A. PEÇULAJ & E. XEKA REVISTË EDUKIMI NATYROR / NR.2

Size: px
Start display at page:

Download "A. PEÇULAJ & E. XEKA REVISTË EDUKIMI NATYROR / NR.2"

Transcription

1 A. PEÇULAJ & E. XEKA REVISTË EDUKIMI NATYROR / NR.2 This project is funded by the European Union

2 Idea & Autorët: Msc. Artenisa Peçulaj / artenisapeculi@gmail.com/ Msc. Erald Xeka / erald-20@hotmail.com / Redaktimi Shkencor: Prof. Dr Alfred Mullaj Foto e Kopertinës: Shutterstock Foto në brendësi: Albanian Ornithological Society (AOS), Natura 2000, Erald Xeka, Tonin Macaj Design: Ergys Bejleri / Oxigen Studio Botimi i këtij numri u mundësua nga Projekti NaturAL (IPA Natura 2000 & Protected Areas) Forcimi i Kapaciteteve Kombëtare për Ruajtjen e Natyrës-Përgatitja për Rrjetin Natura 2000 Njihuni me ne Edukimi natyror në Shqipëri vjen si domosdoshmëri e formimit të qytetarëve të rinj me atë pjesë të edukimit të munguar. Dikur i pranishëm me produkte periodike, sot thjesht i përqëndruar në nivelin e organizimeve pikësore. Edukimi i autorëve, mungesa dhe nevoja e një produkti dedikuar edukimit natyror, solli ideimin dhe krijimin e kësaj reviste. Revista Hapat e Gjelbër është një revistë me fokus edukimin natyror, e krijuar kryesisht për informimin dhe edukimin e fëmijëve të moshës vjeç, por edhe të një publiku më të gjerë i interesuar për t u informuar rreth vlerave më të spikatura të natyrës shqiptare. Për informacionin që do të gjeni në Hapat e Gjelbër jemi kujdesur veçanërisht që të jetë i qartë, argëtues dhe nxit për më shumë dije. Në brendësi të revistës do të gjeni rubrika dedikuar zonave të mbrojtura në Shqipëri, kush janë ato dhe vlerat më të spikatura të botës së gjallë që jeton në to dhe plot kuriozitete. Si përfaqësues i faunës është marrë një lloj i cili identifikohet me zonën e mbrojtur të përshkruar. Shqipëria po ashtu, njihet për vlera të florës të njohura edhe botërisht dhe në rubrikën për florën në çdo numër do të njiheni me një prej llojeve më të veçanta. This project is funded by the European Union Bota e gjallë të ofron larmishmëri të madhe të sjelljes së përditshme të kafshëve, dhe për këtë kemi përzgjedhur disa raste për t jua treguar në çdo numër. Prezantimi i vlerave të natyrës shqiptare nuk do të ishte i mundur nëse nuk do të kishim pasur kërkues shkencorë të cilët me vite të tëra pune kanë krijuar bibliotekën shkencore shqiptare, ndaj në një rubrikë të revistës Hapat e Gjelbër ju do të njihni këto personalite të kërkimit shkencor në Shqipëri. Rubrika e fundit ju mëson sesi të bëni eksperimente të thjeshta dhe shumë argëtuese në natyrë. I gjithë material i përfshirë është menduar të jetë i tillë që të shërbejë edhe si material plotësues për kurrikulat të cilat janë pjesë e sistemit tonë arsimor. Synimi i kësaj reviste është afrimi i një brezi të teknologjizuar edhe me atë që është ekzistencë, shëndet, jetë.natyrë. Dhe që ta jetosh natyrën, do duhet që ta njohësh atë, hap pas hapi me rregullat perfekte dhe magjinë që fsheh. Përmbajtja A E DINI ÇFARË ËSHTË NJË ROJE MJEDISORE (RANGER)? ZONA E MBROJTUR REZERVATI NATYROR I MENAXHUAR LIQENI I SHKODRËS PASAPORTA E LUNDËRZËS NUPHAR LUTEA PROF. MUSTAFA DEMIRI ( ) SJELLJE TË ÇUDITSHME TË KAFSHËVE VITAMINA N: KAFSHËT PËRGATITEN PËR DIMRIN LOJRA FJALËT KYÇE Kjo revistë shpërndahet falas 2

3 A e dini çfarë është një Aktivitete Roje Mjedisore (Ranger)? Zonat e Mbrojtura janë territore të cilat mbartin vlera shumë të rralla të biodiversitetit, habitateve dhe peizazheve unike. Në Shqipëri tashmë është krijuar një agjenci e cila kujdeset për këto zona të mbrojtura e cila quhet Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura. 31 Korriku është Dita Ndërkombëtare e Rojeve Mjedisore. Janë ata të cilët mbrojnë dhe vëzhgojnë zonat e mbrojtura. Në këtë ditë përkujtohen të gjitha përpjekjet e tyre për mbrojtjen e thesareve të trashëgimisë natyrore dhe kulturore. Shqipëria mbështetet në një natyrë të pashoqe të cilën ju e njihni dhe do ta vijoni ta njihni edhe më mirë edhe përmes kësaj reviste. Prej mëse një viti natyra shqiptare ka filluar të mbrohet nga një skuadër rojesh mjedisore të cilët janë të dedikuar për të mbrojtur dhe ruajtur natyrën shqiptare kudo ku është. Për të festuar këtë ditë, rojet mjedisore nga e gjithë Shqipëria zhvilluan aktivitete me banorët e zonave përkatëse për t ju prezantuar atyre, vlerat e natyrës shqiptare dhe punën e tyre të përditshme të dedikuar për t ju lënë brezave të ardhshëm një trashëgimi krenare të natyrës tonë tashmë në duart të sigurta...for THE FIRST TIME ALBANIA 3

4 Rezervati Natyror i Menaxhuar Liqeni i Shkodrës Në këtë numër të revistës Hapat e Gjelbër do të flasim për një ndër liqenet më të rëndësishëm jo vetëm në Shqipëri por edhe në Botë. Për nga sipërfaqja, Liqeni i Shkodrës është liqeni më i madh në Gadishullin e Ballkanit, rrjeti hidrografik 1 i të cilit shtrihet në katër shtete të Ballkanit Perëndimor. Mendohet se në lashtësi ky liqen ka qenë një gji deti. Ai ndodhet në qytetin e Shkodrës në kufirin midis Shqipërisë dhe Malit të Zi me një sipërfaqe 5500 km2 nga të cilat, 1030 km2 i përkasin Shqipërisë. Nëse e vizitoni ndonjëhërë këtë liqen do të mahniteni nga peizazhet e mrekullueshme që ka si dhe nga larmia e madhe e gjallesave bimore dhe shtazore që do t ju shoqërojnë gjatë vizitës. Janë pikërisht këto peizazhe dhe biodiversiteti i lartë që e bëjnë Liqenin e Shkodrës një ndër liqenet më të rëndësishme për botën e gjallë që jeton në liqen si dhe për njerëzit që e shfrytëzojnë atë. Por fillimisht le të fillojmë t ju tregojmë disa nga habitatet më të rëndësishme të Liqenit të Shkodrës. Këto shtëpi të llojeve që jetojnë këtu, shpeshherë janë shumë të rrezikuara të shkatërrohen për shkak të veprimeve të gabuara të njerëzve. Liqeni i Shkodrës përmban disa habitate të rrezikuara 2 të cilat duhet të mbrohen sepse janë shtëpitë e disa prej llojeve më të rëndësishme të shpendëve si: dallëndyshja e detit gushëbardhë(chlidonias hybridus), çafka e verdhë (Ardeola raloides), kryekuqja e mjeme (Aythya ferina), dhe peshqëve si njila (Chondrostoma nasus), gjuca (Alburnus scoranza) e shumë lloje të tjera. 4 Biodiversiteti në Liqenin e Shkodrës Bimësia e Liqenit të Shkodrës përfaqësohet nga 236 lloje nga të cilat 60 janë lloje uji. Kjo bimësi në disa pjesë të liqenit është e kërcënuar për shkak të lundrimit. Arsyeja e mbrojtjes së kësaj bimësie është sepse aty folezojnë disa nga llojet më të rëndësishme të liqenit të Shkodrës. Peshqit janë një grup shumë i rëndësishëm, dhe në këtë liqen thuhet se janë rreth 86 lloje të cilët riprodhohen përgjithësisht brigjeve, nga të cilët 5 janë endemikë të Liqenit të Shkodrës. Këtu mund të përmendim dy speciet autoktone, gjuca (Alburnus scoranza) dhe krapi (Cyprinus carpio). Nga Liqeni i Shkodrës migrojnë drejt detit duke përdorur si rrugë lumin Buna, disa lloje peshqish si kubla (Alosa agone), ngjala (Anguilla anguilla) dhe qefujt (Mugil cephalus dhe Liza ramado). Vitet e fundit vihet re një rënie e popullatave të peshkut të tregut dhe kjo ka lidhje me veprimtarinë e njeriut, kryesisht me peshkimin e jashtligjshëm. Blini (Acipenser sturio) është një tjetër lloj të cilit ne do Breshkë Uji (Emys orbicularis) Foto: Erald Xeka duam ti japim pak vëmendje nga grupi i peshqëve. Dikur mjaft i zakonshëm në pellgun ujëmbledhës të liqenit të Shkodrës. Blini është peshk i ujërave fundore bregdetare që jetojnë nga m thellësi dhe kryen migracione mbi 300 km. Migracionet nga deti për efekt riprodhimi në lumin e Bunës dhe në liqenin e Shkodrës i kryen nga prilli deri në gjysmën e parë të qershorit. Pas shtimit, ata kthehen shpejt në det. Të vegjëlit (1-2 vjeçarë) qëndrojnë e ushqehen në Drin e Bunë, por sidomos në Liqenin e Shkodrës. Ndërprerja e Drinit nga diga e hidrocentralit të Vaut të Dejës, mbathja dhe mbushja e Bunës, e kanë prishur mjaft regjimin hidrobiologjik të shtratit të këtyre lumenjëve dhe për rrjedhojë edhe kushtet e mjedisit të shtimit të këtij peshku me vlerë të madhe faunistike, i cili është pakësuar shumë. Në liqen dhe pellgun e tij ujëmbledhës nga vrojtimet e kryera mendohet te jenë rreth 250 lloje shpendësh, prej të cilëve 168 janë të habitateve ujore. Ndërsa për llojet që folezojnë mund të 1,2, Shiko faqen e fundit për shpjegim

