ТВ МЕДИУМИТЕ- ФОРМАЛНАТА И НЕФОРМАЛНАТА ЕДУКАЦИЈА

Size: px
Start display at page:

Download "ТВ МЕДИУМИТЕ- ФОРМАЛНАТА И НЕФОРМАЛНАТА ЕДУКАЦИЈА"

Transcription

1 ТВ МЕДИУМИТЕ- ФОРМАЛНАТА И НЕФОРМАЛНАТА ЕДУКАЦИЈА СОСТОЈБАТА НА ДЕТСКАТА ТВ ПРОГРАМА Истражувачки тим: Нена Минчев, ИПМР-Скопје Д-р Адријана Булевска Зариќ, ИПМР-Скопје и M&S Financial Consulting Д-р Раде Рајковчевски, ИПМР-Скопје Октомври, 2017 година

2 АПСТРАКТ ТВ програмите можат различно да влијаат врз детскиот развој. Иако телевизиските програми се забавни, тие несомнено стануваат дел од средината која влијае на растот и развојот на детето. Медиумите се еден од најважните елементи за социјализација на децата и младите, а детските емисии и серии кои се прикажуваат на медиумите имаат важен придонес во креативното и прогресивното размислување и развој кај децата. Оттука се наметна потребата да се направи истражување и анализа на програмскиот дел за деца што го нудат ТВ медиумите, поконкретно на програмскиот дел кој се однесува на националните телевизии кои имаат висок степен на покриеност и следење од страна на граѓаните. Истражувањето и анализите се дел од активностите на Проектот за формална и неформална едукација насловен како ТВ Серијал Нена Шема и Роботко за зајакнување на капацитетите на детските телевизиски програми во Македонија и за нивното влијание врз развојот на децата, што Здружението Институт за Проектен Менаџмент и Развој ИПМР-Скопје, го започна активно во текот на 2017 година. Проектот подразбира дефинирање активности, пристапи и методологии насочени кон подобрување и збогатување на детската телевизиска програма. Анализата треба да даде појасна слика и одговори за тоа на кој начин и на кое ниво понудената програма има капацитет да го збогати знаењето на децата, навлегувајќи во едукативно-образовната и научната сфера, а земајќи ги предвид културолошките, социјални, општествени и информативни сфери и влијанија опфатени со програмите. Истражувањето треба да понуди појана претстава за историјата и и традициите во креирањето на детските програми, да нивниот квалитет во минатото и сега. Истражувањето, во еден дел, подразбира анализа на резултатите од одговорите на електронскиот прашалник. На прашалникот одговорија 171 испитаник, а прашањате беа наменети за сите телевизиски канали (домашни и странски) кои емитуваат детски програми. Истражувањето беше спроведено врз основа на почитување на етичките правила и без нарушување на правата на детето. Се надеваме дека со ова истражување и препораки дека ситуацијата ќе се подобри, бидејќи децата и младите се носители на иднината! 1 P age

3 ПРЕДГОВОР Истражувањето за состојбата на застапеноста на детската програма на телевизиските медиуми е прво сериозно истражување на Здружението Институт за Проектен Менаџмент и Развој ИПМР-Скопје, кое ги опфаќа аспектите на образовниот процес, содржината, квалитетот, публиката на детските телевизиски програми во земјава. Во истражувањето особена благодарност беше упатена до родителите, децата (кои индиректно преку ставовите на своите родители придонесоа за резултатите на истражувањето), психолози, просветни работници, неформални едукатори и новинари. Во рамките на проектот, покрај истражувањата и анализите, еден од авторите беше дела од обуката во рамките на Еразмус+ програмата за образование и мобилност насловена како The Power of Non Formal Education која се реализира во Будимпешта (Унгарија) кон крајот на 2017 година. Тоа беше одлична можност да се тестира концептот на истражувањето, но и подобро да се дефинираат методите, пристапите (со прилагодувања), логистиката, подготовките и активностите што веќе доведуваат до завршна активност за поставување на проектот во однос на истражувањата. Исто така, размената на знаења и искуства со другите учесници придонесе за планирање на активности и цели во насока проектот ТВ Серијал Нена Шема и Роботко да се развие и во регионален проект, т.е. да се операционализира потребата за развивање на соодветен детски програм и во околните земји. Се надеваме дека ова истражување ќе им користи на сите професионалци кои директно или индиректно учествуваат или придонесуваат во создавањето на детскиот медиумски простор, тргнувајќи од самите телевизиски медиуми, новинари и едукатори па до обичните граѓани. ИПМР- Скопје упатува голема благодарност до сите лица кои преку разговорите и јавната анкета придонесоа во оформувањето на содржината на истражувањето, како и до Агенцијата за остварување на правата на заедниците и Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги чии анализи беа превземени и користени како секундарни извори. 2 P age

4 ВОВЕД ТВ-програмите можат да влијаат позитивно и негативно на детскиот развој. Иако телевизиските програми се забавни, тие автоматски стануваат дел од средината која влијае на растот и развојот на детето. Позитивното влијание на телевизиските програми Квалитетните ТВ програми имаат добри ефекти врз децата. Всушност, телевизиските емисии за деца на некои канали како Discovery или National Geographic Channel можат да го зголемат знаењето на детето. Исто така, постојат и некои телевизиски програми кои им помагаат на децата да ја разберат важноста на соодветна исхрана, здравје и вежбање. Освен тоа, децата исто така учат многу работи кои се корисни во нивниот академски и иден живот. Тие исто така можат да гледаат натпревари и квизови кои го зголемуваат нивното општо знаење. Негативното влијание на телевизиските програми Покрај позитивните ефекти, ТВ-програмите исто така може да имаат негативно влијание врз децата а се однесува врз однесувањето на детето. Повеќето од децата гледаат цртани филмови, но и следат програми наменети за возрасни. Често тие концепти се засноваат на криминал, насилства, убиства итн. што може да има многу лошо влијание врз развојот на децата. Тоа може да создаде вознемиреност во животот на детето и да го направи неговиот или нејзиниот живот стресен. Областа на детскиот медиумски простор е прилично непозната кај нас. Нема релеватни истражувања кои покажуваат и укажуваат на ефектите врз развојот на децата. Резултатите од ова истражување се основа за подобрување како и за осмислување на детскиот серијал, преку кој би се реализирале и подигнале стандардите и квалитетот на детскиот ТВ програм, на националните па и локалните телевизии. При конципирањето на истражувањето за состојбата на детскиот телевизиски програм беа поставени неколку цели: да се даде приказ на моменталната состојба на прикажување на детски програм; да се направи анализа за детскиот програм во минатото и развојот; да се дознаат ставовите на родителите, децата, луѓето кои се вклучени во оваа проблематика; и 3 P age

5 да се утврди дали е и што е потребно да се направи за подобрување на состојбата и кои би биле преференците. За да се одговори на овие цели, во рамките на ова истражување како методолошки постапки за собирање примарни податоци беа користени длабински разговори, онлајн анкета-прашалник, анализа на содржината на веб страниците на ТВ медиумите. Покрај тоа, беше направена и анализа на секундарни податоци добиени и превземени од Агенцијата за остварување на правата на заедниците и Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги. Разговорите беа реализирани со новинари, просветни работници, неформални едукатори, психолози како и фокусна група на родители и деца. 4 P age

6 1. СОСТОЈБА НА ДЕТСКИОТ ПРОГРАМСКИ ДЕЛ Национални Телевизии МРТ1 СИТЕЛ Детски Програм (серии и емисии) Прикажување (со промени во распоред) Голем Одмор пон-пет/ 10:30 Од А до Ш пон-пет/ 11:25 Пет + Фамилија пон-пет/ 10:15 и 18:45 (и со албанска верзија на МРТ2) саб-нед/ 10:20 Дора Истражува пон-четв/ 11:30 и 19:05 саб-нед/ 07:10 Напред Диего! петок/ 11:20 Македонски Народни Приказни секој ден / 11:45 Си било еднаш пон-пет/ 10:15 Супер крила пон-пет/ 10:50 и саб-нед/ 19:10 Детска драма не е празна слама секој ден/ 11:05 Македонски Народни Приказни секој ден/ 11:50 Калимеро, Винкс, Гоуст Рокерс саб-нед/ 10:00-10:30 Пинкови Ѕвезди? Македонски Народни Приказни секој ден/ 12:00 Некои Нови Клинци понеделник/ 21:00 КАНАЛ 5 ТЕЛМА Горе-Долу сабота/ 16:10 АЛФА нема / АЛСАТ-М нема / 24 ВЕСТИ нема / ТВ НОВА Мини Вести пон-пет/ 12:00 и недела/ 17:45 НАША ТВ Бушави Глави секој ден/ 07:40/ 16:30/ 21:45 ТВ СОНЦЕ Детски Програм пон-пет/ 08:00 и саб-нед/ 09:00 5 P age

