaði vinnutímum sérfræðinga Staðlaráðs fyrir fagstaðlaráðin úr 2042 tímum árið 2013 í 1531 árið 2014 og í 949 árið Tímafjöldinn var STAÐLARÁÐ ÍSLANDS

13 árið Hér er um að ræða meira en helmingsfækkun vinnustunda á þrem árum. Eins og fram hefur komið á síðustu aðalfundum er vinnuframlag atvinnulífsins til staðlastarfsins gríðarlega mikilvægt, en til að fyrirtæki og stofnanir fáist til að leggja fram vinnu við að búa til staðla og tækniforskriftir þarf að tryggja fjárhagslegan grundvöll Staðlaráðs, svo að það geti staðið undir þeim kröfum að vera hlutlaus og óháður vettvangur stöðlunar með góð tengsl við evrópskt og alþjóðlegt staðlastarf. Starfshópur atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins, sem stofnaður var í janúar 2015 til að móta opinbera stefnu í staðlamálum og gera tillögu að aðgerðaáætlun sem m.a. á að miða að því að efla staðlastarf á Íslandi og tryggja fjárhagslegan grundvöll þess til frambúðar, var endurvakinn eftir 15 mánaða hlé í desember Gert er ráð fyrir að starfshópurinn skili af sér skýrslu til ráðherra nú í maí. Stjórn Staðlaráðs bindur vonir við að þær fyrirætlanir gangi eftir og að tillögur starfshópsins verði nýttar til að renna traustari stoðum undir rekstur Staðlaráðs í framtíðinni. Davíð Lúðvíksson, formaður Staðlaráðs Íslands STAÐLARÁÐ ÍSLANDS 13

14