5 NGA NUMËRIMI I FUNDIT NË JANAR TË 2016 U NUMËRUAN RRETH INDIVIDË përmendim: Kryekuqja e mjeme (Aythya ferina), Çafka e verdhë (Ardeola ralloides), Bajza (Fulica atra), Pula e ujit (Gallinula chloropus), Gjeli i ujit (Rallus aquaticus), kredharaku i madh (Podiceps cristatus). Pranë brigjeve të tij dhe Bunës janë konstatuar lloje endacake, siç është edhe Pula me mjekër (Otis tarda) dhe Pula e livadheve (Tetrax tetrax) për të cilat nuk ka më raportime vitet e fundit për shkak të tjetërsimit të habitatit. Nga Dyfrymorët (Amfibët) mund të përmendim dy llojet më të veçanta si: Pelophylax kurtmuelleri e cila është bretkosë subendemike 3 e Shqipërisë, ndërsa Pelophylax shqiperica endemike e Liqenit të Shkodrës dhe Ultësirës Perëndimore të Shqipërisë. Në Liqenin e Shkodrës dhe pellgun e tij ujëmbledhës gjenden 57 lloje gjitarësh. Rendi Chiroptera (Lakuriqët e natës) është i njohur për numrin e lartë të llojeve, 12 lloje janë nga Brejtës dhe 11 lloje mishngrënës. Vetëm 3 prej tyre janë lloje uji nga të cilat lundërza (Lutra lutra) është lloji më i rëndësishëm që gjendet në anën shqiptare të Liqenit. Zona e Mbrojtur Blini (Acipenser sturio) Foto: Shutterstock Lumi Buna, Foto: Erald Xeka A e dini se disa lloje marrin emrin e vendit ku ndodhen? Kështu ndodh me disa nga llojet në këtë liqen të cilat thuhet se prej shekujsh janë zhvilluar dhe janë përshtatur bashkë me liqenin që i strehon. Janë disa lloje algash të vogla si Cyclotella scadariensis dhe Cymbella scutariana, bima ujore Trapa longicarpa subsp. scutariensis, krimbi Peloscolex scodranensis. Ndoshta ju do të pyesni e përse duhen ruajtur këto gjallesa të vogla që ne as nuk do ti shohim me sy të lirë? Përgjigjia është e thjeshtë; këto lloje tregojnë për një trashëgimi natyrore, gjenetike. Janë ato midis shumë të tjerave që i japin rëndësinë liqenit në qarqet e shkencëtarëve në të gjithë botën, por mbi të gjitha janë pjesë e një zinxhiri ushqimor të rëndësishëm i cili përfundon me disa prej llojeve që ju mund ti shihni të fluturojnë mbi liqen. Në botën e gjallë çdo gjë është e lidhur me njëra tjetrën dhe çdo ndryshim që prek një pjesë të ekosistemit,ndikon në prishjen e ekuilibrave natyror 5. Foto: Tonin Macaj Çafka e verdhë (Ardeola raloides) Nga zvarranikët mund të përmendim 2 lloje breshkash që gjenden në liqen si: (Emys orbicularis dhe Mauremys rivulata) si dhe 2 lloje gjarpërinjsh uji të cilët po ashtu ndodhen në liqen (Natrix natrix dhe Natrix tessellata). Ka rreth 25 mijë shpendë të cilët vetëm dimërojnë në Liqenin e Shkodrës duke i dhënë këtij statusin e një Zone Ramsar edhe për numrin e çifteve folezuese të dallëndyshes së detit gushëbardhë (Chlidonias hybridus).numrin më të madh të individëve e përbëjnë bajza (Fulica atra), karabullakët (Phalacrocorax), zhytësat (Podiceps), disa lloje rosash (Anatidae), pulëbardhat (Larus) etj. Edhe shpendët përballen me kërcënime të cilat kryesisht vijnë nga ndërhyrja e gabuar e njeriut përmes gjuetisë dhe shqetësimeve të ndryshme. Bime Ujore (Trapa Natans) Janë 137 llojet e kërcënuara në shkallë kombëtare (sipas Listës së Kuqe të IUCN), dhe 94 lloje janë me interes ndërkombëtar dhe të përfshira në Konventën e Bernës dhe Konventën e Bon-it 6. Liqeni i Shkodrës është konsideruar ndër 4-5 habitatet ujore më të rëndësishme për dimërimin e shpendëve në Europë dhe për këtë është deklaruar Zonë Ramsar në Nëntor Po ashtu për shumë nga vlerat e përmendura edhe më lart është shpallur Rezervat Natyror i Menaxhuar 7 po në Nëntor ,4,5,6,7 Shiko faqen e fundit për shpjegim 5

6 PASAPORTA Emri shqip: Lundërza Emri latinisht (binominal): Lutra lutra (Linnaeus, 1758) Ushqimi: peshku, dyfrymorë (amfibë), gaforre, insekte, shpendë, dhe ndonjëherë edhe gjitarë të vegjël Përhapja: Lundërza jeton në habitate ujore, duke përfshirë liqenet në lartësi të mëdha dhe të vogla, lumenj, përrenj, këneta, moçalishte dhe zona bregdetare. Jetëgjatësia: 22 vjet (në kopësht zoologjik) Statusi (sipas Listës së Kuqe IUCN) Pothuajse i kërcënuar

7 Fauna Lundërza Lundërza është një gjitar i cili gjendet në lumenj, liqene, përrenj, pyje moçalore 8, fushat e orizit, brigjet e oqeaneve, fjorde 9, shpella dhe habitate tokësore afër ujit. Ajo ushqehet në ujë dhe folezon në tokë. Në territorin e saj prej 1-4 milje përgjatë lumit, ajo ka të përcaktuara vendet në të cilat futet në ujë, ushqehet, luan, bën banjo etj. Pesha e saj arrin mesatarisht në 7 kg. Sezoni i çiftimit për këtë lloj është nga Shkurti në Mars dhe në Korrik. Pas një shtatëzanie prej ditë, femra sjell në jetë zakonisht 2-3 këlyshë me një peshë afërsisht prej gr. Ata lindin të verbër dhe do ti hapin sytë vetëm pas një muaji, duke filluar që të lënë folenë avash-avash derisa largohen vetë nga foleja pas 3 muajsh. Të vegjlit rrinë me nënat për 14 muaj dhe arrijnë pjekurinë seksuale pas 2-3 vitesh. Ata kanë një trup të gjatë të hollë, veshë të vegjël, bisht të trashë në formë konike, dhe këmbë të pajisura me cipa lëkurore (membrana) si dhe kthetra të forta. Gëzofi është i dendur. Ka ngjyrë kafe në pjesën më të madhe, të verdhë në krem tek pjesa e fytit dhe në pjesën e poshtme. Sjellja Ato mund të zhyten për rreth 2 minuta nën ujë dhe janë më aktive gjatë muzgut dhe gjatë natës. Kryesisht janë lloje të vetmuara, territoriale dhe shumë gazmore. Të vegjlit dhe të rriturit janë parë të luajnë, të ecin, të vrapojnë, të rrëshqasin dhe të ngacmojnë njëritjetrin. Kjo sjellje mendohet se ndihmon të vegjlit të përmirësojnë teknikat e tyre të gjuatjes së ushqimit. Lundërzat kanë thirrjet e tyre të alarmit, përshëndetjes dhe çiftimit dhe rreth 12 thirrje të tjera. Thirrja e tyre ngjan me një fërshëllimë të shkurtër dhe të mprehtë, kuisje, qarje dhe britma të larta të shqetësimit. Lundërzat kanë disa gjëndra të ndijimit 10 në bazën e bishtit të tyre, të cilat lëshojnë një erë të rëndë. Shenjimi i vendeve është një formë që ato përdorin mes tyre për kufijtë e territoreve dhe identitetin. Ato nuk shenjojnë vetëm bimësinë dhe drurët por mbulojnë të gjithë gëzofin e tyre me erën karakteristike. Ushqimi Lundërza ushqehet kryesisht me peshq, gaforre, molusqe 11, gjitarë të vegjël, dyfrymorë (amfibë), shpend, vezë, insekte, krimba dhe një sasi të vogël të vegjetacionit. Ato përdorin mustaqet si organe ndjesore nën ujë për të ndjerë lëvizjen e peshqëve dhe preve të tjera. Lundërzat e lumit gjuajnë dhe ushqehen disa herë në ditë duke konsumuar rreth 1kg ushqim çdo ditë. Ndoshta do ta keni të vështirë për të parë lundërzën teksa kalon nga toka në ujë sepse ato ndërtojnë tunele. Po në Liqenin e Shkodrës si janë të dhënat për lundërzën? Të dhënat janë shumë të pakta rreth numrit të tyre, por prania e saj është e konfirmuar. Secili nga ju mund të kontribuojë në vëzhgimin e shenjave që ato lënë pas, si: gjurmët, feçet apo edhe pjesë gëzofi (qime) etj. 8,9,10,11 Shiko faqen e fundit për shpjegim 7