7 Преку остварената анализа на програмскиот дел за деца што го нудат ТВ медиумитенационалните телевизии, со акцент ставен на нив поради целосната покриеност и проследеност во државата, донесен е заклучок дека недостасува програма која ќе го збогати знаењето на децата, тргнувајќи од едукативно- образовната и научната сфера, до културолошките, социјални, општествени и информативни сфери. Денес, генералната слика на ТВ програмот на телевизиите, за жал е составена од раните утрински часови до до доцна навечер со програма за возрасни (политика, вести, здравје и исхрана, синхронизирани странски серии на мајчин јазик, народна и забавна музика). Следат само половина час наменети за децата- со синхронизирани цртани на мајчин јазик или емиисии од едукативен карактер. Од овој аспект на анализа, децата се изложени на програми кои не нудат квалитетни особини за нивната возраст. Како телевизиски медиум што отскокнува со квалитет и квантитет на детски програм е националниот сервис МРТ. Тие опфаќаат простор од утринските часови до пладне како и детскиот програм на продукцијата ОХО, ПЕТ+ Фамилија која го опфаќа и периодот попладне, што значи децата можат да следат програм во зависност и од училишните смени и од образовни емисии и серии со различен карактер. Во однос на следење на детски ТВ програм на мајчин јазик на заедниците во Република Македонија, се обративме до Агенцијата за остварување на правата на заедниците, кои не проследија со нивна анализа на правото на употреба на јазикот преку медиумите, со што по Уставот на РМ им се гарантира правото слободно да го изразуваат, негуваат развиваат својот идентитет, преку содржини на своите мајчини јазици. Генералната слика, воопшто во однос на секаква категорија на тв програм, наменет за сите гледачи, од анализите е само дека албанската заедница има најголем број на тв медиуми (во анализите, тие ги вклучуваат и локалните телевизии), за разлика од останатите заедници кои се соочуваат со сериозен недостаток на ТВ програми, посебно на детски ТВ програми. Според податоците превземени од Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги на Република Македонија, кои се посветени на отстранување на бариерите кои ги спречуваат лицата со сетилна попреченост да пристапуваат до информации и да уживаат во аудиовизуелните услуги што се достапни за останатите корисници во општеството и кои ја сфаќаат комуникацијата како клучна за развојот на идентитетот, социјализирањето и вклучувањето на личноста во општеството, а пристапот до информации претставува клучен 6 P age

8 предуслов за учество и придонес кон заедницата, укажуваат на законските обрвски на јавниот сервис кој мора да ги предвиди. Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги предвидува обврски за јавниот радиодифузен сервис, Македонска радио телевизија да создава и емитува програми наменети за сите сегменти на општеството, вклучувајќи ги и лицата со посебни потреби. МРТ1 ги емитува програмите како Дневник, Петтиот Ангел, Светот на тишината, Од наш агол, ТВ програми наменети за возрасна популација. Детски програмски дел не е опфатен. Во однос на другите национални телевизии, ТВ 24 Вести ја емитуваа две сезони Отворено како општествено-политичка дебатна емисија со гости. Повторно детски програмски дел не е опфатен. Ги споменуваме и информативните и дебатните програми кои се исполнуваат како обврска за време на избори. 7 P age

9 2. АНКЕТА НА ЈАВНО МИСЛЕЊЕ Истражување и анализа на одговорите од прашалникот Во рамките на ова истражување беше реализирана и онлајн анкета- прашалник на која одговорија 171 испитаник. Прашањате беа наменети за сите телевизиски канали (домашни и странски) кои емитуваат детски програм. Ова беа првите поставени прашања на анкета каде откривме, на наше огромно задоволство, дека 77% од родителите/ возрасните се вклучени во гледањето на детскиот програм, за да можат да дадат објективно мислење за квалитетот и какви промени, доколку ги има, се потребни и дека проследените содржини се разговарани со што се акцентира едукативниот, психолошкиот и комуникациски развој кај децата. Родителите и во разговорите, ги посочија факторите кои им се важни при изборот на телевизиски канал или програма за нивното дете што треба да ги следи. Скоро сите испитаници, сметаат дека соодветноста на програмата за возраста на детето им е многу важна. Дополнително, тие сметаат дека исто така е многу важно за нивното дете/ деца, ТВ каналите со програмата што тие ја прикажуваат, да биде проследена во вистинско време, соодветно за деца. 8 P age

10 Следните анализи, се надополнуваат на претходните и покажуваат како се одразува на нив времето поминато на следење на детски програми. 54.4% од испитаниците се изјаснија дека децата следат телевизиски програма 1-3 часа. Преку разговорите, сведен е заклучок дека деца на возраст од 0-4 години во просек, следат најмногу телевизиски програми до 2 часа (ги опфаќа тв каналите на кабелските оператори), на возраст од 5-12 години по просек од 1 час и 20 минути и на возраст од години, 1 час. Во рамките на кој период од денот гледаат телевизија, се поставува прашањето и анализирањето за кое е вистинското време за следење на детски ТВ програми. Период од 09:00-12:00 и периодот од 17:00-19:00 часот, како оптимален кој ги опфаќа двете училишни смени. Од состојбата на медиумите и детскиот програмски дел претходно анализирана, само се потврдува по анализите од испитаниците, дека е потребна поголема застапеност (96.5%) на детскиот програм на националните телевизии. Следствено на квалитетот, на содржините на детските ТВ програми, генералната слика е негативна во однос на содржините кои се емитуваат на тв каналите. Следствено на ова прашање, во разговорите со родителите, од аспект на проследување на програмите, 55% се изјаснуваат за позитвно влијание на детсткиот програм а 45% за негативно. Како позитивни аспекти се набројуваат: иснпирацијата, истражувањата, дружењето, удел во развивањето на нивниот интелект, емпатија и воспитување, решавање на проблеми и различни начини на учење. Негативните аспекти се: нема влијание врз она што го следат, нема едукацијата и воспитувањето што и одговара на соодветна возраст, во рамките на некои светски стандради, кон кои треба и нашата земја да се придржува; има содржини со насилство; дека домашните детски програми сведени на "убаво е да си помагаме и да споделуваме"и не одговараат на нивните дилеми, прашања и нејаснотии (недостасува авантура и тензија, еманципаторски пораки итн.); многу се поприсутни странските детски 9 P age

11 канали, па кај децата се губи индетитетот кон мајчиниот јазик и култура а оние малкуте кои ги има се чини како да се без концепт и без некаков посебен дидактички или едукативен карактер а во исто време да биде забавен и привлечен за младата публика. Прашања- Каков тип на ТВ програми гледаат децата? (се однесува на секаков тип на ТВ програми)? Ве молиме наведете три најпопуларни детски програми кои што децата ги следат на телевизиите во Република Македонија? На овие прашања, 73 испитаника одговорија дека децата гледаат анимирани цртани (со и без насилна содржина), 56 испитаника одговорија дека децата следат едукативни детски емисии и 42- детски серии. Од најпопуларните детски програми (и на домашните и на странските тв канали) ги издвоија: Пет+ Фамилија, Дора Истражува, Голем Одмор, Бушави Глави, Си беше еднаш, Калимеро, Супер Крила и странските канали- Da Vinci Learning, Nickelodion Jr., Baby TV, Cartoon Networks, Boomerang. Прашање- Каков карактер треба да имаат детските програми за кои Вие сметате дека треба да бидат најзастапени на телевизиите? 50% одговорија дека треба да бидат застапени емисии/ серии од образовно- научен и натпреварувачки карактер а 50% одговорија дека треба да има детски програм наменет за деца од 0-4 години за стекнување на говорни и моторички вештини. Во однос на програмите од образовно- научен и натпреварувачки карактер, како подкоментари беа извадени аспектите дека треба тие содржини да бидат со забавен, информативен и креативен карактер. 10 P age

12 3. ТВ МЕДИУМИ - АЛАТКА ЗА ФОРМАЛНА И НЕФОРМАЛНА ЕДУКАЦИЈА Телевизијата е аудио-визуелен медиум толку раширен што воопшто не постои едно домаќинство без телевизор. Постојат бројни студии за испитување на влијанието на овој медиум и сите од нив покажаа дека дури и во културите каде компјутерите заземаат истакнато место, популарноста на телевизијата не се намалува. Гледањето на телевизија е претежно дејност предадена дома, нешто што родителите го прифаќаат и одобруваат, независно од возраста на децата. Според истражувањето, децата обично гледаат телевизија со своите браќа и сестри, како и со своите пријатели и деца на иста возраст. Во такви ситуации, интеракцијата поврзана со содржината што се гледа е побогата и служи како извор на информации и знаење за бројни феномени што децата нормално ги гледаат на телевизија. Медиумите се еден од најважните агенти на социјализација на децата и младите. Ниту еден од медиумите, ниту телевизијата не е инхерентно добар или лош агент на социјализација. Квалитетот на овој ефект зависи од понудените објекти. Важно е да се забележи дека телевизијата е многу присутен и моќен медиум и дека многу влијае врз перцепцијата на реалноста кај децата, вклучувајќи го и разбирањето на децата за појавите на кои се изложени. Според превземената студија, спроведена во Соединетите Американски Држави (Фиш 1, 2004, и според Лемиш, и ) се анализира усогласеноста меѓу гледањето на одредени серии кои покажаа корист, соработка, емпатија и учество во креативната игра. Една од тие серии е "Соседство на г-дин Роџер" во која доминираат афирмативни вредности, презентирани на децата преку секојдневни ситуации во кои главниот лик ги споделува своите емотивни искуства. Постојат неколку различни термини кои се користат за моделирање на учење, како еден од методите за учење (Бандура 4, 1961): имитирање, гледање, набљудување- учење и 1 Fisch, S. (2004). Children s learning from educational television: Sesame Street and beyond. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. 2 Lemish, D. (2007). Children and Television: A Global Perspective, Malden, MA: Blackwell Publishing. 3 Lemish, D. (2008). The mediated playground: Media in early childhood, in International handbook of children, media and culture, Sage. 4 Bandura, A. et Huston, A.C. (1961). Identification as a process of incidental learning, Journal of Abnormal and Social Psychology, 63 (2), pp P age

13 идентификација. Овие различни термини опишуваат уникатен метод на учење: учење преку набљудување на нешто ново (образец на однесување) прикажано од други кои можат, под соодветни услови, да се повторат и да се усвојат, што ќе доведе до ново учење. Истражувањата покажуваат дека веројатноста за прифаќање на однесувањето на моделот е поголема ако следните услови имаат се исполнети: а) Модели со висока фреквенција: поверојатно е да се прифати доминантниот модел на однесување, оној со кој децата често се среќаваат. Така, моделите на однесување кои се со поголема веројатност да бидат усвоени се оние прикажани во програми кои се повторуваат често, или програми кои имаат голем број на епизоди и сезони; б) Културно вграден модел: модели кои се во согласност со карактеристиките на моделите во култура каде што се изведуваат, ќе бидат усвоени побрзо; в) Постоење на социјална поддршка и наградување на одредени однесување модели: ако карактер во серијата нема никакви последици поради лош чин, дури и придобивки таквото однесување, поверојатно е дека децата ќе го имитираат сличното однесување; г) Проценка на лице кое учествува со модел за да добие некоја корист (награда, социјална прифаќање) ако прифати одреден модел на однесување; д) Мотивација на ученикот да усвои даден модел: децата сакаат да изгледаат или да бидат како и некои од ликовите од ТВ-програмата; ѓ) Социјална репутација (моќ, престиж) на лице кое покажува одредена шема на однесување: поверојатно е да се прифати однесувањето на човек кој е моќен, почитувана и истакната во одредена средина, отколку на пониско лице со социјален статус (затоа е важно ликовите што припаѓаат на маргинализираните групи да имаат статус на водечки, главни ликови, како и сите главните ликови да покажуваат позитивен став кон ликовите кои припаѓаат на маргинализираните групи); е) Блискоста кон модел на однесувањето до оној кој се усвојува по пол, возраст, социјален статус: веројатноста за блискоста особено ќе се зголеми од меѓугенерациска блискост, што е важно ликовите во детските програми се што е можно попрактични и генерациски поистоветени. 12 P age

14 4. ЗАКЛУЧОК и ПРЕПОРАКИ Во истражувачкиот период, забележано е дека јавниот сервис, МРТ во склоп на нивната програма наменета за деца и млади имале најмал процент на прикажување на анимирани филмови/цртани со синхронизација на мајчин јазик. Јавниот сервис најмногу инвестира со содржина за деца (серии и емисии на мајчин јазик) која се емитува во утрунски и поладневи блокови од по неколку часови, што на крајот дава задоволителен дел на детските програми во целост на нивната програма за емитување. Постои поголем процент на странски содржини на останатите национални медиуми, а странското производство е и дел од детските програми на комерцијалните- кабелски радиодифузери. Бидејќи странското производство преовладува од статистиката на содржината низ сите канали, овој факт го покренува прашањето за промовирање на домашната култура, јазик и вредности и само го потврдува недостаток на телевизиски содржини на мајчин јазик. Но сепак некои и ги споменаа предностите на гледање на програмите на англиски јазик, како корисни во учењето на јазикот. Националните медиуми нудат најмалку содржина за деца на возраст од 0-4 години. Најголем број програми се дизајнирани на возраст од 4-10 години, и на возраст од години, истакнувајќи дека комерцијалните телевизии имаат многу ретка програма на децата од таа одредена возраст. Поголемиот дел од кабелските канали се прилагодени на возраста од 0-6 и Повеќето програми за емитување на деца немаат интерактивни елементи, ниту пак ги охрабруваат секое размислување или учество на гледачите на зададените теми. Најслабата точка на детските ТВ-програми е, секако, образовниот потенцијал и ова е признаено и од децата, од родителите, од едукаторите, од просветните работници. Подрачјата за подобрување вклучуваат: разновидност на содржини, адекватноста на возраста на децата, квалитетот, важноста на образованието, соодветноста на социокултурен контекст, образовните пораки што ги прикажуваат. Другиот аспект на телевизиските детски програми е што тие не се доволно развиени, посебно инклузивноста телевизиските содржини. Се смета дека тв програмите не ги вклучуваат со целост разните социјално- маргинализирани групи (лица со интелектуална попреченост, етнички, расни и национални малцинства, лица кои доаѓаат од сиромашни семејства, луѓе кои живеат во 13 P age

15 руралните средини). Ова е сериозен наод, особено кога се разгледува потребата од создавање на инклузивна средина и во училиштата и во медиумите и во детската средина, за да се осигури дека членовите на општеството- маргинализираните групи не се дискриминирани. Дискриминацијата е присутна, т.е. ниту еден од ликовите во ТВпрограмата не е различен на кој било начин. Без присуство на другите и различните во средината на детето, невозможно е да се развие толеранција кон различноста, разбирање и почитување на различноста. Од препораките ги издвојуваме: Зголемување на продукцијата и емитувањтое на сопствената детска програма која одговара на социо-културен контекст и децата кои растат во Македонија. Сопствена продукција која нуди различни содржини и жанровски опции кои индивидуалните програми можат да направат поинакви, овозможува интегриран пристап и разновидност на содржини. Зајакнување на едукативната улога на детските ТВ-програми. Испитаниците го споменаа условот да имаат повеќе натпреварувачки содржини, програми за патување и програми за наука, природа, животни, содржини за да им помогнат во учењето и образованието. Зголемување на инклузивноста во детските телевизиски програми. Програми за деца мора да ги опфаќаат "другите и различните", односно тие треба да вклучуваат различни карактери, и претставници на социјално маргинализираните групи, и во поддршката и во главните улоги. Децата треба да учествуваат во програмите како актери, истражувачи и гости. Зголемување на интерактивноста на детските ТВ-програми. Содржина произведена и емитувана за деца за чувствителноста на проблемите и проблемите на децата и да бидат релевантни за нив развој на децата во однос на нивниот образовен потенцијал. Важно е дека самите деца ги сметаат за релевантни. Ова може да се постигне со создавање програми кои ќе се справат со актуелните проблеми на децата, разговараат за тековните теми во врска со децата во Македонија и регионот и локалниот социолошки и културен контекст, во која децата ќе имаат можност да учествуваат и од нивните домови. 14 P age

16 Емитува разновидни и богати детски програми. Сите ТВ станици треба да имаат програма за деца од барем делумно нивно сопствено производство и нудат повеќе разноврсна и повисок квалитет. Подобрување на одговорноста на радиодифузерите за квалитетот на детските програми емитува. Континуалност во едуцирањтое ги родителите за тоа како треба да ги следат и посредуваат содржините што ги имаат децата види на телевизија. Во многу домаќинства, сеуште ТВ е вклучен во текот на целиот ден, што укажува на тоа дека не постои одраз на распоредувањето на времето на детето или било кој свесен избор од програмите што треба да се гледаат. Да се зајакне контролата на насилството во ТВ-програмите. Посебно внимание треба да се посвети на насилство во ТВ-програми за кои се жалат родителите и децата. Ова ја нагласува важноста на горенаведената препорака за потребата од зголемена родителска грижа кога станува збор за содржината што нивната деца ги гледаат на телевизија, и барањето дека тие дејствуваат како "филтер" за заканувачката и несоодветната содржина. Уште поважно, треба да се направат систематски напори за видливо обележување на содржините што се не е соодветно за децата и да ги емитува во часови што нема да ги направи лесно достапни за децата, барем на помладите возрасти. Зајакнување на контролната улога на регулаторот. Регулаторното тело треба да побара построга почитување на подзаконските акти и поголема одговорност радиодифузери за содржината на програмата. Истакнувајќи ја важноста на оваа тема кога објавување на натпревари и во процесот на донесување одлуки за распределба на националните емитувачките фреквенции, не се користи доволно како механизам на влијание врз квалитетот на детските програми. Спроведување на истражувања за да се испитаат различните аспекти на феноменот на телевизијата и деца и родителската улога во гледањето телевизија на децата; медиумска писменост помеѓу децата и младите и начините за поттикнување на неговиот развој; улога на телевизија во рурални и урбани средини; анализа на пораките кои ги пренесува индивидуата децата и системот на вредности кои ги промовираат; анализа на главните ликови модели презентирани на деца преку популарни ТВ-програми и слично. 15 P age