8 Flora Zambaku i verdhë i ujit (Nuphar lutea) Është një bimë ujore me gjethe notuese. Gjendet kryesisht në liqene, pellgje, lumenj, përrenj dhe gjire të ujërave të njelmët 12. Rritet nga m dhe lulëzon nga Qershori-Gusht. Gjethet i ka në formë eliptike ose ovale. Fruti që lëshon ka formën e balonës me gjatësi 4-6 cm. Ato shumohen me rizomë, të cilat më tej shumohen dhe japin rizoma të reja, kështu ato formojnë tapete të gjera mbi liqen. Këto tapete që formohen nga kjo bimë janë shumë të rëndësishme për shumë lloje të tjera të liqenit që strehohen dhe ushqehen aty. Kështu për shembull: peshq, bretkosa, insekte të ndryshme ujore, gjarpërinj, breshka, salamandra dhe gjallesa të tjera ujore. Po ashtu janë vende mjaft të vyera për folezim të disa shpendëve ujorë duke qenë se në liqen nuk kemi ndonjë ishull të tillë për folezim. Foto: Albanian Ornithological Society (AOS) Aktiviteti njerëzor përmes ndërhyrjeve për tharjen e ekosistemeve ujore, turizmi i pakontrolluar janë disa nga arsyet që e listojnë këtë lloj në kategorinë vulnerabël 13 (VU) sipas Listës së Kuqe të IUCN. 8 12,13 Shiko faqen e fundit për shpjegim

9 Personalitete Shqiptare Prof. Mustafa Demiri ( ) Edhe në këtë numër do të flasim për një ndër personalitetet më të shquara të shkencës në Shqipëri i cili ka lënë pas për ne, një trashëgimi të kërkimit shkencor. Profesor Mustafa Demiri lindi në 13 Qershor 1923 në qytetin e Elbasanit. Në qytetin e tij të lindjes ai kreu arsimin fillor dhe Shkollën Normale. Studimet e larta i vazhdoi në Universitetin e Zagrebit dhe Sofjes dhe më pas në Budapest dhe në Leningrad. U angazhua pa ndërprerje në veprimtarinë akademike e shkencore, në Institutin e Shkencave dhe Universitetin e Tiranës, duke u shquar si pedagog i talentuar, për nivelin e lartë shkencor metodik, përgatitjen e rreth 12 teksteve etj. Kopështi Botanik Mirënjohja për këtë personalitet, vjen edhe sepse është pikërisht Prof. Mustafa Demiri ai i cili drejtoi gjithë punën për krijimin e Kopshtit Botanik të Tiranës, i pari dhe i vetmi deri tani në Shqipëri i themeluar në vitin Kopshti Botanik i Tiranës, megjithëse sot i cunguar në një sipërfaqe shumë më të vogël nga ajo e shumë viteve më përpara, shërben si një institucion qëndror i mësimdhënies së shkencave natyrore të botanikës, ekologjisë, biologjisë etj. Prof. Mustafa Demiri është vlerësuar me Çmimin e Republikës, me titullin e lartë Mësues i Popullit, me Urdhrin Naim Frashëri të Klasit të.i, me titullin Qytetar Nderi i Qytetit të Elbasanit. Vepra më e madhe e profesorit, mbetet Flora Ekskursioniste e Shqipërisë në të cilën përshkruhen 3250 lloje të bimëve. Ky është libri i parë i Florës së Plotë Shkencore në Historinë e Shkencës Shqiptare dhe vazhdon të përdoret edhe sot nga studentët e Biologjisë si dhe nga kërkues shkencor. 9

10 Kuriozitete Sjellje të çuditshme të kafshëve Fluturat që ushqehen nga breshkat Duke qenë shumë larg burimeve të natriumit në pyjet e Amazonës, fluturat përfitojnë nga lotët e breshkave të cilët janë të pasur me këtë element. Ato rrethojnë kokat e breshkave në kërkim të këtij nektari. Ashtu si njerëzit, djersa e breshkave është e pasur me këto kripëra. Me sa duket ato nuk e kanë bezdi këtë prani dhe prekje delikate të fluturave. Megjithatë duhet thënë se nuk janë kaq të duruara kur në vend të fluturave vizitore janë bletët. Karkaleci i zgjuar Karkaleci është quajtur si kafsha më e zhurmshme e detit. Në mënyrë që të trullos prenë, ai lëviz gjymtyrët e tij me një shpejtësi marramendëse. Tingullli që krijohet është i tillë i cili shkakton një valë tronditje e cila mjafton që të trullos prenë. Dhe për ti bërë gjërat edhe më të pabesueshme, temperatura që arrihet nga kjo valë e krijuar nga ky karkalec, është aq e lartë sa krahasohet me temperaturën e sipërfaqes së diellit. 10

11 Kuriozitete Sjellje të çuditshme të kafshëve Korbat nuk harrojnë lehtë Korbat kanë aftësinë të mbajnë mend fytyrat e njerëzve, dhe me shumë mundësi nëse ti nuk ju pëlqen nuk kanë për të të harruar lehtë. Disa shkencëtarë kapën disa korba për një eksperiment të tyre dhe e zbuluan këtë fakt në një ditë të zakonshme kur ata po shkonin në laborator, dhe korbat ju ndërprisnin rrugën. Duke përdorur maska ata kuptuan se korbat janë shpendë të cilët ruajnë një mëri kundrejt njerëzve të cilët i kanë zënë në grackë. Mjaft interesant është fakti se të vegjlit e tyre do të ruajnë të njëjtën mëri. Qelbësat kërcejnë kur janë të emocionuar Kur qelbësat janë të emocionuar, ata kërcejnë vallen e luftës, me lëvizje të forta. Këtë kërcim ata e bëjnë sidomos pasi marrin me sukses një lodër apo një objekt të vjedhur. Ky kërcim të jep përshtypjen se ai është i frikësuar apo i nervozuar, por janë thjesht të gëzuar dhe nuk përbëjnë rrezik për njerëzit. 11