17 Со истражувањето дојдовме до сознание дека во минатото во Македонија, нивото на детскиот прогрма бил на високо и квалитетно ниво. Со годините наместо да има напредување, за жал има назадување. Минатите детски емисии и серии имаа важен придонес во креативното и прогресивното размислување и развој кај децата. Се надеваме дека со ова истражување и препораки дека ситуацијата ќе се подобри, бидејќи децата и младите се носители на иднината! 16 P age

Март Opinion research & Communications

Март Opinion research & Communications Март 2014 Opinion research & Communications Метод: Телефонска анкета Примерок: 800 испитаници кои следат македонски спорт стратификуван со репрезентативен опфат на сите етнички заедници, урбани и рурални

More information

ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТЕ НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИД И СЛУХ

ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТЕ НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИД И СЛУХ ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТЕ НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИД И СЛУХ ПОТРЕБИ И ПОНУДА М-Р САШО БОГДАНОВСКИ ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТЕ НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИД И СЛУХ, ПОТРЕБИ И ПОНУДА

More information

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура )

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура ) Инфо ЕНаука.мк е единствениoт интернет пoртал вo Р.Македoнија кoј ги следи и пренесува најактуелните нoвoсти, истражувања и достигнувања во повеќе научни области. Главни цели на порталот се враќање на

More information

Структурно програмирање

Структурно програмирање Аудиториски вежби 1 Верзија 1.0, 20 Септември, 2016 Содржина 1. Околини за развој.......................................................... 1 1.1. Околини за развој (Integrated Development Environment

More information

За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ

За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ Распоред на активности 10.00-11.30 прв блок часови 11.30-11.40 пауза 11.40 13.10 втор блок часови 13.10 13.50 пауза за ручек 13.50 15.20 трет блок часови 15.20 15.30

More information

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Анализа на наоди од истражување на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Justice and Environment 2013 a Udolni 33, 602 00, Brno, CZ e info@justiceandenvironment.org

More information

Семејството и заедницата

Семејството и заедницата Практикување на наученото. Прирачник за професионален развој на учителите Фокусно подрачје: Семејството и заедницата За да можат децата да учат и да се развиваат, потребна е цврста соработка на учителите

More information

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива Трета анализа на пазар за Физички пристап до мрежна инфраструктура (целосен и поделен разврзан пристап) на фиксна локација и четврта анализа на пазар за услуги со широк опсег м-р Марјан Пејовски Сектор

More information

ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТ Е НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИ Д И СЛУХ ПОТРЕБИ И ПОНУДА

ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТ Е НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИ Д И СЛУХ ПОТРЕБИ И ПОНУДА ПРИСТАП ДО ПРОГРАМИТ Е НА РАДИОДИФУЗЕРИТЕ ЗА ЛИЦАТА СО ОШТЕТЕН ВИ Д И СЛУХ ПОТРЕБИ И ПОНУДА Подигнување на свеста, надминување на бариерите, предрасудите и стереотипите преку промоција на информации во

More information

алката што недостасува за активно граѓанство 2/МЕДИУМСКАТА ПИСМЕНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА

алката што недостасува за активно граѓанство 2/МЕДИУМСКАТА ПИСМЕНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА МЕДИУМСКАТА ПИСМЕНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА 2/МЕДИУМСКАТА ПИСМЕНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА ИЗВАДОК ОД ИСТРАЖУВАЊЕТО МЕДИУМСКАТА ПИСМЕНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА: алката што недостасува за активно граѓанство ЦЕЛОТО ИСТРАЖУВАЊЕ Е

More information

ПОВРЗАНОСТА НА НАРУШУВАЊЕТО ВО ОДНЕСУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА И УСЛОВИТЕ ЗА ЖИВОТ ВО СЕМЕЈСТВОТО

ПОВРЗАНОСТА НА НАРУШУВАЊЕТО ВО ОДНЕСУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА И УСЛОВИТЕ ЗА ЖИВОТ ВО СЕМЕЈСТВОТО УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ПЕДАГОШКИ ФАКУЛТЕТ ГРУПА СОЦИЈАЛНА ПЕДАГОГИЈА КАНДИДАТ: ТАЊА КАМЧЕВА ПОВРЗАНОСТА НА НАРУШУВАЊЕТО ВО ОДНЕСУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА И УСЛОВИТЕ ЗА ЖИВОТ ВО СЕМЕЈСТВОТО МАГИСТЕРСКИ ТРУД

More information

THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS

THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS Thieves Laws Mad house Comedy We citizens Theater/ Acting Corruption Money laundering Politic Invalid parliament Very little work Lies Untouchable State body Humor

More information

а) Сексуално и репродуктивно здравје - Пристап до информации - Лица со оштетен вид и слух - Македонија - Истражувања

а) Сексуално и репродуктивно здравје - Пристап до информации - Лица со оштетен вид и слух - Македонија - Истражувања 1 CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека «Св. Климент Охридски», Скопје 613.88-056.262/.263(497.7)(047.3) ПРИСТАП до информации и услуги за сексуално и репродуктивно

More information

Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за туризам и угостителство Охрид. Дипломиран организатор по туризам и угостителство

Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за туризам и угостителство Охрид. Дипломиран организатор по туризам и угостителство Кратка биографија ЛИЧНИ ИНФОРМАЦИИ Презиме и име: Контакт адреса: Татјана Димоска Телефон: +389 46 262 147/ 123 (работа) Факс: +389 46 264 215 E-mail: Националност: Македонка Дата на раѓање: 16.10.1974

More information

200 Филозофски факултет, Институт за дефектологија

200 Филозофски факултет, Институт за дефектологија 200 Филозофски факултет, Институт за дефектологија Инклузија на учениците со аутистичен спектар на нарушувања Александра Митевска 1, Владимир Трајковски 2 1 Постдипломец на Институт за дефектологија, Филозофски

More information

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА Врз основа на член 9 став 1а точка 8 и став 1в точка 2 и член 56 став 1 точка 3 од Законот за здравственото осигурување ( Службен весник на РМ бр. 25/2000, 34/2000, 96/2000, 50/2001, 11/2002, 31/2003,

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 06.03.2016 12:00 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT Образец бр.2 Назив на органот до кој барањето се поднесува Name of the receiving authority Priemen штембил Stamp of receipt БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR

More information

СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ)

СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ) СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ) www.hera.org.mk Издавач: Асоцијација за здравствена едукација и истражување ХЕРА Автор:

More information

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep ABSTRACT

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep   ABSTRACT Тутун / Tobacco, Vol.64, N⁰ 1-6, 46-55, 2014 ISSN 0494-3244 Тутун/Tobacco,Vol.64, N⁰1-6, 62-69, 2014 UDC: 633.71-152.61(497) 2008/2012 633.71-152.61(497.7) 2008/2012 Original Scientific paper DYNAMIC PRESENTATION

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 28.02.2015 23:20 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ. Материјал за учесници

Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ. Материјал за учесници MIOA301-P5-Z2 Министерство за информатичко општество и администрација Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ Овој материјал е изработен од страна на Министерството за информатичко општество и

More information

6. Компаративна анализа со претходни истражувања Финални заклучоци и препораки...53

6. Компаративна анализа со претходни истражувања Финални заклучоци и препораки...53 Содржина Толковник на термини...4 Извршно резиме...5 Вовед 8 1. Квантитативно истражување на мислењето на граѓаните во однос на правата и дискриминацијата поврзана со групи изложени на поголем ризик и

More information

Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација. студија на случај Република Македонија

Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација. студија на случај Република Македонија Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација 2 Содржина Листа на табели... 7 Листа на графикони... 10 1. ВОВЕД... 11 1. 1. Мотивација, предмет и цел на истражувањето... 11 1. 2.

More information

Clip media group - Newsletter vol.vii - December

Clip media group - Newsletter vol.vii - December Clip media group - Newsletter vol.vii - December 2017 - www.clip.mk Агрегатор со најмногу линкувани вести од македонски извори. Најголема база на медиуми (портали, телевизии, радија, весници). Единствен

More information

ЗАВИСНОСТА МЕЃУ КВАЛИТЕТОТ НА ЖИВОТОТ, МОЖНОСТИТЕ ЗА ПРАВЕЊЕ ИЗБОР И ОЧЕКУВАЊАТА ЗА ИДНИНАТА КАЈ ВОЗРАСНИТЕ ЛИЦА СО ИНТЕЛЕКТУАЛНА ПОПРЕЧЕНОСТ

ЗАВИСНОСТА МЕЃУ КВАЛИТЕТОТ НА ЖИВОТОТ, МОЖНОСТИТЕ ЗА ПРАВЕЊЕ ИЗБОР И ОЧЕКУВАЊАТА ЗА ИДНИНАТА КАЈ ВОЗРАСНИТЕ ЛИЦА СО ИНТЕЛЕКТУАЛНА ПОПРЕЧЕНОСТ ДЕФЕКТОЛОШКА СТРУЧНО-НАУЧНА ПРОБЛЕМАТИКА SPECIAL EDUCATION-PROFESSIONAL AND SCIENTIFIC ISSUES ЗАВИСНОСТА МЕЃУ КВАЛИТЕТОТ НА ЖИВОТОТ, МОЖНОСТИТЕ ЗА ПРАВЕЊЕ ИЗБОР И ОЧЕКУВАЊАТА ЗА ИДНИНАТА КАЈ ВОЗРАСНИТЕ

More information

Финансиски остварлив план за еднаков пристап до Програмите за рано детство во Република Македонија. фер игра

Финансиски остварлив план за еднаков пристап до Програмите за рано детство во Република Македонија. фер игра Финансиски остварлив план за еднаков пристап до Програмите за рано детство во Република Македонија фер игра CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека Св. Климент Охридски,

More information

СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК

СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК Скопје, 2009 Проект за основно образование ПРИРАЧНИК ЗА УЧИЛИШНИTE ТИМОВИ ЗА ПРОФЕСИОНАЛЕН РАЗВОЈ Скопје, 2009 Проект за основно образование

More information

КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ ( , , )

КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ ( , , ) МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС, 2 (2017), 107 121 КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ (1996 1998, 2007 2009, 2013 2015) Лидија Кондинска 1 Снежана Ристовска 2 Промените во наставата

More information

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Technical Assistance for Civil Society Organisations Macedonian Office This project is funded by the European Union. Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Датум: 26ти Октомври

More information

С О Д Р Ж И Н А. Број 10 Год. LXV Петок, 23 јануари 2009 Цена на овој број е 270 денари. Стр.

С О Д Р Ж И Н А. Број 10 Год. LXV Петок, 23 јануари 2009 Цена на овој број е 270 денари.  Стр. Број 10 Год. LXV Петок, 23 јануари 2009 Цена на овој број е 270 денари www.slvesnik.com.mk contact@slvesnik.com.mk С О Д Р Ж И Н А Стр. 225. Одлука за давање согласност на Одлуката за припојување на Јавната

More information

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2015

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2015 ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ 2015 РЕСУРСЕН ЦЕНТАР НА РОДИТЕЛИ НА ДЕЦА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ Васко Карангелески бр 33, 1000 Скопје +389 78 449 852, +389 78 449 851 resursen.centar@yahoo.com www.resursencentar.mk Подготвен

More information

Бесплатно издание Интервју Јан Стола

Бесплатно издание Интервју Јан Стола Година IV / Број 6 / мај 2016 година / ISSN 1857-8926 / Бесплатно издание Врата за отворена дебата Тема на бројот: Млади и дроги Интервју: Јан Стола Претседател на меѓународната мрежа Млади во акција за

More information

Издание на: Асоцијација за здравствена едукација и истражување ХЕРА

Издание на: Асоцијација за здравствена едукација и истражување ХЕРА ИЗВЕШТАЈ ОД ИСТРАЖУВАЊЕТО ЗА МОЖНОСТИТЕ ЗА ИНФОРМИРАНОСТ НА УЧЕНИЦИТЕ ОД ОБЛАСТА НА РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И НЕГОВАТА ЗАШТИТА ВО УЧИЛИШТАТА Издание на: Асоцијација за здравствена едукација и истражување

More information

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт? ,,Secrecy, being an instrument of conspiracy, ought never to be the system of a regular government. Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

More information

ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ НАУЧНО - СТРУЧНА ТРИБИНА

ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ НАУЧНО - СТРУЧНА ТРИБИНА ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ НАУЧНО - СТРУЧНА ТРИБИНА УЧИТЕЛОТ И СРЕДИНАТА ЗА УЧЕЊЕ И РАЗВОЈ (одржана на ден 02.10.2015 година, Факултет за образовни науки, Штип) 2016, Штип За издавачот: проф. д-р Соња

More information

КЛУЧНИ ДВИГАТЕЛИ ВО ПОТРЕБИТЕ ЗА ОПТИМАЛНИ ОДРЕДБИ ЗА ПОСЕБНО ОБРАЗОВАНИЕ: АНГЛИСКА СТУДИЈА

КЛУЧНИ ДВИГАТЕЛИ ВО ПОТРЕБИТЕ ЗА ОПТИМАЛНИ ОДРЕДБИ ЗА ПОСЕБНО ОБРАЗОВАНИЕ: АНГЛИСКА СТУДИЈА ДЕФЕКТОЛОШКА СТРУЧНО-НАУЧНА ПРОБЛЕМАТИКА дефектолошка стручно-научна проблематика special education-professional and scientific issues КЛУЧНИ ДВИГАТЕЛИ ВО ПОТРЕБИТЕ ЗА ОПТИМАЛНИ ОДРЕДБИ ЗА ПОСЕБНО ОБРАЗОВАНИЕ:

More information

MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ

MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ Институтот за Истражување во животна средина, градежништво и енергетика ИЕГЕ

More information

УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ

УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ ЈЗУ ИНСТИТУТ ЗА ЈАВНО ЗДРАВЈЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА- СКОПЈЕ УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ Скопје, 2015

More information

Коисмение.Штозначиме.

Коисмение.Штозначиме. Коисмение.Штозначиме. Исто како стоките и податоците, така GW ги движи и луѓето кои доаѓаат во контакт со портокаловата мрежа, внатрешно или надворешно. Ние се движиме напред со нашите клиенти, со напреден

More information

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија Презентира: Верица Костова Што е ревизија http://www.youtube.com/watch?v=rjmgrdjhufs&sns=em Регулирање на внатрешната ревизија Закон за банки Закон за супервизија

More information

Чекорите до Национален младински совет MЛАДИНСКО ОРГАНИЗИРАЊЕ ВО МАКЕДОНИЈА

Чекорите до Национален младински совет MЛАДИНСКО ОРГАНИЗИРАЊЕ ВО МАКЕДОНИЈА Чекорите до Национален младински совет MЛАДИНСКО ОРГАНИЗИРАЊЕ ВО МАКЕДОНИЈА Издавач: Национален младински совет на Македонија www.nms.org.mk info@nms.org.mk За издавачот: Ивана Давидовска, претседател

More information

МЕЃУНАРОДНО СПИСАНИЕ ЗА ОБРАЗОВАНИЕ, ИСТРАЖУВАЊЕ И ОБУКА INTERNATIONAL JOURNAL FOR EDUCATION, RESEARCH AND TRAINING (IJERT)

МЕЃУНАРОДНО СПИСАНИЕ ЗА ОБРАЗОВАНИЕ, ИСТРАЖУВАЊЕ И ОБУКА INTERNATIONAL JOURNAL FOR EDUCATION, RESEARCH AND TRAINING (IJERT) ISSN 1857-9841 (Printed) ISSN 1867-985X (Online) МЕЃУНАРОДНО СПИСАНИЕ ЗА ОБРАЗОВАНИЕ, ИСТРАЖУВАЊЕ И ОБУКА INTERNATIONAL JOURNAL FOR EDUCATION, RESEARCH AND TRAINING (IJERT) ijert.fzf.ukim.edu.mk Волумен

More information

ДА ГИ ОТВОРИМЕ УЧЕБНИЦИТЕ: ОТВОРЕН ПРИСТАП ДО УЧЕБНИЦИТЕ ЗА ОСНОВНО И СРЕДНО ОБРАЗОВАНИЕ

ДА ГИ ОТВОРИМЕ УЧЕБНИЦИТЕ: ОТВОРЕН ПРИСТАП ДО УЧЕБНИЦИТЕ ЗА ОСНОВНО И СРЕДНО ОБРАЗОВАНИЕ Нацрт анализа на законската рамка за образование и можностите за вклучување на отворените образовни ресурси ДА ГИ ОТВОРИМЕ УЧЕБНИЦИТЕ: ОТВОРЕН ПРИСТАП ДО УЧЕБНИЦИТЕ ЗА ОСНОВНО И СРЕДНО ОБРАЗОВАНИЕ Пишува:

More information

Slobodanka LAZOVA-ZDRAVKOVSKA

Slobodanka LAZOVA-ZDRAVKOVSKA ПОГЛЕДИ-МИСЛЕЊА-ДИЛЕМИ ПРОЦЕС НА ДЕИНСТИТУЦИОНАЛИЗАЦИЈА НА ЛИЦАТА СО ИНВАЛИДНОСТ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Слободанка ЛАЗОВА-ЗДРАВКОВСКА Член на Национално-координативно тело за еднакви права на лицата со

More information

СОЦИЈАЛИЗАТОРСКА ФУНКЦИЈА НА СЕМЕЈСТВОТО- ПРАВНИ АСПЕКТИ

СОЦИЈАЛИЗАТОРСКА ФУНКЦИЈА НА СЕМЕЈСТВОТО- ПРАВНИ АСПЕКТИ СОЦИЈАЛИЗАТОРСКА ФУНКЦИЈА НА СЕМЕЈСТВОТО- ПРАВНИ АСПЕКТИ Автор : м-р Јулијана Трајановска Февруари, 2016 Наместо вовед Семејството е основна клетка на секое општество и на секоја нација. Оттука, неговиот

More information

YEARS. Правата на едните и другите деца. by Васка Бајрамовска Мустафа OF THE CONVENTION ON THE RIGHTS OF THE CHILD