12 VITAMINA N Kafshët përgatiten për dimrin E keni pyetur ndonjëherë veten se si kafshët qëndrojnë ngrohtë në dimër? Shumica e kafshëve shtojnë gëzofin në mënyrë që të mbajnë trupin ngrohtë, por shumica e tyre gjithashtu shtojnë ind dhjamor për të përballuar dimrin. Si ndihmon shtresa yndyrore në mbajtjen e temperaturës? Bëni këtë eksperiment që ta kuptoni. Çfarë ju nevojitet? 1.Vazelinë 2.dy qese plastike me zip 3.llastikë 4.një enë me ujë me disa kuba akulli 5.një kronometër 5.dikush që t ju ndihmojë Çfarë duhet të bëni? Vendosni dorën brenda qeses plastike. Ndihmësi t ju ndihmojë që të shpërndani vazelinën nëpër të gjithë qeskën në mënyrë që të mbuloni dorën. Do duhet gjithashtu që po me vazelinë të lyeni dorën me një shtresë të hollë. Fusni dorën që keni me vazelinë në qesen e lyer paraprakisht përsëri me vazelinë. Personi tjetër t ju ndihmojë që të largoni flluskat e ajrit nga qesja. Lidheni mirë qesen me llastik te pjesa e kyçit të dorës aq sa e shikoni të arsyeshme që ajo mos të shkëputet. Futini të dyja duart në enën me ujë dhe akull Personi tjetër të masë kohën sesa reziston secila dorë në enën me ujë në mënyrë që më pas të nxirrni përfundimet. Çfarë është ajo që ndodh? Ariu i murrmë (Ursus arctos) Shtresa e vazelinës me të cilën ju lyet dorën është e ngjashme me shtresën e dhjamit që rrisin kafshët në dimër. Ajo mbron dorën tuaj nga uji i ftohtë dhe mund ta mbani dorën me vazelinë më gjatë pa ndjerë të ftohtin. Si arriti shtresa e vazelinës të ruajë temperaturën e dorës tuaj? Dora u izolua nga uji i ftohtë, pra vazelina e mbajti temperaturën e dorës konstante 14. Dora tjetër e cila ishte pa vazelinë, u ftoh më shpejt, sepse e gjithë nxehtësia e dorës u transferua në ujë. Pastaj mjaftojnë vetëm disa sekonda që temperatura nga uji i ftohtë të kalojë në dorën tuaj. Kafshët, kur përgatiten për dimërim, rrisin ose shtojnë një shtresë qelizash yndyrore nën lëkurë, e cila ju shërben atyre si një izolues për mbatjen e temperaturës së trupit konstante edhe kur temperatura në mjedis mund të jetë nën zero. Këtë gjë ju e vërtetuat më së miri duke parë sesi vazelina nuk lejoi të ftohtin të depërtonte në lëkurën tuaj. Mos harroni se përveç shtimit të shtresës me qeliza yndyrore si izolues termik, kafshët me anë të komandave që truri jep, ulin edhe funksione të tjera në organizëm si psh. zemra urdhërohet të pompojë më pak gjak, ose frymëmarrja ngadalësohet në mënyrë që të mos shpenzohen energji të tepërta. 14 Shiko faqen e fundit për shpjegim 12

13 Si të zbulojmë natyrën Gjallesat nën ujë A e dini se pellgjet janë ekosisteme ku mund të vëzhgoni shumë gjallesa? Ato strehojnë një numër të madh gjallesash sidomos kur ka edhe bimësi. Merrni një rreth qëndisjeje dhe një rrjet. Rrjeta duhet të jetë me kuadrata të vegjël deri në 3mm. Mbështilleni rrjetën në rrethin e qëndisjes. Një herë që e keni krijuar, shkoni dhe gjeni një pellg dhe do ishte mirë të kishte edhe bimë. Zhyteni rrjetën në pellg derisa të shihni se në të kanë përfunduar gjallesa. Merrini gjallesat dhe i fusni në një enë të cilën e keni mbushur me ujë pellgu. Pasi ti keni vëzhguar i riktheni përsëri në pellg. Nëse doni të dini se çfarë gjallesash janë ato, na kontaktoni për t ju ndihmuar. derisa ato të jenë tharë plotësisht. Kjo mënyrë do ti mbajë në formën e tyre origjinale pa u përdredhur. Disa gjethe ose hala nga pemë të cilat nuk i humbasin gjethet në vjeshtë. I krahasoni këto me gjethet e atyre pemëve që i humbin gjethet në vjeshtë. Sa të ndryshme dhe sa të ngjashme janë ato? Gjethe të cilat nuk janë të pemëve. Krahasojini këto gjethe me ato që i keni marrë nga pemët. A gjetët ndonjë gjethe nga bimë të cilat ishin duke ndryshuar ngjyrën? Disa bimë që nuk janë pemë, kanë gjethe që do të ndryshojnë ngjyrë dhe do të bien, por gjithashtu ka disa bimë të cilat thahen plotësisht për tu rritur përsëri nga rrënjët, në pranverë. Po ashtu ka disa bimë të cilat lulëzojnë vetëm për një stinë. Cilat janë gjërat që mund të vini re në këtë shëtitje? 1.A janë të gjitha gjethet në një pemë me ngjyrë të njëjtë? 2.Shikon më shumë pemë të cilat rrinë të gjelbërta dhe nuk i humbasin gjethet gjatë vjeshtës apo pemë të cilat humbasin gjethet? 3.Si duket bari në pjesën që keni ecur? Është ende i gjelbër? A po kthehet në ngjyrë kafe? 4.A shikoni lule që po lulëzojnë? 5.A shikoni elementë të tjerë që bien nga pemët si lënde apo fara? 6.A shihni ndonjë kafshë? Bëj një shëtitje në natyrë Ndërsa bëni një shëtitje në një pyll, ndërkohë mund të mblidhni disa gjethe të rëna dhe në këtë mënyrë të shihni më nga afër ndryshimet që ndodhin në mjedisin përreth jush. Sigurohuni që gjatë kësaj ekspedite të shoqëroheni nga një i rritur. Shumica e kafshëve, bimëve, gjatë muajve të vjeshtës, janë duke u përgatitur për dimrin. Ketrat mbledhin dhe grumbullojnë ushqim dhe gjejnë strehë për të ftohtin që pritet të vijë. Bimët humbasin lulet dhe gjethet, ose fillojnë dhe vyshken, edhe pse shumica e rrënjëve mund të jetojnë gjatë dimrit. Disa pemë lëshojnë edhe farat në vjeshtë. Farat e rëna në tokë, të mbuluara edhe nga gjethet, qëndrojnë ashtu derisa tëvijë pranvera dhë të japin një bimë të re. Ja disa gjëra që mund të merrni me vete: 1.Trasta te vogla (mundësisht jo plastike) 2.Ushqim dhe ujë 3.Një fletore dhe një laps në mënyrë që të shënoni gjërat që ju tërheqin vëmendjen 4.Një aparat fotografik 5.Një çantë në të cilën të fusni të gjitha këto Çfarë mund të mblidhni? Gjethe nga të gjitha ngjyrat që mund të shihni (të verdha, portokalli, të kuqe, kafe dhe gri gjithashtu). Kur të shkoni në shtëpi, vendosini këto gjethe në mes të një gazete dhe mbi këto gazeta vendosni disa libra të rëndë për disa ditë 13

14 Lojëra Plotëso tekstin me fjalët e mëposhtme rregullat, vriten, priten, të lirë, natyre, ndryshonin Në natyrë, bota e egër ndjek...e veta. Kafshët nuk... Pemët nuk... Lumenjtë rrjedhin... pa diga. Njerëzit pëlqejnë të jenë në...siç ajo ka qenë para se njerëzit ta... Sa parqe keni vizituar në Shqipëri? Çfarë ju ka pëlqyer atje? Më gjej Këtu janë të përshkruara disa nga detyrat e rojeve mjedisore Cila nga këto detyra ju pëlqen më shumë? Çfarë detyrash të tjera mund të shtoni? Ngjyrosni skicën 1.Rojet mjedisore planifikojnë aktivitete zbavitëse për vizitorët 2.Rojet mjedisore studiojnë dhe mbrojnë ekosistemet 3.Rojet mjedisore mund të jenë edhe shkencëtarë 4.Rojet mjedisore ndihmojnë në mirëmbatjen e shtigjeve 5.Rojet mjedisore luftojnë zjarret në pyje

15 Fjalët kyçe 1. Rrjet hidrografik Tërësia e rrjedhave ujore në tokë (lumenj, liqene, këneta, rezervuarë etj) 2.Habitate të rrezikuara Vendi në të cilin një gjallesë jeton, ushqehet apo shumohet, dhe për arsye të ndryshme, është në rrezik zhdukjeje 3.Subendmike Lloj i cili gjendet gjerësisht në një zonë natyrore 4.Ekosistem Tërësia e disa gjallesave (bimë, kafshë apo organizma të ndryshëm) të cilët jetojnë në një mjedis të caktuar dhe bashkëveprojnë me njëri-tjetrin dhe me mjedisin përreth 5.Ekuilibër natyror Një concept në Ekologji i cili përshkruan sistemet natyrore dhe sesi ndryshimi i një përbërësi ndikon në të gjithë sistemin 6.Konventa e Bonn-it Marrëveshje midis shteteve për mbrojtjen dhe ruajtjen e llojeve shtegëtare 7.Rezervat Natyror i Menaxhuar Kategori e zonës së mbrojtur e cila ka për qëllim të mbajë, të ruajë dhe të rikthejë habitatet dhe llojet. 8.Pyje moçalore Janë pyje të cilat janë të përmbytur përherë ose në periudha të ndryshme të vitit. 9.Fjorde Një gji i thellë detar në mes të shkëmbinjve të lartë. 10.Gjendra të ndijimit Gjendra të cilat reagojnë ndaj një ngacmimi të jashtëm dhe japin një përgjigje të caktuar 11.Molusqe Gjallesa të vogla, pa shtyllë kurrizore, të cilat ndodhet në mjedise detare, me ujë të freskët dhe në tokë (psh. kërmijtë, midhjet etj) 12.Ujëra të njelmët Është përzierje e ujërave të kripura me ato të ëmbla 13.Vulnerabël Një lloj i cili mund të rrezikohet për tu zhdukur në varësi të gjendjes së habitatit të tij 14.Temperatura konstante Temperatura e cila me kalimin e kohës nuk ndryshon eeas.europa.eu Hapat e Gjelbër 15

16 This publication has been produced with the assistance of the European Union. The contents of this publication are the sole responsibility of the authors and can in no way be taken to reflect the views of the European Union. The views expressed in this publication do not necessarily reflect those of partners in the project NaturAL

Speci Shqipëri

Speci Shqipëri Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje

More information

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani

More information

BULETINI MUJOR KLIMATIK

BULETINI MUJOR KLIMATIK ISSN 2521-831X BULETINI MUJOR KLIMATIK Universiteti Politeknik i Tiranës Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Tirana 2017 ISSN 2521-831X Klima.Shqiperia@gmail.com GUSHT2017 Nr. 8 Vlerësimi

More information

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasa 3-4

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasa 3-4 PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Cila nga pjesët A - E duhet të vendoset në mes të dy pjesëve të dhëna ashtu që tëvlejë barazia? 2. Ardiani shikoi në dritare. Ai sheh gjysmën e kengurave

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 1-2

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 1-2 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 2017 Testi për Klasat 1-2 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

Direktiva Evropiane e Shpendëve dhe e Habitateve

Direktiva Evropiane e Shpendëve dhe e Habitateve Komisioni Evropian Direktiva Evropiane e Shpendëve dhe e Habitateve Për natyrën dhe njerëzit në Evropë Mjedisi Kjo broshurë është përkthim në shqip i një publikimi të Komisionit Evropian Drejtoria e Përgjithshme

More information

Protect nature Invest for the future. Gashi.

Protect nature Invest for the future. Gashi. Gashi www.europeangreenbelt.org Green Belt Albania The project Nature Conservation and Sustainable Development at the Green Belt Albania is jointly implemented by EuroNatur and the NGO Protection and Preservation

More information

VNMS Shqipëri Aneksi 11.4 Kriteret e Ndjeshmërisë

VNMS Shqipëri Aneksi 11.4 Kriteret e Ndjeshmërisë VNMS Shqipëri Projektit : PËRMBAJTJA Faqe 2 nga 8 1 KRITERET E NDJESHMËRISË 3 1.1 Habitatet 3 1.2 Speciet 4 LISTA E TABELAVE Tabela 1-1 Kriteret e ndjeshmërisë/vulnerabilitetit të habitatit... 3 Tabela

More information

Karakteristikat e Kompleksit Hidrologjik të lumenjve Drini dhe Buna, si dhe liqeneve të Shkodrës, Ohrit, Prespës së Madhe dhe të Vogël

Karakteristikat e Kompleksit Hidrologjik të lumenjve Drini dhe Buna, si dhe liqeneve të Shkodrës, Ohrit, Prespës së Madhe dhe të Vogël Prof. Dr. Dhimitër Dhora Karakteristikat e Kompleksit Hidrologjik të lumenjve Drini dhe Buna, si dhe liqeneve të Shkodrës, Ohrit, Prespës së Madhe dhe të Vogël Shkodër, 2017 Në kopertinë: Baseni i Kompleksit

More information

KREU I: PASURITË UJORE SHQIPTARE

KREU I: PASURITË UJORE SHQIPTARE KREU I: PASURITË UJORE SHQIPTARE 10 1.1. Pasuritë ujore shqiptare - vlerat dhe gjendja mjedisore e tyre Vlerat e ujërave natyrorë të Shqipërisë dhe ndikimi i njeriut mbi to janë diskutuar prej nesh në

More information

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë

More information

Prof. As. Dr. Belul Gixhari Dr. Mehmet Ramadani. Ag robiod iversiteti. ne Fushe Arrez. (Monografi) Realizuar na kuoder ta projektit

Prof. As. Dr. Belul Gixhari Dr. Mehmet Ramadani. Ag robiod iversiteti. ne Fushe Arrez. (Monografi) Realizuar na kuoder ta projektit Prof. As. Dr. Belul Gixhari Dr. Mehmet Ramadani Ag robiod iversiteti ne Fushe Arrez (Monografi) Realizuar na kuoder ta projektit "Rrifja e kapacifefif fa komunifefif fa Fusha-Arrazif par ruajfjen e farave

More information

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0 Besarta Vladi Lecture at European University of Tirana (EUT)/ Albania Ilir Rexhepi Managing Director at Kosovo Management Institute (KMI)/ Kosovo Dr.Ermira Qosja- Lecture at European University of Tirana

More information

VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN

VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized The VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN E KOSOVËs në vitin 211 Mars 213 a Botërore Rajoni

More information

Ligatinat - vlerat që duhet të mbijetojnë

Ligatinat - vlerat që duhet të mbijetojnë MJEDISI SOT OT NUMËR 85 SHKURT 2004 BOTIM I PËRMUAJSHËM I QENDRËS RAJONALE TË MJEDISIT (REC) PËR EVROPËN QENDRORE DHE LINDORE - ZYRA NË SHQIPËRI Ligatinat - vlerat që duhet të mbijetojnë 2 shkurti - Dita

More information

Integrated Ecosystem Management of Prespa Lakes Basin in Albania - News

Integrated Ecosystem Management of Prespa Lakes Basin in Albania - News No. 6/2010 Integrated Ecosystem Management of Prespa Lakes Basin in Albania - News NEWSLETTER THREE COUNTRIES, TWO LAKES, ONE FUTURE TRE VENDE, DY LIQENE, NJE E ARDHME FOREST AND TERRESTIAL HABITAT MONITORING

More information

INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07. Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon

INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07. Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07 Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon Prishtinë, korrik 2011 Ky publikim është përkrahur nga Qeveria e Mbretërisë së

More information

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM Mendim Zenku, МA C E N T R U M 6 UDC: 37.014.54:316.43 NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM ВЛИЈАНИЕТО НА СОЦИЈАЛНИОТ КАПИТАЛ ВО ОБРАЗОВНАТА ПЕРФОРМАНСА

More information

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK Kryeredaktor Prof. Dr. ADRIAN CIVICI Redaktore BESARTA VLADI Këshilli botues Prof. Dr. SULO HADËRI Prof. Dr. LULJETA MINXHOZI Prof. Asoc. Dr.

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION NGA MARKETINGU MIKS TE ALTERNATIVAT E BASHKË-KRIJIMIT SFIDAT E MARKETINGUT TË QENDRUESHËM PËR TRASHËGIMINË KULTURORE

More information

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet

More information

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Përse merremi me BE? Rëndësia praktike Në kuadër të këtij kursi të parë bazë rreth BE duam të marrim pak kohë për të menduar rreth objektit, me të cilin kërkojmë të merremi,

More information

SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS

SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS 331.5-053.2(497.115) C E N T R U M 5 Donjeta Morina, MSc 1 SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS ПРИЧИНИТЕ И ПОСЛЕДИЦИТЕ НА ВКЛУЧУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА ВО ПАЗАРОТ

More information

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS K.D.U. 342.4(496.51) Phd. Cand. Zahir ÇERKINI VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS Përmbledhje Punimi me titull Vlerat themelore që mbron kushtetuta

More information

1. A ekziston Perëndia? Në të gjithë historinë, në të gjitha kulturat e botës, njerëzit kanë qenë të bindur se ka një Perëndi.