YEARS. Правата на едните и другите деца. by Васка Бајрамовска Мустафа OF THE CONVENTION ON THE RIGHTS OF THE CHILD 25 YEARS OF THE CONVENTION ON THE RIGHTS OF THE CHILD Правата на едните и другите деца by Васка Бајрамовска Мустафа Насловна: Петгодишно девојче во очекување да почне со изведба на песна заедно со другите

More information

Доживотно учење во областа на одржливите технологии

Доживотно учење во областа на одржливите технологии PROJECT 158989 - TEMPUS-1-2009 2009-1-BE -TEMPUS-JPHES CREATION OF UNIVERSITY-ENTERPRISE ENTERPRISE COOPERATION NETWORKS FOR EDUCATION ON SUSTAINABLE TECHNOLOGIES Доживотно учење во областа на одржливите

More information

Марија Баток, студент на специјалистички студии втор циклус

Марија Баток, студент на специјалистички студии втор циклус д-р Соња Петровска, вонреден професор Факултет за образовни науки, Универзитет Гоце Делчев Штип Бул. Крсте Мисирков 10-а, 2000 Штип sonja.petrovska@ugd.edu.mk Марија Баток, студент на специјалистички студии

More information

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015 Проф. д-р Сашо Кожухаров Детерминирање на менаџирањето на ризикот Процес на менаџирање на ризикот Одлучување и донесување одлуки Системи за поддржувањето

More information

СОВЕТ ЗА РАДИОДИФУЗИЈА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА АНАЛИЗА НА ПАЗАРОТ НА РАДИОДИФУЗНАТА ДЕЈНОСТ ЗА 2012 ГОДИНА

СОВЕТ ЗА РАДИОДИФУЗИЈА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА АНАЛИЗА НА ПАЗАРОТ НА РАДИОДИФУЗНАТА ДЕЈНОСТ ЗА 2012 ГОДИНА СОВЕТ ЗА РАДИОДИФУЗИЈА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА АНАЛИЗА НА ПАЗАРОТ НА РАДИОДИФУЗНАТА ДЕЈНОСТ ЗА 2012 ГОДИНА 1 Содржина: Вовед... 3 Резиме... 5 ТЕЛЕВИЗИСКА ИНДУСТРИЈА...10 Клучни наоди...11 1.1. Македонска

More information

eтвининг Заедница на училишта во ЕВРОПА

eтвининг Заедница на училишта во ЕВРОПА etwinning n ng eтвининг CREATIVITYCONFIDENCEPRACTICE TRAVELINGFRIENDSHIPACTIVITY MOBILITYSKILLSCULTRE QUALITYEXPERIENCEEXCHANGE PERSPECTIVEINNOVATION Заедница на училишта во ЕВРОПА Е-ТВИНИНГ Содржина Што

More information

ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА

ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА Во организација на Европскиот информативен и иновативен центар во Македонија, дел од Enterprise Europe Network,

More information

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox УПАТСТВО Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox Верзија: 4.0 Датум: 10.01.2018 103.11 КИБС АД Скопје 2017 КИБС АД Скопје, сите права задржани http://www.kibstrust.mk Содржина 1. Како да го преземам

More information

ТОЛКОВНИК НА ПОИМИ, ТЕРМИНИ И ИМИЊА ОД ОБЛАСТА НА ТУРИЗМОТ (АНГЛИСКО-РУСКО-МАКЕДОНСКИ)

ТОЛКОВНИК НА ПОИМИ, ТЕРМИНИ И ИМИЊА ОД ОБЛАСТА НА ТУРИЗМОТ (АНГЛИСКО-РУСКО-МАКЕДОНСКИ) ТОЛКОВНИК НА ПОИМИ, ТЕРМИНИ И ИМИЊА ОД ОБЛАСТА НА ТУРИЗМОТ (АНГЛИСКО-РУСКО-МАКЕДОНСКИ) Современост, Скопје, 2013 За издавачот: м-р Славчо Ковилоски Рецензенти: проф. д-р Марија Ацковска проф. д-р Толе

More information

Општествена интеграција на жртвите на трговија со луѓе: Проценка на институционалните капацитети на Македонија за заштита на жртвите на трговија со

Општествена интеграција на жртвите на трговија со луѓе: Проценка на институционалните капацитети на Македонија за заштита на жртвите на трговија со Општествена интеграција на жртвите на трговија со луѓе: Проценка на институционалните капацитети на Македонија за заштита на жртвите на трговија со луѓе 06 Ноември 2009 Реинтеграцијата на жртвите на трговија

More information

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР бул. Јане Сандански бр.113, 1000 Скопје фах.+389 2 244 8240 тел.+389 2 244 8077 contact@cosmoinnovate.com.mk ЦЕНОВНИК НА ОБУКИ ЗА 2011/2012 ГОДИНА Со овие обуки кандидатите ги надополнуваат

More information

Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико

Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико Февруари, 2017 Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико Ликовно-графичко обликување: Нита Хаџихамза Гаши Печати:

More information

Jasminka NOVAKOVA STOJANOVSKA 1

Jasminka NOVAKOVA STOJANOVSKA 1 UDK 371.125.8:371.87 Jasminka NOVAKOVA STOJANOVSKA 1 СТРУЧНИОТ СОРАБОТНИК - ПСИХОЛОГ ВО УЧЕНИЧКИОТ ДОМ КАКО МЕНТОР НА ВОСПИТНИОТ ТИМ ВО МЕНАЏИРАЊЕТО НА КОНФЛИКТИТЕ МЕЃУ ВОСПИТАНИЦИТЕ Апстракт Ученичкиот

More information

ПРАВДА ЗА ДЕЦАта. Прирачник

ПРАВДА ЗА ДЕЦАта. Прирачник ПРАВДА ЗА ДЕЦАта Прирачник Овој проект е финансиран од Европската Унија Овој проект е конфинансиран и имплементиран од УНИЦЕФ ПРАВДА ЗА ДЕЦАта Прирачник Овој прирачник беше подготвен со техничка поддршка

More information

ПРЕДЛОГ КАТАЛОГ НА ОСНОВНИ ПРОФЕСИОНАЛНИ КОМПЕТЕНЦИИ НА НАСТАВНИЦИТЕ

ПРЕДЛОГ КАТАЛОГ НА ОСНОВНИ ПРОФЕСИОНАЛНИ КОМПЕТЕНЦИИ НА НАСТАВНИЦИТЕ Проект за професионален и кариерен развој на наставниците Компетентен наставник за секој ученик ПРЕДЛОГ КАТАЛОГ НА ОСНОВНИ ПРОФЕСИОНАЛНИ КОМПЕТЕНЦИИ НА НАСТАВНИЦИТЕ Септември, 2013 Проектот го спроведува

More information

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато?

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато? Вовед во мрежата nbn 1 Што е тоа австралиска nbn мрежа? 2 Што ќе се случи? 3 Како да се префрлите на мрежата nbn 4 Што друго ќе биде засегнато? 5 Што треба следно да сторите 1 Што е тоа австралиска nbn

More information

Универзитет Св. Климент Охридски- Битола. Факултет за информатички и. комуникациски технологии - Битола. Студиска програма:

Универзитет Св. Климент Охридски- Битола. Факултет за информатички и. комуникациски технологии - Битола. Студиска програма: Универзитет Св. Климент Охридски- Битола Факултет за информатички и комуникациски технологии - Битола Студиска програма: Администрирање со јавни политики Влатко Степаноски ВЛИЈАНИЕТО НА ПРЕТПРИСТАПНИТЕ

More information

МАГИСТЕРСКИ ТРУД УЧЕЊЕ БАЗИРАНО ВРЗ ИГРА (GAME BASED LEARNING)

МАГИСТЕРСКИ ТРУД УЧЕЊЕ БАЗИРАНО ВРЗ ИГРА (GAME BASED LEARNING) Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за информатички и комуникациски технологии БИТОЛА Студиска програма: Информатика и компјутерска техника МАГИСТЕРСКИ ТРУД Тема: УЧЕЊЕ БАЗИРАНО ВРЗ ИГРА

More information

КАМПАЊИ ОД ЈАВЕН ИНТЕРЕС НА МАКЕДОНСКИ НАЧИН:

КАМПАЊИ ОД ЈАВЕН ИНТЕРЕС НА МАКЕДОНСКИ НАЧИН: РЕЗИМЕ ЗА ЈАВНИ ПОЛИТИКИ КАМПАЊИ ОД ЈАВЕН ИНТЕРЕС НА МАКЕДОНСКИ НАЧИН: ИНФОРМИРАЊЕ НА ГРАЃАНИТЕ ИЛИ ПОЛИТИЧКА ПРОПАГАНДА? КАМПАЊИ ОД ЈАВЕН ИНТЕРЕС НА МАКЕДОНСКИ НАЧИН: ИНФОРМИРАЊЕ НА ГРАЃАНИТЕ ИЛИ ПОЛИТИЧКА

More information

Zaedni~koto u~ewe e zabavno! Kako malite deca go u~at angliskiot jazik kako drug jazik

Zaedni~koto u~ewe e zabavno! Kako malite deca go u~at angliskiot jazik kako drug jazik Zaedni~koto u~ewe e zabavno! Kako malite deca go u~at angliskiot jazik kako drug jazik Kako malite deca go u~at angliskiot jazik kako drug jazik Усвојувањето на јазикот е во детската природа; тие се мотивирани

More information

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) SATELLITE, 4X2 Мануелен менувач 18.320 EUR / 1.132.176 ден SATELLITE, 4X2, СО КЛИМА УРЕД Мануелен менувач 18.969 EUR / 1.172.285 ден SATELLITE,

More information

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН У Н И В Е Р З И Т Е Т С В. К Л И М Е Н Т О Х Р И Д С К И Е К О Н О М С К И Ф А К У Л Т Е Т П Р И Л Е П МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

More information

МОТОРНАТА ПИСМЕНОСТ СО ОСВРТ НА ФИЗИЧКАТА ПИСМЕНОСТ И ФУНДАМЕНТАЛНИТЕ МОТОРНИ СПОСОБНОСТИ КОИШТО СЕ ВЕЖБААТ ВО ФИЗИЧКИТЕ АКТИВНОСТИ

МОТОРНАТА ПИСМЕНОСТ СО ОСВРТ НА ФИЗИЧКАТА ПИСМЕНОСТ И ФУНДАМЕНТАЛНИТЕ МОТОРНИ СПОСОБНОСТИ КОИШТО СЕ ВЕЖБААТ ВО ФИЗИЧКИТЕ АКТИВНОСТИ Педагошка ревија-научно списание за образовни прашања, Година 7 бр.1-2/2016 К. ТИРОУМОУРОУГАНЕ Марјан МАЛЦЕВ 796.011:37.017 МОТОРНАТА ПИСМЕНОСТ СО ОСВРТ НА ФИЗИЧКАТА ПИСМЕНОСТ И ФУНДАМЕНТАЛНИТЕ МОТОРНИ

More information

Наставници, инклузивна настава и педагогија во чиј центар се децата

Наставници, инклузивна настава и педагогија во чиј центар се децата Наставници, инклузивна настава и педагогија во чиј центар се децата Вебинар 12 - помошна стручна брошура ДИПЛОМА Фонд за деца на Обединетите нации (УНИЦЕФ) 2014 За авторот: Д-р Питер Грајмс е лектор за

More information

КНИГАТА И БИБЛИОТЕКАТА МОСТОВИ КОН НЕНАСИЛНА КОМУНИКАЦИЈА КАЈ МЛАДИТЕ ЗБОРНИК НА СТРУЧНИ ТРУДОВИ. Битола, 2016.

КНИГАТА И БИБЛИОТЕКАТА МОСТОВИ КОН НЕНАСИЛНА КОМУНИКАЦИЈА КАЈ МЛАДИТЕ ЗБОРНИК НА СТРУЧНИ ТРУДОВИ. Битола, 2016. КНИГАТА И БИБЛИОТЕКАТА МОСТОВИ КОН НЕНАСИЛНА КОМУНИКАЦИЈА КАЈ МЛАДИТЕ ЗБОРНИК НА СТРУЧНИ ТРУДОВИ Битола, 2016. Издава Национална установа Универзитетска библиотека Св. Климент Охридски Битола За издавачот

More information

СТАРИ ПРОМОТИВНИ ПОНУДИ ЗА ПОСТПЕЈД ТАРИФНИ МОДЕЛИ ЗА УСЛУГИ НА ФИКСНА ЛОКАЦИЈА И КОМБИНИРАНИ ПАКЕТИ УСЛУГИ

СТАРИ ПРОМОТИВНИ ПОНУДИ ЗА ПОСТПЕЈД ТАРИФНИ МОДЕЛИ ЗА УСЛУГИ НА ФИКСНА ЛОКАЦИЈА И КОМБИНИРАНИ ПАКЕТИ УСЛУГИ СТАРИ ПРОМОТИВНИ ПОНУДИ ЗА ПОСТПЕЈД ТАРИФНИ МОДЕЛИ ЗА УСЛУГИ НА ФИКСНА ЛОКАЦИЈА И КОМБИНИРАНИ ПАКЕТИ УСЛУГИ Промотивнo бесплатнo користење на дополнителен ТВ ресивер и NOW... 2 Промотивнo NOW бесплатно

More information

Универзитет Гоце Делчев - Штип. Факултет за информатика. Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2.

Универзитет Гоце Делчев - Штип. Факултет за информатика. Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2. Универзитет Гоце Делчев - Штип Факултет за информатика Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2.4 -МАГИСТЕРСКИ ТРУД- Штип, јули 2015 Комисија за оценка

More information

REVIEW OF SPECIAL EDUCATION PROGRAMS IN JORDAN: CURRENT PRACTICES, CHALLENGES, AND PROSPECTS

REVIEW OF SPECIAL EDUCATION PROGRAMS IN JORDAN: CURRENT PRACTICES, CHALLENGES, AND PROSPECTS ПРЕГЛЕД НА ПРОГРАМИТЕ ЗА СПЕЦИЈАЛНО ОБРАЗОВАНИЕ ВО ЈОРДАН: СЕГАШНИ ПРАКТИКИ, ПРЕДИЗВИЦИ И ПЕРСПЕКТИВИ Хамза МАХМУД СУЛЕЈМАН АЛ ШУРА 1 Азнан ЧЕ АХМАД 2 1 Училиште за едукација, Универзитет Сејнс Малезија

More information

Придржување кон препораките за ординираниот лек

Придржување кон препораките за ординираниот лек Прилог Придржување кон препораките за ординираниот лек Вклучување на пациентите во решенијата за препишаните лекови и нивна поддршка за придржување кон терапијата Објавено: јануари 2009 год. guidance.nice.org.uk/cg

More information

КЛИНИЧКА ФАРМАЦИЈА И ФАРМАКОТЕРАПИЈА ПРАКТИКУМ

КЛИНИЧКА ФАРМАЦИЈА И ФАРМАКОТЕРАПИЈА ПРАКТИКУМ УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ВО ШТИП Зорица Арсова-Сарафиновска Трајан Балканов Марија Дарковска-Серафимовска Верица Ивановска 1 Штип, 2015 УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ВО ШТИП Зорица Арсова-Сарафиновска; Трајан

More information

Проф. д-р Снежана Ставрева Веселиновска 1. Апстакт. Клучни зборови: реформи, ученици, нови типови на ученици, технологија, училишта.

Проф. д-р Снежана Ставрева Веселиновска 1. Апстакт. Клучни зборови: реформи, ученици, нови типови на ученици, технологија, училишта. НОВИ "ТИПОВИ" НА УЧЕНИЦИ КРЕАТОРИ НА НОВИ УЧИЛИШТА Проф. д-р Снежана Ставрева Веселиновска 1 Апстакт Овој труд ги разгледува новите "типови" на ученици кои учат сосема различно од претходните генерации.

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ. Студиска програма: Училишна педагогија. Ирена Манева

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ. Студиска програма: Училишна педагогија. Ирена Манева УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ОБРАЗОВНИ НАУКИ Студиска програма: Училишна педагогија Ирена Манева РАДИОТО КАКО МЕДИУМ ЗА КОМУНИЦИРАЊЕ ВО ОСНОВНОТО УЧИЛИШТЕ - МАГИСТЕРСКИ ТРУД - Штип, 2012

More information

МЕНТОРКА: Taња Томиќ

МЕНТОРКА: Taња Томиќ РОДОВА ДИСКРИМИНАЦИЈА ВО МЕДИУМИТЕ ДОКУМЕНТ ЗА ЈАВНИ ПОЛИТИКИ ВО РАМКИТЕ НА ВТОРИОТ ФОРУМ ЗА РОДОВА ЕДНАКВОСТ 2017 АВТОРИ: Александра Караманова Вилдан Дрпљанин Викторија Аврамовска Мадиќ Љубица Панова

More information

ЦИВИКА МОБИЛИТАС МАЛИ АКЦИСКИ ГРАНТОВИ

ЦИВИКА МОБИЛИТАС МАЛИ АКЦИСКИ ГРАНТОВИ ЦИВИКА МОБИЛИТАС МАЛИ АКЦИСКИ ГРАНТОВИ ПОВИК ЗА ПРЕДЛОЗИ Реф. бр. ЦМ-МАК-01 ОБРАЗЕЦ ЗА ПРИЈАВА (се пополнува/поднесува само доколку апликантот е писмено поканет да поднесе пријава) Апликант: Име на акцијата:

More information

Жените и културното гето: балкански перспективи

Жените и културното гето: балкански перспективи Љиљана Гавриловиќ (Белград, Србија) Жените и културното гето: балкански перспективи Апстракт:Во овој научен труд се разгледува статусот на жените-бегалки што емигрирале од Хрватска во Војводина. Ќе зборуваме

More information

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ToR 02/2016 ПРАВНИ ЕКСПЕРТИ ЗА ПОДГОТОВКА НА ПРИРАЧНИК ЗА СЛОБОДАТА НА ИЗРАЗУВАЊЕ-ПРАВНИ АСПЕКТИ