1. A ekziston Perëndia? Në të gjithë historinë, në të gjitha kulturat e botës, njerëzit kanë qenë të bindur se ka një Perëndi. A ekziston Perëndia? A ekziston Perëndia? A ka prova për Të? Materiali i mëposhtëm ofron arsye të sinqerta e të drejtpërdrejta për të besuar në ekzistencën e Perëndisë... nga Marilyn Adamson Vetëm një

More information

PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE

PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE ngrejmë aftësitë, përmirësojmë mjedisin Tiranë 2010 Ambasada e Mbretërisë së Vendeve të Ulëta në Shqipëri Rreth REC QENDRA RAJONALE E MJEDISIT (REC) SHQIPËRI, është

More information

TRENDING: #SUKSES #ICT #START UP #PERFORMANCE #CEO YOUTUBE #TOP RATED INFO

TRENDING: #SUKSES #ICT #START UP #PERFORMANCE #CEO YOUTUBE #TOP RATED INFO #SHQIPËRIA n/2 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #SUKSES #ICT #START UP #PERFORMANCE #CEO YOUTUBE #TOP RATED INFO Copyright InfoAlbania 2015. All rights reserved. PUBLIKUAR: SHKURT

More information

Ndikimi dhe Zhvillimi i Turizmit ne Ekonominë Shqiptare

Ndikimi dhe Zhvillimi i Turizmit ne Ekonominë Shqiptare UNIVERSITETI FAKULTETI PROFILI ALEKSANDËR MOISIU SHKENCAVE POLITIKE JURIDIKE DREJTIM TURIZMI Ndikimi dhe Zhvillimi i Turizmit ne Ekonominë Shqiptare Pedagogu Udheheqes : Ph.D. Candidate LEIDA MATJA Punoi

More information

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET REZULTATET KRYESORE NGA OPINIONET E FËMIJËVE 2012 1 "Ky projekt u financua përmes grantit të Ambasadës Amerikane në

More information

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government - Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve

More information

Të dhëna zoologjike dhe ekologjike mbi klasën Diplopoda(Myriapoda).Fauna diplopode e Shqipërisë. Hajdar KIÇAJ. Abstract. Hyrje

Të dhëna zoologjike dhe ekologjike mbi klasën Diplopoda(Myriapoda).Fauna diplopode e Shqipërisë. Hajdar KIÇAJ. Abstract. Hyrje Të dhëna zoologjike dhe ekologjike mbi klasën Diplopoda(Myriapoda).Fauna diplopode e Shqipërisë. Abstract Hajdar KIÇAJ The object of this article is the data gathered on the Class Diplopoda (Millipedes)

More information

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Ilustrues: Maliqe Mulolli Jahmurataj Leopard Cana PARA LEXIMIT Bisedoni së bashku Lexoni titullin së bashku. Pyesni: Ku keni dëshirë t

More information

Shëndeti i ndjeshëm i fëmijëve përballë mjedisit të ndotur

Shëndeti i ndjeshëm i fëmijëve përballë mjedisit të ndotur NUMËR 93 TETOR 2004 MJEDISI SOT BOTIM I PËRMUAJSHËM I QENDRËS RAJONALE TË MJEDISIT (REC) PËR EVROPËN QENDRORE DHE LINDORE - ZYRA NË SHQIPËRI Shëndeti i ndjeshëm i fëmijëve përballë mjedisit të ndotur Sa

More information

Plani i Veprimit për Biodiversitet Strategjia dhe Plani i Veprimit për Biodiversitet

Plani i Veprimit për Biodiversitet Strategjia dhe Plani i Veprimit për Biodiversitet Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada - Government Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor Ministarstvo Sredine i Prostornog Planiranja Ministry of Environment

More information

Abstract. Përmbledhje

Abstract. Përmbledhje Zambaku (Lilium spp) - një bimë e rëndësishme e florës së egër dhe të kultivuar në rrethin e Tiranës Lily (Lilium spp) an important plant of wild and cultivated flora in Tirana district Elisabeta Susaj

More information

Dhimitër Dhora. Liqeni i Shkodrës

Dhimitër Dhora. Liqeni i Shkodrës Dhimitër Dhora Liqeni i Shkodrës 2016 1 Përmbajtja 1. Parathënie 3 2. Karakteristikat e Liqenit të Shkodrës 4 3. Pozita gjeografike 10 4. Origjina 11 5. Gjeologjia 13 6. Pellgu ujëmbledhës 17 7. Hidrologjia

More information

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA * Gentian ZYBERI 1 Abstrakt: Ky artikull fokusohet në çështjen e përgjegjshmërisë

More information

DËBIMI I SHQIPTARËVE

DËBIMI I SHQIPTARËVE DËBIMI I SHQIPTARËVE (Memorandumi i Çubrilloviqit bazë mbi spastrimin etnik të shqiptarëve) Dr. Vaso Çubriloviç ka qenë këshilltar i regjimit monarkist gjatë Luftës së Dytë Botërore, pastaj ministër, akademik,

More information

Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE

Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE Veglat për menaxhimin e konfigurimit dhe ndryshimeve në kontrollim Veglat për zbulim të Defekteve, per zgjerim, per qeshtje te ndryshme te gjurmimit Kur një softuerë

More information

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft)

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft) PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI STUDIM (draft) Tiranë, Maj 2015 1. Përmbledhje Ekzekutive Pavarësisht se të rinjtë nën-moshën 25 vjeç përbëjnë gjysmën e popullsisë në

More information

Qyteti i Durrësit, drejt një turizmi të qëndrueshëm?

Qyteti i Durrësit, drejt një turizmi të qëndrueshëm? UNIVERSITETI ALEKSANDËR MOISIU DURRËS FAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKE-JURIDIKE PROFILI DREJTIM TURIZMI Adresa: Lagja 1, Rr Currilave, Durrës Tel & Fax: 00355 52 239167 Website: www.uamd.edu.al Qyteti i

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 7-8

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 7-8 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 017 Testi për Klasat 7-8 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

Udhëzues mësuesi BIOLOGJIA 7

Udhëzues mësuesi BIOLOGJIA 7 Udhëzues mësuesi BIOLOGJIA 7 Ky Udhëzues mësuesi i përgjigjet tekstit Biologjia 7 të shtëpisë botuese Dudaj. Hartoi: Blerina Maliqati Redaktoi: Rudina Çupi TABELA PËRMBLEDHËSE E PROGRAMIT Biologji VII

More information

PËR MBROJTJEN E NATYRËS

PËR MBROJTJEN E NATYRËS UNITED NATIONS United Nations Interim Administration Mission in Kosovo UNMIK NATIONS UNIES Mission d Administration Intérimaire des Nations Unies au Kosovo PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF GOVERNMENT Ligji

More information

Vlerësim i Shpejtë i Zhvillimit të Zinxhirit të Vlerës së Turizmit në Zonën e Pukës

Vlerësim i Shpejtë i Zhvillimit të Zinxhirit të Vlerës së Turizmit në Zonën e Pukës Vlerësim i Shpejtë i Zhvillimit të Zinxhirit të Vlerës së Turizmit në Zonën e Pukës SHQIPËRI Nëntor 2016 1 Vlerësim i Shpejtë i Zhvillimit të Zinxhirit të Vlerës së Turizmit në Zonën e Pukës (Shqipëri)

More information

ISSN X. Nr.16 BULETINI MUJOR KLIMATIK. Prill Universiteti Politeknik i Tiranës. Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit

ISSN X. Nr.16 BULETINI MUJOR KLIMATIK. Prill Universiteti Politeknik i Tiranës. Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Nr.16 ISSN 2521-831X BULETINI MUJOR KLIMATIK Prill 2018 Universiteti Politeknik i Tiranës Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Tirana 2018 Prill 2018 Nr. 16 Përmbledhje. Muaji Prill 2018

More information

DISERTACION. Për marrjen e gradës shkencore: Doktor

DISERTACION. Për marrjen e gradës shkencore: Doktor REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE TË NATYRËS DEPARTAMENTI I BIOTEKNOLOGJISË PROGRAMI I STUDIMIT BIOTEKNOLOGJI BIMORE DISERTACION Për marrjen e gradës shkencore: Doktor

More information

Studimi i VNM. Inxhiniere Mjedisi: Denisa Kola. Ekspert Mjedisi: Elgerti Bixha. Administrator: Elon Ciko

Studimi i VNM. Inxhiniere Mjedisi: Denisa Kola. Ekspert Mjedisi: Elgerti Bixha. Administrator: Elon Ciko Studimi i VNM Inxhiniere Mjedisi: Denisa Kola Ekspert Mjedisi: Elgerti Bixha Administrator: Elon Ciko Tirane, 22 Maj 2017 Tabela permbledhese KAPITULLI 1 PERMBLEDHJE EKZEKUTIVE... 3 KAPITULLI 2 PREZANTIMI...