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ToR 02/2016 ПРАВНИ ЕКСПЕРТИ ЗА ПОДГОТОВКА НА ПРИРАЧНИК ЗА СЛОБОДАТА НА ИЗРАЗУВАЊЕ-ПРАВНИ АСПЕКТИ Истражувачко новинарство - чувар на демократијата и човековите права ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ToR 02/2016 ПРАВНИ ЕКСПЕРТИ ЗА ПОДГОТОВКА НА ПРИРАЧНИК ЗА СЛОБОДАТА НА ИЗРАЗУВАЊЕ-ПРАВНИ АСПЕКТИ 1. ВОВЕД 1.1. Позадина

More information

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година 2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година ОСНОВНИ БАРАЊА ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Со Законот за безбедност и здравје при

More information

ПРВ ДЕЛ ПОДГОТОВКА ЗА ЧАС. Пакет за активирање на училиштата #ДЕЦАТАГИ ПРЕЗЕМААТУЧИЛИШТАТА СВЕТСКИ ДЕН НА ДЕТЕТО

ПРВ ДЕЛ ПОДГОТОВКА ЗА ЧАС. Пакет за активирање на училиштата #ДЕЦАТАГИ ПРЕЗЕМААТУЧИЛИШТАТА СВЕТСКИ ДЕН НА ДЕТЕТО ПРВ ДЕЛ ПОДГОТОВКА ЗА ЧАС Пакет за активирање на училиштата #ДЕЦАТАГИ ПРЕЗЕМААТУЧИЛИШТАТА СВЕТСКИ ДЕН НА ДЕТЕТО 20 НОЕМВРИ 2017 #децата ги преземаат училиштата Настава и училишни активности за правата

More information

Повик за поддршка на локални граѓански организации

Повик за поддршка на локални граѓански организации Проект: Со критичко мислење до граѓани со медиумска умешност КриТинк Метаморфозис, фондација за интернет и општество и Евротинк - Центар за европски стратегии во рамки на проектот Со критичко мислење до

More information

YEARS. Правата на детето претставуваат основа на слободата, правдата и мирот во светот. Од Претседателот д-р Ѓорге Иванов

YEARS. Правата на детето претставуваат основа на слободата, правдата и мирот во светот. Од Претседателот д-р Ѓорге Иванов 25 YEARS OF THE CONVENTION ON THE RIGHTS OF THE CHILD Правата на детето претставуваат основа на слободата, правдата и мирот во светот Од Претседателот д-р Ѓорге Иванов Насловна: Момче на пат од училиште

More information

INTERNATIONAL TOURNAMENT "MACEDONIAN PEARL" (FS)

INTERNATIONAL TOURNAMENT MACEDONIAN PEARL (FS) INTERNATIONAL TOURNAMENT "MACEDONIAN PEARL" (FS) Details of the organising Federation Host broadcaster Details of the competition venue Age group Weight categories SKOPJE (MKD), 11-12.05.2018 SPECIFIC

More information

Маркетинг комуникациите и односите со потрошувачите фактор за градење имиџ на компанијата

Маркетинг комуникациите и односите со потрошувачите фактор за градење имиџ на компанијата РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св.Климент Охридски - Битола Економски факултет - Прилеп Маркетинг комуникациите и односите со потрошувачите фактор за градење имиџ на компанијата Кандидат: Васко Христовски

More information

Мобилност МК Mobility MK

Мобилност МК Mobility MK I S S N 1 8 5 7-8 7 3 X 2 Мобилност МК Mobility MK Г О Д И Н А 43, ЈД У Е Н К И Е М2 В0 Р1 И 6 И З Д А Н И Е 4 2 V O L U M E 2 0 1 5 3, 4 I S S U E D E C E M J U B E N R E 4 2 2 0 1 6 5 Еразмус+ обука

More information

ОД СИГУРНО СМЕСТУВАЊЕ ДО СОЦИЈАЛНА ИНТЕГРАЦИЈА НА ЖРТВИТЕ ОД ТРГОВИЈА СО ЛУЃЕ

ОД СИГУРНО СМЕСТУВАЊЕ ДО СОЦИЈАЛНА ИНТЕГРАЦИЈА НА ЖРТВИТЕ ОД ТРГОВИЈА СО ЛУЃЕ ОД СИГУРНО СМЕСТУВАЊЕ ДО СОЦИЈАЛНА ИНТЕГРАЦИЈА НА ЖРТВИТЕ ОД ТРГОВИЈА СО ЛУЃЕ Здружение за акција против насилство и трговија со луѓе Отворена Порта Издавач: Здружение за акција против насилство и трговија

More information

БОНА МЕНТЕ: Поддршка на Комисиите за односи меѓу заедниците АНАЛИЗА НА ПОЛИТИКИ

БОНА МЕНТЕ: Поддршка на Комисиите за односи меѓу заедниците АНАЛИЗА НА ПОЛИТИКИ БОНА МЕНТЕ: Поддршка на Комисиите за односи меѓу заедниците АНАЛИЗА НА ПОЛИТИКИ КОМИСИИ ЗА ОДНОСИ МЕЃУ ЗАЕДНИЦИТЕ Институт за развој на заедницата (ИРЗ) www.irz.org.mk ноември 2011 АНАЛИЗА НА ПОЛИТИКИ

More information

ГРАЃАНИТЕ И НОВИНАРИТЕ ЗА ПРОФЕСИОНАЛНОСТА ВО МЕДИУМИТЕ

ГРАЃАНИТЕ И НОВИНАРИТЕ ЗА ПРОФЕСИОНАЛНОСТА ВО МЕДИУМИТЕ ГРАЃАНИТЕ И НОВИНАРИТЕ ЗА ПРОФЕСИОНАЛНОСТА ВО МЕДИУМИТЕ ГРАЃАНИТЕ И НОВИНАРИТЕ ЗА ПРОФЕСИОНАЛНОСТА ВО МЕДИУМИТЕ Издавачи: Здружение за развој Центар за управување со промени Здружение на граѓани Институт

More information

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси 25 Цели: Добивање на електрична струја со користење на живи организми Проучување на врската помеѓу електричните и хемиските

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Штип. Иван Стефанов

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Штип. Иван Стефанов УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Штип Иван Стефанов КРЕИРАЊЕ НА ПРЕПОЗНАТЛИВА ДЕЛОВНА ЕТИКА И ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ ВО ОРГАНИЗАЦИИТЕ ВО ФУНКЦИЈА НА ПОСТИГНУВАЊЕ СОПСТВЕН

More information

МИРОТ СЕ ГРАДИ ОД НАЈРАНА ВОЗРАСТ

МИРОТ СЕ ГРАДИ ОД НАЈРАНА ВОЗРАСТ МИРОТ СЕ ГРАДИ ОД НАЈРАНА ВОЗРАСТ Публикација на текстови од група индивидуални автори и претставници на институции вклучени во спроведувањето на проектот Партнерство за помирување преку ран детски развој

More information

ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО МАКЕДОНИЈА четврто истражување

ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО МАКЕДОНИЈА четврто истражување Дел од ГЕМ ПРЕТПРИЕМНИШТВОТО ВО МАКЕДОНИЈА четврто истражување Дел од ГЕМ - Глобално истражување на претприемништвото Претприемништвото во Македонија Издавач Македонска развојна фондација за претпријатија

More information

Ана ФРИЦХАНД МОРАЛНАTA СЕБЕПЕРЦЕПЦИЈА НА АДОЛЕСЦЕНТИТЕ. Кратка содржина

Ана ФРИЦХАНД МОРАЛНАTA СЕБЕПЕРЦЕПЦИЈА НА АДОЛЕСЦЕНТИТЕ. Кратка содржина 124 ФИЛОЗОФСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ Ана ФРИЦХАНД УДК: 159 922.8:316 628 МОРАЛНАTA СЕБЕПЕРЦЕПЦИЈА НА АДОЛЕСЦЕНТИТЕ Кратка содржина Во трудот се испитуваат разликите во моралната себеперцепција кај адолесценти

More information

ПРЕДИЗВИК ЗА СЛОБОДАТА НА МЕДИУМИ

ПРЕДИЗВИК ЗА СЛОБОДАТА НА МЕДИУМИ ПРЕДИЗВИК ЗА СЛОБОДАТА НА МЕДИУМИ Центар за развој на медиуми ЗАКОНИТЕ ВО МЕДИУМСКАТА СФЕРА ПРЕДИЗВИК ЗА СЛОБОДАТА НА МЕДИУМИ Подготвиле: Центар за развој на медиуми Саше Димовски Скопје, март 2015 Центар

More information

Мобилност МК Mobility MK V O L U M E 3, I S S U E 4

Мобилност МК Mobility MK V O L U M E 3, I S S U E 4 I S S N 1 8 5 7-8 7 3 X 2 Мобилност МК Mobility MK Г О Д И Н А 3, И З Д А Н И Е 4 Д Е К Е М В Р И 2 0 1 5 V O L U M E 3, I S S U E 4 D E C E M B E R 2 0 1 5 ВО ФОКУСОТ: ПОВИК ЗА ПРЕДЛОГ ПРОЕКТИ 2016 EAC/

More information