More information

LOJËRA DHE USHTRIME PËR TRAJNERË

LOJËRA DHE USHTRIME PËR TRAJNERË 1 50 LOJËRA DHE USHTRIME PËR TRAJNERË Ky botim është shkëputur nga Participatory Methodology Series e International Institute for Environment and Development, UK. 50 lojëra dhe ushtrime për trajnerë Ky

More information

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 2 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 3 LISTA E SHKURTESAVE...7 HYRJE...8 1. SEKTORI PRIVAT NË KOSOVË...11 1.1. Roli dhe struktura sektoriale e NVM-ve nё

More information

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë Venera Llunji* Abstrakt Shekulli 21 kërkon përpjekje serioze në të rishikuarit, zgjerimin, dhe pranimin në tërësi të nocionit të arsimimit të të rriturve. Arsimimi i të rriturve duhet t i sigurojë secilit

More information

Falas! intervenimi i nato-s. Identiteti shqiptar. Fatmir Rrahmanaj. Osman D. Gashi. Donik Sallova

Falas! intervenimi i nato-s. Identiteti shqiptar. Fatmir Rrahmanaj. Osman D. Gashi. Donik Sallova Falas! Fatmir Rrahmanaj Konferenca e Rambujesë dhe intervenimi i nato-s Osman D. Gashi Kush PO diskriminohet në Kosovë? Donik Sallova Identiteti shqiptar i Kosovës Prof. dr. Milazim Krasniqi Përvojat e

More information

AKTET ISSN PEÇI DH 1, MULLAJ A 1 ; DERVISHI A 2. AKTET V, 1: , 2012

AKTET ISSN PEÇI DH 1, MULLAJ A 1 ; DERVISHI A 2. AKTET V, 1: , 2012 AKTET ISSN 2073-2244 Journal of Institute Alb-Shkenca www.alb-shkenca.org Revistë Shkencore e Institutit Alb-Shkenca Copyright Institute Alb-Shkenca THE NATURAL DISTRIBUTION OF HORSE CHESTNUT (AESCULUS

More information

Mbrojtja e mjedisit nëpërmjet të drejtës penale: vështrim krahasues mbi legjislacionin penal mjedisor në Shqipëri dhe Kosovë

Mbrojtja e mjedisit nëpërmjet të drejtës penale: vështrim krahasues mbi legjislacionin penal mjedisor në Shqipëri dhe Kosovë E n k e l e j d a T u r k e s h i 127 Dr. Enkelejda Turkeshi Mbrojtja e mjedisit nëpërmjet të drejtës penale: vështrim krahasues mbi legjislacionin penal mjedisor në Shqipëri dhe Kosovë 1. Hyrje Mbrojtja

More information

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Ilustrues: Maliqe Mulolli Jahmurataj Leopard Cana PARA LEXIMIT Bisedoni së bashku Lexoni titullin së bashku. Pyesni: A ju pëlqen të maskoheni,

More information

this project is funded by the european Union

this project is funded by the european Union this project is funded by the european Union v Karakteristikat EKONOMIKE Economic Characteristics CENSUSI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2011 POPULATION AND HOUSING CENSUS 2011 Karakteristikat Ekonomike Economic

More information

PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë

PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Katër letra gjenden në një rresht. Cilin nga rastet A-E nuk mund ta arrini nëse lejohet të ndërroni pozitat e vetëm dy letrave? 2. Miza ka 6 këmbë.

More information

Pjesëmarrja e të Rinjve. në Zgjedhje. në Kosovë

Pjesëmarrja e të Rinjve. në Zgjedhje. në Kosovë Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Korrik 2016 Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Të drejtat e autorit 2016 Fondacioni Ndërkombëtar për Sisteme Zgjedhore. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

More information

Mishevska. Autore: Gordana. Ilustrimet: Aleksandar. Sotirovski

Mishevska. Autore: Gordana. Ilustrimet: Aleksandar. Sotirovski Autore: Gordana Mishevska Ilustrimet: Aleksandar Sotirovski Origjinali u botua nga: International Step By Step Association Keizersgracht 62-64 1015 CS Amsterdam The Netherlands www.issa.nl This book is

More information

Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze

Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze Cila nga fjalët në vijim ka kuptimin e njësisë për kohën? Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze Cila nga fjalët në vijim tregon vështirësi shëndetësore? Cila nga fjalët në vijim tregon dekorim për festë?

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE NATYRORE DEPARTAMENTI I BIOLOGJISË DIZERTACION. Për marrjen e gradës shkencore

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE NATYRORE DEPARTAMENTI I BIOLOGJISË DIZERTACION. Për marrjen e gradës shkencore REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE NATYRORE DEPARTAMENTI I BIOLOGJISË DIZERTACION Për marrjen e gradës shkencore DOKTOR Tema: VLERËSIMI I CILËSISË SË UJËRAVE TË LIQENIT

More information

AIR PASSENGER RIGHTS (TE DREJTAT AJRORE TE PASAGJEREVE) EU COMPLAINT FORM (FORMULAR I ANKIMIMIT)

AIR PASSENGER RIGHTS (TE DREJTAT AJRORE TE PASAGJEREVE) EU COMPLAINT FORM (FORMULAR I ANKIMIMIT) AIR PASSENGER RIGHTS (TE DREJTAT AJRORE TE PASAGJEREVE) EU COMPLAINT FORM (FORMULAR I ANKIMIMIT) THIS FORM CAN BE USED TO LODGE A COMPLAINT WITH AN AIRLINE AND/OR A NATIONAL ENFORCEMENT BODY. KY FORMULAR

More information

3 / ACTA SCIENTIARUM

3 / ACTA SCIENTIARUM 3 / ACTA SCIENTIARUM Ç lloj BASHKIMI? Mbi hapësirën e përbashkët ekonomike Shqipëri -Kosovë Akte të forumit akademik Nën kujdesin e z.behgjet PACOLLI ish-president i Republikës së Kosovës 4 Ç lloj bashkimi?

More information

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE TEMA E DISERTACIONIT PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE DOKTOR SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT

More information

Bjeshkët e Nemuna perla natyrore e Kosovës

Bjeshkët e Nemuna perla natyrore e Kosovës Dr. sc. Zeqir Veselaj Bjeshkët e Nemuna perla natyrore e Kosovës Analizë rreth ecurisë së shpalljes Park Kombëtar Prishtinë, Prill 2010 Dr. sc. Zeqir Veselaj Bjeshkët e Nemuna perla natyrore e Kosovës

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN DIASPORA SHQIPTARE DHE RRUGETIMI I SAJ NDER MOTE Disertant

More information

ÇËSHTJE TË SIGURISË. Security Issues. Revistë e përtremuajshme mbi sigurinë. Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim. Nr.

ÇËSHTJE TË SIGURISË. Security Issues. Revistë e përtremuajshme mbi sigurinë. Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim. Nr. ÇËSHTJE TË SIGURISË 1 ÇËSHTJE TË SIGURISË Security Issues Revistë e përtremuajshme mbi sigurinë Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim Nr. 1, vjeshtë 2006 2 INSTITUTI PËR DEMOKRACI DHE NDËRMJETËSIM Bordi

More information

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Anemonë Zeneli Gusht, 2013 Arsimi është një ndër shtyllat kryesore të një shoqërie të shëndoshë dhe të zhvilluar. Në mënyrë që një shtet të zhvillohet në

More information

SPECIALE #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO TRENDING: >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.

SPECIALE #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO TRENDING: >> Revista e parë Online, nga Infoalbania. SPECIALE #FILANTROPIA n/6 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO Copyright InfoAlbania 2015. All rights reserved.

More information

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore (From Fragmentation to Cooperation: Tertiary Education, Research and Development in South Eastern Europe)

More information

Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA)

Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA) MIRËQENIA E FËMIJËVE NË KOSOVË* Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA) * Të gjitha referencat për Kosovën janë bërë në kuadër të Rezolutës 12 të Këshillit

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI. Fakulteti i edukimit ( Programi Fillor)

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI. Fakulteti i edukimit ( Programi Fillor) UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI Fakulteti i edukimit ( Programi Fillor) STUDIME BACHELOR TEMA: TEKNIKA MONTESSORI, Roli, funksioni dhe ndikimi i saj në edukimin e fëmijës Udhëheqësi shkencor: Kandidate

More information

ISSN X. Nr.13 BULETINI MUJOR KLIMATIK. Janar Universiteti Politeknik i Tiranës. Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit

ISSN X. Nr.13 BULETINI MUJOR KLIMATIK. Janar Universiteti Politeknik i Tiranës. Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Nr.13 ISSN 2521-831X BULETINI MUJOR KLIMATIK Janar 2018 Universiteti Politeknik i Tiranës Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Tirana 2018 Janar 2018 Nr. 13 Përmbledhje. Moti gjatë muajit

More information

PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS

PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I BUJQËSISË DHE VETERINARISË Arieta Camaj Ibrahimi PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS PUNIMI I DOKTORATËS Prishtinë, 2018 UNIVERSITY

More information

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit QENDRA PËR KONSERVIM DHE ARKEOLOGJI E MALIT TË ZI Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit Projekti

More information

Plani Zhvillimor Komunal i Komunës së Rahovecit Raporti për Vlerësimin Strategjik Mjedisor (VSM) (draft)

Plani Zhvillimor Komunal i Komunës së Rahovecit Raporti për Vlerësimin Strategjik Mjedisor (VSM) (draft) Programi për mbështetjen e planifikimit hapësinor komunal në Kosovë Plani Zhvillimor Komunal i Komunës së Rahovecit Raporti për Vlerësimin Strategjik Mjedisor (VSM) (draft) KOSOVË-ESTONI 2012 1 2 Draft

More information

Hyrje. Materialet e përdorura dhe metoda e ndjekur. Përfundimet dhe diskutime

Hyrje. Materialet e përdorura dhe metoda e ndjekur. Përfundimet dhe diskutime Zona e ndotur: Hot Spot-i i Mërkurit në Vlorë, Shqipëri Raporti i fushatës kundër Mërkurit Përgatitur nga Qendra EDEN (Shqipëri), Shoqata Arnika (Çeki) dhe Grupi i Punës së Metaleve të Rënda të IPEN (Rrjeti

More information

Urban Research Institute RAPORT

Urban Research Institute RAPORT Urban Research Institute RAPORT "ORGANIZIMI I KONSULTIMEVE PUBLIKE PER TE SIGURUAR PJESMARRJEN E SHOQERISE CIVILE PER REFORMEN TERRITORIALE DHE ADMINISTRATIVE Projekti u financua nga PNUD në Shqipëri Urban

More information

DHOMAT E SPECIALIZUARA TË KOSOVËS: NGA INVESTIGIMET TEK AKTAKUZAT

DHOMAT E SPECIALIZUARA TË KOSOVËS: NGA INVESTIGIMET TEK AKTAKUZAT DHOMAT E SPECIALIZUARA TË KOSOVËS: NGA INVESTIGIMET TEK AKTAKUZAT PUBLISHED BY DHOMAT E SPECIALIZUARA TË KOSOVËS: NGA INVESTIGIMET TEK AKTAKUZAT Një koleksion unik analizash ekspertësh, intervistash dhe

More information

ORIKUM PLANI I ZHVILLIMIT LOKAL BASHKIA FONDI SHQIPTAR I ZHVILLIMIT BASHKIA ORIKUM ALBANIAN DEVELOPMENT FUND

ORIKUM PLANI I ZHVILLIMIT LOKAL BASHKIA FONDI SHQIPTAR I ZHVILLIMIT BASHKIA ORIKUM ALBANIAN DEVELOPMENT FUND PLANI I ZHVILLIMIT LOKAL FONDI SHQIPTAR I ZHVILLIMIT B ALBANIAN DEVELOPMENT FUND BASHKIA ORIKUM PLANI I ZHVILLIMIT LOKAL BASHKIA K ppublikim është realizuar në kuadër të projektit Ky Punët në komunitet

More information

Vështrim i Pavarur në Lidhje me Raportin e VNM-së për dy HEC-e në Zonën e Dragobisë 1

Vështrim i Pavarur në Lidhje me Raportin e VNM-së për dy HEC-e në Zonën e Dragobisë 1 Vështrim i Pavarur në Lidhje me Raportin e VNM-së për dy HEC-e në Zonën e Dragobisë 1 Autorët (Sipas rendit alfabetik): Dr. Abdulla Diku Prof. Dr. Anila Paparisto Prof. Dr. Aleko Miho Dr. Ermelinda Mahmutaj

More information

Siguria e fëmijëve në internet

Siguria e fëmijëve në internet Siguria e fëmijëve në internet SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET Prishtinë, Qershor, 2014 Autorët: Besianë Musmurati Teuta Zymeri Editorët: Hamit Qeriqi Bedri Zymeri Liridon Latifi Implementuar nga: Qendra

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor

UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor PUNIM DIPLOME Tema: FËMIJËT NË EDUKIMIN E TYRE ME PËRKRAHJEN E PRINDËRVE Mentor: Prof. Ass. Dr. Shefqet MULLIQI Kandidatja:

More information

Shqipëri. dhe Mundësitë për. Zhvillimin e Aftësive në. Cilësia e Arsimit. Analizë e rezultateve të PVNN-së

Shqipëri. dhe Mundësitë për. Zhvillimin e Aftësive në. Cilësia e Arsimit. Analizë e rezultateve të PVNN-së Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Cilësia e Arsimit dhe Mundësitë për Zhvillimin e Aftësive në Shqipëri Analizë e rezultateve

More information

BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË

BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË RAPORT NGA QKSS 04/2016 BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË Edicion special: Siguria publike në Kosovë Trendet në perceptimin e qytetarëve mbi sigurinë publike në Kosovë Periudha: 2012 2015 Maj 2016 Barometri

More information

MJEDISIT. (aspekti juridik i burimeve të ndotjes dhe mbrojtja e mjedisit, me theks të veçantë të mjedisit ujor)

MJEDISIT. (aspekti juridik i burimeve të ndotjes dhe mbrojtja e mjedisit, me theks të veçantë të mjedisit ujor) BURIMET E NDOTJEVE DHE MBROJTJA E MJEDISIT. (aspekti juridik i burimeve të ndotjes dhe mbrojtja e mjedisit, me theks të veçantë të mjedisit ujor) Doc. Dr. Fatmire Lumani Universiteti Shtetёror i Tetovёs

More information

Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale

Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale polis NR 12/2013 Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale ISSN 2223-8174 Bordi Editorial Prof. Dr. Romeo Gurakuqi, Universiteti Europian i Tiranës (UET) Fatos Tarifa Ph.D., Universiteti Europian

More information

MARTESAT E HERSHME NË SHQIPËRI Një vështrim Specifik i Komunitetit Rom

MARTESAT E HERSHME NË SHQIPËRI Një vështrim Specifik i Komunitetit Rom MARTESAT E HERSHME NË SHQIPËRI Një vështrim Specifik i Komunitetit Rom Shkurt, 2015 Mbeshtetur nga Fondi Kanadez per Iniciativat Lokale 2015 Observatori për të Drejtat e Fëmijëve ISBN: 978-9928-114-53-2

More information

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Hyrë Tejeci Murati * Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Abstrakti Në Kosovë janë 82 radio dhe 21 televizione që kanë licencë deri në fund të vitit 2016. Katër radio dhe tre televizione kanë frekuencë

More information

TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA #BANKAT. >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.

TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA #BANKAT. >> Revista e parë Online, nga Infoalbania. #BANKAT n/3 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA Copyright InfoAlbania 2015. All rights reserved. PUBLIKUAR:

More information

Përparësitë konkuruese të Shqipërisë drejt BE-së

Përparësitë konkuruese të Shqipërisë drejt BE-së REPUBLIKA E SHQIPËRISË Universiteti i Tiranës Fakulteti i Historisë dhe Filologjisë Departamenti i Gjeografisë Punim Shkencor- në kërkim të gradës shkencore Doktor Përparësitë konkuruese të Shqipërisë

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 11-12

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 11-12 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 2017 Testi për Klasat 11-12 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

EDIcIoNI NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA. NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME

EDIcIoNI NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA. NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME EDIcIoNI 2008 NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME moving forward Një mundësi më tepër është një konkurs mbarë-kombëtar organizuar

More information

BASHKËPUNIMI NË FUSHËN E MBROJTJES MIDIS SHQIPËRISË DHE KOSOVËS

BASHKËPUNIMI NË FUSHËN E MBROJTJES MIDIS SHQIPËRISË DHE KOSOVËS BASHKËPUNIMI NË FUSHËN E MBROJTJES MIDIS SHQIPËRISË DHE KOSOVËS Bashkëpunimi në fushën e mbrojtjes midis Shqipërisë dhe Kosovës Prishtinë dhe Tiranë 2015 Botuar nga: Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë

More information

Discover Albania. Rreth Nesh

Discover Albania. Rreth Nesh Rreth Nesh Discover Albania Club u themelua më 14 Mars të 2007. Në fillim u krijua si grup të rinjsh me dëshiren për të eksploruar shqipërinë dhe në të njëjtën kohë të afroheshin më shumë me natyrën. Udhëtimet

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAM FILLOR

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAM FILLOR UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAM FILLOR PUNIM DIPLOME Zbatimi i teknikave për menaxhimin e sjelljeve të padëshiruara të fëmijeve në klasë në shkollat e Komunës së Gjakovës

More information

Komunikimi Bindës Le të dëgjohet zëri i biznesit

Komunikimi Bindës Le të dëgjohet zëri i biznesit Organizata Efektive e Punëdhënësve A series of hand-on guides to building and managing effective employers organizations Komunikimi Bindës Le të dëgjohet zëri i biznesit Si të hartohen dhe zbatohen strategjitë,

More information

Potenciali për zhvillimin e ekoturizmit

Potenciali për zhvillimin e ekoturizmit Institute for Nature Conservation in Albania Instituti për Ruajtjen e Natyrës në Shqipëri Potenciali për zhvillimin e ekoturizmit Parku Kombëtar Detar Karaburun - Sazan MedMPAnet Institute for Nature Conservation

More information

ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI

ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I HISTORISË ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI 1946-1968 (PUNIM DOKTORATE) PUNOI Msc. Çlirim Duro UDHËHEQËS SHKENCOR Prof.As. Dr. Ajet

More information

ANALIZA SOCIO-EKONOMIKE DHE STUDIMI MBI ZHVILLIMIN E TURIZMIT

ANALIZA SOCIO-EKONOMIKE DHE STUDIMI MBI ZHVILLIMIN E TURIZMIT ANALIZA SOCIO-EKONOMIKE DHE STUDIMI MBI ZHVILLIMIN E TURIZMIT Mbështetje për planifikimin, zonimin dhe zhvillimin e Zonës së Mbrojtur Detare në Gjirin e Porto Palermos (Shqipëri), bazuar në njohuri të

More information